Τον Ιούνιο του 1947, μετά τη μεγάλη επιχείρηση του ΔΣΕ στο αεροδρόμιο του Μάλεμε, ο Εμφύλιος στην Κρήτη έχει λάβει εκτεταμένες διαστάσεις και η αντάρτικη δραστηριότητα βρισκόταν στο ζενίθ της.
Επίθεση στο Πρινέ και το Επανωχώρι
Στα μέσα του Ιούνη, μια ομάδα 25-30 ανταρτών του ΔΣΕ, με το πέσιμο της νύχτας περικύκλωσε το χωριό Πρινέ και το διπλανό του χωριό, Επανωχώρι, έδρα των ΜΑΥ σε ολόκληρη την επαρχία Σελίνου. Επρόκειτο για τους γνωστούς παρακρατικούς της ΕΟΚ και άλλων μικρών ομάδων, που από χωροφύλακες άνευ θητείας, είχαν μετωνομαστεί πια, σε Μονάδες Αυτοάμυνας Υπαίθρου, συνεχίζοντας το τρομοκρατικό τους όργιο, με άλλη επωνυμία.
Ιδιαίτερα σε αυτά τα χωριά, οι ΜΑΥ ήταν γνωστά πρόσωπα, που ενέχονταν για δεκάδες δολοφονίες, τραυματισμούς και άλλα εγκλήματα, ενάντια σε αγωνιστές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ.
Οι αντάρτες γνώριζαν από έγκυρες πηγές, σε ποια ακριβώς σπίτια είχαν οχυρωθεί οι άνδρες των ΜΑΥ και αφού τα περικύκλωσαν ξεκίνησαν αμέσως να τα προσβάλλουν με χειροβομβίδες και ριπές. Μετά τον πρώτο αιφνιδιασμό, οι ΜΑΥ ξεκίνησαν να απαντούν κι αυτοί με πυροβολισμούς από τα παράθυρα. Η αντίστασή τους όμως σύντομα κάμφθηκε και οι περισσότεροι ξεκίνησαν να υποχωρούν προς την ύπαιθρο. Στο πεδίο της μάχης σκοτώθηκε το γνωστό μέλος των ΜΑΥ Σταμάτης Σαρτζετάκης και τραυματίστηκε ο γιος του. Οι αντάρτες έβαλαν φωτιά και πυρπόλησαν τα σπίτια τους, αιχμαλωτίζοντας ακόμα δύο ΜΑΥ, των οποίων τα ονόματα δεν είναι γνωστά, είναι όμως γνωστό ότι εκτελέστηκαν αργότερα στο οροπέδιο του Ομαλού.
Στη συμπλοκή στο Πρινέ, έπεσε μαχόμενος ο αγωνιστής του ΔΣΕ Σπύρος Κουντουράκης, από το χωριό Μουρί Κισάμου και τραυματίστηκε ελαφρά ακόμα ένας αντάρτης.
Την επόμενη ημέρα, η Αστυνομία ανακοίνωσε ψευδώς ότι οι αντάρτες έχασαν τρεις μαχητές τους και ότι στόχος του ΔΣΕ ήταν η προίκα της κόρης Σαρτζετάκη, η οποία θα παντρευόταν την επόμενη ημέρα.
Οκτώβριος 1947
Τον Οκτώβριο του 1947, ο ΔΣΕ Κρήτης διενέργησε σειρά άλλων μικρότερης κλίμακας επιχειρήσεων, στοχεύοντας κυρίως τους ΜΑΥ παρακρατικούς, που λυμαίνονταν την ύπαιθρο και βασάνιζαν το λαό, με απότερο σκοπό, τόσο την ανακούφιση του ντόπιου πληθυσμού, όσο και την επέκταση της περιοχής δράσης τους και το δραστικό περιορισμό της τρομοκρατίας.
Στις 22 Οκτωβρίου 1947, ομάδα ανταρτών περικύκλωσε το σπίτι του προέδρου της κοινότητας Παλαιών Ρουμάτων, στενού συνεργάτη των ΜΑΥ της περιοχής και των ηγετών τους. Του ζήτησαν να βγει έξω και να λογοδοτήσει, καθώς στο σπίτι του είχε συγκεντρωθεί μεγάλο μέρος της περιουσίας κατοίκων της κοινότητας, η οποία είχε ληστευθεί από τους ΜΑΥ και αποθηκευτεί εκεί, ενώ μέρος της είχε παρακρατήσει και ο ίδιος. Ο πρόεδρος αρνήθηκε να βγει από το σπίτι του και οι αντάρτες το πυρπόλησαν. Τελικώς αναγκάστηκε να εξέλθει του κτηρίου, καθώς κινδύνευε να καεί ζωντανός και έπεσε στα χέρια των ανταρτών, οι οποίοι τον εκτέλεσαν στην πλατεία.
Μια εβδομάδα μετά το περιστατικό μια άλλη ομάδα ανταρτών κατέβκη στη γέφυρα του Αλικιανού ποταμού και περικύκλωσε το σπίτι του ΜΑΥ, Κώστα Καλογεράκη. Στο σπίτι διέμεναν ακόμα δύο άντρες των ΜΑΥ, που ήταν τμήμα της φρουράς του Αλικιανού. Οι αντάρτες χτύπησαν την πόρτα και όταν ο Καλογεράκης την άνοιξε, τον πυροβόλησαν εξ επαφής και τον σκότωσαν. Οι άλλοι δύο ΜΑΥ πήδησαν από τα παράθυρα και διέφυγαν ρίχνοντας μερικές σφαίρες στον αέρα.
Η μάχη του Δρομόνερου
Με τη δράση των ανταρτών να έχει επεκταθεί και ενταθεί, το φθινόπωρο του 1947, ο εφοδιασμός της Χωροφυλακής και των ΜΑΥ στην περιοχή του δυτικού και κεντρικού Σελίνου πραγματοποιούταν, με τρόφιμα και άλλα είδηα, από την πόλη των Χανίων, μέσω φορτηγών οχημάτων και ισχυρή δύναμη στρατού, γιατί ο επαρχιακός δρόμος από τις Βουκολιές μέχρι την Κάνδανο θεωρούταν εξαιρετικά επικίνδυνος για τις κυβερνητικές δυνάμεις.
Η ανησυχία των κυβερνητικών για το δρόμο αυτό ήταν σαφώς αιτιολογημένη λόγω των δεκάδων ενεδρών, που ο ΔΣΕ είχε πραγματοποιήσει στην περιοχή.
Στις 13-14 Νοεμβρίου του 1947, 2-3 στρατιωτικά φορτηγά που μετέφεραν τρόφιμα στην περιοχή του Σελίνου δέχτηκαν την αιφνιδιαστική επίθεση των ανταρτών. Τμήμα του ΔΣΕ είχε νωρίτερα καταλάβει το ύψωμα πάνω από το χωριό Δρομόνερο, στην εκκλησία του Αγίου Λυσσέα και είχαν την πληροφορία της διέλευσης των οχημάτων τροφοδοσίας.
Με τα πρώτα πυρά των ανταρτών, τα οχήματα καθηλώθηκαν, εκτός από ένα που κατάφερε να επσιτρέψει στις Βουκολιές και να ειδοποιήσει τη Χωροφυλακή. Οι στρατιώτες ξεκίνησαν σταδιακά να αμύνονται, αφήνοντας ωστόσο 2-3 νεκρούς στο πεδίο της μάχης. Σε περίπου μια ώρα, ισχυρή δύναμη στρατού έφτασε από τα Χανιά, υπό τη διοίκηση του στρατιωτικού διοικητή Χανίων, Φραγκιαδάκη και μαζί με το διοικητή Χωροφυλακής Νοτίων Χανίων, Μανώλη Βουτυράκη.
Ακολούθησε επίθεση προς το ύψωμα του Αγίου Λυσσέα και πόλεμος θέσεων που κράτησε αρκετές ώρες. Σταδιακά, οι αντάρτες απαγκιστρώθηκαν και υποχώρησαν συντενταγμένα και κατόρθωσαν να καθηλώσουν τις κυβερνητικές δυνάμεις, έχοντας τοποθετήσει ένα βαρύ οπλοπολυβόλο, στην απέναντι πλαγιά, νότια από το ύψωμα του Δρομόνερου, το οποίο χτυπούσε αποτελεσματικά τις δυνάμεις του στρατού και της Χωροφυλακής.
Πέραν των πεσόντων στρατιωτών στην ενέδρα, οι κυβερνητικές δυνάμεις είχαν έναν ακόμα νεκρό χωροφύλακα και άγνωστο αριθμό τραυματιών, ενώ στη μάχη αυτή, ο ΔΣΕ έχασε το μαχητή Μάριο Σφαιρόπουλο (ή Σφερόπουλο), σμηνίτη του αεροδρομίου του Μάλεμε, που είχε προσχωρήσει στις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού.
Πηγή: Λευτέρης Ηλιάκης, Ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Κρήτη, Αυτοέκδοση, Χανιά 2002, 57-59.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου