Χρυσή Αυγή: νοσταλγοί του Ντερτιλή

Ήταν μεσημέρι της 18ης Νοέμβρη 1973. Ο πραξικοπηματίας, ταγματάρχης Ντερτιλής βρισκόταν με 

το υπηρεσιακό τζιπ έξω από την κατεστραμμένη πύλη του Πολυτεχνείου.

Ακριβώς απέναντι, στη συμβολή Πατησίων και Στουρνάρη, μέσα στο γενικό πογκρόμ που έχει εξαπολύσει η χούντα, οι αστυφύλακες χτυπούν ένα νεαρό.

Ο νέος προς στιγμήν ξεφεύγει από τα χέρια των χωροφυλάκων. Τότε ακριβώς ο Ντερτιλής βγάζει από το μπουφάν το περίστροφο. Και πυροβολεί...

*

Ενα χρόνο αργότερα, στην κατάθεσή του, ο οδηγός του Ντερτιλή, ο 21 ετών τότε Αντώνης Αγριτέλης, περιγράφει:

«Ο νεαρός έπεσε σαν κοτόπουλο (...) Μετά το φόνο ο Ντερτιλής σαν να μη συνέβαινε τίποτα μπήκε στο τζιπ και χτυπώντας με στην πλάτη μου είπε: "Με παραδέχεσαι, ρε; Σαράντα πέντε χρονών άνθρωπος και με τη μία στο κεφάλι!"»...

*

Αυτός ήταν ο «ήρωας» Ντερτιλής. Ενας φασίστας. Ενας στυγνός δολοφόνος. Μια τυπική φιγούρα των εγκληματιών που φόρεσαν στον τόπο τον Απριλιανό γύψο.

Προχτές, που ο Ντερτιλής πέθανε, η ναζιστική συμμορία των οπαδών του Ντερτιλή, η Χρυσή Αυγή, θρήνησε. Θρήνησε όπως ακριβώς θρηνούν οι όμοιοι τον όμοιο.

Ο Ντερτιλής - κατά τη Χρυσή Αυγή - ήταν ένας «απροσκύνητος»... «Ενας ξεχωριστός Ελληνας»... «Ενας Στρατιώτης, που είχε χύσει το αίμα του για την Πατρίδα, στο πεδίο της μάχης...»!

*

Η φωτογραφία

(με τον εικονιζόμενο Ντερτιλή ακριβώς στον τόπο του εγκλήματος και με το «ηρωικό» του περίστροφο στο χέρι)

είναι ο αψευδής μάρτυρας των «μαχών» και του αίματος με τα οποία συνδέθηκε ο Ντερτιλής.

Οι «μάχες» αυτές, που εξυμνεί η Χρυσή Αυγή, δεν ήταν παρά οι «μάχες» του φασισμού ενάντια στο λαό. Οι «στρατιώτες» σαν τον Ντερτιλή, που εξυμνεί η Χρυσή Αυγή, δεν ήταν παρά οι ΕΣΑτζήδες, τα ελληνικά «Ες-Ες» της χούντας.

Οσο για το αίμα που είχε χύσει ο Ντερτιλής «για την Πατρίδα» (!) δεν είναι άλλο από το αίμα του λαού. Γι' αυτό το αίμα, για το αίμα του λαού, που το αφαίρεσαν οι φασίστες από το λαό, πανηγυρίζει η Χρυσή Αυγή.

Είναι γι' αυτό το αίμα που αποτίει φόρο τιμής η Χρυσή Αυγή. Αλλά δεν αποτίει φόρο τιμής στο λαό, που έχυσε το αίμα του. Η Χρυσή Αυγή εξυμνεί τους δολοφόνους του λαού, σαν τον Ντερτιλή, που αφαίρεσαν το αίμα του λαού.

Η Χρυσή Αυγή θρηνεί τον Ντερτιλή, επειδή ακριβώς όταν οι ναζί μιλούν για «πατρίδα» δεν εννοούν παρά την πατριδοκαπηλία, τη θηριωδία και το έγκλημα.

Η Χρυσή Αυγή θρηνεί, γιατί πολύ απλά θαυμάζει και υπηρετεί εκείνο το μοντέλο «πατρίδας» όπου οι φασίστες εκτελούν ανθρώπους «με τη μία στο κεφάλι»...

Τρικ εμφυλιακής αστικής προπαγάνδας

Το παρακάτω τρικ αποτελεί μέρος της αστικής προπαγάνδας του Εμφυλίου (1946-1948). Εικονίζεται ο αντάρτης του ΕΛΑΣ που τιτλοφορείται ως Εαμοβούλγαρος να καθοδηγείται από τον Ιωσήφ Στάλιν. Δεξιά και αριστερά του, οι χώρες της Αλβανίας, της Γιουγκοσλαβίας και της Βουλγαρίας τον κοιτούν γελώντας.

"Στερνές Στιγμές" του Νίκου Μπελογιάννη

Το παρακάτω κείμενο με τίτλο "Στερνές Στιγμές" γράφηκε από τον Νίκο Μπελογιάννη όταν ήταν μαθητής του Λυκείου σε ηλικία 15 ετών. Το παραθέτουμε σαν ένδειξη μιας καλύτερης εικόνας της προσωπικότητάς του.


"Γκουχ...γκουχ... Ο βήχας του ξερός απαίσιος, αντηχούσε κάπως παράξενα μέσα στο μελαγχολικό δωμάτιο. Γκουχ, γκουχ, έβηχε ο νέος, ξαπλωμένος στο φτωχικό του κρεβάτι. Θλιμμένος κι αδύνατος σα σκελετός έμοιαζε φάντασμα, που μόλις βγήκε απ' τον τάφο του. Έρημος, απόκληρος, αφού θαλασσοδάρθηκε στα πέλαγα του πόνου, ηύρε λιμάνι απάνεμο το δωμάτιο εκείνο της ζήσης του, που μέσα στις σελίδες του φάνταζαν παντού με κεφαλαία μαύρα γράμματα, η δυστυχία κι η λύπη. Και σήμερα να! Αισθάνεται σιγά-σιγά την ύπαρξή του να φεύγει, να γλιστρά ασυναίσθητα από μέσα του, νοιώθει πως πλησιάζει το μοιραίο.. Πως θέλει, όμως , ο φτωχός νηός να χαρεί τις τελευταίας του στιγμές... Δεν είναι μήπως άνθρωπος κι αυτός; Αλήθεια, πώς το ποθεί! Μα πώς; Με ποιόν τρόπο; Σε μια στιγμή, το άτονο βλέμμα του πέφτει στην κιθάρα που κρέμονταν αντίκρυ του. Σηκώθηκε με κόπο, την πήρα στα χέρια του, κι άρχισε να παίζει.. Κι έπαιζε τ' αγαπημένο, το δικό του τραγούδι. Θεέ μου, τι παίξιμο ήταν εκείνο! Η κιθάρα του, λες κι είχεν ενωθεί με την ψυχή του, πότε έκλαιγε αργά, παραπονιάρικα, πότε θρηνούσε γρήγορα με πόνος, φορές-φορές γελούσε γέλιο πικρό, κι άλλοτε πάλι ξεσπούσε σε λυγμούς. Σιγά- σιγά οι ήχοι όσο πήγαιναν και ξεψυχούσαν και γίνονταν πιο παραπονιάρικοι, πιο θλιβοί. Τώρα πια δε γελούσε καθόλου η κιθάρα. Έκλαιγε αδιάκοπα, έκλαιγε αδιάκοπα. Ο νηός όμως, πάντα χαμογελούσε. 

Και τα κοκαλιάρικα δάχτυλα ζωντάνεψαν ακόμα τους ήχους τους άψυχους της κιθάρας, της αγαπημένης του συντρόφισσας, της πιστής του αγάπης. Μαζύ πάντα πόνεσαν, μαζύ κλάψανε πικρά μ' απελπισία. Κι αυτή τώρα σα να τον ένοιωθε, σα ν' άκουγε τον πόνο του, προσπάθησε να του γλυκάνει τις στερνές του στιγμές. Σε μιαν στιγμή, όμως, αφήνοντας έναν μακρυνόν παραπονιάρικο ήχο σαν ψυχορράγημα, έπαψε απότομα... Στα χείλη του νέου άνθιζε ακόμα το πικρό το χαμόγελό του, ενώ απ΄τα κλειστά του πια μάτια είχαν κυλήσει δυο δάκρυα, κι είχαν σταθεί στην άκρη των χειλιών του. 

Πόσο όμορφα ο φτωχός νηός χάρηκε τις τελευταίες του στιγμές!" 

Οι επιχειρήσεις του ΔΣΕ στο Σινιάτσικο (1948) μέρος 4ο

Μετά τη μάχη στο Σινιάτσικο στις 23/11/48 και τα μέτρα του Α' και Β' Σώματος Στρατού που ακολούθησαν, οι δυνάμεις της 18ης Ταξιαρχίας περνούν στην κοιλάδα της Γέρμας. Το συγκρότημα Σινιάτσικο θα παραμείνει στα Νάματα μέχρι τις 2/12/48 όπου θα λάβει διαταγή για σύμπτυξη με τις υπόλοιπες δυνάμεις της 18ης Ταξιαρχίας.

Τα τρόφιμα έχουν αρχίσει να εξαντλούνται και το κρύο να γίνεται όλο και εντονότερο.

Στις 4/12/48, το ΓΑ του ΔΣΕ εκδίδει διαταγή με την οποία διατάσσει την 18η Ταξιαρχία του ΔΣΕ να προβεί σε ελιγμό απομάκρυνσης από τον κλοιό που επιχειρείται. Για να γίνει αυτό η 18η Ταξιαρχία θα πρέπει να διασπάσει τον κλοιό των κυβερνητικών δυνάμεων και φυσικά να δώσει σφοδρή μάχη. Η 2η διμοιρία της 18ης Ταξιαρχίας διατάσσεται να ξεκινήσει πρώτη με σφοδρή επίθεση. Εφοδιάζονται με πάντζερφαουστ και χειροβομβίδες. Η διαταγή αναφέρει ξεκάθαρα: "Κεραυνοβόλα εξόρμηση, ούτε βήμα πίσω". Η 2η διμοιρία ξεκινά την πορεία της με ενισχυμένα μέτρα ασφαλείας. Από πίσω της ακολουθούν όλες οι δυνάμεις της ταξιαρχίας με απόσταση αρκετών εκατοντάδων μέτρων και κάλυψη. Η ευθύνη της 2ης διμοιρίας είναι μεγάλη. Πλησιάζει και ακροβολίζεται στο δημόσιο δρόμο. Μια αυτοκινητοπομπή περνά προς Κοζάνη. Το σημείο είναι ιδανικό για ενέδρες αλλά την δεδομένη στιγμή ο στόχος είναι η διαφυγή. Η πομπή περνά με τον ίδιο τρόπο το χωριό Δρυόβουνο. Μερικοί χωρικοί προμηθεύουν ζεστό ψωμί τους αντάρτες της 2ης διμοιρίας. Στο χωριό περνά δεύτερη μικρότερη αυτοκινητοπομπή αλλά κι εδώ οι αντάρτες δεν επιτίθενται. Το χωριό είναι ζωσμένο φυλάκια και σκοπιές, η πομπή ακολουθεί το ρέμα και η δεύτερη διμοιρία επιστρατεύει δύο βοσκούς της περιοχής για να τους περάσουν με ασφάλεια πέρα από τα φυλάκια. Τα μέτρα και η επαγρύπνηση είναι τέτοια που ολόκληρη η πομπή θα περάσει χωρίς έναν ήχο. Τα πέταλα των μουλαριών είναι δεμένα με πανιά και τα στόματά τους σφιχτοδεμένα με σπάγκο. Η πομπή περνά στο χωριό Κίνδη και τώρα βρίσκεται απέναντι στο χωριό Ποντίνη.

Στο χωριό Ποντίνη δεν υπάρχουν φίλιες δυνάμεις και στρατοπεδεύει ένα ενισχυμένο τάγμα Εθνοφρουράς. Μόνος δρόμος είναι η σύγκρουση. Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των ανταρτών είναι οι μεγαλύτερες δυνάμεις και ο αιφνιδιασμός. Κατά τις πρώτες πρωινές ώρες, ο ΔΣΕ εκδηλώνει την πρώτη επίθεση στα  εξωτερικά φυλάκια της Ποντίνης. Η μάχη λήγει καθοριστικά με την κεραυνοβόλα επέλαση του θεσσαλικού ιππικού. Το τάγμα Εθνοφυλακής διαλύεται χωρίς απώλειες εκ μέρους των ανταρτών. Ο ΔΣΕ προελαύνει μέσα από το χωριό. Η επόμενη θα τους βρει στρατοπεδευμένους στις κοιλάδες των Γρεβενών. Η πορεία συνεχίζεται ως τις Κυδωνιές και από εκεί περνούν στην υψηλότερη κορφή του Σινιάτσικου, το όρος Άγιος Παντελεήμων. Στις 10/12/1948 η 18η Ταξιαρχία χωρίς να χάσει ούτε έναν άνδρα θα περάσει με μια μεγάλη φάλαγγα ζώων, 1.200 μαχητές και ένα ορειβατικό πυροβόλο στην ασφάλεια του όρους Βίτσι.

Στην 18η Ταξιαρχία μετά την δίμηνη δράση της και τον περίφημο ελιγμό απονεμήθηκε το βραβείο Α' θέσης στην δίμηνη Άμιλλα του ΓΑ του ΔΣΕ και ο Παντελής Βαινάς, διοικητής της θα βραβευτεί με το Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας Α' Τάξης και θα τοποθετηθεί στο επιτελείο της 11ης Μεραρχίας.

Ο κλοιός του Εθνικού Στρατού και η διαφυγή της 18ης Ταξιαρχίας

Οι επιχειρήσεις του ΔΣΕ στο Σινιάτσικο (1948) μέρος 3ο

Η απειλή που δημιούργησε με τη δράση του το απόσπασμα Σινιάτσικου στον αστικό στρατό, δημιούργησε με τη σειρά της ανησυχία στο Γενικό Επιτελείο Στρατού, που αναγκάστηκε να πάρει μια σειρά από στρατιωτικά μέτρα. Αρχικά έγινε σύσκεψη επιτελικών αξιωματικών στην Κηφισιά, στην οποία συμμετείχε και ο διοικητής των ΛΟΚ. Στην Αθήνα προετοιμάστηκε διαταγή για την επιχείρηση των ΛΟΚ στο Σινιάτσικο. Τελικά, στην Καστοριά καταρτίσθηκε ένα ειδικό σχέδιο αιφνιδιασμού των δυνάμεων του ΔΣΕ στην περιοχή που αυτές δρούσαν.

Οι δυνάμεις των ΛΟΚ που θα συμμετείχαν στην επιχείρηση  ήταν η Β' Μοίρα ΛΟΚ που θα επέδραμε στον Προφήτη Ηλία Βλαστής. Η Α' Μοίρα των ΛΟΚ θα μετέβαινε στο Σινιάνι. Διοικητής των μονάδων διορίστηκε ο Κυριάκος Παπαγεωργόπουλος. Ο σταθμός διοίκησης εγκαταστάθηκε στην τοποθεσία "Δεσπότη Ράχη". Μια μονάδα ΛΟΚ θα χτυπούσε το ύψωμα στο χωριό Νάματα, όπου βρίσκονταν το αναρρωτήριο της 18ης Ταξιαρχίας ΔΣΕ. Στο βιβλίο του, ο διοικητής των ΛΟΚ αναφέρει: "Οι αντάρτες στο Σινιάτσικο είναι μεταξύ ογδόντα και εκατόν είκοσι, μπορεί και εκατόν πενήντα, και μένουν οι περισσότεροι στο χωριό Βλάστη, που είναι στο βάθος της κοιλάδας και οι υπόλοιποι στο χωριό Σινιάνι. Συντάξαμε ένα σχέδιο ενέργειας, σύμφωνα με το οποίο θα ξεκινούσαμε με το σούρουπο από την Καστοριά με τα φορτηγά αυτοκίνητα και θα φθάναμε με σβησμένα τα φώτα, στο ύψος του χωριού Δρυόβουνου".

Οι δυνάμεις του ΔΣΕ ήταν οι παρακάτω:

Όλη η 18η Ταξιαρχία, η διλοχία σαμποτέρ, τμήμα του ιππικού Θεσσαλίας. Στη διαταγή του ΓΑ του ΔΣΕ, αναφέρονταν ότι το τμήμα από το Βέρμιο θα παρέμεινε στο Σινιάτσικο μέχρι τις 20/11/1948. Οι μονάδες του ΔΣΕ βρίσκονταν σε διάφορα μέρη. Η τοποθεσία στάθμευσης των σαμποτέρ ήταν στα Καλύβια Σινιάνι. Ο 2ος λόχος στάθμευε στα Νάματα και φρουρούσε το αναρρωτήριο. Οι άλλοι δύο λόχοι σε διάφορα υψώματα γύρω από τη Βλάστη. Άλλες δυμάνεις της 18ης Ταξιαρχίας βρίσκονταν στο Μορίκι και σε άλλες διαβάσεις. Το ιππικό της Θεσσαλίας στάθμευε στο χωριό Βλάστη. Ο σταθμός διοίκησης και το επιτελείο της 18ης Ταξιαρχίας βρίσκονταν και αυτό στο χωριό Βλάστη. Συνολικά ο ΔΣΕ συγκέντρωνε περίπου 1.200 μάχιμους.

Οι σχηματισμοί των ΛΟΚ μέσα από δύσβατα μέρη, οδηγήθηκαν από χωρικούς που γνώριζαν τις διαβάσεις και τις θέσεις των τμημάτων του ΔΣΕ.

