To έπος του Στάλινγκραντ (μέρος 3ο)

"Σύντομα θα γιορτάσουμε και στο δικό μας δρόμο"

48 ώρες μετά το τηλεγράφημα του Τσουίκοφ, η απάντηση της Stavka έφθασε με τρομακτικό τρόπο. Το βαρύ πυροβολικό και τα ρουκετοβόλα "κατιούσα" του Κόκκινου Στρατού σφυρηλάτησαν της γερμανικές θέσεις. Οι υπερασπιστές της πόλης σύντομα θα ανακουφίζονταν. Το σχέδιο της σοβιετική ηγεσίας ήταν εξαιρετικά τολμηρό και πανούργο. Επί δύο μήνες καταστρώνονταν με επιμέλεια και κάθε μικρή λεπτομέρεια είχε διερευνηθεί. Με την εκπλήρωσή του, ο Κόκκινος Στρατός θα αποσπούσε κάθε πρωτοβουλία από τις ναζιστικές δυνάμεις. Κεντρικοί εγκέφαλοι πίσω από τον σχεδιασμό ήταν ο στρατηγός Βασιλιέφσκι και ο στρατηγός Ζούκοφ. Το βράδυ του Σαββάτου της 19ης Σεπτεμβρίου εξέθεταν στον Στάλιν λεπτομερώς το σχέδιο σωτηρίας της πόλης. Η σοβιετική διοίκηση είχε αποφασίσει να καταφέρει ένα συντριπτικό χτύπημα ανατροπής στις γερμανικές δυνάμεις, ακριβώς τη στιγμή που η σοβιετική αεροπορία ενισχύονταν με νέα αεροσκάφη. Αναλαμβάνοντας τη διοίκηση της 62ης Στρατιάς, οι δύο στρατηγοί, θα άφηναν σε αυτήν μόνο τις απαραίτητες δυνάμεις για να επιβιώσει. Εξασφαλίζοντας εκτεταμένες εφεδρείες θα επιχειρήσουν μια εξωτερική κύκλωση της πόλης του Στάλινγκραντ και αποκοπή της 6ης Στρατιάς από τα γερμανικά μετόπισθεν. Η κίνηση αυτή θα δημιουργούσε ένα καθεστώς πολιορκίας στους πολιορκητές. Για να ενεργήσουν όμως οι στρατηγοί περίμεναν την έλευση του παγετού ώστε να σκληρύνει το έδαφος και να διευκολυνθεί η κίνηση των αρμάτων. Οι ελπίδες των στρατηγών για την επίτευξη του σχεδίου βασίζονταν σε δύο παράγοντες:

1. Στην απουσία σοβαρών εφεδρειών για τη Wehrmacht
2. Στην ικανότητα της 52ης Στρατιάς να καθηλώνει τους Γερμανούς μέσα στο Στάλινγκραντ

Σύμφωνα με το σχέδιο, η 62η Στρατιά θα αποτελούσε δέλεαρ για τον εχθρό, προσελκύοντας όσες περισσότερες δυνάμεις εφόδου ήταν δυνατό. Στην επιχείρηση αυτή ο Τσουίκοφ πέτυχε θριαμβευτικά κατά το δίμηνο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου παρασύροντας τον Πάουλους σε ένα ατελείωτο πόλεμο οδομαχιών. Έτσι με τους ισχυρούς σχηματισμούς της 6ης Στρατιάς να είναι απασχολημένοι, ο Κόκκινος Στρατός θα διενεργούσε μια κίνηση λαβίδας που θα ενώνονταν σε κλοιό στο 70 χιλιόμετρο από το Στάλινγκραντ, στην περιοχή Καλάτς επί του Ντόν. Ο Στάλιν ζήτησε από τον Ζούκοφ να μεταφερθούν οι επιθέσεις πιο κοντά στην πόλη, πράγμα που ο στρατηγός απέρριψε για να μην επιταχυνθεί η κίνηση εφεδρειών της 6ης Στρατιάς. Κωδική ονομασία της επιχείρησης ήταν η λέξη "Ουρανός". Στα μέσα του Νοέμβρη και με την τρομακτικής κλίμακας κινητοποίηση του Κόκκινου Στρατού, οι αριθμοί του έφθασαν δυσθεώρητα ύψη: 1000000 μαχητές, 13541 πυροβόλα και όλμοι, 894 άρματα μάχης και 1156 αεροσκάφη κάθε τύπου. 

Tην ανατολική σφήνα θα στελέχωναν οι παρακάτω δυνάμεις: Η 5η τεθωρακισμένη στρατιά του Ρομανένκο με τα ολοκαίνουρια άρματά της, η 21η στρατιά του Τσιστιακόφ, η 65η στρατιά του Μπάτοφ και θα περίμεναν την υποστήριξη αεροσκαφών. Το χώρο ανάμεσα στον Ντόν και τον Βόλγα θα κάλυπτε η 24η στρατιά του Γκαλάνιν και η 66η στρατιά του Ζντάνοφ. Νοτιότερα θα λάμβανε θέση η 51η στρατιά του Τρουφάνοφ και η 57η στρατιά του Τολμπούχιν. Την βόρεια σφήνα θα αναλάμβανε ο Νικολάι Βατούτιν με την 34 στρατιά. Η όλη επιχείρηση θα υποστηρίζονταν από αέρος με την 16η αεροπορική στρατιά του Ρουντένκο και την παλαίμαχη αλλά ανανεωμένη με νέα σκάφη 8η αεροπορική στρατιά του Χριούκιν. Απέναντί τους βρίσκονταν η 3η Ρουμανική στρατιά, η 8η ιταλική στρατιά και λίγο μακρύτερα η 2η ουγγρική. Μέσα στην πόλη παρέμενε ο Τσουίκοφ με την ηρωική 62η στρατιά και η 64η του Σουμίλοφ. 

Στις 6 Νοεμβρίου όλα ήταν έτοιμα και το επιτελείο της Stavka αποχώρησε από το Στάλινγκραντ. Την επόμενη ημέρα ο Στάλιν με την ευκαιρία της 25η επετείου της επανάστασης θα δηλώσει: "Σύντομα θα έχουμε γιορτή και στον δικό μας δρόμο". 

Επιχείρηση "Ουρανός"

Την αυγή της 19ης Νοεμβρίου 3500 ρώσικα όπλα σφυρηλατημένα από τον σοβιετικό λαό χτυπούν ανελέητα τις ρουμανικές θέσεις. Η Stavka δίκαια έχει υποθέσει ότι οι Ρουμάνοι και οι Ιταλοί αποτελούν αδύναμο κρίκο άμυνας. Η περιοχή των Ρουμάνων Κλετσκάγια φλέγεται και σύγχυση προκαλείται στις ναζιστικές δυνάμεις. Χιλιάδες λευκοντυμένοι με παραλλαγή χιονιού Ρώσοι προελαύνουν σε κύματα. Σύντομα τα άρματα Τ-34 θα διασπάσουν τη γραμμή των Ρουμάνων. Ακολουθεί το χάος. Η 3η στρατιά των Ρουμάνων διαλύεται άτακτα. Ασύντακτες ομάδες Ρουμάνων ρέουν νότια. Το κοζάκικο ιππικό τους θερίζει. Η ημέρα χαρακτηρίζεται από σφοδρή κακοκαιρία και έχει επιλεγεί ορθά για να αποτρέψει μια πιθανή παρέμβαση της γερμανικής αεροπορίας. Μέχρι το βράδυ το γερμανικό επιτελείο δεν έχει πλήρη γνώση του τι έχει συμβεί. Η 5η τεθωρακισμένη στρατιά και η 21η στρατιά έχουν δημιουργήσει ένα τεράστιο ρήγμα στο μέτωπο που εκτείνεται σε 75 χιλιόμετρα. Στις 10:00 το πρωί της επόμενης, ο Βατούτιν ανταπαντά στο βορρά της πόλης. Ο Πάουλους στρέφει τα πυρά του εκεί. Παράλληλα ο Γιερεμένκο εξαπολύει την 57η, την 64η και την 51η στρατιά νότια της πόλης. Ελάχιστοι Γερμανοί φυλούν το μέτωπο μαζί με στοιχεία της 4η ρουμανικής στρατιάς. Σε 3 ώρες ο Γιερεμένκο μετρά 10.000 αιχμαλώτους. Οι σοβιετικές στρατιές διαρρηγνύουν το μέτωπο σε μήκος 45 χιλιόμετρα και κινούνται με μια αστραπιαία κίνηση προς το Καλάτς. Η 22η Panzer προσπαθεί να παρεμβληθεί έξυπνα στο δρόμο του στρατηγού Ρουμανένκο. Θα χάσει 19 από τα 22 άρματά της. Στις 21 Νοεμβρίου οι δύο σφήνες ενώνονται στο Καλάτς και γεμίζουν τον νυχτερινό ουρανό με πράσινες φωτοβολίδες. 

Παράλληλα μια βροχή από πυραύλους Κατιούσα βομβαρδίζει τις γερμανικές θέσεις μέσα στην πόλη. Ο κλοιός έχει ολοκληρωθεί και ο Πάουλους έχει πιαστεί στην θανάσιμη παγίδα. Τις αμέσως επόμενες ημέρες ο Κόκκινος Στρατός εκκαθαρίζει συστηματικά γερμανικούς θύλακες σε όλη την περίμετρο. " Θέλουμε την περίμετρο καθαρή και τακτική" είναι η εντολή του Ζούκοφ. Η επιχείρηση φθάνει στο τέλος της στις 24 Νοεμβρίου. Ο Κόκκινος Στρατός έχει εξοντώσει 95.000 Γερμανούς, έχει αιχμαλωτίσει 75.000 και έχει απελευθερώσει 213 χωριά και κωμοπόλεις. Μέσα στο Στάλινγκραντ η Stavka πιστεύει ότι έχει εγκλωβίσει 85.000 Γερμανούς. Οι πληροφορίες της δεν είναι σωστές. Οι Γερμανοί ανέρχονται σε 330.000 ! Ο Κόκκινος Στρατός έχει αρπάξει κυριολεκτικά την ναζιστική τίγρη από την ουρά. 

Το επιτελείο της 6ης Στρατιάς δέχεται τα νέα της επίθεσης με δυσπιστία. Η διαπίστωση της τραγικότητας θα έρθει όταν ένα σύνταγμα της 6ης Στρατιάς θα δοκιμάσει μια ανιχνευτική αποστολή στο νότο της πόλης και θα εξολοθρευτεί κυριολεκτικά ολόκληρο. Στις 26 Νοεμβρίου ο Πάουλους θα στείλει μια απελπισμένη έκθεση της κατάστασης στον Χίτλερ που ταξιδεύει προς το Ομπερσάλτσμπεργκ. Σε αυτό ο δικτάτορας θα απαντήσει σε δύο γραμμές: " Το μέτωπο στο Βόλγα πρέπει να κρατηθεί, έρχονται εφόδια από τον αέρα". Ο Ριχτχόφεν διέθετε 5 αεροδρόμια μέσα στην πόλη και ακόμα 10 σε όλη την περίμετρο, όμως η 6η Στρατιά χρειάζονταν 750 τόνους εφοδίων ημερησίως για να επιβιώσει, κάτι που σαφώς υπερέβαινε τις δυνατότητες της Luftwaffe. Στους κόλπους της διοίκησης της 6ης Στρατιάς που τώρα είχαν προστεθεί και τα ερείπια από 2 ρουμανικές μεραρχίες και ένα κροατικό σύνταγμα (369) οι διχογνωμίες είχαν ήδη ξεκινήσει. Επικρατούσε απελπισία και ήδη ορισμένοι επιτελείς μιλούσαν για παράδοση. Σε αυτό θα προστεθεί και ένα μεγάλο κλίμα κακοκαιρίας που θα κατεβάσει τη θερμοκρασία στους -40 βαθμούς. Οι άνδρες της 6ης Στρατιάς είχαν τώρα να αντιμετωπίσουν και το κρύο. 

Ο Μανσταιν

Στις 9 Δεκεμβρίου την περίοδο που η Luftwaffe με πολύ κόπο κατάφερνε να μεταφέρει κατά μέσο όρο 84 τόνους εφόδια την ημέρα στους πολιορκημένους σημειώθηκε ο πρώτος θάνατος Γερμανού στρατιώτη από ασιτία, θα ακολουθήσουν σύντομα πολλοί άλλοι. Ο θάνατος αυτός σημείωνε τραγικά ότι η 6η Στρατιά είχε αφεθεί σε υποσχέσεις ενός επιτελείου που δεν μπορούσε να δράσει αποτελεσματικά. Μερικές ημέρες μετά ο Πάουλους θα ζητήσει επίσημα την άδεια να παραδοθεί και θα αντιμετωπίσει την αναλγησία του Γερμανού δικτάτορα. Ο Χίτλερ θα στραφεί στον έμπειρο στρατάρχη τεθωρακισμένων Mανστάιν για τον απεγκλωβισμό των στρατιωτών του Πάουλους. Ο Μανστάιν βρίσκονταν νότια του Ντον με ασαφής εντολές για το τι έπρεπε να κάνει. Η εντολή έλεγε αόριστα: " να ανακαταλάβετε τις θέσεις που κατέχονταν παλαιότερα από εμάς και να ακινητοποιήσετε τις εχθρικές μονάδες". Ο ρεαλιστής Μανστάιν θα αντιληφθεί άμεσα το ανεφάρμοστο των εντολών του Χίτλερ. Έτσι θα επικεντρώσει όλες του τις δυνάμεις σε μια μόνο επιχείρηση απεγκλωβισμού της 6ης Στρατιάς με τον κωδικό "Χειμερινή Θύελλα". Οι δυνάμεις του όμως υπολείπονταν κατά πολύ αυτών του Κόκκινου Στρατού. Έχοντας στη διάθεσή του 800 φορτηγά με 3.000 τόνους εφόδια για την 6η Στρατιά. Ο Μανστάιν εκδήλωσε αρχικά μια πρώτη επιθετική ενέργεια στα δυτικά του Κόκκινου Στρατού και μετέπειτα μια γενική επίθεση στο νότο. Παράλληλα δόθηκε εντολή διείσδυσης και στον Χοτ που βρίσκονταν εκτός κλοιού με 13 μεραρχίες panzer. H μεν δυτική επίθεση των Γερμανών είχε αρκετή επιτυχία διαλύοντας 45 σοβιετικά άρματα, η επίθεση όμως στον νότο κινούνταν αργά αφού ο Κόκκινος Στρατός αμύνονταν σθεναρά και η κακοκαιρία εμπόδιζε την προέλαση. Ο Χοτ από τη δική του μεριά βρέθηκε απέναντι στον αριστοτέχνη Τρουφάνοφ που χρησιμοποίησε κατάλληλα το έδαφος ώστε να καθυστερήσει σοβαρά τα τεθωρακισμένα.

Την τρίτη ημέρα της επιχείρησης ο γερμανικός στρατός είχε προχωρήσει μόλις 85- 90 χιλιόμετρα. Κοντά στον ποταμό Μίσκβα, ο γερμανικός στρατός βρέθηκε αντιμέτωπος με 300 σοβιετικά άρματα και ευέλικτες καλά εφοδιασμένες δυνάμεις πεζικού. Η μάχη που ακολούθησε υπήρξε φονική. Τελικά μερικά μόνο στοιχεία του Μανστάιν θα πλησιάσουν τις γραμμές του Μαλινόσφκι κοντά στην πόλη. Τώρα η 6η Στρατιά έπρεπε να πραγματοποιήσει έξοδο. Από την 6η Στρατιά όμως μονάχα ένα 25% μπορούσε να θεωρηθεί πια αξιόμαχο, ενώ στον εσωτερικό δακτύλιο σοβιετικής άμυνας, ο Κόκκινος Στρατός είχε ενισχυθεί με 5η Στρατιά Κρούσης του Ποπόφ. Η καταστροφή ξεκίνησε με την μεγάλη αντεπίθεση του Μαλινόφσκι στον Χοτ. Ο Χοτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει 95 χιλιόμετρα πίσω από τις θέσεις του ενώ η σοβιετική αεροπορία διέλυε με πείσμα τα οχήματά του. Παράλληλα η 8η Ιταλική στρατιά στο Βορονέζ δέχονταν τώρα ανελέητη επίθεση και ο Κόκκινος Στρατός πίεζε προς το Τσιρ όπου στάθμευαν τα εφοδιαστικά αεροσκάφη της Luftwaffe. Ο Μανστάιν κινδύνευε τώρα με κατάρρευση του μετώπου. Μια απελπισμένη επίθεση της 6ης Στρατιάς πριν τα Χριστούγεννα βρήκε του στρατιώτες του Τσουίκοφ αποφασισμένους και συνετρίβη. Τα Χριστούγεννα έβρισκαν την 6η Στρατιά αποκλεισμένη και σε απελπισία.

Ο Πάουλους έχανε έναν άνδρα κάθε 7 λεπτά από ασιτία ή σοβιετικά πυρά. Στις 8 Ιανουαρίου και ενώ ο Μανστάιν αδυνατούσε να κινηθεί, το σοβιετικό επιτελείο απεύθυνε έκκληση για παράδοση στους Γερμανούς.  Ο κομισάριος Σταβένκο με μια λευκή σημαία μετέφερε το μήνυμα της Stavka στον Πάουλους. Η άνευ όρων παράδοση θα αντιμετωπίζονταν με επιείκεια εκ μέρους των σοβιετικών. Η πρόταση ίσχυε τόσο για τους άνδρες της 6ης Στρατιάς όσο και για τους αξιωματικούς της. Ο Πάουλους δεν απάντησε ποτέ.

Ακολούθησε η αεροπορική επίθεση κατά των γερμανικών θέσεων και η μαζική επίθεση  από τον Ροκοσόφσκι που πια είχε στη διάθεσή του την 57η, 62η και 64η Στρατιά. Με την πρώτη μαζική επίθεση, οι δυνάμεις της 6ης στρατιάς διασπάστηκαν και διαλύθηκαν. Ένα τμήμα της παρέμεινε στον βόρειο και κεντρικό τομέα όπου εξοντώθηκε κυριολεκτικά ενώ ένα άλλο υποχώρησε νότια. Τα υπολείμματα της 6ης Στρατιάς τώρα στοιβάζονταν σε 100 χιλιόμετρα της κεντρικής και νότιας πόλης. Χιλιάδες πέθαναν από το κρύο, τον τύφο και τα τραύματά τους τις επόμενες ημέρες. Ο Παόυλους μετά από 3 ημέρες ζήτησε εκ νέου άδεια συνθηκολόγησης. Σε αυτό τον υποστήριξε και ο Μανστάιν ο οποίος τηλεφώνησε προσωπικά στον Χίτλερ. Η απάντηση υπήρξε οργισμένα αρνητική. Στις 30 Ιανουαρίου ο Χίτλερ προήγαγε τον Πάουλους σε στρατάρχη προσπαθώντας να τον εμποδίσει από το να παραδοθεί. Μερικές ημέρες μετά, ο Πάουλους και το αποδεκατισμένο επιτελείο του θα παραδοθεί άνευ όρων σε έναν σοβιετικό δεκανέα.

Η σοβιετική διοίκηση θα τους παρέχει τις πρώτες βοήθειες και θα τους μεταφέρει στη Μόσχα όπου θα τύχουν της φιλοξενίας που δεν άξιζαν από ένα έθνος που κατακρεούργησαν.


Η πόλη

Όσον αφορά το Στάλινγκραντ, δεν είχε απομείνει παρά η σκιά της πόλης που άλλοτε θεωρείτο υπόδειγμα των σοβιέτ. Το 99% της οικοδομικής ζώνης καταστράφηκε ολοσχερώς. Υπολογίζεται ότι 1.250 φυσίγγια, χειροβομβίδες και βλήματα κάθε είδους είχαν πλήξει κάθε μέτρο της πόλης. 300 εργοστασιακά κτίρια, 41.500 κατοικίες και 113 σχολεία και νοσοκομεία είχαν μετατραπεί σε ένα άμορφο σωρό ερειπίων. Από τις 500.000 κατοίκων μόνο 2.515 έκαναν δειλά δειλά την εμφάνισή τους μετά την λύση της πολιορκίας. Οι υπόλοιποι είτε ήταν νεκροί, είτε επιστρατευμένοι είτε πρόσφυγες. Η πόλη με την χρήση και των Γερμανών αιχμαλώτων ξαναχτίστηκε επιβλητικότερη και ομορφότερη από πριν σε διάστημα 5 ετών. Το ντροπιαστικό 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ άλλαξε αργότερα το όνομά της σε Βόλγκογκραντ.

Φωτογραφικό υλικό

Ελεύθερος σκοπευτής - πεζοναύτης του Κόκκινου Ναυτικού στο Στάλινγκραντ

Νεκρός Γερμανός από σφαίρα ελεύθερου σκοπευτή

Σοβιετικοί στρατιώτες με λευκή παραλλαγή επιδράμουν στο Στάλινγκραντ

Σοβιετικοί ελεύθεροι σκοπευτές λαμβάνουν θέσεις 

Παγωμένος Γερμανός στο Στάλινγκραντ

Γερμανοί στρατιώτες περιεργάζονται ένα κατεστραμμένο Τ-34 του Κόκκινου Στρατού κοντά στην πόλη

Εκατόμβες Γερμανών νεκρών κατά τις τελευταίες επιχειρήσεις του Κόκκινου Στρατού στην πόλη.

Η ξεχασιάρα «Αυγή» και η Ρόζα Λούξεμπουργκ

Το αφιέρωμα της «Αυγής» της προηγούμενης Κυριακής στην Ρόζα Λούξεμπουργκ, μας θύμισε τα λόγια του Λένιν, γραμμένα το 1922:

«Ο Πάουλ Λεβί (1) επιδιώκει προπαντός τώρα να κερδίσει την εκτίμηση της αστικής τάξης - και επομένως της ΙΙ και ΙΙ½ Διεθνούς, που είναι οι πράκτορές της - επανεκδίδοντας εκείνα ακριβώς τα έργα της Ρόζας Λούξεμπουργκ που είναι λαθεμένα. Θα απαντήσουμε σ' αυτό με δυο σειρές από έναν καλό ρωσικό μύθο: Οι αετοί μπορεί καμιά φορά να πετάξουν και χαμηλότερα από τις κότες, μα οι κότες ποτέ δεν μπορούν να πετάξουν στα ύψη που πετάν οι αετοί... Παρά τα λάθη της, η Ρόζα Λούξεμπουργκ ήταν και παραμένει ένας αετός, και όχι μόνο η μνήμη της θα είναι πάντα ιερή για τους κομμουνιστές όλου του κόσμου, μα και η βιογραφία της και τα άπαντά της (τα οποία πολύ τα καθυστερούν οι Γερμανοί κομμουνιστές, πράγμα που ως ένα σημείο μόνο δικαιολογείται από τον αφάνταστο αριθμό των θυμάτων που έχουν στο σκληρό αγώνα που κάνουν) θα είναι ένα διδακτικότατο μάθημα, που θα διαπαιδαγωγήσει πολλές γενιές κομμουνιστών σε όλο τον κόσμο... "Η γερμανική σοσιαλδημοκρατία, ύστερα από τις 4 Αυγούστου 1914 (2), είναι ένα πτώμα που αποσυντίθεται" - μ' αυτό το απόφθεγμα της Ρόζας Λούξεμπουργκ θα συνδεθεί το όνομά της στην ιστορία του παγκόσμιου εργατικού κινήματος. Και στο σκουπιδαριό του εργατικού κινήματος, ανάμεσα σε σωρούς κοπριάς, οι κότες σαν τον Πάουλ Λεβί, τον Σάιντεμαν, τον Κάουτσκι και όλη αυτή την παρέα, θα κακαρίζουν φυσικά για τα λάθη της μεγάλης κομμουνίστριας. Ο καθένας κάνει ό,τι μπορεί» (3).

Η παρατήρηση του Β. Ι. Λένιν ταιριάζει γάντι στην προσπάθεια της «Αυγής», η οποία αποφάσισε να ασχοληθεί με την Ρόζα Λούξεμπουργκ προβάλλοντας τις θέσεις της σε τρία ζητήματα στα οποία δέχτηκε την κριτική του Λένιν για θεωρητικά λάθη: Την αντίληψή της για το κόμμα, την αντίληψή της για τη δικτατορία του προλεταριάτου και για το εθνικό ζήτημα.

Χωρίς να είναι του παρόντος η κριτική παρουσίαση των θέσεων της Ρόζας Λούξεμπουργκ γι' αυτά τα ζητήματα, είμαστε υποχρεωμένοι να θέσουμε ορισμένα ερωτήματα:

Οι αντιλήψεις των Γερμανών Σπαρτακιστών για το κόμμα και το κράτος επέδρασαν στο τραγικό αποτέλεσμα που είχε η επανάσταση του 1918 στη Γερμανία με τη συντριβή των Σπαρτακιστών; Επιβεβαιώθηκαν, δηλαδή, από το κριτήριο της πράξης; Μήπως δεν θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι το πρώτο και βασικό τους λάθος ήταν η μεγάλη καθυστέρηση στη συγκρότηση Κομμουνιστικού Κόμματος, σε πλήρη πολιτικό, οργανωτικό και ιδεολογικό διαχωρισμό με τη σοσιαλδημοκρατία και μάλιστα με τη λεγόμενη «αριστερή της πτέρυγα», που εξέφραζε το λεγόμενο Ανεξάρτητο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας, παρόλο που οι ίδιοι διαπίστωναν ότι η σοσιαλδημοκρατία έχει σαπίσει;

Η πείρα της ίδιας της Γερμανικής Επανάστασης μήπως δεν αμφισβητεί τις θέσεις της Ρ. Λούξεμπουργκ στο έργο της «Η ρώσικη επανάσταση» το 1918, όπου ουσιαστικά κάνει κριτική στην αναγκαιότητα η δικτατορία του προλεταριάτου να αντιμετωπίσει με αποφασιστικότητα τους εχθρόυς της; Το τραγικό της τέλος της ίδιας, άραγε, δεν επιβεβαιώνει τον Λένιν»;

Γι' αυτά τα ζητήματα υποσχόμαστε να επανέλθουμε. Περισσότερο δεν θα σταθούμε σε όσα γράφει αλλά σε όσα δεν γράφει η «Αυγή».

Η ξεχασιάρα «Αυγή» παρέλειψε να αναφερθεί σε δύο βασικά ζητήματα που χαρακτήρισαν την πορεία της Ρ. Λούξεμπουργκ.

Αντιπαράθεση με το ρεφορμισμό και τον οπορτουνισμό

Η πορεία της Ρόζας Λούξεμπουργκ χαρακτηρίστηκε από την επιλογή σύγκρουσης με το ρεφορμισμό και τον οπορτουνισμό στους κόλπους του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας (SPD), από τις αρχές του 20ού αιώνα και με κορύφωση την αντιπαράθεση σε σχέση με τη στάση του κόμματος στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρά τις αδυναμίες της έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στο να αποκαλύψει τις βαθιά λαθεμένες θεωρητικές και πολιτικές αντιλήψεις του Εντ. Μπερνστάιν στο έργο της «Μεταρρύθμιση ή Επανάσταση», απορρίπτοντας το ρεφορμιστικό - μεταρρυθμιστικό «δρόμο για το σοσιαλισμό». Αναβιώσεις αυτών των αντιλήψεων θα βρούμε σε δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ (που μάλιστα αυτοαποκαλούνται και «αριστερές») επιδιώκοντας να εμφανίσουν ως δρόμο για το σοσιαλισμό την πολιτική διαχείρισης του συστήματος που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ καλλιεργώντας συγχύσεις σε εργαζόμενους που δραστηριοποιούνται στο κίνημα, έχουν σχέση με τις παραδόσεις του κομμουνιστικού κινήματος.

Κομβικό ζήτημα αποτέλεσε η διεθνιστική στάση της Ρ. Λούξεμπουργκ απέναντι στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο το 1914, στάση για την οποία ήρθε σε σύγκρουση με το SPD, συνέβαλε στη συγκρότηση της ομάδας «Σπάρτακος». Για τη διεθνιστική της στάση καταδικάστηκε πολλές φορές σε φυλάκιση την περίοδο 1915 - 1918. Η Ρ. Λούξεμπουργκ μαζί με τον Κ. Λίμπκνεχτ ήταν από τους ελάχιστους στον κόσμο ηγέτες της εργατικής τάξης που κράτησαν συνεπή διεθνιστική στάση, αρνήθηκαν την πολιτική γραμμή στήριξης της δικιάς τους αστικής τάξης ή, αλλιώς, της γραμμής «πρώτα ειρήνη και μετά ταξική πάλη» που πρόβαλλαν τα Σοσιαλδημοκρατικά Κόμματα και η Β' Διεθνής, η οποία χρεοκόπησε ολόπλευρα.

Ποιοι όπλισαν το χέρι των δολοφόνων της Ρ. Λούξεμπουργκ και του Κ. Λίμπκνεχτ;

Γράφει η «Αυγή»: «Στις 15 Ιανουαρίου συλλαμβάνεται και μεταφέρεται στη φυλακή. Κατά τη μεταφορά της δολοφονείται».

Τι δεν μας λέει η «Αυγή»: Γιατί συνελήφθη και στέλνεται στη φυλακή, ποιοι την συνέλαβαν, ποιοι καθοδήγησαν τη δολοφονία της;

Θα μπορούσε όλα αυτά να ήταν απλώς μια αμέλεια, όμως δεν είναι έτσι.

Γιατί αυτό που κρύβουν επιμελώς οι συντάκτες της «Αυγής» ακριβώς για να μη μαθαίνουν οι νέοι και να μη θυμούνται οι παλιοί είναι ότι όλα αυτά έγιναν με εντολές της κυβέρνησης των Σοσιαλδημοκρατών, των πρώην δηλαδή συντρόφων της. Του κόμματος που από κόμμα των Μαρξ και Ενγκελς εξελίχθηκε σε κόμμα όχι απλά αστικής διαχείρισης αλλά και πνιξίματος της επανάστασης με τα ίδια του τα χέρια. Τηρουμένων των αναλογιών επρόκειτο για μια «αριστερή κυβέρνηση» της εποχής στηριγμένη μάλιστα στα Σοβιέτ, που λόγω αδυναμίας των Σπαρτακιστών ελέγχονταν πλήρως από τους σοσιαλδημοκράτες. Κρύβουν επίσης ότι είχε προηγηθεί εργατική εξέγερση στο Βερολίνο ενάντια σε αυτή την κυβέρνηση, που πνίγηκε στο αίμα, αφού την πρόδωσαν οι ηγέτες του ΑΣΚΓ που ήρθαν σε συμφωνία με την κυβέρνηση, και όπου οι «Σπαρτακιστές» παρ' όλες τις επιφυλάξεις τους μπήκαν επικεφαλής της καθοδήγησής της.

Θυμίζουμε ότι από τις 8 Νοέμβρη 1918 ο πρίγκιπας Μαξ ανήγγειλε την παραίτηση από το θρόνο του τελευταίου Χοεντζόλερν, του κάιζερ Γουλιέλμου II, υπέρ του διαδόχου. Ταυτόχρονα, διεξήγαγε διαπραγματεύσεις με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας για το διορισμό του Φρ. Εμπερτ, ηγέτη των σοσιαλδημοκρατών, στη θέση του πρωθυπουργού. Στις 12 το μεσημέρι, ο Εμπερτ ήταν ήδη επικεφαλής της κυβέρνησης, αφού προηγουμένως είχε διαβεβαιώσει τον πρίγκιπα Μαξ για τις προθέσεις του, λέγοντας: «Μισώ την επανάσταση σαν την πανούκλα». Αργότερα, στα απομνημονεύματά του, ο πρίγκιπας Μαξ ειδικά για το διορισμό του Εμπερτ στη θέση του πρωθυπουργού, δε δίσταζε να δηλώσει: «Στην κατάσταση που δημιουργήθηκε, το μοναδικό πρόσωπο που είναι δυνατόν να γίνει καγκελάριος του Ράιχ είναι ο Εμπερτ. Αυτός θα μπορέσει να στρέψει την επαναστατική ενέργεια στα πλαίσια του νόμιμου εκλογικού αγώνα».

Αυτή, λοιπόν, η κυβέρνηση των σοσιαλδημοκρατών μαζί με το Γενικό Επιτελείο Στρατού οργάνωσαν τα λεγόμενα «Φράικοπς», ένοπλες εθελοντικές ομάδες βετεράνων του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, που διατάχθηκαν να πνίξουν την επανάσταση όχι μόνο ξεγελώντας τους εργάτες αλλά καταστέλλοντάς τους, πνίγοντάς τους στο αίμα. Θυμίζουμε επίσης, για την ιστορία, ότι αξιωματικοί των «Φράικοπς» στελέχωσαν αργότερα το Ναζιστικό Κόμμα, τα Τάγματα Εφόδου και τα Ες-Ες.

Τι έγραψε ο Λένιν

Εγραφε τότε ο Λένιν: «Σήμερα στο Βερολίνο η αστική τάξη και οι σοσιαλπροδότες πανηγυρίζουν. Κατάφεραν να δολοφονήσουν τον Κ. Λίμπκνεχτ και την Ρ. Λούξεμπουργκ. Ο Εμπερτ και ο Σάιντεμαν, που τέσσερα ολόκληρα χρόνια έσπρωχναν τους εργάτες στο σφαγείο για ληστρικά συμφέροντα, ανέλαβαν τώρα το ρόλο δημίων των προλεταριακών ηγετών. Το παράδειγμα της επανάστασης στη Γερμανία μάς πείθει ότι η "δημοκρατία" δεν είναι παρά ένα προκάλυμμα της αστικής καταλήστευσης και της πιο άγριας βίας» (4). Και αλλού: «Αυτοί οι δήμιοι, αυτοί οι λακέδες της αστικής τάξης έβαλαν τους Γερμανούς λευκοφρουρίτες, τα μαντρόσκυλα της ιερής καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, να λιντσάρουν την Ρόζα Λούξεμπουργκ, να τουφεκίσουν πισώπλατα τον Καρλ Λίμπκνεχτ με το ολοφάνερα ψεύτικο πρόσχημα ότι αποπειράθηκε "να αποδράσει"... και, ταυτόχρονα, οι δήμιοι αυτοί πήγαν να καλύψουν τους λευκοφρουρίτες με το κύρος της κυβέρνησης, που δεν έχει δήθεν καμία ευθύνη , που στέκεται τάχα πάνω από τάξεις! Δε βρίσκω λόγια να χαρακτηρίσω όλη την αποκρουστικότητα και την ποταπότητα αυτού του φρικτού εγκλήματος που διέπραξαν οι δήθεν σοσιαλιστές... Το αίμα των καλύτερων ανθρώπων της παγκόσμιας προλεταριακής Διεθνούς, των αξέχαστων ηγετών της διεθνούς σοσιαλιστικής επανάστασης, θα ατσαλώσει καινούριες μάζες εργατών για αγώνα ζωής και θανάτου. Και ο αγώνας αυτός θα οδηγήσει στη νίκη» (5).

Γύρω από αυτό το ζήτημα ο Λένιν οδηγείται στο συμπέρασμα: «Αν κάτω από μια κυβέ0ρνηση σοσιαλπατριωτών οι αξιωματικοί και οι καπιταλιστές μπόρεσαν να δολοφονήσουν ατιμώρητα κρατούμενους, δηλαδή ανθρώπους που η κρατική εξουσία τους είχε θέσει κάτω από τη φρούρησή της, βγαίνει το συμπέρασμα πως η ρεπουμπλικανική δημοκρατία στην οποία μπόρεσε να συμβεί ένα τέτοιο πράγμα δεν είναι παρά δικτατορία της αστικής τάξης» (6).

Καταλαβαίνουμε όμως ότι όλα αυτά είναι πολύ δυσάρεστες αναμνήσεις για όσους προσπαθούν να πείσουν ότι μια «αριστερή κυβέρνηση» στο έδαφος του καπιταλισμού θα ασκήσει φιλολαϊκή πολιτική, θα ανοίξει το δρόμο για το σοσιαλισμό, για όσους διεκδικούν να παίξουν το ρόλο της νέας σοσιαλδημοκρατίας, για όσους διατυμπανίζουν καθημερινά ότι οι σοσιαλδημοκράτες εγκατέλειψαν τις «ιστορικές παραδόσεις» τους.

Παραπομπές:

1. Ο Πολ Λεβί υπήρξε στέλεχος του ΚΚ Γερμανίας, διετέλεσε ηγέτης του μετά το θάνατο των Λούξεμπουργκ και Λίμπκνεχτ, στη συνέχεια αποχώρησε από αυτό και εντάχθηκε ξανά στο USPD (Ανεξάρτητο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας) και στη συνέχεια στο SPD.

2. Αναφέρεται στην ημερομηνία έναρξης του Α' Παγκόσμιου Πολέμου.

3. Β. Ι. Λένιν: «Σημειώσεις ενός δημοσιολόγου», «Απαντα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος 44

4. Β. Ι. Λένιν: «Απαντα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος 37, σελ. 460

5. Β. Ι. Λένιν «Απαντα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος 37, σελ. 434

6. Β. Ι. Λένιν: «Απαντα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος 37, σελ. 460

Ριζοσπάστης

To έπος του Στάλινγκραντ (μέρος 2ο)

Ante Portas

Κατά την πρώτη της επίθεση στο Στάλινγκραντ, η Wehrmacht είχε την αυταπάτη ότι θα πετύχαινε μια άνετη νίκη σε διάστημα ωρών. Το 14ο Σώμα Panzer του Βίτερσχαιμ εξορμούσε στην ανατολική όχθη του Ντόν σκοπεύοντας  πάντα στο Στάλινγκραντ. Οι διοικητές της 16ης Μεραρχίας Panzer εξορμούσαν μαζικά προς τον Βόλγα σε μια θερμοκρασία 45 βαθμών που θύμιζε την εκστρατεία στην Αφρική. Το θέαμα των εκατοντάδων οχημάτων συμπλήρωνε επάξια η πολεμική αεροπορία των Γερμανών που πετούσε σε σχηματισμούς των 100 αεροσκαφών προς την πόλη. Η Luftwaffe διάθεσε την πρώτη ημέρα βομβαρδισμών 600 αεροπλάνα κάθε τύπου.

Σύντομα στην γερμανική διοίκηση προκάλεσε έκπληξη ότι τα απομεινάρια της 63ης Σοβιετικής Στρατιάς δεν φαίνονταν πουθενά. Η υποχώρησή της είχε ολοκληρωθεί και μόνο προγεφύρωμα άμυνας έμενε η λεγόμενη "τάφρος των Τατάρων" στο μέσον της απόσταση Βόλγα και Ντον, όπου μια επίλεκτη σοβιετική φρουρά ανέλαβε την αποστολή ανακοπής των γερμανικών δυνάμεων. Η αντίσταση κάμφθηκε σύντομα από την μεγάλη ισχύ πυρός των γερμανικών τεθωρακισμένων.

Τη στιγμή που τα πρώτα τεθωρακισμένα των Γερμανών πλησίαζαν την πόλη, ολόκληρη η περιοχή δονούνταν από τον ανελέητο βομβαρδισμό της αεροπορίας υπό τη διοίκηση του Βόλφραμ Φον Ριχτχόφεν. Ο Ριχτχόφεν ήταν ο ίδιος άνθρωπος που ισοπέδωσε το Βελιγράδι δολοφονώντας 17.000 αμάχους και που ένα μήνα μετά κατέστρεψε μεγάλο μέρος των Χανίων και του Ηρακλείου. Η πρώτη σφοδρή επίθεση προκάλεσε ανυπολόγιστες καταστροφές. Γλώσσες φωτιάς υψώνονταν έως και 500 μέτρα πάνω από την πόλη μετατρέποντας τη νύχτα σε μέρα. 300 χιλιόμετρα μακριά οι τουλούπες καπνού ήταν ακόμα ορατές. Η πρώτη επίθεση στοίχισε τη ζωή σε 40.000 πολίτες και ο Ριχτχόφεν δήλωνε ικανοποιημένος. Η σοβιετική αεροπορία ήταν κι αυτή παρούσα στη σύγκρουση. Οι απόπειρες της 8ης Αεροπορικής Στρατιάς του στρατηγού Χριούκιν να παρέμβει είχαν μικρό αποτέλεσμα. Στο τέλος της ημέρας τα σκάφη της είχαν αποδεκατισθεί.

Καθώς τα άρματα των ναζί πλησίαζαν στο προάστιο Ρύνοκ, ήρθαν αντιμέτωπα με πυκνά πυρά πυροβολικού από το δεξιό τους πλευρό. Η οδομαχία συνεχίστηκε για ώρες και τελικά η γερμανική μηχανή διάλυσε και τις 37 θέσεις των σοβιετικών μαχητών. Ήταν όλοι εργάτες και εργάτριες. Το βράδυ τα γερμανικά άρματα έφθαναν στις όχθες του Βόλγα όπου τα περίμενε μια δυσάρεστη έκπληξη. Οι σοβιετικές φορτηγίδες κυκλοφορούσαν ακόμα μεταφέροντας εφόδια και στρατιώτες σε πείσμα της αεροπορίας.

Την επόμενη ημέρα τα γερμανικά τεθωρακισμένα αποπειράθηκαν να προχωρήσουν προς το εργοστάσιο τρακτέρ αλλά έφθασαν μόνο σε απόσταση 700 μέτρων από αυτό. Τα πυρά των σοβιετικών ήταν καθηλωτικά. Έβαλαν τόσο μέσα από το κτίριο όσο και από τον απέναντι λόφο. Οι αμυνόμενοι μέσα σε μια μόνο νύχτα κατόρθωσαν να δημιουργήσουν μια νέα ζώνη προστασίας της πόλης επιστρατεύοντας όλους τους διαθέσιμους μαχητές της 62ης Στρατιάς η οποία δεν είχε ούτε 48 ώρες που είχε περάσει ολόκληρη στην πόλη. Στην άμυνα μετείχαν και χιλιάδες πολίτες. Ότι δυνάμεις εξαπέλυσαν οι ναζί την 25η Αυγούστου είχαν την ίδια τύχη, καθηλώθηκαν και αποδυναμώθηκαν σημαντικά. Τις επόμενες ημέρες ο Κόκκινος Στρατός θα διενεργήσει και επιθετικές ενέργειες απειλώντας τις γραμμές συγκοινωνιών της 6ης Στρατιάς. Ο "πόλεμος με κάθε μέσο" είχε ξεκινήσει. Αποκομμένος από την υπόλοιπη 6η Στρατιά ο στρατηγός Πάουλους ανησυχούσε. Μετά από 5 ημέρες αδιάκοπων μαχών κατείχε μόνο μια λωρίδα 5 χιλιομέτρων από τη δυτική όχθη του Βόλγα. Η επίθεση του Χοτ συναντούσε παρόμοια προβλήματα. Όμως και η Stavka βρίσκονταν σε αναβρασμό. Ο συντονισμός ήταν δύσκολος και το πρόβλημα της ναζιστικής αεροπορίας άλυτο. Τα νέα μοντέλα σοβιετικών αεροπλάνων δεν ήταν ακόμα σε φάση μαζικής παραγωγής και αλληλοαντικρουόμενες αναφορές έφθαναν από όλη την πόλη.

Μερικές ημέρες αργότερα και οι δυνάμεις τεθωρακισμένων του Χοτ προσέκρουσαν σε σοβαρά εμπόδια. Μια μεγάλη δύναμη αρμάτων της 64ης Στρατιάς τεθωρακισμένων του υποστράτηγου Σουμίλωφ είχε δημιουργήσει ένα απροσπέλαστο τοίχος. Η μάχες στον θύλακα του Χοτ κράτησαν αρκετές ημέρες. Ο διοικητής της 24ης Ταξιαρχίας Panzer έχασε τη ζωή του και χιλιάδες ακόμα Γερμανοί στρατιώτες. Οι σοβιετικοί μαχητές είχαν αποφασίσει να κρατήσουν. Ο Χοτ επέλεξε να αποσύρει τις δυνάμεις του επτά ημέρες μετά και να χτυπήσει 45 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από όπου θα μπορούσε να υπερφαλαγγίσει τους λόφους. Αυτή τη φορά ο Χοτ στάθηκε πιο τυχερός. Το οχυρό της Γαβρίλοφκα υπερασπίζονταν μονάδες πεζικού και πολίτες, αλλά δεν μπορούσαν να κρατήσουν περισσότερο από μερικές ώρες τα γερμανικά τανκ. Έτσι διασπάστηκε ο εξωτερικός δακτύλιος άμυνας του Στάλινγκραντ και απομονώθηκε η 64η από την 62η Στρατιά. Πίσω στο σοβιετικό επιτελείο τα στελέχη της Stavka προσπαθούσαν να κρατήσουν την ψυχραιμία τους και το ηθικό των στρατιωτών ψηλά. Η σφήνα που θα μπορούσε να δημιουργήσει η 6η Στρατιά του Πάουλους στο κενό που άνοιξε ο Χοτ, θα μπορούσε να αποβεί μοιραία. Αυτό το γνώριζε η σοβιετική διοίκηση που διέταξε να καθυστερηθεί ο Πάουλους όσο γίνονταν. " Κρατήστε τις δυνάμεις της 6ης Στρατιάς μακριά με κάθε κόστος". Ήταν η εντολή προς όλες τις μάχιμες μονάδες.

Το βάρος αυτής της ενέργειας ανέλαβε η 1η Στρατιά της Φρουράς (γνωστή για την εξαιρετική της πειθαρχία) και η 24η Στρατιά. Χιλιάδες σοβιετικοί στρατιώτες μάχονταν μανιασμένα για να κρατήσουν το άνοιγμα. Η εντολή ήταν να κρατηθεί για τουλάχιστον 24 ώρες προκειμένου να συμπτυχθούν οι 40.000 άνδρες που βρίσκονταν μπροστά στον Χοτ και που τώρα υποχωρούσαν στην πόλη. Οι σοβιετικοί καθυστέρησαν τον Πάουλους και την 6η Στρατιά για 3 ολόκληρες ημέρες! Έτσι η 6η Στρατιά έφθασε πολύ αργά για να εκμεταλλευτεί οποιαδήποτε επιτυχία στο μέτωπο.


Αύγουστος στο Στάλινγκραντ


Οι μάχες μαίνονταν ολόκληρο τον Αύγουστο στο Στάλινγκραντ. Ο Γιερεμένκο είχε τώρα μεταφέρει το επιτελείο του στο φαράγγι Τσαρίτσα 10 μέτρα κάτω από το έδαφος και στη διοίκηση είχε προστεθεί ο πολιτικός κομισάριος Νικίτα Χρουστσόφ (ο μετέπειτα γ.γ. του ΚΚΣΕ). Η κατάσταση ήταν εξαιρετικά πιεστική για το σοβιετικό επιτελείο. Οι Γερμανοί αν και δεν κατάφεραν την προέλαση- σφήνα, κατάφεραν να προωθηθούν στο νοτιοδυτικό τομέα της πόλης, η Luftwaffe συνέχιζε να καταστρέφει υδραγωγεία, και εγκαταστάσεις υποδομής της πόλης, της οποίας το μεγαλύτερο κομμάτι είχε παραδοθεί στις φλόγες. Το κέντρο της πόλης είχε ισοπεδωθεί και τουλάχιστον 100 οικοδομικά τετράγωνα καίγονταν νύχτα- μέρα. Οι μαζικοί βομβαρδισμοί εμπόδιζαν τις γρήγορες προελάσεις τεθωρακισμένων αλλά μετέτρεψαν την πόλη σε έναν τέλειο χώρο ενέδρας τον οποίο οι σοβιετικοί θα χρησιμοποιούσαν αριστοτεχνικά προκειμένου να ανακόψουν την πορεία της 6ης Στρατιάς. Ο Γιερεμένκο συνέχισε απτόητος την προσπάθεια για την άμυνα της πόλης. Διατάχθηκε η μεταφορά 6.000 στρατιωτών στο βόρειο τομέα της πόλης και κλήθηκαν επειγόντως πεζοναύτες από το Στόλο Άπω Ανατολής για την ενίσχυση του αγώνα.  Έτσι όταν η 16η Ταξιαρχία Panzer επανέλαβε την επίθεσή της στο βορρά της πόλης αποκρούστηκε θεαματικά. Πλέον το μέτωπο είχε διασπαστεί ολοκληρωτικά.  Στον βορρά ο Κόκκινος Στρατός είχε την ικανότητα να αντεπιτεθεί ενώ στο νότο μάχονταν σε μια έκταση από την πόλη έως τις εξωτερικές στέπες των Καλμούχων.

Μέσα στην πόλη οι οδομαχίες ήταν καθημερινές. Ομάδες εργατών, στρατιωτών και εθνοφρουρών μάχονταν σπίτι με σπίτι με τον εχθρό. Η κατάτμηση σε μικρές ομάδες, αν και αρχικά έγινε αντικειμενικά χωρίς εντολή από τη Stavka, αποτέλεσε αργότερα πάγια τακτική του Κόκκινου Στρατού στο Στάλινγκραντ. Οι ομάδες αυτές πετύχαιναν σε ορισμένες περιπτώσεις εντυπωσιακά αποτελέσματα χρησιμοποιώντας από μολότοφ μέχρι καδρόνια ενάντια στους Γερμανούς. Αν και η δράση τους ήταν αποφασιστική ο συντονισμός τους απαιτούσε τιτάνια προσπάθεια από την διοίκηση. "Οι ασυρματιστές μας ήταν άυπνοι μέρες." αναφέρει ο λοχαγός Γιεβγκένι Λιούτκιν "πολλές φορές χάναμε την επαφή με τις μικροομάδες. Άλλες μας ξαναμίλαγαν μέρες μετά αφού με κάποιο μαγικό τρόπο είχαν επιτύχει το στόχο τους, ενώ άλλες χάνονταν για πάντα από τους Γερμανούς". Χιλιάδες είναι οι γνωστές ιστορίες ηρωισμού του σοβιετικού λαού στο Στάλινγκραντ κι ακόμα χιλιάδες είναι οι άγνωστες.


Ο πόλεμος των ποντικών

Η δεύτερη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου άνοιξε με νέες επιτυχίες για τους Γερμανούς. Η 4η Στρατιά Panzer στις 10 του μηνός έφθασε και αυτή στο Βόλγα στο ύψος της σιταποθήκης. Το γεγονός αυτό συνεπάγετο ότι η σοβιετική 62η Στρατιά είχε πια τελείως αποκοπεί μέσα στο κέντρο της πόλης. Μόνη δίοδος επικοινωνίας ήταν το πορθμείο που όμως βρίσκονταν διαρκώς κάτω από τα πυρά της γερμανικής αεροπορίας. Ο Χότ παρά τις όποιες του προσπάθειες προσέκρουε πάντα στα εμπόδια του σοβιετικού μηχανικού και δεν κατάφερε να προωθήσει σημαντικά τις δυνάμεις του μέσα στην πόλη. Στατική ήταν και η κατάσταση στο βορρά. Η 6η Στρατιά που πια είχε μπει ολόκληρη στο Στάλινγκραντ βιάζονταν να καταλάβει την πόλη με έφοδο. Ο Ιωσήφ Στάλιν το Σεπτέμβριο του 1942 πραγματοποίησε μια σημαντική αλλαγή στο επιτελείο του. Τοποθέτησε ως γενικό συντονιστή της άμυνας του Στάλινγκραντ τον στρατηγό Γκεόργκυ Ζούκοφ, τον νικητή του Χαλχίν Γκολ και της Μόσχας. Η καταπληκτικές ικανότητες του Ζούκοφ θα διαφαίνονταν σύντομα. Ο Ζούκοφ αρχικά περιορίστηκε στον έλεγχο των εφεδρειών του Στάλινγκραντ. Συγκέντρωνε δυνάμεις για το επερχόμενο σχέδιο δράσης του.

