Μια από τις φυσιογνωμίες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας που κάνει την εφμάνισή της στο λαϊκό-παραδωσιακό τραγούδι του ΔΣΕ "Αυγερνιός" παραμένει έως σήμερα αρκετά άγνωστη στο ευρύτερο κοινό, παρά το γεγονός ότι υπήρξε φημισμένη προσωπικότητα του κινήματος της εποχής.
Ο Γιάννης Παπαδόπουλος- Βάνιας ή Αυγερινός καταγόταν από το Αμμοχώρι Φλώρινας και υπήρξε μέχος του ΕΛΑΣ κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Κατά τις μαρτυρίες συντρόφων του ήταν ένας ψηλός και γεροδεμμένος άντρας, που με μια μικρή ομάδα (ΟΕΚΑ) 18 ενόπλων καταδιοκώμενων αγωνιστών βγήκε ξανά στο βουνό για να πολεμήσει ξανά της κρατικοσυμμοριακής τρομοκρατίας, στην περιοχή Βίτσι - Ράντοσι - Βίγλα - Μπέλα Βόντα. Η ομάδα του Αυγερινού είχε κατασκευάσει ορισμένα καλύβια ανάμεσα στα χωριά Νυμφαίο- Περικοπή και Δροσοπηγή, που οι αγωνιστές και μετέπειτα οι ντόπιοι ονόμαζαν "καλύβες του Αυγερινού".
Καταγόμενος από τον Καύκασο, ο Αυγερινός ήρθε σύντομα σε επαφή με τους συντοπίτες και συχωριανούς του στο χωριό Βαρθολομαίος προκειμένου, η ομάδα του να περάσει από αυτό χωρίς προβλήματα, για να αφοπλίσει τους παρακρατικούς και να ανοίξει τις αποθήκες τροφίμων της ΟΥΝΡΑ, που κρατούνταν κλειστές για τον κόσμο.. Στα τέλη του 1946, η ομάδα του, αποτελούμενη από 45 μαχητές διήλθε στο χωριό και έστειλε 2 αντάρτες για ανίχνευση. Μετά από μια αψιμαχία στο χώρο του σχολείου, με μικρή ομάδα ενόπλων που παραδόθηκαν γρήγορα. Ο Αυγερινός με δύο μαχητές του πήγε στο σπίτι του προέδρου του χωριού για να του ζητήσει να παραδώσει τα τρόφιμα των αποθηκών στους αντάρτες για διανομή, ενώ έδωσε εντολή στους υπόλοιπους, εάν δεν έχει επιστρέψει σε 15 λεπτά να εγκαταλείψουν το χώρο. Στη συνάντηση με τον πρόεδρο του χωριού, ένας από τους άνδρες του προέδρου πυροβόλησε τον Αυγερινό και στον σκότωσε επί τόπου, ενώ σκοτώθηκε και ο ίδιος από τις σφαίρες του αντάρτη Σωκράτη Καλαϊτζίδη, ο οποίος εγκατέλειψε με το δεύτερο αντάρτη το σπίτι, φοβούμενος και για τη δική του ζωή.
Το νεκρό σώμα του Αυγερινού μεταφέρθηκε την επομένη στη Φλώρινα, όπου εκτέθηκε μπροστά στο σχολείο, όπου μαθητές ήταν και τα δικά του παιδιά. Για τη δράση και τη θυσία του τραγουδήθηκε το παρακάτω κομμάτι, που πρόσφατα μελοποιήθηκε ξανά από το ΚΚΕ:
Υπάρχει επίσης και ποντιακή εκδοχή του με στίχο: "Κεν Αυγερινόν σκοτώσανε, αχ οι νέοι φεσερέτοι".
Πηγή: Νίκος Κυρίτσης, Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012, σελ. 73-75.