Στην έκθεση επιχειρήσεων της 18ης Ταξιαρχίας αναφέρεται: "Στις 23/11, πρωινές ώρες, ο εχθρός κινήθηκε από πολλές κατευθύνσεις με ισχυρές δυνάμεις ενάντια στο χωριό Σινιάτσικο, όπου βρίσκονταν τα τμήματά μας. Ώρα 5. Η Β' Μοίρα ΛΟΚ με τους 51, 52, 53 και 53 λόχους σε πρώτη γραμμή κινήθηκε από κατεύθυνση Δρυόβουνου. Με σφοδρή μάχη κατόρθωσε να καταλάβει το ύψωμα Προφήτη Ηλία Βλάστης. Σκληρή μάχη σώμα με σώμα συνεχίζεται για ανατροπή του εχθρού."

Ο διοικητής των ΛΟΚ γράφει: " Το πρωί είδα φωτοβολίδες που έριξαν οι μοίρες και που εσήμαιναν ότι είχαν καταλάβει τα υψώματα πάνω από τα χωριά Βλάστη και Σινιάνι. Ταυτοχρόνως, πήρα σήματα ότι οι αντάρτες έδιναν αγώνα. Σε λίγο όμως άρχισα να παίρνω απανωτά σήματα από τις μοίρες ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα, γιατί δέχονται ισχυρές επιθέσεις από αντάρτες που κατεβαίνουν από τα γύρω υψώματα. Αναφέρονταν επίσης απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες και ότι οι αντάρτες υπολογίζονται μεταξύ χιλίων και χιλίων τριακοσίων"

Ο διοικητής της 18ης Ταξιαρχίας Παντελής Βαινάς, είχε μεγάλη εμπειρία ήδη από το 1946 και είχε εκτιμήσει σωστά την κατάσταση και έγκαιρα έδωσε διαταγή για την αντεπίθεση στον Προφήτη Ηλία της Βλάστης. Η πρώτη εξόρμηση έγινε από το λόχο σαμποτέρ, με διοικητή τον Γιάννη Σίμο (Πλάτανος), με πάντσερφαουστ, χειροβομβίδες, αυτόματα και οπλοπολυβόλα. Η μάχη ήταν πολύ σκληρή, με νεκρούς και τραυματίες και από τις δύο πλευρές. Στην αντεπίθεση μπήκαν και οι μαχητές του τμήματος Βερμίου. Το θεσσαλικό ιππικό ανταποκρίθηκε στις σκληρές απαιτήσεις για την εκδίωξη των ΛΟΚ. Ανάμεσα στους ιππείς ήταν και ο Νίκος Γκένας, η Μαρία Γκένα και η Κική Τσούτσου. Ενώ η αντίσταση των ΛΟΚ στον Προφήτη Ηλία άρχισε να υποχωρεί με βαριές απώλειες, το Α' Σώμα Στρατού επέμενε στο να κρατηθούν οι θέσεις μέχρις αποστολής ενισχύσεων. Το τάγμα  της Μεραρχίας Μανιδάκη που πέρασε για ενίσχυση των ΛΟΚ στο Μορίκι αποκρούστηκε από το 427 τάγμα της 18ης Ταξιαρχίας. Με την κεραυνοβόλα επίθεση των δυνάμεων του ΔΣΕ ξεκίνησε μια άτακτη φυγή των ανδρών της Β' Μοίρας των ΛΟΚ από το ύψωμα του Προφήτη Ηλία. Ο διοικητής των ΛΟΚ διέταξε οι μοίρες να εγκαταλείψουν και να συμπτυχθούν προς τον δημόσιο δρόμο. "Εγώ ο ίδιος, καταλαβαίνοντας ότι με τους ελάχιστους άνδρες που είχα στο Σταθμό Διοικήσεως, και αυτούς διαβιβαστές, κινδύνευα να αιχμαλωτιστώ εύκολα. Τα μαζέψαμε λοιπόν άρον-άρον και φύγαμε", αναφέρει ο Κυριάκος Παπαγεωργόπουλος στο βιβλίο του.

Ο Παντελής Βαινάς, ανησύχησε για τους τραυματίες που βρίσκονταν στο αναρρωτήριο στα Νάματα. Τηλεφωνική επικοινωνία δεν υπήρχε, γιατί οι ΛΟΚατζήδες της Β' Μοίρας ανεβαίνοντας στον Προφήτη Ηλία είχαν κόψει το καλώδιο του τηλεφώνου. Τότε αποφασίζεται να σταλεί ο σύνδεσμος Χρυσόστομος να επανασυνδέσει το καλώδιο, ο οποίος κάτω από πυρά, φέρει σε πέρας την αποστολή του με επιτυχία. Ο σύνδεσμος επιστρέφει με δύο αιχμαλώτους που τους έπιασε φοβισμένους στα βράχια.

Στα Νάματα η Α΄διμοιρία του 2ου λόχου βρίσκεται σε νυχτερινή φρουρά στο ύψωμα απέναντι από το νεκροταφείο του χωριού. Οι Β' και Γ' διμοιρίες αναπαύονται σε σπίτια του χωριού. Όταν χάραξε ακούγεται ένα δυνατό κροτάλισμα αυτόματων όπλων. Οι αντάρτες εντός του χωριού αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για αυτόματο "τόμσον" που χειρίζονται οι αντάρτες της φρουράς. Δίνεται αμέσως εντολή να κινηθεί ολόκληρος ο 2ος λόχος και να χτυπήσει προς την κατεύθυνση Σινιάνι για να χτυπήσει από τον χωματόδρομο τις δυνάμεις του εχθρού. Στο ενδιάμεσο τα ΛΟΚ είχαν καταλάβει μέρος του υψώματος στο Νάματα που στάθμευε η Α' Μοίρα ΔΣΕ η οποία τώρα αμύνονταν με δυσκολία. Ο διοικητής της Α' Μοίρας είχε πέσει νεκρός επί τόπου, ενώ τις πρώτες ώρες της σύγκρουσης είχε σκοτωθεί και ο πολιτικός επίτροπος της μοίρας που κατάγονταν από τη Φλώρινα.

 Οι Β' και Γ' διμοιρίες ενήργησαν κυκλωτικά στα μετόπισθεν των ΛΟΚ με διοικητή τους τον Κίτσο Βολιώτη που επιτέθηκε με το τμήμα του μετωπικά χρησιμοποιώντας την κίνηση αυτή παραπλανητικά.  Το αποτέλεσμα της αντεπίθεσης ήταν η άμεση ανακατάληψη του υψώματος. Η Α' Μοίρα των ΛΟΚ υπέστει πανωλεθρία και υποχώρησε άτακτα προς τον δημόσιο δρόμο. Στην ανακατάληψη έχασε τη ζωή του ο διοικητής της 3ης ομάδας της Γ διμοιρίας από το Μοσχοχώρι Καστοριάς.

Τους τρεις νεκρούς του στα Νάματα, ο ΔΣΕ τους έθαψε στο νεκροταφείο του χωριού.

Στο Σινιάτσικο, οι μονάδες των ΛΟΚ γνώρισαν μια από τις μεγαλύτερες ήττες τους. Οι απώλειές τους σε έμψυχο και άψυχο υλικό ήταν τεράστιες. Επί τόπου σκοτώθηκαν 3 αξιωματικοί (δύο ανθυπολοχαγοί, ένας λοχαγός) και 23 στρατιώτες. Τραυματίσθηκαν σοβαρά 2 ακόμη αξιωματικοί και ακόμα 38 στρατιώτες, ανεβάζοντας τις συνολικές απώλειες σε 66. ( ΓΕΣ, ΔΙΣ, τόμος 11ος σελίδα 353)

Οι απώλειες του ΔΣΕ μαζί με τους νεκρούς στα Νάματα ανέρχονται σε 15.

Η ημερομηνία για την επίθεση αιφνιδιασμού στο Σινιάτσικο (23/11/48) συμπίπτει με την ημέρα ίδρυσης του ΚΚΕ την οποία γιόρτασαν όλα τα τμήματα του συγκροτήματος Σινιάτσικο στις 22. ίσως η επιλογή της ημέρας να μην έγινε τυχαία από το ΓΕΣ.

Μετά την ολέθρια ήττα των ΛΟΚ τα Α' και Β' Σώματα Στρατού έλαβαν μια σειρά από μέτρα. Με δυνάμεις τους δημιούργησαν έναν κλοιό σε Άργος Ορεστικό- Βογάτσικο- Σιάτιστα- Πτολεμαΐδα- Αναρράχη-Κλεισούρα- Κορησσό με απώτερο σκοπό να χτυπήσουν κυκλωτικά το απόσπασμα στο Σινιάτσικο. Για την έκβαση αυτής της ενέργειάς τους θα μιλήσουμε στο 4ο και τελευταίο μέρος του αφιερώματος.