Στο στρατηγείο του Στάλινγκραντ πραγματοποιούνταν κι εκεί αλλαγές. Ο Γιερεμένκο απάλλαξε από τα καθήκοντά του τον υπασπιστή του Γκολίκοφ και τον διοικητή της 62ης Στρατιάς Αλεξάντρ Λοπάτιν, ο οποίος επιθυμούσε την υποχώρηση του Κόκκινου Στρατού από την πόλη. Στη θέση του τοποθετήθηκε ο ως τότε άγνωστος Βασίλι Τσουίκοφ, οι ικανότητες του οποίου σύντομα θα εντυπωσίαζαν εχθρούς και συντρόφους. Ο Τσουίκοφ διέθετε 6 εξαντλημένες μεραρχίες, 55.000 άνδρες, 60 άρματα, 700 όλμους και πυροβόλα με τα οποία έπρεπε να κρατήσει 30 χιλιόμετρα μετώπου. Απέναντί του οι Γερμανοί διέθεταν 100.000 ξεκούραστους και άρτια εξοπλισμένους άνδρες, 500 άρματα και πάνω από 1000 αεροσκάφη. Ο Τσουίκοφ έδωσε το παρακάτω σύνθημα: " Κάθε Γερμανός στο Στάλινγκραντ πρέπει να νιώσει ότι ζει κάτω από την κάννη ενός ρωσικού όπλου", αυτήν ακριβώς την τακτική θα εφάρμοζε. Την επόμενη της ανάληψης καθηκόντων από τον Τσουίκοφ, ο Πάουλους άνοιξε το νέο κύμα επιθετικών του ενεργειών με μια καταιγιστική επίθεση του πυροβολικού. Μια νέα επιδρομή των αεροπλάνων της ναζιστικής μηχανής ισοπέδωσε ότι έμενε όρθιο στον νότιο τομέα και ο Πάουλους εξαπέλυσε αυτό που νόμιζε ότι θα ήταν  η "τελική επίθεση". Τρεις μεραρχίες πεζικού και δύο συντάγματα panzer επέδραμαν στο εργοστάσιο τρακτέρ. Όμως οι σοβιετικοί κράτησαν αμετακίνητες τις θέσεις τους. 3000 Γερμανοί θα έβρισκαν το θάνατό τους εκείνη τη μέρα. Ο Τσουίκοφ από τη δική του μεριά εκκένωνε 3.500 τραυματίες στην ανατολική όχθη του Βόλγα.  Από την 19η Οκτώβρη και για τις επόμενες τρεις ημέρες οι Γερμανοί εξαπέλυαν λυσσαλέες επιθέσεις σε όλα τα μέτωπα. Το εργοστάσιο Κόκκινος Οκτώβρης που είχε μετατραπεί σε θέρετρο σοβαρών συγκρούσεων, πέρασε κατά 20% στα ναζιστικά χέρια. Στα τέλη του μήνα οι σοβιετικοί μαχητές βρίσκονταν στα όριά τους. Ένα 90% της δυτικής όχθης κατέχονταν από τους Γερμανούς. Οι σοβιετικοί διατηρούσαν τον έλεγχο στο εργοστάσιο Κόκκινος Οκτώβρης, το πορθμείο και τις ανατολικές εξόδους των εργοστασίων Οδοφράγματος και Ντζερζίνσκυ. Μέσα στην εχθρική ζώνη μεμονωμένες αλλά πολλές ομάδες στρατιωτών του Τσουίκοφ πολεμούσαν μέτρο το μέτρο, σπίτι το σπίτι, μέρα τη μέρα.

Ο πόλεμος των ποντικών, όπως αναφέρει η γερμανική διοίκηση, είχε ξεκινήσει. Οι σοβιετικοί έμειναν με 20.000 άνδρες και ελάχιστα εφόδια σε τρόφιμα. Ο Τσουίκοφ εάν δεν ανεφοδιάζονταν σύντομα θα είχε μόνο σοκολάτες να ταΐσει το στρατό του. Παράλληλα μέσα στην πόλη, οι οδομαχίες μαίνονταν. Σοβιετικοί στρατιώτες διενεργούσαν έναν ανταρτοπόλεμο θέσεων με τους ελεύθερους σκοπευτές τους να έχουν το πάνω χέρι. Τα τετραγωνισμένα στρατιωτικά τους φτυάρια μετατράπηκαν σε φονικά όπλα ( Ο στρατιωτικός κανονισμός προέβλεπε τη χρήση του ακονισμένου φτυαριού ως όπλο). Οι Γερμανοί αιμορραγούσαν για να εκκαθαρίσουν έναν τομέα μόνο και μόνο για να βρουν τους σοβιετικούς στις ίδιες θέσεις το άλλο πρωί. Οι σοβιετικοί στρατιώτες φρόντιζαν να ανοίγουν τρύπες στους τοίχους για να περνούν εύκολα από κτίριο σε κτίριο.

Από την άλλη η γερμανική διοίκηση βρίσκονταν σε σύγχυση. Ο Πάουλους προσπαθούσε να σταθεροποιήσει τις γερμανικές θέσεις και παράλληλα να εξαπολύσει μια γενική αποφασιστική επίθεση. Η επίθεση αυτή πραγματοποιήθηκε στις 10 Νοεμβρίου του 1943 ώρα 3:30. Τέσσερα ειδικευμένα τάγματα μηχανικού με 2.400 άνδρες επιτέθηκαν μετά από προπαρασκευή πυροβολικού στο εργοστάσιο χημικών. Μετά από 8 ώρες συγκρούσεων, οι Γερμανοί βρέθηκαν εντός του εργοστασίου και ξήλωσαν το πάτωμα για να εντοπίσουν τα υπόγεια όπου υποχωρούσαν οι σοβιετικοί στρατιώτες. Δοκίμασαν να πυρπολήσουν το σύνολο των υπογείων με βενζίνη όμως δέχτηκαν τα πυρά μιας ομάδας πεζοναυτών του πλοίου "Κρονστάνδη" την οποία συνόδευαν και οπλισμένοι εργάτες. Σε μερικές ακόμα ώρες οι γερμανικές επιχειρήσεις είχαν πάψει αφήνοντας ακόμα 3.500 νεκρούς. Ο Τσουίκοφ κρατούσε ακόμα την πόλη με ψυχραιμία. Διέθετε τυπικά 9 ταξιαρχίες και μια μεραρχία όμως σε άθλια κατάσταση. Ο ίδιος είχε βγάλει ένα περίεργο εξάνθημα στα χέρια από την αφόρητη πίεση και το άγχος. Στις 14 Νοέμβρη θα στείλει ένα θυμωμένο τηλεγράφημα στον Γιερεμένκο: " Κανένα πλοίο δεν έχει φτάσει σε εμάς. Οι παραδόσεις εφοδίων μειώθηκαν σταθερά και δεν έχουμε λάβει ενισχύσεις σε ανθρώπους ή πυρομαχικά". Ο Ζούκοφ όμως και η Stavka δεν είχαν εγκαταλείψει τους υπερασπιστές του Στάλινγκραντ....

Συνεχίζεται 

Φωτογραφικό υλικό 

Σοβιετικοί με χειμερινή στολή σε μέτωπο της πόλης 

Ένα πεσμένο γερμανικό Χένγεκλ. Οι σοβιετικοί το αποκαλούσαν "σκελετό" 

Γερμανοί μάχονται σε οδομαχία στο Στάλινγκραντ

Σοβιετικοί στα συντρίμμια ξύλινης οικίας του Στάλινγκραντ

Σοβιετικοί στρατιώτες διασχίζουν τον Βόλγα κολυμπώντας ή σε ξύλινες βάρκες για να περάσουν εν τω μέσω βομβαρδισμού στην δυτική όχθη 

Ο στρατηγός Τσουίκοφ 

Γυναίκες μέλη της μοίρας ελεύθερων σκοπευτών του Κόκκινου Στρατού στο Στάλινγκραντ

Ο γνωστός ελεύθερος σκοπευτής Βασίλι Ζάιτσεφ. Αν και γνωστός από το χολιγουντιανό τερατούργημα έρχεται τρίτος στην κατάταξη του Στάλινγκραντ με πρώτο τον Ζέπκα και τον Σιμόν Χάιχα

To έπος του Στάλινγκραντ (μέρος 1ο)

Την άνοιξη του 1942 τα γερμανικά στρατεύματα, τα οποία είχαν εισβάλει μαζικά και αιφνιδιαστικά στην ΕΣΣΔ το προηγούμενο καλοκαίρι, έχοντας αποτύχει να καταλάβουν τη Μόσχα, υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν αρκετά χιλιόμετρα από τις προωθημένες θέσεις που κατείχαν μετά την αρχική ορμητική τους έφοδο. Υπολογίζονταν ότι οι γερμανικές δυνάμεις δρούσαν πια σε ένα γιγαντιαίο μέτωπο για το οποίο οι δυνάμεις τους δεν επαρκούσαν για μια ενιαία προώθηση. Ως εκ τούτου η γερμανική διοίκηση ξεκίνησε να απεργάζεται σχέδια για την προώθηση ορισμένων σημείων του μετώπου με σκοπό την συντριβή του Κόκκινου Στρατού και την κατάληψη ολόκληρης της χώρας.

Κατά μια έρευνα της διοίκησης της Wehrmacht, από τις 162 γερμανικές μεραρχίες που απασχολούνταν στο Ανατολικό Μέτωπο, 8 ήταν μονάχα απόλυτα έτοιμες να διεξάγουν κάθε επιχείρηση, 47 ήταν ικανές να διεξάγουν περιορισμένες επιθετικές ενέργειες και οι υπόλοιπες είτε θα μπορούσαν να απασχοληθούν μόνο σε αμυντικά καθήκοντα είτε μερικώς σε αυτά. Παρόλα αυτά, ο ναζιστικός στρατός ήταν ένας ικανότατος αντίπαλος, άρτια εξοπλισμένος και με μεγάλη επιχειρησιακή εμπειρία.


Τα πετρέλαια του Καυκάσου

Μετά τη δυσάρεστη τροπή που έλαβε ο πόλεμος για τη Γερμανία το 1941, ο Χίτλερ συνειδητοποίησε ότι ελλόχευε ο σοβαρός κίνδυνος να παγιδευτεί σε έναν αγώνα φθοράς με την ΕΣΣΔ από τον οποίο νικητής θα αναδεικνύονταν εκείνος που διέθετε την ισχυρότερη βιομηχανική βάση και τις περισσότερες εφεδρείες. Τα βιομηχανικά κέντρα των Ουραλίων της ΕΣΣΔ ήταν γνωστό ότι ήταν δύσκολο να πληγούν και οι εφεδρείες της Σοβιετικής Ένωσης, αν και δυσκίνητες, ήταν σίγουρα τεράστιες αν όχι ανεξάντλητες. Ο Κόκκινος Στρατός είχε καταφέρει να περισώσει 1500 εργοστάσια τα οποία μεταφέρθηκαν εν ριπή οφθαλμού με όλους τους εργάτες και τον εξοπλισμό τους στα βάθη της χώρας. Αν και πανίσχυρος, ο σοβιετικός σοσιαλιστικός βιομηχανικός κολοσσός, είχε κι αυτός τα τρωτά του σημεία. H προμήθεια του απαιτούμενου πετρελαίου που χρειάζονταν προέρχονταν σχεδόν αποκλειστικά από τον Καύκασο όπου βρίσκονταν τα κοιτάσματα του Μαικόπ, του Γκρόζνυ και του Μπακού. Οι διαδρομές που χρησιμοποιούνταν για την μετακίνηση του πετρελαίου ήταν ιδιαίτερα περιορισμένες και ανέρχονταν σε τρεις: Τη σιδηροδρομική γραμμή του Ροστόβ, αυτή του Τιχόρσεκ - Στάλινγκραντ και την πλωτή λεωφόρο του Βόλγα, στην οποία χρησιμοποιούνταν φορτηγίδες.

Η ιδέα του γερμανικού επιτελείου ήταν να καταλάβει το Ροστόβ, το Μαικόπ και το Γκρόζνυ και να προωθήσει τις γερμανικές δυνάμεις έως τον Βόλγα όπου θα ανέκοπτε την υδάτινη αρτηρία. Εάν οι αντικειμενικοί στόχοι της Wehrmacht επιτυγχάνονταν η ΕΣΣΔ θα αποδυναμώνονταν και ο πόλεμος στην Ανατολή θα κρίνονταν αποφασιστικά. Το στρατηγικό σκεπτικό του επιτελείου μεταφράστηκε σε επιχειρησιακό σχέδιο στις 28/03/1942. 89 μεραρχίες Γερμανών, Ιταλών,  Ρουμάνων και Ούγγρων θα εφορμούσαν στα τέλη Μαΐου από τις θέσεις τους στον ποταμό Ντόνετς με σκοπό την κατάληψη των πλούσιων κοιτασμάτων του Καυκάσου. Η επιχείρηση αυτή έφερε το κωδικό όνομα Blau. Ο Κόκκινος Στρατός στις πρώτες επιθετικές ενέργειες δεν αντιλήφθηκε την έκταση των γερμανικών σχεδίων. Ο στρατάρχης Τιμοσένκο, προετοιμάζοντας μια ανακατάληψη του Χαρκόβου με 640.000 άνδρες, προσέκρουσε στα τμήματα της 6ης Στρατιάς και της 1ης Στρατιάς Panzer με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική ήττα. 29 μεραρχίες του Κόκκινου Στρατού αποσυντέθηκαν και πιάστηκαν περίπου 240.000 αιχμάλωτοι, οι οποίοι σύντομα θα γνώριζαν την φρίκη των στρατοπέδων συγκέντρωσης και του ναζισμού.

Με τον οδυνηρό αυτό τρόπο, το σοβιετικό επιτελείο αντιλήφθηκε τα νέα σχέδια των ναζιστικών στρατευμάτων. Την συνέχεια των επιχειρήσεων ανέλαβε επιτελικά να συντονίσει ο ψύχραιμος ηγέτης της Stavka (Επιτελείο της Ανώτατης Διοίκησης) στρατηγός Αλεξάντρ Βασιλιέφσκυ.


