Εξαιρετικό ντοκουμέντο

ΚΑΛΕΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ

ΤΟ ΜΠΛΟΓΚ ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΥΧΕΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΜΕ ΝΕΕΣ ΑΝΑΝΕΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ 15 ΗΜΕΡΕΣ

Γελοιογραφίες του Εμφυλίου

Τα παρακάτω σκίτσα προέρχονται από την χιουμοριστική εφημερίδα του Εμφυλίου "Λαχανίδα"

Χιουμοριστικό σκίτσο σχετικά με τις δίκες-παρωδία του μεταβαρκιζιανού παρακράτους που καταδίκαζαν αντιαστασιακούς του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και παλιούς αλβανομάχους με πλαστά στοιχεία.

Πως θα εορτασθεί η Πρωτομαγιά φέτος: Ο Παπανδρέου στεφανώνει τον βασιλιά Γεώργιο, Ο Σιάντος κόβει .. παπαρούνες (αναφέρεται σε διαγραφή στελεχών του ΚΚΕ), ο Σοφούλης ποτίζει ...βασιλικούς, ο Πλαστήρας γιορτάζει με την Δημοκρατία (υπαινιγμός για την χρήση του συμβόλου από τον Πλαστήρα) και ο ξεχασμένος από όλους εργάτης κραδαίνει το μαγίοξυλο.

Ο Υπουργός Δημοσίας Τάξης Θεοτόκης ενημερώνει τους χωροφύλακες ότι εάν τιμωρούν παραδειγματικά την κακοποίηση των δημοκρατικών πολιτών θα αμείβονται ... βασιλικά

Διαταγή του Γενικού Αρχηγέιου του ΔΣΕ προς όλα τα μάχιμα τμήματα

Το παρακάτω έγγραφο αποτελεί εντολή του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ προς όλα τα μάχιμα τμήματα. Αφορά τις συνθήκες δράσης, πολεμικής και πολιτικής και την στάση απέναντι στους άμαχους πολίτες της υπαίθρου. Αποτελεί τεκμήριο των ΑΣΚΙ

Απομεινάρια του Εμφυλίου

Στον Γράμμο το 1949, έληξε επίσημα ο τρίχρονος Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος που στοίχισε την ζωή σε περίπου 40.000-45.000 ανθρώπους. Έως και σήμερα ορειβατικές ομάδες, φυσιολατρικοί σύλλογοι, σύλλογοι μνήμης και πολιτικές νεολαίες επισκέπτονται τα σημεία των μαχών του Εμφυλίου και βρίσκουν κομμάτια της αιματηρής του ιστορίας. Στο αφιέρωμα μας αυτό χρησιμοποιήσαμε υλικό από βιβλία και διάφορα μπλογκς και επιχειρούμε να δώσουμε μια μικρή εικόνα των λειψάνων του Εμφυλίου που επιβιώνουν μέχρι σήμερα. 

Μνημείο του Α Σώματος Στρατού στο Γράμμο. Ανεγέρθηκε το 1950. 

Πολυβολείο του ΔΣΕ στον Γράμμο

Ρουκέτα στον Γράμμο 

Χειροβομβίδες, σφαίρες και βλήματα όλμων από συλλογή περιπατητών στο Γράμμο και το Βίτσι

Λείψανα τεθωρακισμένου του Εθνικού Στρατού στο όρος Καιμακτσαλάν. 

Λείψανα πολυβολείου του ΔΣΕ στο ύψωμα Μουργκάνα 

Ναρκαλίευση από τον Στρατό σε ύψωμα του Γράμμου το 2007

Λείψανα πολυβολείου στην κορυφή Τσούκα Ρόσα

Λείψανα πολυβολείου στην κορυφή Τσούκα Ρόσα

Μνημείο με χαρακτηριστική εμφυλιακή γλώσσα στον Γράμμο

Μνημείο στο Λειβαδοτόπι Γράμμου

Μνημείο κοντά στο Νεστόριο 

Μνημείο στην Σλιμνίτσα Γράμμου

Πολυβολείο των ανταρτών του ΔΣΕ στο ύψωμα Σκίρτση του Γράμμου

Λείψανα φυλακίου στο ύψωμα Χελώνα του Γράμμου

Χειροβομβίδα "μίλς" σε ύψωμα του Γράμμου

Βλήμα όλμου σφηνωμένο στα βράχια κοντά στο ύψωμα Ραμπατίνες του Γράμμου.

Φωτογραφικό Υλικό Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου

Στο σημείο αυτό παρουσιάζουμε μερικές σκόρπιες φωτογραφίες από τον Εμφύλιο Πόλεμο.

Το υλικό προέρχεται από διάφορα βιβλία και σκοπό του έχει να συμπληρώσει την εικόνα 

του Εμφυλίου Πολέμου που προσπαθούμε να αναδομήσουμε σε αυτό το μπλογκ.

Παρέλαση των ανταρτών του ΔΣΕ στην Πελοπόννησο 

Αξιωματικοί του ΕΣ περιπολούν το χωριό Μουριές. Σύμφωνα με τον κυβερνητικό τύπο το φυλάκιο στο χωριό δέχτηκε 15 επιθέσεις στο ίδιο έτος. 

Συγκέντρωση των πολιτικών επιτρόπων της υπαίθρου και της πόλης της Λάρισας το Πάσχα του 1948

Αιχμάλωτοι του ΕΣ από τους αντάρτες του ΔΣΕ

Άνδρες του ΕΣ σε όρυγμα 

Αιχμάλωτοι του ΔΣΕ από τις μάχες του Βίτσι οδηγούνται στο πλησιέστερο τμήμα Χωροφυλακής 

Δύο από τις πρώτες αντάρτισσες του ΔΣΕ. Δεξιά η αντάρτισσα Θύελλα

Μια από τις πρώτες ομάδες καταδιωκόμενων αγωνιστών του ΕΛΑΣ κάπου στα βουνά.

Πτυχίο του μοναδικού Λαϊκού Διδασκαλείου που κατάφερε να λειτουργήσει ο ΔΣΕ στα Τρόπαια Αρκαδίας

Χωρικοί του χωριού Αμυνταίου βοηθούν άνδρες του στρατού να στήσουν πολυβολείο μετά την επίθεση των ανταρτών

Για την ηρωική μορφή της Αθηνάς Μπενέκου πολλά έχουν γραφεί, αυτό όμως δεν εξαντλεί την περίπτωσή της, που παραμένει στην ιστορία και αποτελεί παράδειγμα για τις μελλοντικές γενιές.

Η Αθηνά Μπενέκου, η «Κόκκινη Δασκάλα» ήταν η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε στην Πελοπόννησο, στις 8 Δεκέμβρη 1947. Διαβάζοντας τα όσα αναφέρονται στο βιβλίο «Νεκρή Μεραρχία» του Παπακωνσταντίνου και στο βιβλίο «Ο Δημοκρατικός Στρατός Πελοποννήσου» του Γιάννη Λέφα, νιώθεις δέος μα και μεγάλη συγκίνηση για την αγωνίστρια, που ήξερε γιατί πάλευε και στάθηκε ολόρθη μπροστά στους εκτελεστές της.

Κόρη του παπα-Χριστόφορου από το χωριό Ζούπαινα (Αγιοι Ανάργυροι) Λακωνίας και αρραβωνιασμένη με τον Βαγγέλη Ρογκάκο, μεγάλωσε σε περιβάλλον δημοκρατικό, μορφώθηκε, έγινε δασκάλα, έμαθε γλώσσες - εγγλέζικα και γαλλικά - μόνη της. Στα χρόνια της κατοχής συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση, αναδείχτηκε σε στέλεχος του ΚΚΕ, με τη δράση της δίκαια ονομάστηκε λεβεντογυναίκα του Μοριά. Εκτελούσε επικίνδυνες αποστολές στο ΔΣΕ, παράνομα έμπαινε στις πόλεις, όπως αυτή της Τρίπολης, όπου και πιάστηκε.
Η αντίδραση προσπάθησε να την παρουσιάσει σαν ανήθικη, σαν γυναίκα που συμμετείχε σε εκτελέσεις. Οσοι όμως τη γνώρισαν και αγωνίστηκαν μαζί της μιλάνε για μια αγωνίστρια με ήθος, σεμνή και μαχητική, πιστή στα ιδανικά στα οποία πίστευε. Η ηρωική της στάση στο στρατοδικείο που την καταδίκασε σε θάνατο έξι φορές, δείχνει τη μορφή της αγωνίστριας, τη γυναίκα που δε λύγισε ούτε μπροστά στο θάνατο. Ψύχραιμη και ατσαλωμένη, σαν ιδεολόγος κομμουνίστρια είπε, μεταξύ άλλων, στους δικαστές της: «Η τρομοκρατία που σήμερα γίνεται σε πανελλαδική κλίμακα και ιδιαίτερα στη Λακωνία με ανάγκασε για λόγους ατομικής προφύλαξης να πάρω τα βουνά. Βλέπω γύρω μου βλέμματα μίσους και αντιπάθειας και καταλαβαίνω πως βρίσκομαι σε εχθρικό περιβάλλον. Τούτο όμως δε με νοιάζει καθόλου, γιατί ξεπλήρωσα το χρέος μου σαν αντάρτισσα και είμαι έτοιμη να δεχτώ όποια τιμωρία μου βάλετε...».

 Ζήτησε να μην τιμωρηθούν οι συγκρατούμενές της Ελένη Δασκαλοπούλου και οι άλλες δυο που στο σπίτι τους πιάστηκε, αναλαμβάνοντας την ευθύνη η ίδια. Τελειώνοντας την απολογία της συμπλήρωσε: «Δεν πρόκειται να μετανοήσω γιατί δε βλέπω να έκανα κανένα έγκλημα. Οσο για κείνους, που κρατούν τον αγώνα του λαού στο βουνό, σας λέγω ότι ξεπληρώνουν το χρέος τους και δεν είναι "συμμορίται" όπως τους λέτε. Τίποτα άλλο, ας με οδηγήσετε στο απόσπασμα».

Η απολογία της είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα "Αλήθεια". Εκτός από όσα δημοσιεύτηκαν, από προσωπικές μαρτυρίες αναφέρεται πως η Αθηνά μίλησε ακόμη για τους αγώνες των λαών για ισότητα, και δικαιοσύνη, για την Εθνική Αντίσταση και το ρόλο των Αμερικανών, για το ΚΚΕ και τον αγώνα του ΔΣΕ.

Στο κελί των μελλοθάνατων όπου κρατούνταν έγραψε με μολύβι:

"Κι αν σε ρωτήσει η μάνα μου / και πούνε η θυγατέρα μου / κάθεται σε όμορφη πλαγιά / και τραγουδάει τη λευτεριά"...

Παρά το ότι οι γυναίκες δεν είχαν στρατιωτική εκπαίδευση και την ίδια φυσική αντοχή με τους άντρες, έγραψαν με τη δράση τους ηρωικές σελίδες, αναδείχτηκαν σε πολιτικούς επιτρόπους τάγματος, σε διοικητές διμοιρίας σε καπετάνισσες όπως τις ονόμασαν, μεταξύ των οποίων ήταν η Αργυρώ Σταυροπούλου, η Σταθούλα Κατσιδήμα, η Παρασκευή Πρεκεζέ, η Πίτσα Παπαμιχαήλ, η Ασπασία Δασκαλοπούλου, η Χρυσούλα Κουτιβά, η Κλειώ Δηλεβοριά και δεκάδες άλλες.

Προσωπικά αντικείμενα του Άρη Βελουχιώτη

Η ταμπακιέρα

Ένα από τα προσωπικά αντικείμενα του Άρη που κράταγε πάντα μαζί του και που τον συνόδευσαν ως στον θάνατο. Μετά το θάνατό του λέγεται ότι η ταμπακιέρα του Άρη αφέθηκε μαζί με το ρολόι και το περίστροφό του πάνω στο άψυχο σώμα του και ως εκ τούτου πάρθηκε από τους διώκτες του. Άλλες αναφορές θέλουν την ταμπακιέρα να δωρίζεται σε ένα από τα πρωτοπαλίκαρα του Άρη λίγο πριν τον θάνατό του. 

Το ξίφος του Άρη

Ξίφος του Άρη Βελουχιώτη που εικονίζεται στην παρακάτω φωτογραφία και το οποίο πιθανότατα είναι διακοσμητικό εγχειρίδιο της Σχολής Ευελπίδων ή άλλης στρατιωτικής ακαδημίας. Το εγχειρίδιο του Άρη δωρίστηκε αρχικά στην ΕΔΙΑ από παλαιό αντάρτη του ΕΛΑΣ που το είχε πάρει όταν ο Βελουχιώτης το ξέχασε σε μια επίσκεψή του στη Θεσσαλία. Σήμερα το ξίφος δωρίστηκε από την ΕΔΙΑ στο υπό ανέγερση μουσείο Εθνικής Αντίστασης της Λαμίας. Έως σήμερα άγνωστο παραμένει το όνομα του εν ζωή αντάρτη του ΕΛΑΣ που το είχε στην κατοχή του κατόπιν επιθυμίας του ιδίου. Το ξίφος του Άρη δωρίστηκε μαζί με έναν χάρτη του στρατοπέδου του Χαΐδαρίου.

Το γνωστό από τον Μελεντζή εγχειρίδιο του Άρη

Ο "Ελβετός"

Σε πολλές περιπτώσεις αντάρτες και επιτελείς του ΕΛΑΣ είχαν δωρίσει διάφορα περίστροφα στον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ. Ο Άρης τα αρνούνταν όλα. "Το περίστροφο το κουβαλάει κανείς φιλώντας την τελευταία σφαίρα για τον εαυτό του. Για αυτό τον σκοπό μου κάνει και αυτό το παλιό περίστροφο." έλεγε ο ίδιος. Το εν λόγω παλιό περίστροφο ήταν ένα παλιού τύπου ελβετικό 1882/29 Revolver. Ο Άρης και οι αντάρτες του το αποκαλούσαν "Ο Ελβετός". Μια εκδοχή για την αυτοκτονία του Άρη θέλει τον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ να αυτοκτόνησε με αυτόν. Μετά πάντως την αυτοκτονία του, ο Τζαβέλλας, ένα από τα πρωτοπαλίκαρά του Άρη, έσπασε στο Ελβετό, μαζί με το ρολόι του επάνω στα βράχια. Το εάν εν τέλει ο Ελβετός βρέθηκε από τους διώκτες του Άρη και που βρίσκεται σήμερα παραμένει άγνωστο. 

Το 1882/29 Revolver σαν τον Ελβετό του Άρη

Γράμμα στον Νίκο Ζαχαριάδη

Η πρώτη και η δεύτερη σελίδα του προσωπικού γράμματος που έστειλε ο Άρης Βελουχιώτης προς τον γ.γ. του ΚΚΕ Νίκο Ζαχαριάδη. Το γράμμα φέρει την ημερομηνία 4 Ιουνίου 1945 και σε αυτό ο Άρης δηλώνει ότι νιώθει έτοιμος να σταματήσει κάθε ενέργεια εάν του το ζητήσει ο γενικός γραμματέας. 

Δελτίο Εγκληματικότητας του Άρη Βελουχιώτη

"Πάς τίμιος Έλλην οφείλει να καταγγείλει στις κατοχικές αρχές τον Αθανάσιο Κλάρα ή Αναστασιάδη ή Δημητριάδη ή Άρη ή Βελουχιώτη, αρχηγό του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ". Το δελτίο εγκληματικότητας αφορά την επικήρυξη τού του 1943 από τις κατοχικές αρχές και φέρει τις φωτογραφίες που διέθετε η Ασφάλεια ήδη από την εποχή του Μανιαδάκη. 

Θεωρητικό κείμενο του Άρη Βελουχιώτη

Ένα από τα σπάνια και λίγα θεωρητικά κείμενα που έγραψε ο Θανάσης Κλάρας. Το κείμενο αφορά παρατηρήσεις σχετικά με το διεθνές εμπόριο με αφορμή άρθρο του περιοδικού "Αμερικανικές Εξαγωγές". 

Πτυχίο του Άρη Βελουχιώτη

Το 1919, ο Άρης Βελουχιώτης, σε ηλικία 14 ετών, φεύγει από την πόλη και και μπαίνει οικότροφος στην Αβερόφειο Μέση Γεωργική Σχολή Λάρισας. Εκεί ο Κλάρας θα εξελιχθεί σε επιμελή και σχολαστικό μαθητή, πράγμα που εμφανίζεται και στα σωζόμενα μέχρι σήμερα σχολικά του τετράδια. Όταν τελείωσε το 1922 την σχολή επέστρεψε στην Λαμία. Εκεί ο πατέρας του ελπίζει ότι θα ασχοληθεί με τα κτήματα της οικογένειας στην Στυλίδα, όμως ο Κλάρας αρνείται λέγοντας πως " αν γίνονταν πλούσιος θα έπαυε να σκέπτεται τους φτωχούς". Αργότερα θα αναζητήσει εργασία στο Δημόσιο. Το 1923, θα αποχωρήσει από την θέση του αρνούμενος να συμμετάσχει στα ρουσφέτια της εποχής του. 

Οικογενειακή φωτογραφία του Άρη Βελουχιώτη

Ο Δικηγόρος Δημήτριος Κλάρας με τη σύζυγό του Αγλαΐα, το γένος Ζέρβα (δεύτερη εξαδέλφη του Ναπολέοντα Ζέρβα) φωτογραφίζεται με τα παιδιά του. Καθήμενος ο μικρότερος γιος Μπάμπης Κλάρας, όρθια η Λιλή (Αργυρώ - Ευαγγελία) και δίπλα της ο μεγαλύτερος γιος Περικλής Κλάρας. Δεξιά του ο Θανάσης Κλάρας, μαθητής της Γεωργικής Σχολής Λάρισας. Ο μικρός αδελφός του Θανάση ακολούθησε τον Θανάση στο βουνό και αργότερα εξελίχθηκε σε συγγραφέα και κριτικό. 

Σχετικά με τη φράση "Ραντεβού στα γουναράδικα"

Μετά τις πολλές επαναστατικές κορώνες του ΣΥΡΙΖΑ και τις εμφυλιοφοβικές απαντήσεις της ΝΔ για την φράση "ραντεβού στα γουναράδικα", παραθέτουμε εδώ την ιστορική ανάλυση και άρα την ιστορική πραγματικότητα πίσω από την φράση του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ.


Λίγες ημέρες μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, στις αρχές του 1945, ο Χουλιάρας συνάντησε τον Βελουχιώτη και άλλους καπετάνιους στην Μπρούφλιανη Φθιώτιδας. Σύμφωνα με τη διήγηση του Χουλιάρα, όσο ο επικεφαλής του ΕΛΑΣ ενημερωνόταν για ένα σημείωμα του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ οι μαυροσκούφηδες (οι αντάρτες του Αρη) συζητούσαν για το μέλλον του αγώνα. «Μπρος σπαθί και πίσω ρέμα», φέρεται να είπε τότε ο Καπετάν Πελοπίδας στον διστακτικό Χουλιάρα. «Εμείς που θα ακολουθήσουμε τον Αρη κακό χερόβολο και εσείς κακό δεμάτι. Εσύ, Περικλή, καλύτερα να φύγεις. Καλή αντάμωση στα γουναράδικα», πρόσθεσε αποχαιρετώντας τον ο Πελοπίδας.

«Αντέγραφε τα λεγόμενα του Βελουχιώτη. Βρισκόταν άλλωστε στον ίδιο στενό κύκλο των καπεταναίων και είχαν παρόμοιο τρόπο σκέψης», παρατηρεί μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο ιστορικός βιογράφος του Βελουχιώτη Διονύσης Χαριτόπουλος. Ο επικεφαλής του ΕΛΑΣ φέρεται να είπε τη φράση με το τέλος της Κατοχής. «Εβλεπε από ένα σημείο και μετά με πολύ σκεπτικισμό την τροπή της Αντίστασης. Εννοούσε ότι θα απελευθερώσουν την Ελλάδα και για ανταμοιβή θα τους γδάρουν το τομάρι, όπως συνέβαινε με τους λύκους και τις αλεπούδες στα βυρσοδεψεία της εποχής. Δεν ήταν λόγια επιθετικά. Ούτε δείγμα αυταπάρνησης. Ηταν μια απαισιόδοξη στάση. Ο Βελουχιώτης άλλωστε ήταν άνθρωπος πεισιθάνατος», εξηγεί ο κ. Χαριτόπουλος.

Την ίδια ερμηνεία δίνει και ο καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Γιώργος Μαργαρίτης. «Αυτή η φράση που χρησιμοποιήθηκε από τον Βελουχιώτη ήταν ένας καλυμμένος τρόπος για να δείξει τη διαφωνία του στους συμβιβασμούς. Ελεγε ότι οι αντάρτες θα καταλήξουν σαν τις αλεπούδες γδαρμένοι στα γουναράδικα», λέει στα «ΝΕΑ».

Οπως εξηγεί μιλώντας στα «ΝΕΑ» και ο ιστορικός Ιάσονας Χανδρινός, δεν είναι εξακριβωμένο πότε ειπώθηκε για πρώτη φορά η φράση από τον Βελουχιώτη. «Με τα λόγια αυτά δήλωνε ουσιαστικά το αδιέξοδο του κινήματος», τονίζει και υπενθυμίζει την αντίδραση του αντάρτη κατά την απελευθέρωση της Λαμίας τον Οκτώβριο του 1944. «Οταν όλοι οι μαυροσκούφηδες γλεντούσαν, ο Βελουχιώτης έβγαλε τον πιο απαισιόδοξο εαυτό του. Τους προειδοποίησε για την κατάληξη που θα είχαν. "Τώρα θα πουλήσουν τα κεφάλια σας", τους είπε. "Μία λίρα το κεφάλι"».

Μαρτυρία Λεόντιου Παπά για τη Μακρόνησο

Στις 7 Απρίλη του 1948 μας ειδοποίησαν να ετοιμαστούμε για να μπούμε στο σύρμα. Από το Α Τάγμα όσοι δεν είχαμε κάνει δήλωση, είχαμε μείνει 45. Μέσα στο σύρμα ο ξυλοδαρμός ήταν συστηματικός, «σκάψε λάκκο», «βάλε το κεφάλι μέσα» και να αρχίζουν να σε χτυπάνε στις 12 τη νύχτα. Σκοτάδι ερημιά. Χρησιμοποιούσαν όλες τις μορφές βασανισμού, φάλαγγα, χτυπήματα σε όλο το σώμα με συρματένια πλεξούδα και ότι άλλα μέσα σοφίζονταν τα εγκληματικά τους μυαλά, με αποτέλεσμα να έχουμε σπασμένα χέρια, πόδια κλπ.

Στο θέατρο είχαν ήδη αρχίσει οι εξωραϊσμοί. Κουβαλούσαμε αφάνες και μεγάλα λιθάρια τρέχοντας. Από τη μέρα που μας μάντρωσαν στο σύρμα πάρθηκαν επιπρόσθετα μέτρα σε βάρος μας. Αυστηρή απομόνωση από το υπόλοιπο τάγμα και μισή μερίδα συσσιτίου. Από τα χαράματα στην αγγαρεία, κάθε βράδυ όλη η χαράδρα βοούσε από τα βογκητά των βασανισμένων.

Μετά το Πάσχα φέραν στο σύρμα από τη ΣΦΑ και άλλη μια ομάδα 35 ατόμων που είχαν απαλλαγεί από τη δίκη του Λαυρίου. Η ίδια υποδοχή από τους βασανιστές. Η αγάπη και η συντροφικότητα μέσα στο σύρμα δεν είχε όρια. Μείναμε μέσα στο σύρμα τώρα 117. Οι μισοί περίπου με βαριά χτυπήματα στα χέρια, τα πόδια ακόμα και το κεφάλι.

Αυτή τη μεγάλη δοκιμασία της απομόνωσης την παρακολούθησαν και την έζησαν με πόνο και σφιγμένη καρδιά όλα τα παιδιά στους λόχους που είχαν κάνει υποχώρηση. Η απομόνωση για αυτούς ήταν τα άγια των αγίων. Η σκέψη τους, η καρδιά τους συνέχιζε να χτυπά αγωνιστικά. Είχε μεγάλο λάθος το γενικό Επιτελείο τότε ότι το σύρμα μπορούσε να γίνει το φόβητρο των έξω. Ήταν ο φάρος που μέσα στη θύελλα φώτιζε, έδινε ελπίδα και κουράγιο. Το μήνυμα του σύρματος στους συντρόφους μας έξω στους λόχους ήταν πάντα ένα και σταθερό: «Αντισταθείτε σύντροφοι ατομικά και ομαδικά. Εδώ στη Μακρόνησο θα παλέψουμε.»

Στις πρώτες μέρες του Ιούνη του 1948 έφεραν στον κλωβό μια ομάδα 29 δηλωσίες που είχαν ανακαλέσει τις δηλώσεις τους. Μας είχαν ειδοποιήσει και τους περιμέναμε με αγωνία. Τους έφεραν με τα ρόπαλα οι βασανιστές στην πύλη του κλωβού αργά με το ηλιοβασίλεμα. Όλοι έξω από τα αντίσκηνά μας τους περιμέναμε να μπούνε στο σύρμα. Μόλις έφυγε η κουστωδία των Αλφαμιτών, τους αγκαλιάσαμε, τους φιλούσαμε  και τους δείχναμε την αγάπη και τη συντροφικότητα για αυτή την θαρραλέα πράξη. Γίναμε ένα σώμα. Ήταν τα πληγωμένα μας αδέλφια. Η θέληση και γροθιά της απομόνωσης είχε γίνει πιο δυνατή. Φώτιζε, έδινε κουράγιο και δύναμη σε όλο το στρατόπεδο.

"Μας δολοφονούν" (μαρτυρία από τη Μακρόνησο)

Το παρακάτω ολοκληρώνει την τριμερή παράθεση μαρτυριών από την σφαγή του Α' ΕΤΟ της Μακρονήσου (1948) που παρατίθενται στο βιβλίο "Ιστορία της Μακρονήσου" του Νίκου Μάργαρη. 

"Μετά τα πρώτα πυρά έπεσαν οι πρώτοι νεκροί και τραυματίες. Σκηνές φρίκης ξετυλίγονταν. Οι άοπλοι στρατιώτες κατάπληκτοι δέχονταν όρθιοι τις σφαίρες που σφύριζαν δίπλα τους, χτυπούσαν τα βράχια ή τρυπούσαν το κορμιά τους. Άλλοι κυλιόνταν και σπαρταρούσαν χτυπημένοι, άλλοι σέρνονταν για να γλιτώσουν, ώσπου μια δεύτερη σφαίρα τους αποτελείωνε και άλλοι κείτονταν ακίνητοι για πάντα. Πολλοί δέχονταν τη θανάσιμη σφαίρα τη στιγμή που έσερναν τραυματισμένους συναδέλφους και έπεφταν μαζί τους αγκαλιασμένοι, βγάζοντας από τα βάθη της ψυχής τους την τελευταία κατάρα. Στην ίδια γούβα ανακατέυονταν αίμα από δύο, τρία και τέσσερα κορμιά. Σιγά-σιγά, ο όγκος του Τάγματος υποχωρούσε προς τη θάλασσα. Μερικοί καλύπτονταν πίσω από τους τοίχους των μαγειρείων. Άλλοι μέσα στην απελπισία τους έπεφταν στη θάλασσα και προχωρου΄σαν ώσπου το νερό έφτανε μέχρι το λαιμό τους. 

Τότε όμως άρχισαν οι πυροβολισμοί και από την ακταιωρό που περιπολούσε σε μικρή απόσταση από το νησί. Επίθεση από στεριά και από θάλασσα. Μόνο η αεροπορία έλειπε. 

Τα βογγητά των πληγωμένων έσμιγαν με χιλιάδες βραχνές φωνές: "Μας σκοτώνουν άδικα. Μας δολοφονούν. Άισχος, δολοφόνοι!" 

Π. Κ. 

Ο πόλεμος στην Κορέα και η υπογραφή του Συμφώνου Ανακωχής

Ένθετο του Ριζοσπάστη

Στις 26 του Ιούλη του 1953υπογράφτηκε το Σύμφωνο Ανακωχής, για το σταμάτημα του πολέμου στην Κορεατική Χερσόνησο, μετά από έναν τρίχρονο πόλεμο, τον πρώτο έπειτα από τον τερματισμό του Β` Παγκοσμίου Πολέμου. Αποτέλεσμά του ήταν ο διαμελισμός της Κορεατικής Χερσονήσου, έως τα σήμερα, η μόνιμη εγκατάσταση αμερικανικού στρατού στην περιοχή μέχρι τώρα, που εντείνονται οι ιμπεριαλιστικές επιβουλές κατά της ΛΔ Κορέας, με αφορμή το πυρηνικό της πρόγραμμα και κυρίως ο διχασμός ενός λαού, που μετά την απελευθέρωσή του από τον ιαπωνικό ιμπεριαλισμό προσδοκούσε να χτίσει το δικό του μέλλον, στη βάση της δικής του λαϊκής εξουσίας. Στο Σύμφωνο Ανακωχής περιλαμβανόταν ο όρος για διευθέτηση του κορεατικού ζητήματος στη βάση των αποφάσεων για το μεταπολεμικό κόσμο, μετά από διεθνή πολιτική διάσκεψη. Αυτή πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη τον Απρίλη του 1954, με τη συμμετοχή της ΛΔ Κορέας και του αντιδραστικού καθεστώτος που είχαν εγκαταστήσει οι Αμερικανοί στη Νότια Κορέα, της ΕΣΣΔ, της ΛΔ Κίνας, των ΗΠΑ, της Γαλλίας, της Βρετανίας και εκπροσώπων των κρατών που συμμετείχαν στον πόλεμο στο πλευρό των Αμερικανών. Ο συσχετισμός στη διάσκεψη ήταν άνισος κι έτσι δεν έδωσε λύση σε όφελος του κορεατικού λαού. Ο διαμελισμός επιβλήθηκε οριστικά.

Στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στην Κορέα πήραν μέρος 21 χώρες. Την ηγεσία και τη βάση των δυνάμεων επέμβασης αποτέλεσαν οι Ενοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ. Ο εξοπλισμός όλων των στρατιωτικών δυνάμεων ήταν αμερικανικής προέλευσης, πλην του βρετανικού τμήματος που ήταν βρετανικής κατασκευής. Τέλος, όλα τα εκστρατευτικά σώματα και υγειονομικές μονάδες αποτέλεσαν οργανικά τμήματα του στρατού της επέμβασης υπό τη διοίκηση αμερικανικών μεραρχιών και αντίστοιχων αμερικανικών μονάδων αεροπορίας και ναυτικού, πλην της βρετανικής μεραρχίας που τέθηκε υπό αμερικανικό σώμα στρατού(«Το Εκστρατευτικό Σώμα Ελλάδος εις Κορέαν, 1950 - 1955», έκδοσις Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού, Αθήναι 1977, σελ. 13).

Οι μεταπολεμικές συνθήκες και οι επεμβάσεις των ιμπεριαλιστών

Γιατί, πώς και ποιοι άναψαν τη φωτιά του πολέμου στην Κορεατική Χερσόνησο; Για να απαντήσουμε σ' αυτό το ερώτημα είναι αναγκαίο, κάνοντας μια ιστορική αναδρομή, να μεταφερθούμε στις μεταπολεμικές συνθήκες διεθνώς.

Σχετικά με τις συνθήκες της εποχής, πρέπει να πούμε συνοπτικά πως ήδη το 1949 έχει ιδρυθεί το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο, το διαβόητο ΝΑΤΟ, ενώ ήδη οι ΗΠΑ με το «σχέδιο Μάρσαλ» επιδιώκουν την ιμπεριαλιστική οικονομική διείσδυση στην Ευρώπη και την ενίσχυση του καπιταλισμού, τόσο στις ηττημένες από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο χώρες, όσο και στις σύμμαχές τους καπιταλιστικές χώρες κατά τη διάρκεια του πολέμου. Επιδιώκουν επίσης να προσεταιριστούν και τα νεαρά καθεστώτα των Λαϊκών Δημοκρατιών, αρχικά με «όπλο» το κεφάλαιο, γιατί στην πορεία οργάνωσαν και αντεπαναστάσεις, στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία το 1953 και στην Ουγγαρία το 1956. Ταυτόχρονα, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ έχει ήδη διακηρύξει την πάλη κατά του «σιδηρού παραπετάσματος», όπως ονόμαζε τις σοσιαλιστικές χώρες, ενώ ο Τρούμαν με το διαβόητο δόγμα του έχει κηρύξει το λεγόμενο ψυχρό πόλεμο.

Στις 5 Ιουνίου 1947, ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών στρατηγός Τζορτζ Μάρσαλ, μιλώντας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, ανακοίνωσε ένα μεγαλεπήβολο οικονομικό σχέδιο με το οποίο οι ΗΠΑ, με στόχο, όπως έλεγαν, την ενίσχυση των καπιταλιστικών οικονομιών των ευρωπαϊκών χωρών για την ανοικοδόμησή τους από τον πόλεμο, αλλά με επιδίωξη τη διείσδυση των δικών τους μονοπωλίων στις χώρες της Ευρώπης, τη συμβολή στην ανακοπή της ανάπτυξης του εργατικού, του λαϊκού κινήματος σ' αυτές τις χώρες, την ενίσχυση της αντισοβιετικής, αντισοσιαλιστικής εκστρατείας στην Ευρώπη. «Η παγκόσμιος κατάστασις είναι πολύ σοβαρά», είπε στην εν λόγω ομιλία του στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ο στρατηγός Μάρσαλ και πρόσθεσε: «Ο πόλεμος έχει προκαλέσει τοιαύτας εκτάσεως καταστροφάς, ώστε αι σημεριναί ανάγκαι της Ευρώπης είναι πολύ μεγαλύτεραι από τας οικονομικάς της δυνατότητας. Είναι ανάγκη να αντιμετωπίσωμεν μίαν βοήθειαν συμπληρωματικήν, μίαν βοήθειαν ήτις να είναι δωρεά και συγχρόνως να είναι πολύ σημαντική, άλλως κινδυνεύομεν να υποστώμεν πολύ σοβαράς κοινωνικάς, οικονομικάς και πολιτικάς συνεπείας».(Claude Delmas: «Η Ατλαντική Συμμαχία», Διεύθυνση Στρατιωτικών Εκδόσεων ΓΕΣ, Αθήναι 1965, σελ. 167).

Ο Τρούμαν επίσης έλεγε για τη σχέση του «Δόγματος Τρούμαν» και του «Σχεδίου Μάρσαλ»: «Το εν και το άλλο αποτελούν τα δύο ήμισυ του ιδίου καρυδιού». (Π. Οικονόμου - Γκούρα: «Το Δόγμα Τρούμαν και η αγωνία της Ελλάδος», Αθήναι 1957, σελ. 119).

Είναι γεγονός ότι ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ως συνέπεια της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων σε συνθήκες επαναλαμβανόμενων οικονομικών κρίσεων από τα τέλη της δεκαετίας του '20 έως τα τέλη της δεκαετίας του '30, δημιουργούσε προσδοκίες, ταυτόχρονα με την ανατροπή και καταστροφή του πρώτου τότε στον κόσμο σοσιαλιστικού κράτους, της ΕΣΣΔ, και το μοίρασμά του, να αλλάξει τα δεδομένα, σχετικά με το εδαφικό μοίρασμα και το γεωστρατηγικό έλεγχο και σε άλλες περιοχές του πλανήτη, ανάμεσα στις τότε ισχυρές καπιταλιστικές δυνάμεις. Η περιοχή της Απω Ανατολής και του Ειρηνικού ήταν μέσα στους στόχους των μονοπωλιακών συμφερόντων των ΗΠΑ ενάντια σ' αυτά της Ιαπωνίας. Δεν υπάρχει καλύτερη απόδειξη ως προς αυτό από την υπόθεση της επίθεσης της Ιαπωνίας στο Περλ Χάρμπορ, την οποία ενώ οι Αμερικανοί μπορούσαν να την αποτρέψουν, αποφεύγοντας τη μεγάλη καταστροφή, την άφησαν να εξελιχθεί. Ετσι άνοιξε το μέτωπο στον Ειρηνικό. Ηθελαν οι Αμερικανοί να ανοίξει, προκειμένου να έχουν το πρόσχημα κήρυξης του πολέμου στην Ιαπωνία και ανάλογα με τα αποτελέσματα του πολέμου να περιορίσουν, σε όφελός τους φυσικά, τη δράση του ιαπωνικού καπιταλισμού.

Βεβαίως, τα αποτελέσματα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου δεν ήταν αυτά που προσδοκούσαν οι ιμπεριαλιστές. Η ΕΣΣΔ όχι μόνο δεν ανατράπηκε, αλλά ήταν η βασική δύναμη ήττας της χιτλερικής ιμπεριαλιστικής συμμαχίας. Ο μεταπολεμικός κόσμος αλλάζει ραγδαία και η Αντιφασιστική Νίκη των Λαών συνοδεύεται με χτυπήματα στον ίδιο τον ιμπεριαλισμό. Η ΕΣΣΔ, σηκώνοντας το κύριο βάρος του πολέμου, γίνεται για τους λαούς «σύμβολο» που οδηγεί την πάλη τους, αλλά και δύναμη που τους ωθεί σε αυτό που η ίδια οικοδομεί, στο σοσιαλισμό. Σύμβολο και υλική δύναμη της πάλης των λαών είναι ο σοσιαλισμός. Ο ιμπεριαλισμός αισθάνεται τις αλλαγές, προβλέπει το μέλλον και συνειδητοποιεί ότι του λιγοστεύει το οξυγόνο. Αλλάζει ο συσχετισμός δυνάμεων εις βάρος του. Το πεδίο στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο, γίνεται εύφορο για να καρποφορήσουν οι ιδέες που κυοφορούν τη νέα κοινωνία. Ετσι, μετά τον πόλεμο, σε μια σειρά από χώρες της Ευρώπης και της Ασίας άρχισε να οικοδομείται ο σοσιαλισμός, αφού εγκαθιδρυόταν σ' αυτές λαϊκή εξουσία. Επομένως, στένευαν τα περιθώρια της ιμπεριαλιστικής δράσης από την άποψη της επέκτασης της παγκόσμιας αγοράς, της εξαγωγής κεφαλαίων, σε συνδυασμό επίσης και με την κατάρρευση του αποικιοκρατικού συστήματος, κάτω και από τη δράση των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων. Στην περιοχή της Απω Ανατολής, εκτός από το γεγονός ότι εκτείνονταν σοβιετικά εδάφη, εξελισσόταν και η Κινεζική Επανάσταση, η οποία νίκησε και άρχισε τότε στο έδαφος της Κίνας η οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Η ίδια κατάσταση εξελισσόταν και στην Κορέα.

Οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν να φράξουν το δρόμο, που μπορεί να οδηγήσει το ιμπεριαλιστικό σύστημα σε μεγάλες δυσκολίες. Και χρησιμοποιούν ως επίδειξη δύναμης για την επιβολή των συμφερόντων τους το ατομικό όπλο μη διστάζοντας να το ρίξουν, όχι σε στρατιωτικούς στόχους, αλλά σε άμαχο πληθυσμό. Με την αποτρόπαια αυτή πράξη, θέλησαν να επιβάλουν την ηγεμονία τους στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, σώζοντας ό,τι απέμενε από το σάπιο σύστημά τους στον πλανήτη. Πραγματικός σκοπός ήταν να τρομοκρατήσουν την ΕΣΣΔ, τη νεοσύστατη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, τον αγώνα του εργατικού κινήματος στις καπιταλιστικές χώρες για κοινωνική απελευθέρωση, ουσιαστικά να σταματήσουν την ιστορία της κοινωνικής εξέλιξης προς τα μπρος και, αν μπορούσαν, να την «αντιστρέψουν».

Και οι ομολογίες

Στις 12 Μάη 1945, τρεις μόλις μέρες μετά την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας και την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, όλος αγωνία, τηλεγραφούσε στον Αμερικανό Πρόεδρο, Χάρι Τρούμαν: «Η ευρωπαϊκή κατάστασις με ανησυχεί πάρα πολύ... Πολύ σύντομα η στρατιωτική ισχύς μας θα σβήσει στην ηπειρωτική Ευρώπη, εκτός από μέτριες δυνάμεις που θα παραμείνουν για την κατοχή της Γερμανίας. Τι θα συμβεί εν τω μεταξύ από την πλευρά της Ρωσίας;... Δοκιμάζω πολύ ζωηρά ανησυχία από την εσφαλμένη ερμηνεία που δίνουν στις αποφάσεις της Γιάλτας, από τη συμπεριφορά των στην Πολωνία, από τη συντριπτική των υπεροχή στα Βαλκάνια, εκτός από την Ελλάδα, από τις δυσκολίες που δημιουργούν στο ζήτημα της Βιέννης, από το συνδυασμό της ισχύος των στα κατεχόμενα ή ελεγχόμενα από αυτούς εδάφη, με τη χρησιμοποίηση της κομμουνιστικής τακτικής σε τόσα μέρη του κόσμου και, κυρίως, από τη δυνατότητα που έχουν να διατηρούν επί μακρόν τεράστιες στρατιές εν εκστρατεία. Ποια θα είναι η κατάστασις ύστερα από ένα ή δύο χρόνια; Οι αμερικανικές ή βρετανικές στρατιές θα έχουν τότε διαλυθεί, οι Γάλλοι δε θα έχουν ακόμη οργανωθεί αρκετά και δε θα διαθέτομε παρά λίγες μεραρχίες, κατά το πλείστον γαλλικές, ενώ η Ρωσία θα είναι ελεύθερη να διατηρεί 200 ή 300 εν ενεργεία. Ενα Σιδηρούν Παραπέτασμα έπεσε σε ολόκληρη τη γραμμή του μετώπου των... Ο στρατηγός Αϊζενχάουερ πρέπει να λάβει όλα τα δυνατά μέτρα για να προλάβει νέα ομαδική έξοδο των γερμανικών πληθυσμών όταν οι Μοσχοβίτες πραγματοποιήσουν την τεράστια προέλασή των προς το κέντρο της Ευρώπης... Σε λίγο θα είναι εύκολο στους Ρώσους να προχωρήσουν, εάν θέλουν, έως τις ακτές της Βορείου Θαλάσσης και του Ατλαντικού». (Ουίνστον Τσόρτσιλ: «2ος Παγκόσμιος Πόλεμος», Εκδόσεις «Ελληνική Μορφωτική Εστία», τόμος ΣΤ΄, σελ. 439 - 440).

Τα παραπάνω αποτελούν άλλη μια μαρτυρία για την κατανόηση της ιμπεριαλιστικής δράσης στο μεταπολεμικό κόσμο, που περιγράφει με σαφήνεια ο Τσόρτσιλ, βάζοντας ως κύριο καθήκον του διεθνούς ιμπεριαλισμού την πάλη ενάντια στην ΕΣΣΔ και στο διεθνές επαναστατικό κίνημα.

Η ψυχροπολεμική επίθεση είχε τις συνέπειές της - και άμεσο στόχο - στο εσωτερικό των χωρών του καπιταλισμού, στους λαούς. Στις ίδιες τις ΗΠΑ, ο «μακαρθισμός», όπως ονομάστηκε η αντικομμουνιστική υστερία, πήρε διαστάσεις αμόκ. Διώκονταν οι πάντες, ως κατάσκοποι της Μόσχας, αρκεί να υπήρχε και μια απλή υποψία ότι δε συμφωνούσαν με την πολιτική των ΗΠΑ! Αρκούσε ο κάθε χαφιές να καταγγείλει κάποιον - και τον μη κομμουνιστή - ως ...ύποπτο ιδεολογικής συγγένειας (!), ως συνοδοιπόρο, όπως λεγόταν, ακόμη και για να σταλεί στην ηλεκτρική καρέκλα ή να απελαθεί από τις ΗΠΑ (Τσάρλι Τσάπλιν) ή να απολυθεί απ' τη δουλειά του ή να γραφτεί στη μαύρη λίστα του FBI (εκατοντάδες ηθοποιοί και άλλοι καλλιτέχνες) ή να απαγορευτούν τα βιβλία που έγραψε (Λίλιαν Χέλμαν, Ντάσιελ Χάμετ κ.ά.).

Η ιμπεριαλιστική στρατηγική ανατροπής του σοσιαλισμού, που έχει αρχίσει και οικοδομείται και σε άλλες χώρες της Ευρώπης πέρα από την ΕΣΣΔ, ξεδιπλώνεται στην Ευρώπη και συνασπίζει τους ιμπεριαλιστές με σκοπό το στραγγαλισμό των κρατών της Ευρώπης στα οποία οι λαοί τους άρχισαν να οικοδομούν το σοσιαλισμό, την ανατροπή των εργατικών εξουσιών και την ανατροπή της Σοβιετικής Εξουσίας.

Αλλά και το γεγονός ότι νίκησε η επανάσταση στην Κίνα, που επίσης μπήκε στο δρόμο για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερα εμπόδια στην ιμπεριαλιστική δράση στην Απω Ανατολή. Ας μην ξεχνάμε ότι η ΕΣΣΔ επεκτείνεται ως χώρα μέχρι τον Ειρηνικό Ωκεανό...

Επομένως, τους χρειαζόταν ένας θύλακας στην Απω Ανατολή, πρώτα και πάνω απ' όλα ενάντια στο σοσιαλισμό που εξαπλωνόταν. Το αποτέλεσμα του πολέμου στην Κορεάτικη Χερσόνησο ήταν ο διαμελισμός της Κορέας, που υπάρχει έως τα σήμερα, η μόνιμη εγκατάσταση αμερικανικού στρατού στην περιοχή μέχρι τώρα και κυρίως ο διχασμός ενός λαού, ο οποίος, μετά την απελευθέρωσή του από την Ιαπωνία, προσδοκούσε να χτίσει το δικό του μέλλον, στη βάση της δικής του λαϊκής εξουσίας.

Το Δόγμα Τρούμαν

Στις 21 Φλεβάρη του 1947, ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Ντιν Ατσεσον, πήγε στον προϊστάμενό του υπουργό Εξωτερικών Τζορτζ Μάρσαλ, μια έκθεση την οποία υπέγραφε ο διευθυντής του Γραφείου Εγγύς Ανατολής και Αφρικανικών Υποθέσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Λόι Χέντερσον. «Εάν δε δοθεί επείγουσα και άμεση βοήθεια» εκτιμούσε ο Χέντερσον, φαινόταν «πιθανόν» ότι η ελληνική κυβέρνηση θα «ανατρεπόταν», ένα αριστερό καθεστώς θα αναλάμβανε την εξουσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αντιμετώπιζαν την «απώλεια όλης της Εγγύς και Μέσης Ανατολής». Η απόφαση των ΗΠΑ για βοήθεια στην Ελλάδα γνωστοποιήθηκε στην ελληνική κυβέρνηση στις 28 Φλεβάρη του 1947 και στις 3 Μάρτη η τελευταία υποβάλλει επίσημα προς τις ΗΠΑ αίτημα βοήθειας. Ετσι φτάσαμε στην εξαγγελία του Δόγματος Τρούμαν.

Ηταν 12 Μάρτη του 1947, όταν ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Χ. Τρούμαν ανέβηκε στο βήμα του Κογκρέσου για να εκφωνήσει έναν από τους σημαντικότερους πολιτικούς λόγους που ακούστηκαν ποτέ σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Η αμερικανική ηγεσία είχε πλήρη επίγνωση της σημασίας που είχε το γεγονός, τουλάχιστον σε κείνες τις συνθήκες, για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Για το λόγο αυτό το δίκτυο των αμερικανικών ραδιοφωνικών σταθμών και οι διακλαδώσεις του ανά την υδρόγειο είχαν συνδεθεί με το Κογκρέσο και εκατομμύρια ακροατών βρίσκονταν μπροστά στους ραδιοφωνικούς δέκτες τους έτοιμοι να ακούσουν όσα ο Αμερικανός Πρόεδρος σκόπευε να πει. Σύμφωνα δε με όσα γράφτηκαν τότε στον Τύπο, (βλέπε «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 13/3/1947), ο προπαγανδιστικός μηχανισμός των Αμερικανών ήταν τόσο καλά προετοιμασμένος που οι ισχυρότατοι πομποί του Μονάχου ήταν σε ετοιμότητα, ώστε μόλις ο Πρόεδρος Τρούμαν άρχιζε να μιλάει να μεταδίδουν το λόγο του προς τη Σοβιετική Ενωση, μεταφρασμένο στα ρωσικά. Επίσης, είχε σχεδιαστεί, 24 ώρες μετά την εκφώνηση της ομιλίας, η υπηρεσία εκπομπών «Φωνή της Αμερικής» να τη μεταδώσει ολόκληρη σε οκτώ γλώσσες κι εν περιλήψει σε 25 γλώσσες.

«Κύριε πρόεδρε μέλη του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών η σοβαρότης της καταστάσεως την οποία αντιμετωπίζει σήμερον ο κόσμος, καθιστά αναγκαίαν την εμφάνισίν μου ενώπιον της κοινής συνεδριάσεως του Κογκρέσου. Η εξωτερική πολιτική και η εθνική ασφάλεια της χώρας ταύτης υφίστανται άμεσον τον αντίκτυπον. Μία άποψις της παρούσης καταστάσεως την οποίαν επιθυμώ να παρουσιάσω προς υμάς κατά την στιγμήν ταύτην διά να χρησιμεύση προς μελέτην και λήψιν αποφάσεως αναφέρεται εις την Ελλάδαν και εις την Τουρκίαν».

Αναφερόμενος στην Ελλάδα, ο Αμερικανός Πρόεδρος έκανε λόγο για επείγουσα έκκληση της ελληνικής κυβέρνησης προς την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών με το αίτημα της οικονομικής βοήθειας. Περιέγραψε την άσχημη οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, τις καταστροφές που υπέστη κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και κατέληξε στην παρουσίαση του σπουδαιότερου λόγου για τον οποίο οι ΗΠΑ θα έπρεπε να δώσουν τη βοήθειά τους. «Αυτή η υπόστασις του ελληνικού Κράτους απειλείται σήμερον υπό της τρομοκρατικής δράσεως χιλιάδων τινών ενόπλων, διευθυνομένων υπό κομμουνιστών, οι οποίοι αψηφούν την εξουσίαν της κυβερνήσεως εις τινά σημεία της χώρας και ιδία κατά μήκος των βορείων συνόρων αυτής... Εν τω μεταξύ η ελληνική κυβέρνησις δεν είναι εις θέσιν να αντιμετωπίση την κατάστασιν. Ο ελληνικός στρατός είναι ολιγάριθμος και πενιχρώς εξοπλισμένος. Χρειάζεται εφόδια και εξοπλισμόν, εάν πρόκειται να αποκατασταθή η εξουσία της Κυβερνήσεως επί του ελληνικού εδάφους. Η Ελλάς πρέπει να τύχη βοηθείας εάν πρόκειται να καταστή εις θέσιν να βοηθήση εαυτήν και να σεβασθή την δημοκρατίαν. Αι Ηνωμέναι Πολιτείαι πρέπει να παράσχουν τη βοήθειαν ταύτην...».

Σχετικά με τη βοήθεια προς την Τουρκία, ο Πρόεδρος Τρούμαν διευκρίνισε ότι αυτή πρέπει να δοθεί «προς τον σκοπόν της επιτεύξεως του απαραίτητου συγχρονισμού χάριν της διατηρήσεως της εθνικής αυτής ακεραιότητος. Η ακεραιότης αύτη - πρόσθεσε - είναι απαραίτητος διά την προστασίαν της τάξεως εις την Μέσην Ανατολήν». Αποκαλύπτοντας μάλιστα τους ουσιαστικότερους λόγους για τους οποίους οι ΗΠΑ θα έπρεπε να δώσουν βοήθεια στην Ελλάδα και στην Τουρκία, υπογράμμισε: «Εάν η Ελλάς περιπέση εις τον έλεγχον μιας ενόπλου μειοψηφίας το αποτέλεσμα επί της γείτονος Τουρκίας θα είναι άμεσον και σοβαρόν. Σύγχυσις και ανωμαλία θα διαχυθούν εις ολόκληρον την Μέσην Ανατολήν. Ετσι μάλλον η εξαφάνισις της Ελλάδος ως ανεξαρτήτου κράτους θα ασκήση βαθείαν επίδρασιν εφ' όλων των χωρών της Ευρώπης... Αν δεν βοηθήσωμεν την Ελλάδαν και την Τουρκίαν κατά την μοιραίαν ταύτην ώρα το αποτέλεσμα θα είναι βαρυσήμαντον διά την Δύσιν και την Ανατολήν».(Ολόκληρο το κείμενο του Δόγματος Τρούμαν στον ελληνικό Τύπο της 13/3/1947, Π. Οικονόμου - Γκούρα: «Το Δόγμα Τρούμαν και η αγωνία της Ελλάδος», Αθήναι 1957, σελ. 125-134).

Η πολιτική αυτή, όπως την περιέγραψε ο Αμερικανός Πρόεδρος, έμεινε στην ιστορία με το όνομά του ως «Δόγμα Τρούμαν».

Το «Δόγμα Τρούμαν» έγινε νόμος των Ηνωμένων Πολιτειών στις 22 Μάη του 1947 κι από κει και μετά τέθηκε σε εφαρμογή. Η εφαρμογή του στην Ελλάδα άρχισε - και - τυπικά με την υπογραφή της Ελληνοαμερικανικής Συμφωνίας που έγινε στην Αθήνα στις 20 Ιούνη 1947.

Το Δόγμα Τρούμαν και η σημασία του στις διεθνείς σχέσεις

Το Δόγμα Τρούμαν δεν αφορούσε αποκλειστικά την Ελλάδα και την Τουρκία, αλλά τις διεθνείς σχέσεις στο σύνολό τους, στη μεταπολεμική εποχή. Τη διεθνή σημασία του Δόγματός του υπογράμμιζε και ο ίδιος ο Τρούμαν, όταν το εκφωνούσε, λέγοντας ανάμεσα σε άλλα: «Δε θα έχωμεν αντιληφθή τους αντικειμενικούς μας σκοπούς εάν δε θελήσωμεν να βοηθήσωμεν τους ελεύθερους λαούς όπως διατηρήσουν τους ελεύθερους θεσμούς των και την εθνικήν των ακεραιότητα εναντίον των επιθετικών κινημάτων, τα οποία ζητούν να επιβάλουν επ' αυτών ολοκληρωτικά καθεστώτα... Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα επιβαλλόμενα επί ελευθέρων λαών δι' αμέσου ή εμμέσου επιθέσεως υπονομεύουν τας βάσεις της διεθνούς ειρήνης, άρα και την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών».(Με τον όρο ολοκληρωτικά καθεστώτα, ο Αμερικανός Πρόεδρος εννοούσε τη Σοβιετική Ενωση και τα σοσιαλιστικά καθεστώτα, που αμέσως μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου εγκαθιδρύθηκαν σε μια σειρά χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης).

Τον αντικομμουνιστικό χαρακτήρα του Δόγματός του τον παραδεχόταν ο ίδιος ο Τρούμαν, ο οποίος, 20 σχεδόν χρόνια αργότερα, έγραφε: «Η Αμερική προειδοποιούσε επίσημα πως δε θα επιτρεπόταν στην πορεία του Κομμουνισμού να επιτύχει τον σκοπό της από αμέλειά μας».(«Το δόγμα Τρούμαν», Ελληνική έκδοση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, 1972, σελ. 39).

Αλλά ποια ήταν η ειδικότερη σημασία της Ελλάδας και της Τουρκίας εκείνη την εποχή στα πλανητικά σχέδια των Ηνωμένων Πολιτειών;

Σε ένα βασικό αμερικανικό ντοκουμέντο, συνταγμένο μια βδομάδα πριν από την εξαγγελία του Δόγματος Τρούμαν, αναφορικά με το ελληνικό ζήτημα και τη διεθνή σημασία που αυτό είχε, συνοψίζονται τα εξής αποκαλυπτικά: «Μια αποφασιστική προσπάθεια να λυθεί το ελληνικό πρόβλημα θα εμψυχώσει τις δημοκρατικές δυνάμεις σε όλο τον κόσμο. Σε πολλές χώρες σήμερα, η επιδείνωση της γενικής οικονομικής και πολιτικής κατάστασης και η εξάπλωση της βίας και του τρόμου αποθαρρύνουν τις δημοκρατικές δυνάμεις. Η ενδεχόμενη αποτυχία της ελληνικής δημοκρατίας θα έδινε τρομακτική ώθηση στα ανατρεπτικά κινήματα σε όλο τον κόσμο».

Η πολιτική του Δόγματος Τρούμαν είχε εξ αντικειμένου και μία διεθνή οικονομική σημασία. Ο Αμερικανός καθηγητής Ιστορίας Λόρενς Γουίτνερ, γράφει σχετικά: «Η αμερικανική άμυνα της Μέσης Ανατολής και η ελληνική της πύλη δε θα έπρεπε να θεωρηθούν ως αφιλοκερδείς. Μετά το Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, η αξία του Αγγλο-αμερικανικού ελέγχου του Μεσανατολικού πετρελαίου, αυξήθηκε σε κολοσσιαίες αναλογίες... Η αυξανόμενη όρεξη της διοίκησης Τρούμαν για το μεσανατολικό πετρέλαιο όξυνε την εμμονή του για να επεκτείνει την αμερικανική επιρροή στην περιοχή και να συγκρατήσει την επιρροή των άλλων».(Λ. Γουίτνερ: «Η Αμερικανική Επέμβαση στην Ελλάδα 1943 - 1949», εκδόσεις «Βάνιας», Θεσσαλονίκη 1991, σελ. 85 και 88).

Η αντιαποικιακή πάλη του κορεάτικου λαού

Από το 1905 μέχρι το 1945 η Κορέα βρισκόταν υπό ιαπωνική κατοχή. Οταν ο Β` Παγκόσμιος Πόλεμος τέλειωσε, οι Ιάπωνες είχαν εκδιωχθεί και τον Αύγουστο - Σεπτέμβρη 1945 στο βόρειο τμήμα της Κορέας βρίσκονταν τα σοβιετικά στρατεύματα και στο νότιο τα αμερικανικά, που ως σύμμαχοι είχαν πολεμήσει κατά της Ιαπωνίας.

Στην Κορέα υπήρχε ένα μεγάλο αντιστασιακό κίνημα, που οι αντιπρόσωποί του στις επαρχίες συνήλθαν και σχημάτισαν εθνική κυβέρνηση, η οποία εκπροσωπούσε ολόκληρο τον κορεατικό λαό.

Οι ΗΠΑ, αγνοώντας την πανεθνική κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας, συγκρότησαν στο νότιο τμήμα αμερικανική στρατιωτική κυβέρνηση και από υποτιθέμενοι απελευθερωτές μετατράπηκαν σε καταπιεστές. Η κυβέρνηση αυτή αποτελέστηκε από συνεργάτες των Ιαπώνων κατακτητών, αλλά και από ιαπωνικά στοιχεία! Λίγο αργότερα, σχημάτισαν νοτιοκορεατική κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον αιμοσταγή πράκτορά τους Σίγκμαν Ρι, που γέμισε τις φυλακές με αντιπάλους του καθεστώτος, ενώ παρέμεινε πρωθυπουργός, αν και μειοψήφησε στις εκλογές που έγιναν στο νότιο τμήμα! Ταυτόχρονα, στις τοπικές επιτροπές, που οι αντιπρόσωποί τους είχαν δημιουργήσει την πανεθνική κυβέρνηση, οι κομμουνιστές πλειοψήφησαν και διαμόρφωσαν νέα κυβέρνηση με επικεφαλής τον Κιμ Ιλ Σουνγκ. Η ενοποίηση της Κορέας, που ήταν πόθος και του νοτιοκορεατικού λαού, έμεινε ανεκπλήρωτος στόχος, αφού και τα στρατεύματα της Βόρειας Κορέας, που εισέβαλαν στη Νότια, για να ανατρέψουν την αμερικανοστήρικτη κυβέρνηση του Σίγκμαν Ρι, χτυπήθηκαν από τα αμερικανικά στρατεύματα, τα οποία επιτέθηκαν αδιακρίτως κατά «νοτίων» και «βορείων» πολιτών. Παράλληλα, κινήθηκε ο 7ος αμερικανικός στόλος και δυνάμεις της αεροπορίας των ΗΠΑ, για να υποστηρίξουν τα νοτιοκυβερνητικά στρατεύματα. Ο στρατηγός Μακάρθουρ με τελεσίγραφό του κάλεσε τους Βορειοκορεάτες να παραδώσουν τα όπλα «κάτω από μια τέτοια στρατιωτική εποπτεία, όπως θα την καθορίσω ο ίδιος»!! Το τελεσίγραφο, βεβαίως, δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτό, κι έτσι τα αμερικανο-νοτιοκορεατικά στρατεύματα πέρασαν τον 38ο Παράλληλο, που χώριζε την Κορέα, και μπήκαν στο βόρειο τμήμα της. Ταυτόχρονα ο ΟΗΕ, με αγγλοαμερικανική πρόταση, επικύρωσε την εισβολή!

Η ιμπεριαλιστική πολιτική των ΗΠΑ στην Κορέα μετέτρεψε σε θερμό τον ψυχρό πόλεμο, που είχε κηρύξει στο Φούλτον των ΗΠΑ ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, από το 1946.

Στις 5 Μάρτη 1946, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, παρουσία του Χάρι Τρούμαν, μιλώντας στο Φούλτον του Μιζούρι των ΗΠΑ, σημείωνε, ανάμεσα στα άλλα:«Από το Στεττίνο στη Βαλτική μέχρι την Τεργέστη στην Αδριατική ένα σιδηρούν παραπέτασμα έχει απλωθεί κατά μήκος της ηπείρου (...). Η απειλή μιας νίκης της τυραννίας βαραίνει πάνω στη στέγη κάθε σπιτιού, πάνω στο κεφάλι κάθε ανθρώπινου πλάσματος. Η πείρα μου από τον πόλεμο μου έδειξε ότι οι Ρώσοι δε σέβονται παρά μόνο τη βία (...). Η στενή συμμαχία αγγλόφωνων λαών, η οργανωμένη αεροπορική και ναυτική συνεργασία των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας αποτελούν την μόνη οδό των ελευθεριών μας (...). Μαζί, αδελφικά ενωμένοι θα είμαστε οι κύριοι του μέλλοντος...».(David Horovitz: «Από τη Γιάλτα στο Βιετνάμ», εκδόσεις «Κάλβος» σελ. 85). Ο Τσόρτσιλ διατυπώνει ουσιαστικά πρόταση για μια στρατιωτικοπολιτική συμμαχία του καπιταλιστικού κόσμου και ειδικότερα της Μεγάλης Βρετανίας και των ΗΠΑ ενάντια στην ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες.

Προτού καλά καλά τελειώσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, κι ενώ οι λαοί προσπαθούσαν να κλείσουν τις πληγές τους, ο ιμπεριαλισμός έβαλε φωτιά στο ψυχροπολεμικό φιτίλι, επισείοντας τον ...κίνδυνο από το «σιδηρούν παραπέτασμα», όπως ονόμασε τη Σοβιετική Ενωση και τις άλλες χώρες που βάδιζαν στο δρόμο της λαϊκής εξουσίας. Ηγετική δύναμη αυτής της αντικομμουνιστικής επίθεσης ήσαν πια οι ΗΠΑ, που είχαν βγει από τον πόλεμο πιο ισχυρές και σχεδόν αλώβητες. Την ίδια ώρα, που η Σοβιετική Ενωση μετρούσε τα είκοσι εκατομμύρια νεκρούς της, 15 μεγάλες καταστραμμένες πόλεις, 70.000 κατεδαφισμένα χωριά και τεράστιες καταστροφές στη βιομηχανία και στην αγροτική υποδομή, στην αγροτική παραγωγή και στις τηλεπικοινωνίες.

Οι πραγματικοί στόχοι

Η Κορέα, από τα τέλη ακόμη του 19ου αιώνα, ήταν αποικία της Ιαπωνίας. Ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας με εξάρσεις και υφέσεις ανέπτυσσε στον κορεατικό λαό τη συνείδηση της αντίστασης ενάντια στους αποικιοκράτες. Η νίκη της Μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης άσκησε τεράστια επίδραση στην αντίσταση του κορεατικού λαού ενάντια στους Ιάπωνες, ενώ οι σοσιαλιστικές ιδέες άρχισαν να γίνονται υλική δύναμη του επαναστατικού κινήματος. Ετσι, στα 1925 ιδρύεται το Κομμουνιστικό Κόμμα Κορέας και η εργατική τάξη, που ανδρωνόταν με την ανάπτυξη του καπιταλισμού υπό την επίδραση του ιαπωνικού κεφαλαίου, αποκτά την καθοδηγητική δύναμη της δικής της πολιτικής επαναστατικής πάλης, η οποία μαζικοποιείται, ορισμένες στιγμές παίρνει χαρακτήρα σύγκρουσης και ανοίγει το δρόμο πανεθνικής αντιαποικιοκρατικής πάλης.

Στα 1932 αρχίζει να αναπτύσσεται ένοπλο αντάρτικο κίνημα ενάντια στους αποικιοκράτες, που γρήγορα αποκτά χαρακτήρα λαϊκού επαναστατικού στρατού, ενώ το 1936 συγκροτείται πλατύ πολιτικοστρατιωτικό εθνικό αντιιαπωνικό μέτωπο. Επομένως, σ' όλη τη διάρκεια του Β` Παγκοσμίου Πολέμου ο κορεατικός λαός ανέπτυξε το δικό του λαϊκοεπαναστατικό κίνημα για την απελευθέρωση της χώρας του, έχοντας την αμέριστη συμβολή των σοβιετικών λαών.

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Τον Αύγουστο του 1945, οι επαναστατικές ένοπλες δυνάμεις του κορεατικού λαού μαζί με τον Κόκκινο Στρατό συνέτριψαν τα επίλεκτα στρατεύματα του ιαπωνικού ιμπεριαλισμού, τη στρατιά του Κβαντούν, πράγμα που έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην ιαπωνική ήττα στο Β` Παγκόσμιο Πόλεμο και έβαλε τέλος στην κυριαρχία του ιαπωνικού ιμπεριαλισμού στην Κορέα.

Ετσι, η Κορέα απελευθερώθηκε. Το γεγονός ότι χτυπήθηκε ο ιαπωνικός ιμπεριαλισμός και ουσιαστικά ηττήθηκε το αποικιοκρατικό σύστημα στην Κορέα είχε αντίκτυπο και στις ντόπιες αντιδραστικές πολιτικές δυνάμεις και στην άρχουσα τάξη της Κορέας. Η παρουσία του Σοβιετικού Στρατού στη Βόρεια Κορέα βοήθησε τις δημοκρατικές δυνάμεις της Κορέας, με επικεφαλής την εργατική τάξη, στην πάλη εναντίον των δυνάμεων της αντίδρασης. Στις πρώτες γραμμές του επαναστατικού αγώνα του κορεατικού λαού βρισκόταν το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κορέας. Με την καθοδήγησή του συγκροτήθηκαν διάφορες δημοκρατικές οργανώσεις. Τα προγράμματά τους περιλάμβαναν την εγκαθίδρυση δημοκρατίας, τη δήμευση της γης που ανήκε στο ιαπωνικό κράτος, στις εταιρείες και σε ορισμένα νομικά πρόσωπα, καθώς και της γης των Κορεατών γαιοκτημόνων και τη μεταβίβασή της στους φτωχούς αγρότες, την εθνικοποίηση των εργοστασίων και εγκαταστάσεων, που ανήκαν στους Ιάπωνες και ντόπιους εθνοπροδότες, καθώς και την εφαρμογή άλλων, δημοκρατικών μετασχηματισμών. Τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη του 1945, με πρωτοβουλία των λαϊκών μαζών, άρχισε η διαδικασία της δημιουργίας των οργάνων της λαϊκής εξουσίας - λαϊκές πολιτικές επιτροπές, προσωρινές επιτροπές για την οργάνωση της διοίκησης του κράτους κ.λπ.

Το Σεπτέμβρη του 1945 στρατός των ΗΠΑ αποβιβάστηκε στη Νότια Κορέα, για να συμβάλει στην εφαρμογή των συμφωνιών του αντιχιτλερικού συνασπισμού, που υπογράφτηκαν στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο στρατός των ΗΠΑ, όπως και ο Σοβιετικός Στρατός στη Βόρεια Κορέα, είχε την υποχρέωση να δεχτεί τη συνθηκολόγηση και την παράδοση των ιαπωνικών στρατευμάτων στη Νότια Κορέα και να βοηθήσει τις δημοκρατικές δυνάμεις να προετοιμάσουν δημοκρατικό κράτος.

Η Κορέα χωρίστηκε σε δύο ζώνες στρατιωτικής ευθύνης. Στο Βορρά και μέχρι τον 38ο Παράλληλο εκτεινόταν η σοβιετική στρατιωτική ζώνη ευθύνης και νότια αυτού του Παραλλήλου η αμερικανική. Η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ ήταν προσωρινή στην Κορέα, με στόχο τη συγκρότηση ενός ενιαίου και ανεξάρτητου κράτους, όπως σημειωνόταν στις αποφάσεις της Διάσκεψης του Πότσδαμ και σ' αυτές των υπουργών Εξωτερικών της ΕΣΣΔ, των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας στη Μόσχα. Ομως, οι προθέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και της άρχουσας τάξης και των κομμάτων της στην Κορέα ήταν διαφορετικές. Οπως έδειξαν τα γεγονότα που επακολούθησαν, ο στρατός των ΗΠΑ επεδίωκε να ματαιώσει τη λαϊκή δημοκρατική επανάσταση που είχε αρχίσει στη Νότια Κορέα. Το κορεατικό λαϊκό κίνημα ήταν ισχυρό, οι επαναστατικές δυνάμεις το ίδιο κι ένα ενιαίο κορεατικό κράτος, μετά από χρόνια υπό το ζυγό της αποικιοκρατίας, θα εναντιωνόταν στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Γι' αυτό, παρά τις διεθνείς συμφωνίες και τη θέληση του κορεατικού λαού, διέκοψαν τη δραστηριότητα της Κοινής Σοβιετοαμερικανικής Επιτροπής, που είχε συγκροτηθεί με απόφαση της Σύσκεψης της Μόσχας, για να συμβάλει στη δημιουργία προσωρινής δημοκρατικής κυβέρνησης στην Κορέα και επέβαλαν, με τη βοήθεια του ΟΗΕ, απόφαση για διεξαγωγή εκλογών μόνο στη Νότια Κορέα. Ετσι, το Μάη του 1948, παρά τις προσδοκίες του κορεατικού λαού και τον πόθο του για εθνική ενότητα, στη Νότια Κορέα σκηνοθετήθηκαν εκλογές. Τον Αύγουστο του 1948 ιδρύθηκε η αποκαλούμενη Δημοκρατία της Κορέας, στην εξουσία της οποίας εγκαταστάθηκαν αντιδραστικά φιλοϊμπεριαλιστικά στοιχεία, με επικεφαλής τον Σίγκμαν Ρι.

Οι Αμερικανοί και ο πόλεμος

Στις 27 του Ιούνη του 1950, ο Αμερικανός Πρόεδρος Τρούμαν έκανε μια ανακοίνωση σχετικά με τον πόλεμο στην Κορέα, όπου ανάμεσα στ' άλλα έλεγε και τα εξής:

«Διέταξα τας αεροπορικάς και ναυτικάς δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτειών να παράσχουν προς τα στρατεύματα της κυβερνήσεως της Κορέας κάλυψιν και υποστήριξιν. Η εναντίον της Κορέας επίθεσις καθιστά σαφές πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ο κομμουνισμός υπερέβη το στάδιον της χρησιμοποιήσεως ανατρεπτικών μεθόδων διά την κατάκτησιν ανεξάρτητων εθνών και ήρχισε να χρησιμοποιή τώρα ένοπλον εισβολήν και πόλεμον...» («Καθημερινή» 28/6/1950).

Ετσι ξεκινούσε η άμεση στρατιωτική επέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κορέα. Τα ερωτήματα που τέθηκαν ήταν σαφή, αλλά συγχρόνως και αγωνιώδη. Αρχιζε ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος πάνω στα ερείπια του Δεύτερου; Κι αν όντως ήταν αρχή ενός Τρίτου Παγκόσμιου, ποια θα ήταν η κατάληξη, με δεδομένη την ύπαρξη ατομικών όπλων και την πιθανή χρήση τους;

Μια μέρα πριν από το διάγγελμα του Προέδρου Τρούμαν, το πρωί της 26ης του Ιούνη του 1950, ο Πρόεδρος της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Κορέας, Κιμ Ιλ Σουνγκ, προέβαινε από ραδιοφώνου σε μια δραματική έκκληση προς τον κορεατικό λαό, λέγοντας μεταξύ άλλων:

«Αγαπητοί συμπατριώτες! Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, μαχητές του λαϊκού μας στρατού και παρτιζάνοι του νότιου τμήματος της δημοκρατίας μας... Στις 25 του Ιούνη ο στρατός της κυβέρνησης - ανδρεικέλου του προδότη Λι Σιν Μαν εξαπόλυσε επίθεση ενάντια στο έδαφος προς βορρά του 38ου Παράλληλου. Τα τμήματα της φρουράς, που πολέμησαν με θάρρος και αντέκρουσαν το χτύπημα, σταμάτησαν ύστερα από πεισματώδικες μάχες την επίθεση των στρατευμάτων του στρατού - ανδρεικέλου του Λι Σιν Μαν. Αφού εξέτασε την κατάσταση που δημιουργήθηκε, η Κυβέρνηση της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Κορέας έδωσε διαταγή στο λαϊκό μας στρατό να περάσει σε αποφασιστική αντεπίθεση και να συντρίψει τις ένοπλες δυνάμεις του εχθρού...» («Νέος Κόσμος», τόμος 1.9.50, σελ. 366).

Ετσι, οι Αμερικανοί, προκειμένου να μονιμοποιήσουν τη δική τους στρατιωτική ιμπεριαλιστική παρουσία στην περιοχή, μεθόδευσαν την επίθεση του καθεστώτος της Νότιας Κορέας, για να έχουν το πρόσχημα της ιμπεριαλιστικής επέμβασης. Σήμερα, επίσης, μεθοδεύουν ανάλογες καταστάσεις.

Ο Ι. Β. Στάλιν για τον πόλεμο στην Κορέα

Σχετικά με τον πόλεμο στην Κορέα και την έκβασή του, τους υπεύθυνους για την έναρξή του και τους σκοπούς που ξεκίνησε, ο Ι. Β. Στάλιν στα 1951 μίλησε συνοπτικά, αλλά παραστατικά και συγκεκριμένα με συνέντευξή του στην εφημερίδα «Πράβντα». Παραθέτουμε τα σχετικά και άκρως χαρακτηριστικά για τη φιλειρηνική πολιτική της ΕΣΣΔ, καθώς και τη διαπάλη με τους ιμπεριαλιστές. Είναι χαρακτηριστικές, επίσης, δύο εκτιμήσεις του για τη συγκεκριμένη περίοδο. Η πρώτη που θεωρεί ότι ο ΟΗΕ μετατρέπεται σε όργανο πολέμου και η δεύτερη που θεωρεί προς το παρόν ότι ένας τρίτος παγκόσμιος πόλεμος δεν είναι αναπόφευκτος, αλλά προς το παρόν, έχοντας βεβαίως επίγνωση της επιθετικότητας του ιμπεριαλισμού, του συσχετισμού δυνάμεων, αλλά και των διαθέσεων των λαών. Ας την παρακολουθήσουμε:

«-- Τι νομίζετε για την επίθεση στην Κορέα, πώς μπορεί να τελειώσει;

-- Αν η Αγγλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής απορρίψουν τις ειρηνικές προτάσεις της λαϊκής κυβέρνησης της Κίνας, τότε ο πόλεμος στην Κορέα μπορεί να λήξει μόνο με την ήττα των εισβολέων.

-- Γιατί; Μήπως οι Αμερικανοί και Αγγλοι στρατηγοί και αξιωματικοί είναι χειρότεροι από τους Κινέζους και τους Κορεάτες;

-- Οχι, δεν είναι χειρότεροι. Οι Αμερικανοί και Αγγλοι στρατηγοί και αξιωματικοί δεν είναι διόλου χειρότεροι των στρατηγών και αξιωματικών οποιασδήποτε άλλης χώρας. Σε ό,τι αφορά τους στρατιώτες των ΗΠΑ και της Αγγλίας, στον πόλεμο κατά της χιτλερικής Γερμανίας και της στρατοκρατικής Ιαπωνίας έδειξαν, όπως είναι γνωστό, τον καλύτερο εαυτό τους. Τι συμβαίνει λοιπόν; Το ζήτημα είναι ότι οι στρατιώτες θεωρούν άδικο τον πόλεμο ενάντια στην Κορέα και την Κίνα, ενώ θεωρούσαν απολύτως δίκαιο τον πόλεμο ενάντια στη χιτλερική Γερμανία και τη μιλιταριστική Ιαπωνία. Το ζήτημα είναι ότι αυτός ο πόλεμος είναι εντελώς αντιδημοτικός ανάμεσα στους Αμερικανούς και Αγγλους στρατιώτες.

Πράγματι, είναι δύσκολο να πειστούν οι στρατιώτες ότι η Κίνα, που δεν απειλεί ούτε την Αγγλία, ούτε την Αμερική και από την οποία οι Αμερικανοί άρπαξαν το νησί Ταϊβάν, είναι ο εισβολέας, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, που άρπαξαν το νησί Ταϊβάν και οδήγησαν τα στρατεύματά τους άμεσα στα σύνορα της Κίνας, είναι η αμυντική πλευρά. Είναι δύσκολο να πειστούν οι στρατιώτες ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής έχουν το δικαίωμα να υπερασπίζονται την ασφάλειά τους μέσα στο έδαφος της Κορέας και στα σύνορα της Κίνας, ενώ η Κίνα και η Κορέα δεν έχουν το δικαίωμα να υπερασπίζονται την ασφάλειά τους μέσα στο έδαφός τους ή στα σύνορα του κράτους τους. Απ' εδώ προκύπτει η αντιδημοτικότητα του πολέμου ανάμεσα στους Αγγλοαμερικανούς στρατιώτες.

Εννοείται ότι οι πιο έμπειροι στρατηγοί και αξιωματικοί μπορούν να υποστούν ήττα, αν οι στρατιώτες θεωρούν τον επιβεβλημένο σ' αυτούς πόλεμο ως βαθιά άδικο κι αν λόγω αυτού εκτελούν τυπικά τις υποχρεώσεις τους στο μέτωπο, δίχως πίστη στην ορθότητα της αποστολής τους, χωρίς ενθουσιασμό.

-- Πώς εκτιμάτε την απόφαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), που θεωρεί τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ως εισβολέα;

-- Την εκτιμώ ως μια επονείδιστη απόφαση.

Πράγματι, πρέπει να χάσει κανείς τα τελευταία ίχνη συνείδησης, για να ισχυρίζεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, που έχουν καταλάβει κινέζικο έδαφος, το νησί Ταϊβάν, και εισέβαλαν στην Κορέα στα σύνορα της Κίνας, είναι η αμυνόμενη πλευρά και η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, που υπερασπίζεται τα σύνορά της και προσπαθεί να επανακτήσει το αρπαγμένο από τους Αμερικανούς νησί Ταϊβάν, είναι ο επιτιθέμενος.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, που ιδρύθηκε ως προμαχώνας για τη διαφύλαξη της ειρήνης, μετατρέπεται σε όργανο του πολέμου, σε μέσο εξαπόλυσης νέου παγκόσμιου πολέμου. Τον επιθετικό πυρήνα του ΟΗΕ αποτελούν δέκα χώρες - μέλη του επιθετικού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία, Καναδάς, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Δανία, Νορβηγία, Ισλανδία) και είκοσι λατινοαμερικανικές χώρες (Αργεντινή, Βραζιλία, Βολιβία, Χιλή, Κολομβία, Κόστα - Ρίκα, Κούβα, Δομινικανή Δημοκρατία, Ισημερινός, Σαλβαδόρ, Γουατεμάλα, Αϊτή, Ονδούρα, Μεξικό, Νικαράγουα, Παναμάς, Παραγουάη, Περού, Ουρουγουάη, Βενεζουέλα). Οι εκπρόσωποι αυτών ακριβώς των χωρών αποφασίζουν τώρα στον ΟΗΕ την τύχη του πολέμου και της ειρήνης. Αυτές πέρασαν στον ΟΗΕ την επονείδιστη απόφαση περί επιθετικότητας της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.

Χαρακτηριστικό για τη σημερινή τάξη πραγμάτων στον ΟΗΕ είναι ότι, για παράδειγμα, η μικρή Δομινικανή Δημοκρατία στην Αμερική, που αριθμεί μόλις δυο εκατομμύρια πληθυσμό, έχει τώρα το ίδιο βάρος στον ΟΗΕ, όπως η Ινδία, και πολύ μεγαλύτερο βάρος από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, που στερείται του δικαιώματος ψήφου στον ΟΗΕ.

Επομένως, μετατρεπόμενος σε εργαλείο επιθετικού πολέμου, ο ΟΗΕ παύει συνάμα να είναι παγκόσμιος οργανισμός ισότιμων εθνών. Στην ουσία, ο ΟΗΕ είναι τώρα όχι τόσο ένας παγκόσμιος οργανισμός, όσο ένας οργανισμός που δρα κατ' απαίτηση του Αμερικανού επιδρομέα. Οχι μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και ο Καναδάς επιδιώκουν την εξαπόλυση νέου πολέμου, αλλά το δρόμο αυτό ακολουθούν, επίσης, και είκοσι λατινοαμερικανικές χώρες, οι τσιφλικάδες και οι έμποροι των οποίων διψούν για νέο πόλεμο κάπου στην Ευρώπη ή την Ασία, ώστε να πουλούν στις εμπόλεμες χώρες εμπορεύματα σε πολύ υψηλές τιμές και να κερδίσουν εκατομμύρια απ' αυτήν την αιματηρή υπόθεση. Δεν αποτελεί μυστικό για κανέναν το γεγονός ότι οι 20 εκπρόσωποι των είκοσι λατινοαμερικανικών χωρών αποτελούν τώρα την πιο συσπειρωμένη στρατιά των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στον ΟΗΕ.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ακολουθεί, επομένως, τον άδοξο δρόμο της Κοινωνίας των Εθνών. Ετσι ενταφιάζει το ηθικό κύρος του και καταδικάζει τον εαυτό του σε διάλυση(...)».

(«Πράβντα» Νο 48, 17 Φλεβάρη 1951).

Η συμμετοχή της Ελλάδας

Στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στην Κορέα συμμετείχε και η Ελλάδα. Την αρχική απόφαση για συμμετοχή της χώρας μας πήραν οι κυβερνήσεις του Κέντρου - αρχικά με πρωθυπουργό τον Νικόλαο Πλαστήρα και στη συνέχεια τον Σοφοκλή Βενιζέλο - το ...θεάρεστο έργο των οποίων συνέχισε η λεγόμενη Δεξιά υπό τον Αλέξανδρο Παπάγο.

Το αντικομμουνιστικό κλίμα της μεταπολεμικής περιόδου κυριαρχούσε φυσικά και στην Ελλάδα, στην οποία είχε προηγηθεί ο εμφύλιος πόλεμος και οι νικητές είχαν ήδη βάλει σε ενέργεια τα εκτελεστικά αποσπάσματα, τα στρατοδικεία, τα βασανιστήρια και τους τόπους φυλάκισης και εξορίας. Σ' αυτό το κλίμα, που πήγαινε μαζί με την πατριδοκαπηλία και την προετοιμασία του ελληνικού στρατού να επιτεθεί - αν έτσι αποφάσιζαν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ, παρέα με την εγχώρια αστική τάξη - κατά της Αλβανίας ή και της Βουλγαρίας, σ' αυτό, λοιπόν, το κλίμα αποφασίστηκε να στείλει και η Ελλάδα στρατό στην Κορέα!

Στις 9 Σεπτέμβρη 1950 η κυβέρνηση Πλαστήρα καταψηφίστηκε από τη Βουλή, με αποτέλεσμα στις 13 Σεπτέμβρη να σχηματιστεί νέα κυβέρνηση, με πρόεδρό της τον Σοφοκλή Βενιζέλο και αντιπροέδρους τους Γεώργιο Παπανδρέου και Ντίνο Τσαλδάρη. Στην κυβέρνηση αυτή συμμετείχαν και οι Κωνσταντίνος Καραμανλής, ως υπουργός Αμυνας και Ευάγγελος Αβέρωφ, ως υπουργός Οικονομικών. Επρόκειτο, όπως καταλαβαίνει ο καθένας, για μια κεντροδεξιά κυβέρνηση, που γι' αυτό και είχε μια ευρύτατη κοινοβουλευτική στήριξη. Το πρώτο πράγμα, που έκανε τούτη η κυβέρνηση, ήταν να στείλει στην Κορέα ένα ενισχυμένο τάγμα (800 άνδρες), καθώς κι ένα σμήνος εννέα αεροπλάνων, για να πολεμήσει υπέρ του «ελεύθερου» κόσμου.

Ετσι, στις 25 Οκτώβρη 1950, ο υποστράτηγος Σόλων Γκίκας (μεταδικτατορικός υπουργός Δημόσιας Τάξης της κυβέρνησης Καραμανλή - της ΝΔ), επικεφαλής του ενισχυμένου τάγματος, πήρε τη σημαία του ΟΗΕ σε πανηγυρική εκδήλωση αναχώρησης και το ελληνικό στρατιωτικό Σώμα ξεκίνησε για την Κορέα. Εφυγαν 800, αλλά επέστρεψαν 614! Οι υπόλοιποι 186 «γύρισαν» μέσα στα φέρετρα!... Πήγαν για τα «ιδεώδη» του ιμπεριαλισμού, που καλύπτονταν απ' τους κυβερνώντες με τις κορόνες του χρέους προς την πατρίδα, την υπεράσπισή της από τον «κόκκινο κίνδυνο» και άλλα ηχηρά παρόμοια...

Στο διάστημα 1950-1955 που διαρκεί η ελληνική παρουσία στην Κορέα, παρά το ότι ο πόλεμος τελείωσε τον Ιούλη του '53, με την υπογραφή του Συμφώνου Ανακωχής, στάλθηκαν εκεί 669 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί και 9.586 οπλίτες του ελληνικού στρατού, σύνολο, δηλαδή, ανδρών 10.225. Στάλθηκαν, επίσης, 7 αεροσκάφη και στη συνέχεια άλλα 2 για αναπλήρωση απωλειών.

Ηταν μια αποστολή που πλήρωσε ο ελληνικός λαός με αίμα, στα πλαίσια της διαπλοκής της άρχουσας τάξης της Ελλάδας με τους ιμπεριαλιστές συμμάχους της και της εμπλοκής της ακόμη και στους δικούς τους πολεμικούς τυχοδιωκτισμούς, στο όνομα της επιβολής της καπιταλιστικής ελευθερίας. Οι απώλειες του στρατού, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ήταν 183 νεκροί και 610 τραυματίες και οι απώλειες της αεροπορίας 12 νεκροί και 4 αεροσκάφη.(Τα στοιχεία αντλούνται από την έκδοση Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού: «Το Εκστρατευτικό Σώμα Ελλάδος εις Κορέαν, 1950 - 1955», Αθήναι 1977).

Η συγκεκριμένη περίοδος του πολέμου στην Κορέα τροφοδοτεί με τεράστια εμπειρία το λαϊκό κίνημα και τον αγώνα του στη σημερινή πραγματικότητα της ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων.

Πέρα από τους παραλληλισμούς και τις ομοιότητες (πόλεμος που διεξάγουν οι ΗΠΑ, ο ΟΗΕ προσφέρει κάλυψη, συμμετοχή των συμμάχων των ΗΠΑ, μήπως τα ίδια δε γίνονται και σήμερα σε Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν, Ιράκ, κ.λπ;) το πρωταρχικό είναι η αντιπολεμική πάλη να χτυπά ίσια στην καρδιά του προβλήματος, στις αιτίες του, αυτές που γεννούν τον πόλεμο, δηλαδή το κεφάλαιο και την εξουσία του σε κάθε χώρα, στην προοπτική εξάλειψής τους οριστικά.

Το ΚΚΕ ήταν το μόνο κόμμα που αντιτάχτηκε, κατήγγειλε και τον ιμπεριαλιστικό πολεμοκάπηλο τυχοδιωκτισμό στην Κορέα και τη συμμετοχή της Ελλάδας σ' αυτόν. Σήμερα το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που εναντιώνεται στην ίδια ακριβώς πολιτική, προβάλλοντας στο λαό και τη διέξοδο και το δρόμο που θα την εξασφαλίσει.

Σήμερα που η βαθιά καπιταλιστική οικονομική κρίση οξύνει στο έπακρο τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, ιδιαίτερα στην περιοχή μας με επίκεντρο την ενέργεια και τους δρόμους μεταφοράς της, εγκυμονείται ακόμα μεγαλύτερος κίνδυνος εμπλοκής της Ελλάδας σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο, στο πλευρό της μιας ή της άλλης ιμπεριαλιστικής συμμαχίας.

Στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ που ψηφίστηκε στο 19ο Συνέδριο αναφέρονται σχετικά μ' αυτό το ενδεχόμενο τα εξής:

«Σε περίπτωση ιμπεριαλιστικής πολεμικής εμπλοκής της Ελλάδας, είτε σε αμυντικό είτε σε επιθετικό πόλεμο, το Κόμμα πρέπει να ηγηθεί της αυτοτελούς οργάνωσης της εργατικής - λαϊκής πάλης με όλες τις μορφές, ώστε να οδηγήσει σε ολοκληρωτική ήττα της αστικής τάξης, εγχώριας και ξένης ως εισβολέα, έμπρακτα να συνδεθεί με την κατάκτηση της εξουσίας. Με την πρωτοβουλία και καθοδήγηση του Κόμματος να συγκροτηθεί εργατικό - λαϊκό μέτωπο με όλες τις μορφές δράσης, με σύνθημα: Ο λαός θα δώσει την ελευθερία και τη διέξοδο από το καπιταλιστικό σύστημα που, όσο κυριαρχεί, φέρνει τον πόλεμο και την "ειρήνη" με το πιστόλι στον κρόταφο».

Η εργατική τάξη της Ελλάδας και οι σύμμαχοί της στον αντιμονοπωλιακό αγώνα πρέπει να ετοιμάζονται από τώρα ιδεολογικά και πολιτικά γι' αυτή τη γραμμή αντιμετώπισης μιας τέτοιας πιθανής εξέλιξης.

Εκατοντάδες φέρετρα ήταν το «κέρδος» της Ελλάδας από τη συμμετοχή της στον πόλεμο της Κορέας

Εικόνα του κατεστραμμένου λιμανιού Πουσάν στη Ν. Κορέα (1953). Οι περισσότερες πόλεις μετά το τέλος του πολέμου είχαν την ίδια εικόνα (και κυρίως η πρωτεύουσα της Β. Κορέας Πιονγκ Γιανγκ) από τους σφοδρούς βομβαρδισμούς των Αμερικανών

Συμμαχικό νεκροταφείο στο Πουσάν: Ελληνες σμηνίτες και μια νοσοκόμα στέκονται μπροστά στους τάφους Ελλήνων αεροπόρων που σκοτώθηκαν στον πόλεμο της Κορέας

Βορειοκορεάτες αιχμάλωτοι μεταφέρονται για εκτέλεση από Νοτιοκορεάτες