Συνεχίζεται 

Πρώτος από αριστερά ο Παντελής Βαινάς διοικητής της 18ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ με άλλους αξιωματικούς στο Βίτσι 1949

Το σχεδιάγραμμα της επιχείρησης στο Σινιάτσικο στις 23/11/1948

Οι επιχειρήσεις του ΔΣΕ στο Σινιάτσικο (1948) μέρος 2ο

Επόμενη ενέργεια του επιτελείου της 18ης ταξιαρχίας του ΔΣΕ ήταν η διοργάνωση επιχείρησης κατά της πόλης της Πτολεμαΐδας. Η 18η ταξιαρχία σχεδόν στο σύνολό της ξεκίνησε από το βουνό Μορίκι στις 15/10/48 για να ακροβολιστεί σε θέσεις γύρω από την πόλη μια ημέρα μετά. Στις 16/10/48 με το πρώτο φως του ήλιου εκδηλώθηκε η επίθεση κατά της πόλης σε τρεις άξονες. Βόρεια, βορειανατολικά και βορειοδυτικά. Οι δυνάμεις των ανταρτών υπερφαλάγγισαν με βαρύ οπλισμό τα εξωτερικά φυλάκια σε όλη την πόλη και σύντομα κυριάρχησαν και στο εσωτερικό της. Η μάχη εντός της πόλης δεν ήταν σκληρή, η χωροφυλακή και ο στρατός είχαν κλειστεί στα οχυρά τους και μη έχοντας καθαρή εικόνα για το μέγεθος της επίθεσης δεν επιχειρούσαν έξοδο ή βολές από αυτά. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι διμοιρίες του βορειοδυτικού τομέα δεν συνάντησαν καθόλου αντίσταση και δεν είχαν απώλειες. Στην Πτολεμαΐδα καταλήφθηκε σημαντική ποσότητα υλικών, εξοπλισμού και τροφίμων που διοχετεύθηκαν αμέσως στο επιτελείο με μερικά καταληφθέντα αυτοκίνητα και ημιόνους. Ο ΔΣΕ πραγματοποίησε επίσης σαμποταρίστηκες ενέργειες στις βασικές οδικές αρτηρίες της πόλης.

Τις επόμενες ημέρες και έως την 21η/10/48 ο ΔΣΕ ανατίναξε διάφορα σημεία του οδικού δικτύου γύρω από την Πτολεμαΐδα και ενεπλάκη σε μικροσυγκρούσεις στις γύρω περιοχές.

Παρόλα αυτά οι κυβερνητικές δυνάμεις δεν παρέμειναν άπραγες. Το Β Σώμα Στρατού πραγματοποίησε αιφνιδιαστική επίθεση στην κορφή Βίτσι στις 17/10/48 και κατέλαβε τις Πόρτες-Μάγκοβετς. Η 3η Ορεινή Ταξιαρχία και η 61η Ταξιαρχία μετά από τετραήμερη σκληρή μάχη καταλαμβάνουν τα υψώματα Κούλα-Πλατύ. Έτσι σιγά-σιγά κλείνει η διάβαση του αυχένα Γκλάβατα-Κούλα-Πλατύ στο μέτωπο του Βίτσι που ήταν απαραίτητος για τους ελιγμούς του ΔΣΕ και για την διείσδυσή του στα μετόπισθεν του Εθνικού Στρατού.

Προς αντιμετώπιση του κινδύνου αυτού, το ΓΕ του ΔΣΕ αποφασίζει την ανακατάληψη αυτών των στρατηγικών υψωμάτων, με δυνάμεις της 10ης Μεραρχίας και της 18ης ταξιαρχίας. Έτσι στις 21/10/48 ανακαλείται στο Σινιάτσικο η 18η ταξιαρχία που θα προχωρήσει με κατεύθυνση το Βίτσι.
Στις 22 του ίδιου μήνα τμήματα της 18ης ταξιαρχίας του ΔΣΕ με χρήση πυροβολικού χτυπούν το 426 τάγμα του Εθνικού Στρατού το οποίο διαλύουν σχεδόν ολοκληρωτικά. Στις επόμενες δύο ημέρες, ο ΔΣΕ ανακαταλαμβάνει τα βουνά Κούλα-Πλατύ και τις Πόρτες-Μάγκοβετς διαλύοντας τρία στρατιωτικά τάγματα του ΕΣ. Οπλίτες και διοικητές διαρρέουν πανικόβλητοι στην Τριανταφυλλιά και τη Φλώρινα. Ο ΔΣΕ έχει καταλάβει το ύψωμα Λισίτσε όπου βρίσκεται τοποθετημένος ένα βαρύς όλμος που στρέφεται τώρα στην κοιλάδα της Τριανταφυλλιάς και βάλλει στις υπό υποχώρηση κυβερνητικές δυνάμεις.

Μετά την ανακατάληψη η 18η τεξιαρχία κινείται στη δασωμένη κοιλάδα στο Μακροχώρι Κορεστιών όπου θα αναπαυθεί για τρεις ημέρες.

Το ΓΑ του ΔΣΕ στις 25/10/48 επεξεργάστηκε τη διαταγή ΕΠΕ 360 στην οποία καθόριζε συγκεκριμένα καθήκοντα για την 18η ταξιαρχία. Έτσι, στην όλη  δύναμη της ταξιαρχίας προστίθεται μόνιμα η διλοχία σαμποτέρ και το τμήμα Λευτεριά από το Βέρμιο, το οποίο υπάγεται τακτικά στις διαταγές της. Στην διαταγή διατυπώνονταν λεπτομερώς οι στόχοι των επιχειρήσεων, η στρατιωτική και πολεμική δράση, ο χώρος, ο τόπος και ο τρόπος ενέργειας όλων των τμημάτων της 18ης ταξιαρχίας.

Η δεύτερη φάση του αποσπάσματος Σινιάτσικο

Στις 28/10/48 δίνεται διαταγή για σχηματισμό αποσπάσματος από την 18η ταξιαρχία με σκοπό τη διενέργεια επιχειρήσεων στην περιοχή Σινιάτσικο. Την ίδια ημέρα ο 2ος λόχος με διοικητή των Αναγνωστόπουλο περνά στο δασωμένο μέρος του Βαρικού όπου λημεριάζει. από το σημείο αυτό το απόσπασμα Σινιάτσικο της 18ης ταξιαρχίας θα πραγματοποιήσει μάχες, ενέδρες και σαμποτάζ καθώς και ελιγμούς σε χωριά και οδικές αρτηρίες της περιοχής. Συνολικά από της 28/10/48 έως της 10/12/48 θα διενεργηθούν περίπου 40 τέτοιες επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις αυτές θα γίνουν είτε αποκλειστικά από το απόσπασμα Σινιάτσικο είτε σε συνεργασία με άλλα τμήματα της 18ης ταξιαρχίας του ΔΣΕ. Αναφέρουμε τις πιο σημαντικές: 

• Kατάληψη της Εράτυρας από τις 31/10/48 έως τη 1/11/48
• Κατάληψη της Σιάτιστας από τις 12 έως τις 13/11/48
• Σκληρή μάχη στην Αναρράχη Πτολεμαΐδας στις 5/11/48
• Έκρηξη ναρκοπεδίου στο δημόσιο δρόμο Σιάτιστας στις 2/11/48
• Επίθεση στην Ποντοκώμη και το Μαυροδέντρι στις 6/8/48
• Ανατίναξη του δημόσιου δρόμου Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου στις 8 και 9 /11/48
• Ενέδρα στις 13/11/48 με την οποία αποκρούστηκε η δύναμη διλοχίας του ΕΣ που συνοδεύονταν από δύο τανκς και προέρχονταν από τη Νεάπολη. Την ίδια ημέρα ο 2ος λόχος της 18ης ταξιαρχίας σε θέση ενέδρας χτύπησε και διέλυσε μονάδα εθνοφρουράς που κινήθηκε από τη γέφυρα Νεάπολης.
• Στις 13/11/48 χτυπιέται φάλαγγα αυτοκινήτων που κινήθηκε από την Κοζάνη στη θέση Καλιάμπαση
• Στις 15/11/48 ομάδα σαμποτέρ ναρκοθέτησε το δρόμο Καιλάρια-Πέρδικα και ανέτρεψε ενέδρα.
• Στις 16/11/48 ελεύθεροι σκοπευτές του ΔΣΕ κατέστρεψαν δύο χιλιόμετρα τηλεφωνικής γραμμής Γαλάτειας-Πτολεμαΐδας
• Σαμποτέρ και τμήμα τάγματος του ΔΣΕ πραγματοποίησαν επίθεση και ναρκοθέτησαν στις 17/11/48 τη γέφυρα Καφτανάγα της Νεάπολης και τη γέφυρα Πελεκάνου. Στις ίδιες γέφυρες έγιναν μέσα στο δίμηνο κι άλλες στρατιωτικές ενέργειες.
• Αποκρούστηκαν επιχειρησιακές κινήσεις του ΕΣ από Κλεισούρα προς το ύψωμα Τσατσάρι και τον Άγιο Παντελεήμονα στις 22/11/48. Επίσης, την ίδια ημέρα αντιμετωπίστηκε τμήμα του ΕΣ με ομάδα των ΛΟΚ από την Αναρράχη που κατευθύνονταν στο Σούλποβο.

Συνεχίζεται

Κατάληψη θέσεων στο όρος Σκίρτσι 

Οι επιχειρήσεις του ΔΣΕ στο Σινιάτσικο (1948) μέρος 1ο

Το επιτελείο του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ, μετά την τελεσφόρα επιχείρηση αντεπίθεσης στο Μάλι-Μάδι, στις 8- 12/9/1948 και το διώξιμο του Β' Σώματος Στρατού από όλο τον ορεινό όγκο του βουνού, σχεδίασε μια σειρά από πολεμικές επιχειρήσεις που αποσκοπούσαν στα παρακάτω:

1. Στη σταθεροποίηση του μετώπου στο Βίτσι, από την Μπέλα Βόντα μέχρι τη Φαλτσάτα.
2. Στη διείσδυση στα μετόπισθεν του αντίπαλου στρατού.
3. Στον ανεφοδιασμό των τμημάτων του ΔΣΕ και στην ενίσχυση των μάχιμων δυνάμεων.
4. Στην ανακούφιση των στρατιωτικών δυνάμεων της 9ης, 10ης και 11ης μεραρχίας που βρίσκονταν στο μέτωπο του Βίτσι. 

Επιλέχθηκε ο χώρος Σινιάτσικο-Βουρινό-Βόιο. Ιδιαίτερη σημασία είχαν οι οδικές αρτηρίες Κοζάνη-Αμύνταιο και Έδεσσα-Φλώρινα. Από αυτούς τους δημόσιους δρόμους με αυτοκινητοπομπές, εφοδιάζονταν οι μονάδες του Β' Σώματος Στρατού με πολεμοφόδια και τρόφιμα. 

Με διαταγή του Γ.Α. του ΔΣΕ συγκροτήθηκε απόσπασμα, από τις δυνάμεις της 18ης ταξιαρχίας, με διοικητή τον συνταγματάρχη Παντελή Βαινά, τον Πολιτικό Επίτροπο Γουσόπουλο Τάσο-Μάκη και με επιτελάρχη τον Κεβρεκίδη Φωκά. Διοικητές ταγμάτων ορίστηκαν οι Αργύρης Κοβάτσης και ο Γακίδης Λάμπρος (Τζαβέλας). Συμμετείχε και ο αντάρτης Κίτσος, ο οποίος ανήκε στα τοπικά ΚΠ (Κέντρα Πληροφοριών) και ο οποίος γνώριζε καλά την περιοχή και το χωριό Σινιάτσικο. Υπό τις διαταγές της 18ης ταξιαρχίας του ΔΣΕ εντάχθηκε και η διλοχία σαμποτέρ του Γ. Μπότσαρη. 

Η 18η ταξιαρχία του ΔΣΕ ήταν αξιόμαχη (σε υλικό και εμπειρία) και άρχισε αμέσως την εκπλήρωση της αποστολής που της ανατέθηκε. Στις 9/10/48 η διμοιρία του Νίκου Κυρίτση καταλαμβάνει το ύψωμα Τέμεν Βαρ, με σκοπό να εξασφαλίσει την πορεία της 18ης ταξιαρχίας που είχε μεγάλη δύναμη. Η διαταγή αυτή δόθηκε στην ορισμένη διμοιρία λόγω της μεγάλης γνώσης του διοικητή της στις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της περιοχής. 

Ενέδρα στο Βογατσικό

Η πρώτη μεγάλη επιχείρηση της 18ης ταξιαρχίας ήταν η ενέδρα στο δημόσιο δρόμο, ανάμεσα στο Βογατσικό και τη Χρούπιστα (Άργος Ορεστικό). Κατά πάσα πιθανότητα έλαβε χώρα στις 12/10/48. Στην αυτοκινητοπομπή που χτυπήθηκε βρίσκονταν 80 οχήματα. Η φάλαγγα βρίσκονταν σε απόσταση 250 μέτρων από το σημείο που οι αντάρτες την περίμεναν. Μόλις ακούστηκε η έκρηξη της πρώτης νάρκης, η φάλαγγα σταμάτησε ενώ τμήμα της φρουράς κατέβηκε και άρχισε να ακροβολίζεται γύρω από τα αυτοκίνητα. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή εκδηλώνονται τα μαζικά πυρά και η επίθεση των ανταρτών. Ο αντίπαλος είχε βαριές απώλειες, κάηκαν τουλάχιστον 10 αυτοκίνητα και πάρθηκαν λάφυρα και αιχμάλωτοι. Η πρώτη επιτυχία της 18ης ταξιαρχίας τόνωσε κι άλλο το ηθικό των ανταρτών ενώ νέος οπλισμός, τρόφιμα και πολεμικό υλικό προστέθηκαν στις βαριές ελλείψεις του ΔΣΕ. 

Η πρώτη αυτή επιχείρηση επιβεβαίωσε το αξιόμαχο της 18ης ταξιαρχίας στην οποία όπως θα δούμε σε επόμενο άρθρο μας δόθηκαν εντολές και για νέες επιχειρήσεις. Οι κυβερνητικές δυνάμεις θορυβήθηκαν αρκετά δεδομένου ότι το κλίμα στο ΓΕΣ ήταν ήδη ιδιαίτερα βαρύ μετά την ήττα στο Μάλι-Μάδι και της απόδειξης ότι ο ΔΣΕ εξακολουθούσε να μάχεται σθεναρά. 

Συνεχίζεται 

Κλιμάκιο ανταρτισσών του ΔΣΕ στο Γράμμο (1948)

Η Ιστορία στα μέτρα του συστήματος Απόσπασμα από την ομιλία του πανεπιστημιακού Γιώργου Μαργαρίτη, σε εκδήλωση εκπαιδευτικών

Η Ιστορία στα μέτρα του συστήματος

• Απόσπασμα από την ομιλία του πανεπιστημιακού Γιώργου Μαργαρίτη, σε εκδήλωση εκπαιδευτικών
• Το παράδειγμα του βιβλίου Ιστορίας της Γ' Λυκείου

Η κόκκινη σημαία κυματίζει πάλι στο απελευθερωμένο Στάλινγκραντ

Μέσα από τα σχολικά βιβλία, όπως και στα άλλα μέσα προπαγάνδας που έχει στα χέρια του το σύστημα, επιχειρείται το ξαναγράψιμο της Ιστορίας, όχι βέβαια με βάση τα νέα ιστορικά δεδομένα και τις αποκαλύψεις που έχουν προκύψει. Πρόκειται για προσπάθεια παραχάραξης και διαστρέβλωσης της Ιστορίας, απογύμνωσής της από το ρόλο του παράγοντα λαού, αθώωσης των εκμεταλλευτών, ενταγμένη στη γενικότερη προσπάθεια επίθεσης ενάντια στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις του λαού μας ενάντια στη νέα γενιά. Μια προσπάθεια που δε στοχεύει στο παρελθόν αλλά στο παρόν και το μέλλον.

Το ζήτημα αποτέλεσε το θέμα της εκδήλωσης που είχαν διοργανώσει στις 11 Νοέμβρη πρωτοβάθμια σωματεία εκπαιδευτικών της Αττικής, όπου ο καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ, Γ. Μαργαρίτης, ανέδειξε το ζήτημα με παραδείγματα από σχολικά βιβλία.

Σήμερα, παραθέτουμε απόσπασμα της ομιλίας του για το βιβλίο Ιστορίας της Γ' Λυκείου:

«Μετά τις περιπέτειες του βιβλίου της ΣΤ' Δημοτικού (της κας Ρεπούση), στους αρμόδιους με τη συγγραφή σχολικών εγχειριδίων κύκλους του υπουργείου Παιδείας και του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, θα μπορούσε εύλογα να υποθέσει κανείς ότι επικράτησε κάποιου είδους ανησυχία και ταραχή. Πώς θα μπορούσε να είναι ευχάριστο το κλίμα που άφησε πίσω του η περιπέτεια του βιβλίου αυτού, κλίμα που, για ορισμένα πρόσωπα, είχε σημαντικό πολιτικό κόστος. Γνωρίζοντας τα παραπάνω, εύλογα υποθέτουμε πως στην επιλογή του βιβλίου Ιστορίας (Γενικής Παιδείας) της Γ' λυκείου, έπαιξε ρόλο ετούτη η κατάσταση: η αντικατάσταση του παλαιού βιβλίου νεότερης και σύγχρονης Ιστορίας δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να προκαλέσει τα όσα προκάλεσε το αντίστοιχο του δημοτικού. Αυτός ήταν, φαίνεται, ο λόγος που αναζητήθηκαν "σίγουρες" λύσεις, στην εδώ περίσταση.

Το "σίγουρο" εξαρτάται φυσικά από το πώς το αντιλαμβάνεται ο καθένας. Στην προκειμένη περίπτωση, για να μην υπάρχουν δυσαρέσκειες, το βιβλίο ανατέθηκε με βάση την αρχή της κομματικής πλειοψηφίας: στη συγγραφική ομάδα κυριαρχούν στελέχη και συνεργάτες των δύο οργανισμών που φέρουν το όνομα του Κωνσταντίνου Καραμανλή (Ιδρυμα Κωνσταντίνου Καραμανλή και Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή).

Τα ιδρύματα που φέρουν το όνομα μεγάλων πολιτικών ανδρών της τρέχουσας ελληνικής ιστορίας είναι εξαιρετικά δραστήρια στις μέρες μας είτε το τιμώμενο στον τίτλο τους πρόσωπο έχει αποβιώσει, είτε όταν (στην περίπτωση του ιδρύματος Μητσοτάκη) βρίσκεται εν ζωή. Ασχολούνται προφανώς με την πολιτική και ως εκ τούτου με την Ιστορία. Πολλά από αυτά, όπως συμβαίνει με το Ινστιτούτο "Κωνσταντίνος Καραμανλής", χρηματοδοτούνται - με 1.800.000 ευρώ στην περίπτωση αυτή - από τον προϋπολογισμό που η Βουλή των Ελλήνων κατανέμει στα κοινοβουλευτικά κόμματα σε τρόπο ώστε να εμπλουτίζουν το θεωρητικό και επιστημονικό τους υπόβαθρο. Καλά και άγια όλα αυτά, αποτελούν όμως οπωσδήποτε ελάχιστα πειστικές ιδιότητες για τη συγγραφή ενός σχολικού βιβλίου. Οι λόγοι θα μπορούσε να είναι αυτονόητοι σε οποιαδήποτε χώρα η λέξη αυτή διατηρεί κάτι από τη σημασία της.

Το αποτέλεσμα της δεδομένης επιλογής οδήγησε σε ένα κείμενο που θα μπορούσε να τοποθετηθεί ανάμεσα στην κατήχηση και στην απολογία. Κατήχηση πάνω στις αρχές στις οποίες πιστεύει η σημερινή κοινοβουλευτική πλειοψηφία του τόπου και πάνω στις οποίες, όπως η ίδια νομίμως πιστεύει, κινήθηκε η Ιστορία του ελληνικού κράτους και του κόσμου ολόκληρου. Απολογία οπωσδήποτε παραταξιακή καθώς στο σχολικό βιβλίο εμπεριέχονται, ενίοτε ενισχυμένες, οι "επίσημες θέσεις" της Δεξιάς στα αμφιλεγόμενα σημεία της πρόσφατης ειδικά Ιστορίας: για την περίοδο της κατοχής, του εμφυλίου και του μετεμφυλιακού κράτους λόγου χάρη. Ο χώρος εδώ δεν επαρκεί για την ανάπτυξη αυτών των "αναμενόμενων" χαρακτηριστικών του βιβλίου. Για τούτο θα περιοριστούμε στα μη "αναμενόμενα"».

Αθωώνοντας το ναζισμό

«Στο βιβλίο αυτό περισσεύουν οι ακατανόητου στόχου εκπλήξεις για τον μαθητή ή τον καθηγητή αναγνώστη και χρήστη του σχολικού βιβλίου. Η μανία με τον Χίτλερ είναι το πρώτο απρόσμενο. Θα κατανοούσε ίσως κανείς ότι η άποψη ότι ο καλύτερος φίλος του Χίτλερ υπήρξε ο Στάλιν (σελίδα 120) εκπορεύεται από μια πάγια οπτική της Δεξιάς που πολύ θα επιθυμούσε να απαλλάξει τον πολιτικό της χώρο από τις ακροδεξιές - ως και ναζιστικές - εκδοχές του. Προς τι όμως η συνεχής επανάληψη της θέσης ότι ο φιλελευθερισμός (οικονομικός; πολιτικός;) και η κοινοβουλευτική δημοκρατία είχαν δύο και μόνο εχθρούς: τον φασισμό - ναζισμό και τον κομμουνισμό (στις σελίδες 99, 100, 104, 120 κλπ. του βιβλίου του μαθητή); Επιχειρείται μήπως η εμπέδωση της παραπάνω θέσης "διά της επαναλήψεως" όπως γινόταν στα δημοτικά σχολεία του παλιού καιρού; Ας πούμε ότι τα εμπεδώσαμε ... Τι παραπάνω προσφέρει ο εξωραϊσμός του ναζισμού, στο σημείο, για παράδειγμα, της ανόδου του στην εξουσία. Οι Εθνικοσοσιαλιστές του Χίτλερ, γράφεται, ότι πήραν 44% των ψήφων (βιβλίο μαθητή σελ. 104) και ότι αυτό το ποσοστό τους οδήγησε στην εξουσία. Στην πραγματικότητα αυτό είναι το εκλογικό ποσοστό που το ίδιο το ναζιστικό κόμμα απέδιδε στον εαυτό του. Προέκυψε από την εκλογική αναμέτρηση στις 5 Μαρτίου 1933, όταν οι ναζί είχαν ήδη την εξουσία, λίγο μετά την πυρκαγιά στο Ράιχσταγκ (τη γερμανική Βουλή) που αποδόθηκε προβοκατόρικα στους κομμουνιστές και αποτέλεσε την αφορμή για μαζικές διώξεις ενάντιά τους και ενάντια σε κάθε δημοκρατικό στοιχείο. Τότε μάλιστα θεωρήθηκε ως μεγάλη αποτυχία των ναζί και του Χίτλερ προσωπικά το γεγονός ότι σε εκλογές που οι ίδιοι οργάνωσαν και με τους κυριότερους πολιτικούς τους αντιπάλους υπόδικους, στις φυλακές και στα στρατόπεδα εγκλεισμού, δεν κατάφεραν να πετύχουν τον εκλογικό τους στόχο που ήταν η υπέρβαση του 50% των ψήφων και η αυτοδυναμία στη γερμανική Βουλή. Γενικά σήμερα η ιστοριογραφία δέχεται ως εκλογικό ποσοστό που οδήγησε τον Χίτλερ στην εξουσία το 33,1% που απέσπασε το κόμμα του στις τελευταίες ελεύθερες εκλογές του Νοεμβρίου 1932 ή έστω το 37,4% που το ίδιο κόμμα είχε στις εκλογές του Ιουλίου 1932. Μόνο το σχολικό μας βιβλίο αναφέρεται στο ειδικό 43,9% (44%) των χωρίς αντίπαλο εκλογών του 1933.

Ο εξωραϊσμός της ανόδου των Ναζί στην εξουσία δε σταματά όμως εδώ. Στην ίδια σελίδα του σχολικού βιβλίου (βιβλίο μαθητή, σ. 104) εφευρίσκεται νομιμοποιητικό δημοψήφισμα για την ανάδειξη του Χίτλερ σε απόλυτο ηγέτη της Γερμανίας. Στην πραγματικότητα στις 23 Μαρτίου 1933 το κοινοβούλιο - χωρίς τους υπό διωγμό κομμουνιστές, με μόνη αντίδραση που προήλθε από τους εναπομείναντες σοσιαλιστές και με στήριξη των χιτλερικών σχεδίων από το κεντρώο χριστιανικό κόμμα - ψήφισε έναν ειδικό νόμο για να "ανακουφίσει το γερμανικό έθνος και τον γερμανικό λαό από το άγχος που ένιωθε" - απέναντι στην επαπειλούμενη κομμουνιστική επανάσταση προφανώς !!

Ο νόμος αυτός, Ermachtigungsgesetz, έδινε τη δυνατότητα υπέρβασης του συντάγματος και παραγωγής νομοθετικού έργου στην κυβέρνηση που όριζε ο Καγκελάριος - δηλαδή ο Χίτλερ - καθιστώντας άχρηστο το Ράιχσταγκ, το κοινοβούλιο. Τον Αύγουστο του 1934, τρεις ώρες πριν τον θάνατο του προέδρου της Γερμανίας Χίντεμπουργκ, η κυβέρνηση ψήφισε νόμο, σύμφωνα με τον οποίο τα αξιώματα του Καγκελαρίου και του Προέδρου συγχωνεύονται και με τον τρόπο αυτό ο Χίτλερ πήρε την ιδιότητα του απόλυτου ηγέτη, του Φίρερ (Οδηγού). Αντί για αυτές τις κινήσεις αυθαιρεσίας, νοθείας, βίας, παραπλάνησης και τρομοκρατίας το σχολικό μας βιβλίο επιμένει να βλέπει "δημοψήφισμα" στα 1934 μάλιστα. Η διεθνής ιστοριογραφία πάντως αγνοεί προφανώς τα περιγραφόμενα στο εν λόγω πόνημα γεγονότα και περιγραφές !!

Αλλά και η συγκρότηση του Αξονα περιγράφεται με εξαιρετικά περίεργο τρόπο. Η επιθετική αυτή σύμπραξη πρώτον χάνει το όνομά της - για το Σύμφωνο Αντι-Κομιντέρν πρόκειται, τη συμμαχία κυβερνήσεων ενάντια στον κομμουνισμό και την Κομμουνιστική Διεθνή - και, δεύτερο, παρουσιάζεται αποκλειστικά και μόνο μέσα από λόγο του Μουσολίνι (βιβλίο μαθητή, σελ. 112). Σύμφωνα με τον τελευταίο, ο Αξονας είναι πρόταση συνασπισμού των ευρωπαϊκών κρατών που "εμπνέονται από τη θέληση για συνεργασία και ειρήνη".

Αντε να δεχτούμε ότι για πολιτικοϊδεολογικούς λόγους η Δεξιά έχει ανάγκη από μια κάποια "τροποποίηση" της Ιστορίας. Μήπως, λέω μήπως, εδώ το παρατράβηξε;

Τα παραπάνω αποδεικνύουν πόσο υποκριτική είναι η "έκπληξη" της κλασικής Δεξιάς και των αστικών ελίτ για την εμφάνιση του φαινομένου Χρυσή Αυγή . Το κομματικό σχολικό βιβλίο της Γ' λυκείου αποκαλύπτει την προετοιμασία του ιδεολογικού υποστρώματος πάνω στο οποίο μπόρεσε να αναπτυχθεί ο φασισμός και ο ναζισμός.

Ακόμα, εάν ο κομμουνισμός αναγορευτεί στο υπέρτατο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας όπως το έχουν υπογραμμίσει οι Στεφάν Κουρτουά και οι καθ΄ημάς μαθητές τους Στάθης Καλύβας και Νίκος Μαρατζίδης, τότε ο ναζισμός όχι μόνο αθωώνεται αλλά αξίζει να ακολουθήσει κανείς τα ίχνη του».

Αγωνιστές της Λακωνίας μέσα από το φωτογραφικό φακό

Καθιστός Επαμεινώνδας Χαρτοκόλλης από το Δυρό Γυθείου παλιός κομμουνιστής και διώξεις επί Μεταξά Τον σκότωσαν οι Γερμανοί κατά την επιδρομή στον Καρβελά, στις 6-11-1944. Όρθιος ο Γεώργιος Χαρτοκόλλης δραστήριο μέλος της Αντίστασης, πέθανε από κακουχίες το 1947 

Αριστερά ο αντάρτης του 4ου Λόχου του Β Τάγματος του 8ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Λακωνίας Γιώργος Γρηγοράκος από τον Καρβελά Γυθείου. Δίπλα του ο αντάρτης του ίδιου λόχου Χαρίλαος Πετροπουλάκης από το Γύθειο. 

Με το μπερέ ο ομαδάρχης και αργότερα διμοιρίτης του 4ου Λόχου του Β Τάγματος Σφακιανού, Λεωνίδας Σφαλαγκάκος από τον Καρβελά Γυθείου και δίπλα του με το δίκοχο και την εξάρτηση ο αντάρτης του ίδιου λόχου Γιώργος Δημητράκος από το χωριό Κότρωνας Γυθείου. Σκοτώθηκε στα τέλη του 1947 σαν μαχητής του ΔΣΕ. 

Πιέρος Πετροπουλάκης Στρατηγός Διοικητής Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ στον Μωριά και πρώτος Στρατιωτικός Διοικητής του ΕΛΑΣ Λακωνίας. 

Συνταγματάρχης Σπύρος Τσικλητήρας. Τρίτος διοικητής του 8ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Λακωνίας  

Από αριστερά ο τέταρτος σε σειρά διοικητής  του 8ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Λακωνίας  Σωτήρης Ρουμπέας και δίπλα του ο καπετάνιος Χριστόφορος Κώνστας από την Άρνα Γυθείου 

Αντισυνταγματάρχης Ηλίας Κονδύλης ο δεύτερος σε σειρά διοικητής  του 8ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Λακωνίας 

Σμήναρχος Δώρος Βασταρδής ο πρώτος σε σειρά διοικητής  του 8ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Λακωνίας

Ντίνος Ροζάκης Λοχαγός του 4ου Λόχου του Β Τάγματος του 8ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Λακωνίας 

Γιώργος Αρετάκης ή Σφακιανός Διοικητής του  Β Τάγματος του 8ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Λακωνίας
Σκοτώθηκε στις 26 Απρίλη του 1949 στη θέση Παλιοχώρι της Μάνης μαζί με τέσσερις συντρόφους του. Τα κεφάλια τους εξετέθησαν στη Σπάρτη

Λευτέρης Καπελλάκος από τον Καρβελά Γυθείου, οργανώθηκε σαν μαθητής γυμνασίου στην ΕΠΟΝ και μετά στον ΕΛΑΣ  

Γιώργος Nικ Γρηγοράκος, οπλοπολυβολητής στον  4ο Λόχο του Β Τάγματος του 8ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Λακωνίας 

Γιώργος Nικ Γρηγοράκος, οπλοπολυβολητής στον  4ο Λόχο του Β Τάγματος του 8ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Λακωνίας με το πολυβόλο. Δίπλα του αριστερά ο Βασίλης Αναστασάκος και δεξιά ο ανταρτοεπονίτης Δερδελάκος 

Παναγιώτης (Τάκης) Χαρτοκόλλης αντάρτης του ΕΛΑΣ 4ος Λόχος στο Τάγμα του Σφακιανού 

Νικόλας Κόκορης από τα Πιστάματα Λακωνίας σκοτώθηκε στην Αθήνα κατά τα Δεκεμβριανά 

Παναγιώτης Γριμπιλάκος. Οργανώθηκε στην Αντίσταση ήδη από το 1942. Σκοτώθηκε τον Αύγουστο του 1949 ως σαμποτέρ του ΔΣΕ σε μάχη στα υψώματα της Αγ. Βαρβάρας Γυθείου

Αριστερά προς δεξιά: Γ. Ατζακλής καπετάνιος του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ , σκοτώθηκε το 1949, Η νεαρή δασκάλα Μπενέκου στέλεχος του ΕΑΜ εκτελέστηκε στην Τρίπολη το Φλεβάρη του 1948. Λυκούργος Γιαννούκος γιατρός και στέλεχος του 8ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ σκοτώθηκε στον Εμφύλιο. 

Μανώλης Σταθάκης Μόνιμος ανθ/γός από τον Ασωπό Λακωνίας. Σκο΄τωθηκε στη Ζήρια τον Μάρτη του 1949. 

Οι αδελφοί Κανελλόπουλοι. Από αριστερά, Δημήτρης, Κώστας και Βασίλης. Αντάρτες από την νότια Λακωνία 

Κώστας Μπασακίδης μόνιμος αξιωματικός από τη Μεσσηνία υπηρέτησε το 8ο Σύνταγμα ΕΛΑΣ Λακωνίας 

Τάσος Κατούνας, διοικητής του 4ου Λόχου  του 8ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Λακωνίας  

Γιάννης Σφαλγκάκος ανταρτοεπονίτης από τον Καρβελά Γυθείου

Γεώργιος Μπακομιχάλης από τον Καρβελά Γυθείου. Πολέμησε στην Αλβανία το 1940 και οργανώθηκε το ίδιο έτος στο ΚΚΕ. Σκοτώθηκε διμοιρίτης του ΕΛΑΣ στις 10-8-1944 στη μάχη του Βουρλιά  

Ο Αρης μιλά με το Νίκο Παπασταματιάδη Καπετάνιο του Γενικού Αρχηγείου του ΕΛΑΣ που ήταν απεσταλμένος στην Πελοπόννησο.

Γιώργος Καπελλάκος από τον Καρβελά Γυθείου . Έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση ως στέλεχος του ΕΑΜ. Δολοφονήθηκε από τις παρακρατικές συμμορίες την Κυριακή των Βαΐων του 1948 

Δημήτρης Καπελλάκος (Μιμίκος) Πολέμησε στο Αλβανικό μέτωπο και οργανώθηκε το 1940 στο ΕΑΜ και αργότερα τον ΕΛΑΣ. Τον δολοφόνησαν χωροφύλακες στις φυλακές Σπάρτης στις 13-4-1948 για να εκδικηθούν για την ήττα τους με τον ΔΣΕ.

Σωκράτης Σαραντάκος Δραστήριο μέλος της ΕΠΟΝ. Εκτελέστηκε με άλλους 41 πατριώτες την 7-12-1943 στη θέση Πασαβάς στο δημόσιο δρόμο Γυθείου - Αρεόπολης

Θεόδωρος Σαραντάκος, 28 ετών από το Μαυροβούνι Γυθείου. Γεωπόνος και στέλεχος του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Εκτελέστηκε στο Γουδί την 1-2-1949

Ιωάννης Λεουτσάκος Γεννήθηκε στο χωριό Αγριλιά Λακωνίας. ΕΠΟΝίτης στην Κατοχή και μαχητής του ΕΛΑΣ. Εκτελέστηκε το 1947 μαζί με άλλους 40 συντρόφους του κοντά στο χωριό Μαυροβούνι Γυθείου. 

Πέτρος Κουβάτσος. Διμοιρίτης του ΕΛΑΣ στον 4ο Λόχο του Β Τάγματος του 8ου Συντάγματος Λακωνίας. Από το χωριό Ολυμπίες Γυθείου. Πολεμιστής του Αλβανικού Μετώπου. Εκτελέστηκε το Γενάρη του 1948 στην Τρίπολη. 

Γιώργος Γιαννακούρας, αξιωματικός του ΕΛΑΣ. Δολοφονήθηκε από Χίτες σε ηλικία 33ων ετών μαζί με άλλους πατριώτες στις φυλακές Γυθείου στις 22 Μαρτίου του 1947 

Γιάννης Σαρρής (Σαρρηγιάννης) από το χωριό Αστέρι Κυνουρίας. Έφεδρος ανθυπολοχαγός και διοικητής του 8ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Λακωνίας. 

Θεόδωρος Πρεκεζές Διοικητής της 55ης Ταξιαρχίας του ΔΣΠ

Καθιστός ο Παναγιώτης Σουγκλάκος Διμοιρίτης στον ΕΛΑΣ στον 4ο Λόχο στο Τάγμα Σφακιανού και λοχαγός του ΔΣΕ Σκοτώθηκε στις 6-8-1950 έξω από το Ναύπλιο. Όρθιος ο αδελφός του Νικήτας ΕΛΑΣίτης στο Γ Τάγμα του 8ου Συντάγματος 

Τζαννέτος Καράμπελας ή Καπετάν Δρέπανος. Από την Πανίτσα Μάνης . Η ομάδα του από βετεράνους ΕΛΑΣίτες έστηνε ενέδρες στο δρόμο Σπάρτης-Τρίπολης

Αντώνης ο Ιταλός - Λεωνίδας ο Γερμανός

Ο Αντώνιο Παρτίνι , ο Ιταλός λοχίας που οι σύντροφοί του στον ΕΛΑΣ τον φώναζαν Αντώνη, βρίσκονταν στο πανεπιστήμιο της Νάπολης όταν τον άρπαξε η επιστράτευση του Μουσολίνι. Η μητέρα του λέγονταν Κλεοπάτρα και ο πατέρας του Τσέζαρε. " Παιδί μου όπου κι αν σε πάνε, να μην ξεχνάς ότι είσαι άνθρωπος και ότι εμείς και οι Έλληνες είμαστε ένας λαός και ένας πολιτισμός." Αυτά του είπε ο πατέρας του όταν έφευγε για την Ελλάδα και αυτά έλεγε στους αντάρτες του ΕΛΑΣ ο Αντώνης όταν ξεκουράζονταν στις πλαγιές του Ταΰγετου. Οι Ιταλοί και ειδικά οι Ιταλοί φοιτητές μισούσαν και αυτοί τους φασίστες του Μουσολίνι και ο Αντώνιο από τα πρώτα του βήματα είχε οργανωθεί στο αντιφασιστικό κίνημα των φοιτητών που αργότερα το διέλυσαν οι μελανοχίτωνες.

Όταν το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα απέκτησε γερές βάσεις και στην Πελοπόννησο, η μονάδα του Αντώνη στρατοπέδευσε στο Γύθειο. Εκεί ο Αντώνης ήρθε κρυφά σε επαφή με μέλη του τοπικού ΕΑΜ και παίρνοντας μαζί του όσα περισσότερα πυρομαχικά, χειροβομβίδες και όπλα μπόρεσε φυγαδεύτηκε στο βουνό. Ο Αντώνης πολέμησε στο κλιμάκιο του ΕΛΑΣ στον Ταύγετο. Οι σύντροφοί του τον περιγράφουν σαν ένα θαρραλέο και ψύχραιμο παρτιζάνο. Γρήγορα του έδωσαν το βαθμό του λοχία και αργότερα του διμοιρίτη, βαθμούς που υπηρέτησε επάξια.

Στις 24 Απριλίου του 1944, ο Αντώνης οδήγησε τη διμοιρία του στη μάχη των Ανωγείων και τραυματίστηκε σοβαρά στην ωμοπλάτη. Το τραύμα του του άφησε μερική ακινησία στο δεξί χέρι. Νοσηλεύτηκε στο αντάρτικο νοσοκομείο στην Άρνα. Μετά τη Βάρκιζα έμεινε ως πολίτης για μικρό χρονικό διάστημα στο Γύθειο και αργότερα έφυγε για την Ιταλία.


Ο Λέοπολντ Σμόνικαλ ήταν ένας Γερμανός κομμουνιστής που αγωνίστηκε στο πλευρό του 8ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου. Κατάγονταν από την Κολωνία και ήδη από τα εφηβικά του χρόνια οργανώθηκε στο KPD και φυλακίστηκε με γνωστούς κομμουνιστές της εποχής του όπως ο Τέλμαν. Όταν ο γερμανικός στρατός για να καλύψει τις μεγάλες του απώλειες στο ανατολικό μέτωπο επιστράτευσε αδιακρίτως νέες δυνάμεις, ο Λεωνίδας (όπως τον βάφτισαν οι αντάρτες) βρέθηκε στην Ελλάδα στρατιώτης της Βέρμαχτ. Οι γονείς του κρατούνταν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και ο Λεωνίδας δεν μπορούσε να αντιδράσει και να διαφύγει στο βουνό φοβούμενος για την τύχη τους. "Ήταν για εμένα μεγάλη δοκιμασία να βλέπω τους ταγματασφαλίτες του Παπαδόγκωνα και του Κατσαρέα να εκτελούν τους Έλληνες πατριώτες χωρίς να μπορώ να κάνω τίποτα. Κάποια στιγμή, ο Λεωνίδας, έμαθε ότι οι γονείς του σκοτώθηκαν σε αγγλικό βομβαρδισμό και πια τίποτα δεν τον κράταγε από το να περάσει στο βουνό. Ένα πρωί οι Γερμανοί και οι Ταγματαλήτες έκαναν μπλόκο σε μια συνοικία της Καλαμάτας. Έπιασαν πολλούς αγωνιστές και ο Γερμανός αξιωματικός των Ες-Ες διέταξε να εκτελεστούν επί τόπου μερικοί νέοι. Το έργο ανατέθηκε στον Λεωνίδα και δυο ακόμη στρατιώτες. Ο Λεωνίδας όμως όπλισε το αυτόματό του και το έστρεψε πρώτα στους ενάντια στους στρατιώτες που ετοιμάζονταν για το "πυρ" και μετά στον αξιωματικό των Ες-Ες. Οι ταγματασφαλίτες είχαν τραπεί ήδη σε φυγή. Ο Λεωνίδας χωρίς να χάσει καιρό εξήγησε σε σπαστά ελληνικά ότι επιθυμούσε να ενωθεί με τους παρτιζάνους, ότι ήταν κομμουνιστής και ότι έπρεπε αμέσως να φύγουν για το βουνό. Μαζί του πήρε και τον εκπαιδευμένο του στρατιωτικό σκύλο, τον Μπίλο, που αγαπούσε τους αντάρτες και μισούσε τους ναζί. Ο Μπίλο ήταν ιδιαίτερα χρήσιμος σαν ανιχνευτής ενώ επιτίθονταν άμεσα σε όσους ο Λεωνίδας έδειχνε με το δάχτυλο και αποκαλούσε "Ναζί". Ο Λεωνίδας πήρε μέρος σε μια μεγάλη σειρά από μάχες στο πλευρό του ΕΛΑΣ. Κοντά του και ο Μπίλο.

Με το τέλος του πολέμου, ο ΕΛΑΣ Πελοποννήσου ετοίμασε όλα τα απαραίτητα χαρτιά για τον Λεωνίδα ώστε να περάσει στην πατρίδα του. Του είπαν να διαλέξει ανάμεσα σε μια ομάδα Γερμανών αιχμαλώτων να πάρει μαζί του μερικούς δημοκράτες για να περάσουν τα σύνορα. Όμως όταν ο Λεωνίδα έφθασε στα σύνορα ξέσπασαν τα Δεκεμβριανά της Αθήνας. Εκείνος ως γνήσιος κομμουνιστής-διεθνιστής, επέστρεψε και πολέμησε στο πλευρό του ΕΛΑΣ και του μαχόμενου ελληνικού λαού. Με το τέλος των Δεκεμβριανών συνελήφθη από τους Άγγλους. Το 1947 στάλθηκε στην Ικαρία κι από εκεί και πέρα τα ίχνη του χάνονται.

Ο Γερμανός Λεωνίδας και ο σκύλος του Μπίλο