Στον Ντον

Με την αντίσταση του Κόκκινου Στρατού να έχει καμφθεί, η ναζιστική 6η Στρατιά με επικεφαλής της τον στρατηγό Φρήντριχ Πάουλους, και η 4η Στρατιά Panzer του στρατηγού Χοτ, κινήθηκαν αποφασιστικά προς το Στάλινγκραντ. Η 6η Στρατιά, υπήρξε μια σκληραγωγημένη υπολογήσιμη δύναμη που είχε μετάσχει στην ομαδική δολοφονία των 33.771 Εβραίων του Μπάμπι Γιαρ. O Χίτλερ μάλιστα είχε δηλώσει ότι η 6η Στρατιά θα μπορούσε να επιχειρήσει ακόμα και έφοδο στους ουρανούς. Το Στάλινγκραντ όμως έμελλε να αποτελέσει τον ιστορικό τάφο τόσο της 6ης Στρατιάς όσο και ολόκληρων των ναζιστικών σχεδίων για την κατάληψη της ΕΣΣΔ.

Σε πρώτη φάση, ο Πάουλους καθυστέρησε να φθάσει στην δυτική όχθη του Ντον. Αντί να εφορμήσει με την γνωστή τακτική του Blitzkrieg, επικέντρωσε την προσοχή του σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας. Ο Κόκκινος Στρατός αν και υποχωρούσε προς το Στάλινγκραντ, συνέχιζε να ασκεί πίεση στην γερμανική επέλαση. Με μεγάλη αυτοθυσία, η φρουρά του Ντον συγκράτησε με τα 550 της άρματα μάχης την προέλαση της 6ης Στρατιάς επιτρέποντας στο πεζικό την ασφαλή υποχώρηση. Το θέαμα των κατεστραμμένων σοβιετικών και γερμανικών αρμάτων που γέμιζαν πια την στέπα προκάλεσε την ζωηρή εντύπωση των Γερμανών. «Μοιάζουν με τεράστια αγέλη ελεφάντων» σχολίαζε ο στρατηγός Σέυντλιτς.

Ενοχλημένος από την πρωτοφανή σοβιετική αντίσταση, ο Χίτλερ διέταξε τον στρατηγό Χοτ να λειτουργήσει άμεσα και να υποβοηθήσει την προέλαση του Πάουλους.  Τα γερμανικά τανκ σύντομα επικράτησαν και ο Χοτ έφθασε κοντά στο Κοτελνίκοβο. Παρόλα αυτά, ο Κόκκινος Στρατός είχε επιτύχει την τακτική του υποχώρηση. Ο απολογισμός όμως δεν τον ευνοούσε. Η γερμανική διοίκηση μετά τις πρώτες νίκες κατά του Κόκκινου Στρατού βρίσκονταν σε επιθετικό πυρετό. Μέσα σε 3 εβδομάδες είχε επιτύχει όλους τους στρατηγικούς της στόχους και τώρα έμενε μόνο το Στάλινγκραντ. Ο Χίτλερ αν και θα μπορούσε ουσιαστικά να επιχειρήσει να εγκλωβίσει το Στάλινγκραντ, διέταξε την άμεση κατάληψή του από την 6η Στρατιά και την κατάληψη όλης της σοβιετικής ακτογραμμής στη Μαύρη Θάλασσα.

Το πρόβλημα που δεν ήταν ακόμα αισθητό ήταν ότι το νέο μέτωπο εκτείνονταν τώρα σε 2.200 χιλιόμετρα και ο ανεφοδιασμός του άρχιζε να γίνεται προβληματικός. Από την άλλη μεριά, ο Κόκκινος Στρατός είχε στην πλάτη του την τεράστια σιβηρική μεθόριο στην οποία εκπαιδεύονταν ήδη νέες στρατιές και η σοσιαλιστική βιομηχανία αναθέρμανε τα εργοστάσιά της. Τέτοια ήταν η σιγουριά του Γερμανού δικτάτορα για την υπόθεση «Στάλινγκραντ» που έδωσε άδεια αναπαύσεως σε δύο του μεραρχίες και αναπλήρωσε τα κενά τους με την 3η και 4η Ρουμανική Στρατιά, τη 2η Ουγγρική και την 8η Ιταλική.

Στο σοβιετικό στρατόπεδο τα δεδομένα φαίνονταν σοβαρά. Η νηοπομπή PQ-17 είχε μόλις καταστραφεί στη θάλασσα Μπάρεντς, ενώ οι σύμμαχοι δεν φαίνονταν να  ενδιαφέρονται ούτε για τη διάνοιξη νέου μετώπου, ούτε για την δημιουργία ανεφοδιαστικής αλυσίδας από την Περσία. Ο Στάλιν αποφάσισε αναδιοργάνωση του στρατιωτικού επιτελείου του. Προτίμησε να αντικαταστήσει τα στελέχη «επιτελείου» που δεν είχαν εμπειρίες πεδίου με πιο σκληραγωγημένα στελέχη που είχαν «ψηθεί» στον πόλεμο. Ο Τιμοσένκο απαλλάχτηκε από τη διοίκηση του ΝΔ Μετώπου και στην θέση του ήρθε ο στρατηγός Γκορντόφ. Στις αρχές του Αυγούστου, η Stavka αποφάσισε να διαιρέσει το μέτωπο σε δύο τομείς. Ο βόρειος τομέας θα ανατίθονταν στον Γκορντόφ και περιλάμβανε το μισό Στάλινγκραντ και ο νότιος τομέας ανατέθηκε στον ικανότατο 39χρονο στρατηγός Αντρέι Γιερεμένκο, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα με το πόδι του ακόμα τραυματισμένο. Η νέα διοίκηση αντιμετώπισε πρώτα και κύρια την υποχωρούσα 62η σοβιετική στρατιά και το ερώτημα του εάν το Στάλινγκραντ θα έπρεπε να κρατηθεί ή να εκκενωθεί. Στα χιλιάδες μηνύματα που έφθαναν στον Γιερεμένκο και τα οποία ρωτούσαν τι πρέπει να γίνει τώρα που εχθρός βρίσκεται προ των πυλών, ο Γιερεμένκο έδωσε μια και μόνο απάντηση: "Να κάνετε το καθήκον σας. Σταματήστε να πανικοβάλλεστε".

Το έπος του Στάλινγκραντ βρίσκονταν στο πρελούδιό του...


Στάλινγκραντ: το οχυρό της ΕΣΣΔ


Το 1942, το Στάλινγκραντ αποτελούσε την τρίτη μεγαλύτερη βιομηχανική πόλη της ΕΣΣΔ. Ο πληθυσμός του ανέρχονταν σε 500.000 κατοίκους. Σαν πόλη παρήγαγε το 25% των τεθωρακισμένων του Κόκκινου Στρατού και ήταν χτισμένη κατά μήκος της δυτικής όχθης του Βόλγα. Οι πολυάριθμες νησίδες του ποταμού ήταν τόπος αναψυχής και το κονσερβατόριο του Στάλινγκραντ ήταν γνωστό για την όμορφη αρχιτεκτονική του. Το βόρειο τμήμα της πόλης αποτελούνταν από τέσσερα σύγχρονα βιομηχανικά συγκροτήματα. Το πρώτο ήταν το παλιό εργοστάσιο τρακτέρ Ντζερζίνσκυ το οποίο πριν τον πόλεμο παρήγαγε ελκυστήρες και που τώρα κατασκεύαζε τανκ. Γύρω του απλώνονταν 300 εργατικές κατοικίες, με τα δικά τους καταστήματα, σχολεία, γήπεδα και θέατρα. Το δεύτερο συγκρότημα ήταν το εργοστάσιο του "Οδοφράγματος" που παρήγαγε φορητά όπλα και πυρομαχικά. Δίπλα σε αυτό εκτείνονταν η χαλυβουργία "Κόκκινος Οκτώβρης" που έμελλε να γίνει τάφος του ναζισμού καθώς θα το υπερασπίζονταν κυρίως οι εργαζόμενοί του. Τέλος, νοτιότερα βρίσκονταν το εργοστάσιο χημικών "Λαζούρ" που ξεχώριζε από τα κίτρινα τούβλα του. Νοτιοδυτικά της πόλης δέσποζε ο εντυπωσιακός λόφος Μαμάγιεφ Κουργκάν, όπου οι κάτοικοι της πόλης εξέδραμαν και που κατά των Νεκράσοφ ήταν τόπος συνάντησης των ερωτευμένων. Στην κεντρική πλατεία της πόλης βρίσκονταν τα κεντρικότερα δημόσια κτίρια. Η εφημερίδα Πράβντα, το θέατρο Γκόρκι και τα τεράστια για την εποχή τους εμπορικά κέντρα Γιουνιβερμάγκ. Χαρακτηριστικότερο σημείο ήταν το παράξενο γλυπτό της πόλης που εικόνιζε μια ομάδα παιδιών να χορεύουν πιασμένα κυκλικά γύρω από έναν αλιγάτορα.

Οι νότιες παρυφές τις πόλης επιλέχθηκαν από τον Πάουλους για την πρώτη διείσδυση στην πόλη. Επρόκειτο όμως για ένα λαβύρινθο με πληθώρα εργατικών κατοικιών και ρωσικών εκκλησιών. Οι Γερμανοί θεώρησαν την κατάληψη αυτού του σημείου εύκολη υπόθεση και δεν έδωσαν την προσοχή τους στη μεγάλη τσιμεντένια σιταποθήκη που όριζε με το τεράστιο ύψος της τα όρια κεντρικού και νοτίου Στάλινγκραντ. Το Στάλινγκραντ δεν ήταν όμως μια εύκολη υπόθεση. Ο ίδιος ο Ιωσήφ Στάλιν είχε το 1918 υπερασπιστεί την πόλη απέναντι στους λευκοφρουρούς του Ντενίκιν με μεγάλη επιτυχία. Αν και ο Ντενίκιν κατέλαβε την πόλη το επόμενο έτος, ο Στάλιν κατόρθωσε την επανακατάληψή της λίγους μήνες μετά. Ο Ιωσήφ Στάλιν και ο σοβιετικός λαός θα καλούνταν τώρα για δεύτερη φορά να υπερασπιστούν την πόλη τους αλλά και τα κεκτημένα της σοσιαλιστικής επανάστασης.

Σχεδόν 200.000 από τους πολίτες της πόλης συμμετείχαν από τις πρώτες ημέρες στην οργάνωση της άμυνας της πόλης. Εθελοντικά σώματα εργατών ανέλαβαν την διάνοιξη ορυγμάτων και τάφρων και οι εργάτες του Κόκκινου Οκτώβρη ζήτησαν μέσω του σοβιέτ τους και έλαβαν την άδεια να υπερασπιστούν το εργοστάσιό τους. Η Stavka έριξε όλη της την προσοχή στην υπεράσπιση της πόλης αφού υπέθετε και όχι εσφαλμένα ότι μια κατάληψη της πόλης θα οδηγούσε σε υπερκέραση της Μόσχας.


Το απόγευμα της 22ας Αυγούστου 1942 ο εχθρός βρίσκονταν προ των πυλών

Φωτογραφικό υλικό 

To γλυπτό με τον αλιγάτορα

Σοβιετικός στρατιώτης περιθάλπει τραυματία κατά τη διάρκεια επιδρομής

Κομισάριος του Κόκκινου Στρατού προτρέπει την επίθεση, κρατά ένα πιστόλι τοκάρεφ που στην εποχή του θεωρούνταν τεχνολογικό θαύμα αφού είχε το πλάτος σπιρτόκουτου 

Στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού σε εφόρμηση στα ερείπια της πόλης.

O στρατηγός Πάουλους διοικητής της 6ης Στρατιάς

Ο στρατηγός Αντρέι Γιερεμένκο. Μετάτρεψε σε λίγες ημέρες το Στάλινγκραντ από πόλη σε κρίση σε πόλη φρούριο. 

Το σοβιετικό αυτόματο PPSh-41. Ένα εξαιρετικό αυτόματο όπλο που χρησιμοποιήθηκε και από τον γερμανικό στρατό λόγω της μεγάλης του αξιοπιστίας. Σε πολλές περιπτώσεις οι Γερμανοί το μετέτρεπαν ελαφρά ώστε να δέχεται τις σφαίρες τύπου Parabellum που χρησιμοποιούσαν

21 Γενάρη 1924

 Στις 21 Γενάρη του 1924, σαν σήμερα, η καρδιά του Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνοφ Λένιν, ηγέτη του προλεταριάτου της Ρωσίας, αλλά και της παγκόσμιας εργατικής τάξης, παύει να χτυπά. Ο άνθρωπος που το όνομά του έγινε σύμβολο για την παγκόσμια εργατική τάξη μαζί με τον Μαρξ και τον Ενγκελς είχε γεννηθεί στις 22 Απρίλη 1870 στην πόλη Σιμπίρσκ, στο Βόλγα.

Ο Λένιν, ως θεωρητικός της επιστημονικής κοσμοθεωρίας της εργατικής τάξης, μελετώντας τα έργα των Μαρξ - Ενγκελς, ανέπτυξε παραπέρα το μαρξισμό στην εποχή του ανώτατου σταδίου του καπιταλισμού, δηλαδή του ιμπεριαλισμού. Αλλά ανέπτυξε και τις θεωρητικές βάσεις της οικοδόμησης της νέας κοινωνίας, του σοσιαλισμού. Έτσι, δίκαια ο Λένιν καθιερώθηκε μαζί με τους Μαρξ - Ενγκελς ως ένας από τους θεμελιωτές της κοσμοθεωρίας του επιστημονικού κομμουνισμού.

Ο Λένιν δεν ήταν μόνο θεωρητικός του μαρξισμού, αλλά συμμετείχε ο ίδιος άμεσα στην πρακτική δράση για την επαναστατική ανύψωση της εργατικής τάξης, επέμενε στην ίδρυση του δικού της κόμματος πάνω στις αρχές που ο ίδιος επεξεργάστηκε, τις αρχές του «Κόμματος Νέου Τύπου», τις αρχές του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού και του προλεταριακού διεθνισμού, σε συνδυασμό με την επαναστατική στρατηγική, θέτοντας στο πρόγραμμά του την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας με την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου. Ήταν επίμονος στην αρχή του προλεταριακού διεθνισμού και την ενιαία πάλη των κομμουνιστικών κομμάτων ενάντια στο διεθνή καπιταλισμό, με αποφασιστική συμβολή στην ίδρυση της Γ' Κομμουνιστικής Διεθνούς, στα 1919.

Ήταν φανατικός πολέμιος κάθε αναθεωρητικής και ρεφορμιστικής διαστρέβλωσης της επαναστατικής θεωρίας. Θεωρούσε ως έναν από τους πιο βασικούς όρους για τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης την αδιάλλακτη πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό. Ως ηγέτης του ΣΔΕΚΡ, επικεφαλής της Κεντρικής του Επιτροπής, καθοδήγησε την Οχτωβριανή Επανάσταση και ήταν ο ηγέτης του πρώτου στον κόσμο εργατικού κράτους.

Λευκή Τρομοκρατία και φωτογραφικός κανιβαλισμός

Στις 21 Ιουνίου του 1949, ο επικεφαλής των δυνάμεων του Δημοκρατικού Στρατού στη Στερεά Ελλάδα Γιάννης Αλεξάνδρου ή Καπετάν Διαμαντής πέφτει νεκρός κατά τη διάρκεια συμπλοκής με υπέρτερες δυνάμεις του Εθνικού Στρατού και της Χωροφυλακής. Ο θάνατος του Διαμαντή καλύπτεται από πέπλο μυστηρίου. Κατά άλλους αποδίδεται σε πυροβολισμό ελεύθερου σκοπευτή, σε αδέσποτη σφαίρα, ενώ κατά μια άλλη άποψη, ο Διαμαντής δολοφονήθηκε από αντάρτη της σωματοφυλακής του. 

Σε κάθε περίπτωση, στις 23 Ιουνίου όλα είχαν τελειώσει. Ο Εθνικός Στρατός είχε διαλύσει το λόχο του Αλεξάνδρου, πολλοί αντάρτες είχαν αιχμαλωτιστεί ή παραδοθεί και ο τώρα ήταν η σειρά του αστικού τύπου να διαπομπεύσει κανιβαλικά τους ηττημένους. Με ένα αιμοδιψές φωτογραφικό αφιέρωμα, η εφημερίδα Εμπρος, παρουσιάζει στο πρωτοσέλιδό της το κορμί του Διαμαντή σε όχι μία αλλά σε τρεις φωτογραφίες. Μαζί του διαπομπεύεται και μια σειρά από αιχμαλώτους του ΔΣΕ. Χαρακτηρισμοί όπως: σφαγείς, συμμορίτες, κόκκινοι λύκοι κτλ περισσεύουν. 

Η δημόσια έκθεση των νεκρών ανταρτών όπως έχουμε ξαναπαρουσιάσει, υπήρξε συχνή πρακτική των κυβερνητικών δυνάμεων του Εμφυλίου. O κυβερνητικός τύπος συμμετείχε ισότιμα σε αυτό αφού είναι πολλές οι φωτογραφίες κεφαλών, νεκρών και αιχμαλώτων που "κοσμούν" τις σελίδες όχι μόνον του τύπου της επαρχίας αλλά και μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων. Η προσφορά της εφημερίδας Εμπρός στην στρατιωτική προπαγάνδα υπήρξε τέτοια που περίπου 20.000 πρωτοσέλιδα της εφημερίδας αγοράστηκαν από τον Εθνικό Στρατό και ρίχτηκαν μαζί με 60.000 προκηρύξεις στις θέσεις των ανταρτών στη Στερεά Ελλάδα και την Μακεδονία. 

Τα ντοκουμέντα της ντροπής

Το κορμί του Γιάννη Αλεξάνδρου εκτίθεται σε ξύλινο φορείο. Η λεζάντα της εφημερίδας αναγράφει: Το απάνθρωπον τέρας που επί τριετίαν ετρομοκράτη την Ρούμελην δεν υπάρχει πλέον. Ο Εθνικός Στρατός τιμωρεί του προδότας

Το κορμί του Διαμαντή φωτογραφίζεται εκ νέου με τους περήφανους διώκτες του. Η λεζάντα αναγράφει: Άνδρες των εθνικών δυνάμεων αποθέτουν το φορείον με το πτώμα του Διαμαντή εις το σημείον ταφής του. 

Ένα ακόμα. γκρο-πλαν, αυτή τη φορά στο σώμα του Γιάννη Αλεξάνδρου. Η λεζάντα αναγράφει: Ολίγον προ της ταφής

Τρεις αξιωματικοί του ΔΣΕ Ρούμελης. Από δεξιά ο υπολοχαγός Ευστάθιος Παπαευσταθίου, ο λοχαγός Καλαϊτζής και ο υπολοχαγός Ευστάθιος Κατσόγιαννης

Αντάρτισσες που συνελήφθησαν κατά την σύγκρουση με το Διαμαντή. 

Φωτογραφικό υλικό από την Αμφίκλεια

Παραθέτουμε σπάνιο φωτογραφικό υλικό του 1940-1949 από την περιοχή της Αμφίκλειας (Δαδί)

Ο Δαδιώτης αντάρτης Γκόλφης Σιάτρας με το ψευδώνυμο Σβάρνας ήταν ταγματάρχης της ΙΙ μεραρχίας Ρούμελης του ΔΣΕ. Στη φωτογραφία εικονίζεται με το δίκοχο του ΕΛΑΣ και στρατιωτική αμφίεση

Μήτσος Παλασάτζας (Πέτσκος) αντάρτης του ΔΣΕ στο λόχο διοικήσεως υπό τον Γιάννη Αλεξάνδρου (Διαμαντή)

Μια σπάνια φωτογραφία του Σωτήρη Τσιτσιπή (Λοκρός) με στρατιωτική περιβολή. 

Πηγή: http://dadi-amfikleia.blogspot.gr/

Παύλος Σταυρίδης ο ηρωικός νεκρός της Ακροναυπλιάς

Ο Παύλος Σταυρίδης γεννήθηκε το 1915 στο χωριό Τριανταφυλλιά (Λαγένη) Φλώρινας από οικογένεια φτωχών αγροτών που παρά την εξαιρετικά δύσκολη ζωή τους κατάφεραν να τον στείλουν στο σχολείο. Σε καιρούς πολιτικά και οικονομικά δύσκολους, ο Σταυρίδης μοίραζε τη ζωή του ανάμεσα στο χωράφι και τα γράμματα. Από μαθητής ακόμα γνώρισε τους κοινωνικούς αγώνες, εντάχθηκε στην ΟΚΝΕ και αργότερα έγινε μέλος του ΚΚΕ.

Το βενιζελικό Ιδιώνυμο και οι διώξεις των πολιτικών ιδεών υπήρξαν τυπικό φαινόμενο της εποχής και ο Παύλος Σταυρίδης συνελήφθηκε πολλές φορές για την επαναστατική του δράση από την Ασφάλεια. Το 1935 και έχοντας καταφέρει να τελειώσει το σχολαρχείο, διορίζεται δάσκαλος στην Βόρεια Μακεδονία. Έναν χρόνο μετά η μεταξική δικτατορία τον συλλαμβάνει και τον περνάει από ανάκριση. Θα γνωρίσει το ρετσινόλαδο, τον πάγο και και τα άλλα γνωστά μαρτύρια. Αργότερα θα εξοριστεί στην Ανάφη και μερικούς μήνες μετά θα φυλακιστεί στο κάτεργο της Ακροναυπλίας. Στην Ακροναυπλία θα συμμετέχει στις ομάδες αυτομόρφωσης της Ομάδας Συμβίωσης Ακροναυπλιωτών. Εν το μέσω σοβαρών πολιτικών αντιπαραθέσεων και με τις τροτσκιστικές ομάδες, ο Σταυρίδης θα παραμείνει κοντά στην πολιτική άποψη του ΚΚΕ.

Στις 30 Αυγούστου 1937 η διοίκηση του κατέργου απεργάστηκε προβοκατόρικο χτύπημα των πολιτικών κρατουμένων της Ακροναυπλιάς. Ο λόγος ήταν η μεγάλη απήχηση που είχε η πολιτική τους υπόσταση στον ελληνικό λαό αλλά και η διάθεση του καθεστώτος να "ξεμπερδεύει" με τους πολιτικούς κρατούμενους. Το αρχικό σχέδιο ήταν η δημιουργία ενός προβοκατόρικου έντονου επεισοδίου το οποίο θα κατέληγε στην επέμβαση της φρουράς. Η Ομάδα Συμβίωσης ενημερώθηκε έγκαιρα για το επικείμενο περιστατικό και έλαβε τα μέτρα της ώστε να μην λάβει διαστάσεις. Η φρουρά όμως του στρατοπέδου αποφάσισε να πραγματοποιήσει έτσι κι αλλιώς την επιχείρηση. Η αναίτια επίθεση των φυλάκων ξεκίνησε αρχικά από την πρώτη πτέρυγα όπου σημειώθηκε επίθεση των χωροφυλάκων με καδρόνια και ρόπαλα. Οι κρατούμενοι "οχυρώθηκαν" με τα στρώματά τους στις υπόλοιπες ακτίνες και ξεκίνησαν να φωνάζουν και να διαμαρτύρονται από τα παράθυρα. Προσπαθούσαν να ενημερώσουν τον λαό του Ναυπλίου. Ο επικεφαλής της χωροφυλακής ανθυπασπιστής Μπουγάς κύκλωσε το κτίριο με οπλισμένου χωροφύλακες. Καλούσε τους κρατούμενους να παραδοθούν και να σταματήσουν να φωνάζουν. Οι κρατούμενοι αρνήθηκαν και συνέχισαν τις διαμαρτυρίες. Σύντομα ο Μπουγάς έδωσε την εντολή για το πυρ. Οι κρατούμενοι χτυπήθηκαν με αποτέλεσμα τον τραυματισμό τριών και τον θάνατο ενός. Ήταν ο Παύλος Σταυρίδης. Μια σφαίρα τον είχε βρει στο κούτελο.

Κατά τις επόμενες ημέρες οι διαμαρτυρίες και οι εκκλήσεις των ακροναυπλιωτών εντάθηκαν. Μερικές ημέρες μετά μια επιτροπή κυβερνητικών επισκέφθηκε το κάτεργο. Επέτρεψαν στους ακρναυπλιώτες να θάψουν τον νεκρό τους. Από τότε τιμούσαν κάθε χρόνο με εκδηλώσεις την επέτειο της δολοφονίας του.

Λαύριο και ιστορικός χώρος - μια εκδήλωση

Η Ιστορία της περιοχής του Λαυρίου φτάνει πίσω στο χρόνο μέχρι την αρχαιότητα, τα μεταλλεία της εποχής και την εξέγερση των δούλων σε αυτά. Στις σελίδες της, έχουν καταγραφεί τα πρώτα βήματα της συνδικαλιστικής οργάνωσης των εργαζομένων. Στα ορυχεία και τα εργοστάσιά της περιοχής δόθηκαν απεργιακές μάχες, η σημασία των οποίων ξεπέρασε σε ορισμένες περιπτώσεις τα όρια της Λαυρεωτικής και έγιναν παρακαταθήκη συνολικά για την εργατική τάξη της χώρας.

Το λιμάνι του Λαυρίου αντικρίζει τη Μακρόνησο, κολαστήριο για χιλιάδες κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές, αλλά και σύμβολο της αστείρευτης δύναμης και αντοχής τους. Σήμερα, το Λαύριο είναι πόλη βιοπαλαιστών που τσακίζονται από την ανεργία και την εκμετάλλευση, που έχουν κάθε λόγο να μαθαίνουν και να τιμούν την Ιιστορία της τάξης τους. Αλλά και να πάρουν στα δικά τους χέρια το νήμα των ταξικών αγώνων.

Φέτος συμπληρώνονται 85 χρόνια από την απεργία των μεταλλωρύχων του Λαυρίου, το 1929 και 60 χρόνια από την απεργία των εργαζομένων στο εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας «Αιγαίον» του Καρέλλα, που έγινε το 1964. Πρόκειται για δύο σημαντικότατες περγιακές κινητοποιήσεις για το εργατικό κίνημα της χώρας.  Οπως εξηγεί ο Β. Συρίγος, πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Λαυρίου, η ιδέα να ανακηρυχτεί το 2014 σε «έτος ανάδειξης της Ιστορίας των αγώνων των εργατών και του λαού της Λαυρεωτικής για κοινωνική απελευθέρωση» γεννήθηκε στην εκδήλωση που διοργάνωσε το Εργατικό Κέντρο το περασμένο καλοκαίρι για την απεργία των κλωστοϋφαντουργών στο εργοστάσιο του Καρέλλα.

Το Εργατικό Κέντρο έχει προετοιμάσει ένα πρόγραμμα περιηγήσεων, στα βήματα της ταξικής πάλης, ώστε να αναδείξει μια σειρά από ιστορικά γεγονότα. Αφετηρία των εκδηλώσεων θα αποτελέσει ο ιστορικός περίπατος που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή, 2 Φλεβάρη, με τη Γραμματεία Νέων του ΠΑΜΕ. Η συγκεκριμένη μέρα συνδυάζεται με την επέτειο της απεργίας των μεταλλωρύχων, που ξέσπασε την 1η Φλεβάρη του 1929.
Οσον αφορά στην προετοιμασία που έχει προηγηθεί, ο Β. Συρίγος σημειώνει ότι το Εργατικό Κέντρο είχε τη βοήθεια επιστημόνων που ασχολούνται με την Ιστορία, οι οποίοι συνέβαλαν καθοριστικά στην προσπάθειά του, όσον αφορά στη μελέτη των γεγονότων. Προσθέτει ακόμα πως στις περιηγήσεις και τις εκδηλώσεις, τη δική τους ξεχωριστή συμμετοχή θα έχουν και αγωνιστές που συμμετείχαν στις απεργίες, ως στελέχη του Εργατικού Κέντρου και μέλη της διοίκησής του.

Οι περιηγήσεις θα γίνουν στα μέρη, στα οποία δόθηκαν οι μεγάλες μάχες της ταξικής πάλης, από τις εξεγέρσεις των δούλων, έως τις σύγχρονες μέρες, αναφέρει ο Β. Συρίγος και περιγράφει τα πιο σημαντικά σημεία της διαδρομής, που θα διατρέξουν οι ιστορικοί περίπατοι.

Η πρώτη στάση αφορά τα αρχαία μεταλλεία στην περιοχή της Καμάριζας. Θα δώσει την αφορμή για αναφορές στη δουλοκτητική κοινωνία και στις εξεγέρσεις των δούλων, με ιδιαίτερο βάρος στην εξέγερση περισσότερων από 1.000 δούλων που έσκαβαν στα συγκεκριμένα ορυχεία.

Στην ιστορική εξέλιξη, τα αρχαία μεταλλεία έδωσαν τη θέση τους στις καπιταλιστικές επιχειρήσεις εξόρυξης και σε μια πορεία τη θέση των δούλων πήραν οι μισθωτοί σκλάβοι του κεφαλαίου. Γι' αυτό, ο επόμενος σταθμός της περιήγησης είναι η Γαλλική Μεταλλευτική Εταιρεία που εκμεταλλεύτηκε τα μεταλλεία του Λαυρίου για περισσότερο από έναν αιώνα. Στο σημείο αυτό θα γίνει αναδρομή στις πρώτες προσπάθειες οργάνωσης των εργατών, στις απεργίες των μεταλλωρύχων, με κορυφαία αυτή του 1929. Αλλά και στις διώξεις, που το αστικό κράτος και οι εργοδότες εξαπέλυσαν ενάντια στους πρωτοπόρους εργάτες.

Στη συνέχεια, σειρά έχει το λιμάνι της πόλης, το Αγαλμα της Μάνας και η αναφορά στη Μακρόνησο. Ακολουθούν οι απεργιακές μάχες στο εργοστάσιο «Αιγαίον» και η πρωτοπόρα δράση του ταξικού σωματείου. Η περιήγηση θα φτάσει στις μέρες μας, με την αναφορά στο μαζικό κλείσιμο των εργοστασίων τη δεκαετία του '90, που έκανε την ανεργία μόνιμο χαρακτηριστικό της περιοχής. Ο «επίλογος» δεν μπορεί παρά να είναι αφιερωμένος στις σημερινές προσπάθειες του Εργατικού Κέντρου για την οργάνωση της πάλης εργαζομένων και ανέργων.

Ο Χίτλερ και οι αστοί (μέρος 3ο)

Ford: Αντισημιτισμός, Ναζισμός και κέρδος

Ο Henry Ford υπήρξε γνωστός αντισημίτης. Ως εκ τούτου δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι υπήρξε ο κυριότερος ξένος υποστηρικτής του. Ο Ford το 1938 έλαβε σε μια λαμπρή τελετή τον μεγαλόσταυρο του γερμανικού αετού, το πιο κορυφαίο μετάλλιο που μπορεί να δοθεί σε μη Γερμανό πολίτη. Ο Ford ήταν τότε 75 ετών. Εκτός από τη χρηματική του συνεισφορά στο ταμείο του Χίτλερ, ο Ford κατασκεύαζε για τη ναζιστική Γερμανία τους κινητήρες των τεθωρακισμένων που όπως αναφέρει ο Μπρεχτ, σύντομα βρέθηκαν στα πέρατα της Ευρώπης καλυμμένα με αίμα. Όπως και πολλές άλλες εταιρείες που προαναφέραμε, έτσι και η Ford συνεργάζονταν και με τα δύο μέτωπα. Παράλληλα, η Ford προμήθευε και τον αμερικανικό στρατό με κινητήρες τεθωρακισμένων. Όταν ο πόλεμος των 75 εκατομμυρίων νεκρών τελείωσε η Ford καταμετρούνταν ανάμεσα στους μεγάλους οικονομικούς του νικητές. Αν επιτρέψουμε στα νούμερα να μιλήσουν θα δούμε ότι: το 1/3 των οχημάτων της Βέρμαχτ και του ναζιστικού στρατού φέρει το λογότυπο της Ford και ότι περίπου οι μισοί εργαζόμενοι της Ford στη Γερμανία υπήρξαν κατάδικοι στρατοπέδων συγκέντρωσης. Προσθέτοντας "γεύση" στα παραπάνω, συμπληρώνουμε μονάχα ότι ο Henry Ford από όλους τους αστούς της εποχής του μνημονεύεται στο βιβλίο του Χίτλερ Ο Αγών μου, ως ο πιο γενναίος και τίμιος εκ των δυτικών βιομηχάνων...

H παρασημοφόρηση του Henry Ford από τα ανδρείκελα του Χίτλερ

1941, πικετοφορία σε εργοστάσιο του Ford 

IBM η οργάνωση του θανάτου

Η IBM ιδρύθηκε στην πολιτεία της Νέας Υόρκης το 1888. Έως και το 1941 η αμερικανική πολυεθνική είχε αναλάβει την οργάνωση των 78 ναζιστικών στρατοπέδων εξόντωσης. Όταν μιλάμε για οργάνωση εκ μέρους της IBM, αυτό καλύπτει τα παρακάτω: 

1) Τις προμήθειες καυσίμων των στρατοπέδων,

2) Τον έλεγχο των τραπεζικών λογαριασμών των θυμάτων

3) Το σύστημα καταχώρησης, τμηματοποίησης και εξολόθρευσης

4) Τα δρομολόγια των τρένων που έφερναν τους κρατούμενους, την συχνότητά τους, τον αριθμό ανά βαγόνι κτλ.

Με άλλα λόγια, η IBM τα ανέλαβε όλα. Όλος ο καλογρασωμένος μηχανισμός του ναζιστικού ολέθρου στηρίζονταν από την αμερικανική πολυεθνική.  Η συνεισφορά της πολυεθνικής στο Τρίτο Ράιχ υπήρξε τέτοια που ο πρόεδρός της, T Watson, τιμήθηκε το 1937, με τον μεγαλόσταυρο του αετού, τιμή που απόλαυσε και ο Henry Ford. 

Αν και θα μπορούσαμε να μιλάμε σε σελίδες επί σελίδων για τις σχέσεις της εταιρείας με τους εγκεφάλους του Ολοκαυτώματος, θα επιλέξουμε να αναφερθούμε μονάχα σε αυτό: Όταν το 1939 οι New York Times ανέφεραν σε άρθρο τους ότι τα 3 εκατομμύρια Εβραίοι της Πολωνίας που συγκεντρώθηκαν από τον Γερμανικό στρατό πιθανότατα θα εξοντωθούν, η αντίδραση της IBM ήταν ένα λιτό εσωτερικό σημείωμα που έλεγε ότι λόγω των ανθρώπων αυτών η παραγωγικότητα θα πρέπει να αυξηθεί...

O Χίτλερ και δεξιά του ο ιδρυτής και γενικός διευθυντής της IBM Thomas Watson

ΙΤΤ και Luftwaffe

Η πολυεθνική επιχείρηση ΙΤΤ είναι σήμερα ο μεγαλύτερος κατασκευαστικός όμιλος εταιρειών τηλεπικοινωνιών (στο μεγαλύτερο μέρος δραστηριοτήτων) στον κόσμο. Πρόκειται για δημόσια εταιρία των ΗΠΑ που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, με πλήθος θυγατρικών εταιρειών στις οποίες φέρονται να απασχολούνται συνολικά μόνο 40.000 άτομα. Τον Αύγουστο του 1933, ο Αδόλφος Χίτλερ δέχθηκε την πρώτη του επίσκεψη από τον επιχειρηματία Sosthenes Behn ιδρυτή της ΙΤΤ. Ο Βehn συνοδεύονταν από τον Γερμανό ομόλογό του Henry Mann. Ο ιστορικός ερευνητής Antony C. Sutton στο βιβλίο του Wall Street and the Rise of Hitler, αναφέρει ότι στελέχη της ΙΤΤ προσέφεραν υψηλά χρηματικά ποσά στον επικεφαλής των SS Himmler. 

Ακόμα κι αν αυτό δεν είναι ορθό, η ΙΤΤ μέσω του αντιπροσώπου της στη Γερμανία C. Lorenz AG απέκτησε το 25% της γερμανικής Focke-Wulf. Η Focke-Wulf κατασκεύαζε πολεμικά αεροσκάφη για την γερμανική πολεμική αεροπορία Luftwaffe απολαμβάνοντας βέβαια υψηλότατα κέρδη. Το 1960 η ΙΤΤ, μετά από δίκες ετών, κατάφερε να κερδίσει από την αμερικανική αρμοστεία στη Δυτική Γερμανία το ποσό των 27 εκατομμυρίων δολαρίων για τον βομβαρδισμό των εγκαταστάσεών της από τους συμμάχους. 

Focke-Wulf Fw 192. Ένα από τα αεροσκάφη της ΙΤΤ για το Ράιχ

General Motors: Το συμφέρον των ΗΠΑ στο Γ Ράιχ

Δεκάδες χιλιάδες αυτοκίνητα, φορτηγά και τεθωρακισμένα της ναζιστικής Γερμανίας φέρουν το κατασκευαστικό λογότυπο του πολυεθνικού γίγαντα της General Motors. "Συμφέρον των ΗΠΑ είναι ότι συμφέρει την General Motors" έλεγε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Αιζενχάουερ, ενώ το αμερικανικό κράτος αποζημίωσε με 33 εκατομμύρια την επιχείρηση για ζημιές που υπέστησαν τα εργοστάσιά της κατά τον συμμαχικό βομβαρδισμό του 1944-1945. Το 1938, ο Αδόλφος Χίλτερ απένειμε τον μεγαλόσταυρο του γερμανικού αετού και στον James D. Mooney για τις υπηρεσίες του στο Τρίτο Ράιχ. Ποιες ήταν αυτές; Άνθρωποι του Σπέερ θα δηλώσουν μερικά χρόνια μετά "Το Bitzkrieg και γενικότερα η επιθετική ικανότητα των στρατευμάτων μας δεν θα ήταν εφικτή χωρίς την General Motors και τον Sloan. Εκτός των οχημάτων η General Motors κατασκεύασε και πυροκροτητές, νάρκες και πυρομαχικά για τον γερμανικό στρατό.

Το μοντέλο Opel-Blitz της General Motors για τον γερμανικό στρατό

Chase Manhattan Bank

Μια από τις πολλές τράπεζες που χρηματοδότησε το Τρίτο Ράιχ. Αρχικός αντίπαλος των ναζί του Χίτλερ υπήρξε το κομμουνιστικό εργατικό κίνημα, δεν είναι λοιπόν περίεργο το γεγονός ότι οι διεθνείς και ντόπιοι τραπεζίτες έσπευσαν στην βοήθειά του από τα αρχικά στάδια δόμησης του κόμματός του. Η Chase Manhattan Bank, τράπεζα αμερικανικών συμφερόντων, όχι μόνο συνεργάστηκε ανοιχτά με τους ναζί, αλλά πέρασε και σε ένα βήμα μετά: Το 1940 πάγωσε και ρευστοποίησε πάνω από 100 καταθετικούς λογαριασμούς γαλλοεβραίων για λογαριασμό του Τρίτου Ράιχ. Οι σχέσεις των ναζί με την Chase Manhattan υπήρξαν τόσο στενές που ο επικεφαλής της τράπεζας στο Παρίσι Carlos Niedermann δήλωνε το 1940 στον προϊστάμενό του στο Μανχάταν: "Οι σχέσεις με τους αξιωματικούς του Τρίτου Ράιχ είναι εξαιρετικές και απολαμβάνουμε μεγάλη αύξηση των καταθέσεών μας."

Οι σχέσεις του φασισμού σε όλες του τις μορφές με το μεγάλο κεφάλαιο είναι δεδομένες. Ότι σήμερα παρουσιάζεται ως αντιμνημονιακό και φιλολαϊκό από τον νεοναζιστικό χώρο της Χρυσής Αυγής δεν αποτελεί παρά προκάλυμμα για τις βαθιά αντιλαϊκές και αντιδραστικές σχέσεις που οι δύο πόλοι συνάπτουν. Το αυγό του φιδιού είναι γέννημα και θρέμμα του καπιταλισμού και απάντηση σε αυτό μπορεί να είναι μια και μόνο μία: Το οργανωμένο και ταξικά προσδιορισμένο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα.