Το παρακάτω βίντεο αποτελεί το ένα και μοναδικό κινηματογραφικό υλικό που γύρισε ο ΔΣΕ στα υψώματα του Γράμμου και του Βίτσι το 1948. Απευθύνεται τόσο στον ελληνικό όσο και στον βουλγαρικό λαό, που στήριξε υλικά και ηθικά των αγώνα των ανταρτών, σχετικά με το θέμα των παιδιών του ΔΣΕ. Το υλικό αυτό που για πο΄λλά χρόνια θεωρούνταν χαμένο ξαναβρέθηκε πρόσφατα στην Βουλγαρία και πιά αποτελέι αρχειακό υλικό του ΚΚΕ. Διατέθηκε σε μορφή DVD από τον Ριζοσπάστη
Σκηνοθεσία: Μανος Ζαχαρίας
Σενάριο: Γιώργος Σεβαστίκογλου
http://www.youtube.com/watch?v=PwTnW2RRYfU&feature=player_embedded
Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2011
H τραγική μαρτυρία της Έλλης Κυρούση
Κατάγομαι από το χωριό Νεγάδες κοντά στην Κόνιτσα αν και πολλά χρόνια τώρα μένω στην Αθήνα. Τα χρόνια του εμφυλίου, εγώ ήμουνα κοριτσάκι μικρό , περίπου εννιά δέκα χρονών. Το χωριό ήταν από όσο ξέρω δεξιό και δεν το σήκωνε το αντάρτικο. Κυκλοφορούσαν και διάφορες συμμορίες εκεί κοντά από ζωοκλέφτες που ρίχνανε κανένα τουφεκολόι με τους αντάρτες. Χωροφυλακή δεν είχε το χωριό μόνο κάτι ομάδες από χακίδες με όπλα του στρατού που τους τα 'χε δοσμένα. Νομίζω τούτοι δεν ήτανε τακτικοί. Τέλος πάντων, μια μέρα είχα πάει στα ζώα με την μάνα μου γιατί ο πατέρας μου ήταν άρρωστος και αδέρφια δεν είχα. Στον γυρισμό είχε πιάσει βραδάκι και κατάπως κατεβαίναμε την ρεματιά για το δρόμο ακούμε φωνές και κακό μεγάλο. Ήμασταν θυμάμαι κοντά στο δημόσιο δρόμο και βλέπαμε γιατί είχε φωτεινή νύχτα. Η μάνα μου μου' κανε νόημα να μην μιλήσω και μουλώξαμε στα μέσκουλα. Φοβήθηκε κι αυτή μην είναι ληστές ή τίποτα αντάρτες. Οι φωνές ακούγονταν δυνατά και σιμώνανε και μια μου φάνηκε πως ήτανε γυναικεία. Σας λέω και να με πιστέψετε το πιο φριχτό πράγμα της ζωής μου ήταν αυτό που 'δα εκείνο κει το βράδυ.
Είδαμε που λέτε τρεις τέσσερις χακίδες από κείνους του στρατού να τραβολογάνε μιά κοπέλα δεμένη και δαρμένη που φώναζε. Φορούσε κι αυτή κάτι στρατιωτικά ρούχα και ένα μόνο άρβυλο! Οι άλλοι την πηγαίνανε με κλοτσιές. Μιά κλοτσιά της ρίχνανε στα πίσω της έκανε δυο -τρία βήματα αυτή και μετά σταμάταγε και τους έβριζε και φώναζε. Τις ρίχνανε τότε αυτοί σκαμπίλια στο κεφάλι. Ήταν πρησμένη πολύ στο πρόσωπο. Μετά από λίγο σταματήσανε και ένας της είπε " Μωρή π***να να ξέρεις τις π***άνες τις Βουλγάρες εμείς τις γ*****" κι έκανε έτσι δα να τις σκίσει τη χλαίνη στο στήθος , κι εκείνη όμως κάνει μια χράπ και του δάγκωνε το μάγουλο, τόσο που τρέξανε αίματα. Ήρθε τότε ένας άλλος από πίσω της και με μια κίνηση της έκοψε το λαιμό της....
Μετά την πετάξανε εκεί πέρα και την αφήσανε μέρες μέχρι που την πήρανε τα αγρίμια και την κομματιάσανε και την φάγανε και βρήκανε μονάχα οι συχωριανοί κάτι μαλλιά και κάτι ρούχα.. Αυτά είδα τότε εγώ και με συγκλονίσανε τόσο να φανταστείτε που έκανα μέρες να βγάλω κιχ κι η μάνα μου τραβούσε τα μαλλιά της και όλο με καλόπιανε και μου κανε τσαλίμια και με φοβέριζε μέχρι που μίλησα και έκλαιγα και για πολλά χρόνια μέσα μου την κατηγορούσα που είδα τέτοια φοβερά πράγματα σαν να έφταιγε εκείνη. Μα τώρα πια το ξέρω που φοβήθηκε πολύ κι αυτή και πέτρωσε άμα την είδε την σκηνή αυτή ...
Είδαμε που λέτε τρεις τέσσερις χακίδες από κείνους του στρατού να τραβολογάνε μιά κοπέλα δεμένη και δαρμένη που φώναζε. Φορούσε κι αυτή κάτι στρατιωτικά ρούχα και ένα μόνο άρβυλο! Οι άλλοι την πηγαίνανε με κλοτσιές. Μιά κλοτσιά της ρίχνανε στα πίσω της έκανε δυο -τρία βήματα αυτή και μετά σταμάταγε και τους έβριζε και φώναζε. Τις ρίχνανε τότε αυτοί σκαμπίλια στο κεφάλι. Ήταν πρησμένη πολύ στο πρόσωπο. Μετά από λίγο σταματήσανε και ένας της είπε " Μωρή π***να να ξέρεις τις π***άνες τις Βουλγάρες εμείς τις γ*****" κι έκανε έτσι δα να τις σκίσει τη χλαίνη στο στήθος , κι εκείνη όμως κάνει μια χράπ και του δάγκωνε το μάγουλο, τόσο που τρέξανε αίματα. Ήρθε τότε ένας άλλος από πίσω της και με μια κίνηση της έκοψε το λαιμό της....
Μετά την πετάξανε εκεί πέρα και την αφήσανε μέρες μέχρι που την πήρανε τα αγρίμια και την κομματιάσανε και την φάγανε και βρήκανε μονάχα οι συχωριανοί κάτι μαλλιά και κάτι ρούχα.. Αυτά είδα τότε εγώ και με συγκλονίσανε τόσο να φανταστείτε που έκανα μέρες να βγάλω κιχ κι η μάνα μου τραβούσε τα μαλλιά της και όλο με καλόπιανε και μου κανε τσαλίμια και με φοβέριζε μέχρι που μίλησα και έκλαιγα και για πολλά χρόνια μέσα μου την κατηγορούσα που είδα τέτοια φοβερά πράγματα σαν να έφταιγε εκείνη. Μα τώρα πια το ξέρω που φοβήθηκε πολύ κι αυτή και πέτρωσε άμα την είδε την σκηνή αυτή ...
Παρασκευή 28 Ιανουαρίου 2011
Παντελής Πουλιόπουλος
Το 1924 στο 3ο Συνέδριο του ΣΕΚΕ ο Πουλιόπουλος ψηφίζει και αυτός την ένταξη του Κόμματος στην 3η Διεθνή. Ο Πουλιόπουλος από την αρχή υποστήριζε το σταδιακό χτίσιμο του Κόμματος με ικανά και καταρτισμένα στελέχη στον βασικό του πυρήνα. Η πολιτική δράση του Πουλιόπουλου έως το 1927 χαρακτηρίζεται από συνέπεια και δυναμισμό, γεγονός που πρόκειται να αλλάξει το 1927 για παντελώς ανεξιχνίαστους, τουλάχιστον ενδοκομματικά, λόγους. Το 1927 εν όψη σημαντικότατων εκλογών και εν όσο ο ίδιος είναι υποψήφιος ο Πουλιόπουλος, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΕΚΕ, παραιτείται από την υποψηφιότητα και αποχωρεί. Αργότερα θα κυκλοφορήσει την μπροσούρα Νέο Ξεκίνημα. Ο Πουλιόπουλος σχηματίζει την τροτσκιστικού προσδιορισμού ομάδα Διεθνή Αριστερή Αντιπολίτευση που θα απορρίψει για νεφελώδεις λόγους την ένωσή της με τους Αρχειομαρξιστές. Ο Πουλιόπουλος θα δει μερικά χρόνια αργότερα την ομάδα του να λαμβάνει μέρος στην 4η Διεθνή χωρίς όμως να λαμβάνει το χρίσμα του τροτσκιστικού κόμματος... Την περίοδο αυτή ξεκινά μια καθοδική ιδεολογική πορεία τόσο για τους Έλληνες τροτσικιστές όσο και για τον ίδιο τον Πουλίοπουλο. Η τροτσκιστική πτέρυγα αποσυντίθεται σε διαδοχικές διασπάσεις ενώ ο ίδιος ο Πουλιόπουλος υιοθετεί την γνώμη ότι για την Ελλάδα η σοσιαλιστική προοπτική είναι ανέφικτη ένεκα του σχεδόν φεουδαρχικού γεωργικού της χαρακτήρα και της μικρής της βιομηχανίας.
Εν τω μεταξύ το 1938 ο Πουλιόπουλος συλλαμβάνεται από το μεταξικό καθεστώς και στέλνεται στην Ακροναυπλιά. Με το ξέσπασμα του Β Παγκοσμίου, ο Πουλιόπουλος έρχεται σε μια ακόμα ρήξη με το ΚΚΕ. Υποστηρίζει ότι ο πόλεμος δεν είναι αντιφασιστικός αλλά πόλεμος σύγκρουσης κρατικών κεφαλαίων. Η στάση του αυτή δέχεται σκληρή κριτική τόσο από το ΚΚΕ όσο και από τους τροτσκιστές. Απόρροια αυτής της άποψης θα αποτελέσει η στρεβλή θέση του Πουλιόπουλου ότι στρατιωτικά τα κομμουνιστικά κόμματα της Ευρώπης δεν θα πρέπει να βοηθήσουν τους αστικούς στρατούς στην σύγκρουσή τους με τον άξονα (!). Η σύσταση του ΕΛΑΣ είναι ένα ακόμα θέμα στο οποίο ο Πουλιόπουλος θα σταθεί επικριτικά. Υποστηρίζει στην Νέα Εποχή του 1943 ότι ο ΕΛΑΣ είναι ουσιαστικά ένα σταλινικό μόρφωμα του ΚΚΕ και ότι λίγο ή πολύ δολοφονεί τα τέκνα της εργατικής Γερμανίας που το κεφάλαιο έστειλε στην χώρα μας (!). Την ιδεολογική κατάπτωση αυτή έρχεται δυστυχώς να συμπληρώσει και μια σύλληψη του Πουλιόπουλου από τους Ιταλούς. Και μέσα από την φυλακή όμως ο Πουλιόπουλος συνεχίζει να αγωνίζεται, για όσα εκείνος πιστεύει που όμως τώρα τον οδηγούν σε συμπεράσματα του ότι η ΕΣΣΔ πρέπει να χάσει τον πόλεμο για να ηττηθεί ο σταλινισμός που είναι πολύ χειρότερος του χιτλερικού φασισμού...
Ο Πουλιόπουλος εκτελείται το 1943 στις ιταλικές φυλακές στο Νεζερό κοντά στην Λάρισα σε αντίποινα για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. . .
Πέμπτη 27 Ιανουαρίου 2011
Πεσόντες της Στυλιδας
Τα παρακάτω ονόματα έιναι οι πεσόντες κάτοικοι Στυλίδας στην μάχη με τον Γερμανό κατακτητή. Ανοίκαν όλοι στις ανταρτομάδες του ΕΛΑΣ .
1. Σπύρος Κατσικονούρης
2. Χρήστος Διαμαντάρας
3. Βαγγέλης Αρμακάς
4. Ηλίας Τσάκωνας
5. Βαγγέλης Μπαρούδας
6. Χαράλαμπος Σταυριανίδης
7. Ευθύμιος Τέγος
8. Αθανάσιος Τέγος
Οι παρακάτω έιναι πεσόντες του ΔΣΕ Στυλίδας που σκοτώθηκαν στον τριετή εμφύλιο
1. Παριανός Χρήστος του Λαζάρου
2. Τσάκαλος Ιωάννης
3. Αγιομαυρίτης Νίκος
4. Μπουκλής
5. Καραμπίνης
6. Μπούρχας Γεώργιος του Ευαγγέλου
7. Γιαννουλόπουλος Αριστείδης
8. Επίσκοπος Αθανάσιος
9. Τσιοβάρας Ιωάννης
10. Μπίκος Χρήστος
9. Θωμάς Ζώμας
10. Λατσιώρας
11. Κοτσιαμπασούλης Δημητριός
12. Μπλατσάρας Γεώργιος
13. Παπαδημητρίου Θωμάς
14. Χρίστος Μαλούκος
15. Πάνος Παπαλεξόπουλος
Το τραγούδι του Ψωμά
Το παρακάτω τραγούδι γράφτηκε για τα δύο παιδιά της οικογένειας Ψωμά, Στέλιο και Δέσποινα από το χωριό Λογγίτσι της Στυλίδας. Τα δύο αδέρφια ανέβηκαν στο βουνό με τον ΔΣΕ και έχασαν την ζωή τους σε μάχες της περιοχής...
Για τον Στέλιο
"Ψηλά στη νεραϊδοραχιά την όμορφη Δρίστελλα μάνα χτυπιέται και πονεί μοιρολογά και λέει:
Στον καπετάνιο τον Ψωμά στο γιο της, παλικάρι Στέλιο μου ποιος σε σκότωσε ποιος σ' πήρε το κεφάλι;
Τ' απόσπασμα με σκότωσε και ο Παληός με σφάζει μες στη Στυλίδα να διαβεί και στη Λαμία πάει.
Για τον Στέλιο
"Ψηλά στη νεραϊδοραχιά την όμορφη Δρίστελλα μάνα χτυπιέται και πονεί μοιρολογά και λέει:
Στον καπετάνιο τον Ψωμά στο γιο της, παλικάρι Στέλιο μου ποιος σε σκότωσε ποιος σ' πήρε το κεφάλι;
Τ' απόσπασμα με σκότωσε και ο Παληός με σφάζει μες στη Στυλίδα να διαβεί και στη Λαμία πάει.
Του γιόκα σου την κεφαλή την αμοιβή να πάρει θάψε μου μάνα το κορμί , κορμί χωρίς κεφάλι»
Για την Δέσποινα
"Ψιλή μελαχρινούλα μου μ' ατσάλινη καρδιά η Δέσπω απ' το Λογγίτσι η κόρη του Ψωμά.
Για την Δέσποινα
"Ψιλή μελαχρινούλα μου μ' ατσάλινη καρδιά η Δέσπω απ' το Λογγίτσι η κόρη του Ψωμά.
Τ' άρματα της ζώνει και βγαίνει στα βουνά στην Όθρυς στα Βαρδουσία στην Γκιόνα πολεμά.
Στον Παρνασσό διαβαίνει η Δέσπω με χαρά και 'κει να πολεμήσει για την ελευθερία.
Στον Παρνασσό διαβαίνει η Δέσπω με χαρά και 'κει να πολεμήσει για την ελευθερία.
Το πρώτο βλήμα σκάει στα πόδια της κοντά τα μαύρα της ματάκια κλείσανε οριστικά.
Θρηνεί ο καπετάνιος κι όλα του τα παιδιά οι λαγκαδιές, οι κάμποι, οι ραχούλες και τα ψηλά βουνά.
Η Δέσπω μας πεθαίνει Στον Παρνασσό ψηλά"
Θρηνεί ο καπετάνιος κι όλα του τα παιδιά οι λαγκαδιές, οι κάμποι, οι ραχούλες και τα ψηλά βουνά.
Η Δέσπω μας πεθαίνει Στον Παρνασσό ψηλά"
Τόποι Εξορίας - Ικαρία
Ένα από τα πάμπολλα νησιά εξορίας της ελληνικής αριστεράς την περίοδο 1938 - 1954, ήταν και η Ικαρία. Η Ικαρία βραχώδης και απομακρυσμένη γεωγραφικά από τον ηπειρωτικό κορμό, επιλέχθηκε ως κατάλληλη για να φυλακίσει την πρωτοπορία του 20ου αιώνα. Παρ' όλα αυτά η Ικαρία, απο΄τελεσε κάτι διαφορετικό από έναν απλό τόπο εξορίας. Η Ικαρία ως νησί, αγκάλιασε την κατατρεγμένη αριστερά και την περιέθαλψε με όποιο καλύτερο τρόπο ο ζεστός λαός της μπόρεσε να προσφέρει.
Στην Ικαρία δεν υπήρχαν στρατόπεδα συγκέντρωσης εξόριστων όπως σε άλλες περιοχές. Οι εξόριστοι έφθαναν στο νησί με πολεμικά πλοία, που ξεφόρτωναν το "φορτίο" των αμπαριών τους σε μικρά καΐκια ντόπιων ψαράδων του Εύδηλου ή του Αγίου Κήρυκου. Από εκεί η χωροφυλακή αναλάμβανε την συγκέντρωση των εξόριστων, την καταλογογράφησή τους και την αποστολή τους σε διάφορα χωριά όπου θα παρέμεναν. Πολλά χωριά του νησιού φιλοξένησαν πολιτικούς κρατούμενους, χωριά όπως οι Ράχες, το Γυαλισκάρι, ο Αρμενιστής και ο Νάς, και σε όλα τα χωριά οι πολιτικοί εξόριστοι βρήκαν την φιλοξενία και την ζεστασιά του καριώτικου λαού να τους περιθάλψει. Όπως προαναφέραμε στρατόπεδα δεν είχε το νησί οπότε οι εξόριστοι καλούνταν να κατασκευάσουν μόνοι τους τα σπίτια τους. Οι κάτοικοι βλέποντας τα σοβαρά προβλήματα των εξόριστων τους περιέθαλψαν και τους φιλοξένησαν στα σπίτια τους. Οι εξόριστοι με την σειρά τους βοηθούσαν κι εκείνοι όπως μπορούσαν τους ανθρώπους του νησιού. Εργάζονταν κοντά τους στα ζώα και τα κτήματα, οργάνωναν θεατρικές παραστάσεις και τους δίδασκαν τις αρχές του σοσιαλισμού και της κοινωνικής δικαιοσύνης σε κρυφά αχτίφ και συζητήσεις.
Με τον καιρό στην Ικαρία, οργανώθηκε η ζωή των πολιτικών εξόριστων και συστάθηκαν οι πρώτες ΟΣΠΕ (Ομάδες Συμβίωσης Πολιτικών Εξόριστων), με σκοπό την εξασφάλιση της διαβίωσης τόσο των παλαιών εξόριστων όσο και των νεότερων που κατέφθαναν στο νησί. Κάθε Ομάδα Συμβίωσης, που τη συγκροτούσαν οι πολιτικοί εξόριστοι του κάθε χωριού, είχε το γραφείο της που την καθοδηγούσε και ευθυνόταν για όλες τις δραστηριότητες, δίνοντας βάρος στον τομέα των σχέσεών τους με τους ντόπιους. Πρωταρχικό τους μέλημα ήταν ο σεβασμός απέναντί τους, στα υπάρχοντά τους, στα λίγα κτήματά τους και στην βοήθεια που αυτοί τους παρείχαν. Από τη μεριά τους οι κάτοικοι του νησιού έγιναν δέκτες, αλλά και συνεργάτες σε μια έντονη και πρωτοφανή για το νησί ανάπτυξη, σε διάφορους τομείς της καθημερινότητας, όπως τόνισε ο Δημ. Σέρβος. Σε πολλά χωριά «ανέβηκαν» θεατρικές παραστάσεις, οργανώθηκαν διαλέξεις με πολιτιστικά και ιστορικά θέματα. Στον Εύδηλο λειτούργησε για πρώτη φορά, με ευθύνη των εξόριστων, νοσοκομείο, που είχε ακόμα και νευρολογική κλινική. Κάθε εξόριστος δήλωνε την ιδιότητά του, ώστε να αξιοποιείται σε ανάλογο τομέα. Από τον προσανατολισμό των εξόριστων δεν απουσίαζε ούτε η έκδοση εντύπων, στην πλειοψηφία τους χειρόγραφων. Εκδίδονταν εφημερίδες όπως ο "Αλύγιστος" της ΟΣΠΕ Ραχών και η "Σπίθα" της ΟΣΠΕ Αη Δημήτρη.
Μεγάλη ήταν η προσφορά των κατοίκων του νησιού και απέναντι στους ξυλοδαρμούς και τα βασανιστήρια της χωροφυλακής. Για παράδειγμα σύσσωμο το πλήθος των κατοίκων του Αγίου Δημητρίου έσπευσε να διαμαρτυρηθεί στην χωροφυλακή για τον αναίτιο και συστηματικό ξυλοδαρμό των εξορίστων που διαμαρτύρονταν για την κατακράτηση του ταχυδρομίου. Πολλοί ήταν και οι Ικαριώτες μετανάστες που έστελναν χρήματα απο το εξοτερικό για τους εξόριστους του νησιού...
Την περίοδο 1947-1948 υπολογίζεται ότι στην Ικαρία βρίσκονταν 15.000 πολιτικοί εξόριστοι, όταν ο ντόπιος πληθυσμός ήταν γύρω στις 11.000. Οι πολιτικοί κρατούμενοι έφταναν στο νησί χωρίς να γνωρίζουν τον προορισμό τους, χωρίς να υπάρχει γι' αυτούς εξασφαλισμένη στέγη ή κάποια ελάχιστα εφόδια.
Μαρτυρίες της αλληλεγγύης
Απόσπασμα του κ Λομβαρδά σε εκδήλωση της ΠΕΑΕΑ Ικαρίας
"Στον Ξυλοσύρτη βρίσκεται ο μοναδικός νερόμυλος της Ικαρίας με δύο καμάρες. Τον έχτισαν εξόριστοι. Στο Χρυσόστομο οι εξόριστοι έφτιαξαν το μόλο, στο δρόμο δίπλα στο γιαλό. Στο Μαυράντο επισκεύασαν τις πλύστρες. Στην Αράτουσα, ειδικοί μαστόροι κατάφεραν να φέρουν νερό στην κεντρική πλατεία. Στις Ράχες επισκεύασαν το δρόμο προς τον Αρμενιστή. Εξόριστος γεωπόνος, από τον Πόντο, ήταν εκείνος που έμαθε τους ντόπιους να καλλιεργούν πατάτες με νέα μέθοδο. Ηταν πολλοί οι εξόριστοι καθηγητές, οι δάσκαλοι που βοήθησαν τα παιδιά στο σχολείο. Που δίδαξαν μαθητές σε απομακρυσμένες περιοχές που δεν είχαν πρόσβαση σε σχολεία. Που στήριξαν πολλούς μαθητές στην προετοιμασία τους για το πανεπιστήμιο. Η ομιλία του δικηγόρου Γ. Λομβαρδά, κατοίκου του νησιού, που εκείνη την εποχή είχε μόλις τελειώσει το γυμνάσιο, ήταν γεμάτη από «ίχνη» των πολιτικών κρατουμένων στον τόπο που τους δέχτηκε με τόση ζεστασιά. Νωρίτερα, είχε παραθέσει την εξής προσωπική του εμπειρία: Οταν στα 1947 ο πατέρας του ήταν εξόριστος, δεν υπήρχαν χέρια στην οικογένεια για να μαζέψουν τις ελιές. «Ούτε τα Χριστούγεννα δε θα τελειώσουμε», είπε ένα βράδυ στη γιαγιά του. «Την άλλη μέρα, είχαμε τέσσερις τενεκέδες λάδι...», αφού η γιαγιά είχε θέσει το ζήτημα στο χωριό κι αφού ντόπιοι και εξόριστοι είχαν σπεύσει να βοηθήσουν..."
 |
| Πολιτικοί εξόριστοι στα Θέρμα πλένουν τα ρούχα τους στο ποτάμι |
Στην Ικαρία δεν υπήρχαν στρατόπεδα συγκέντρωσης εξόριστων όπως σε άλλες περιοχές. Οι εξόριστοι έφθαναν στο νησί με πολεμικά πλοία, που ξεφόρτωναν το "φορτίο" των αμπαριών τους σε μικρά καΐκια ντόπιων ψαράδων του Εύδηλου ή του Αγίου Κήρυκου. Από εκεί η χωροφυλακή αναλάμβανε την συγκέντρωση των εξόριστων, την καταλογογράφησή τους και την αποστολή τους σε διάφορα χωριά όπου θα παρέμεναν. Πολλά χωριά του νησιού φιλοξένησαν πολιτικούς κρατούμενους, χωριά όπως οι Ράχες, το Γυαλισκάρι, ο Αρμενιστής και ο Νάς, και σε όλα τα χωριά οι πολιτικοί εξόριστοι βρήκαν την φιλοξενία και την ζεστασιά του καριώτικου λαού να τους περιθάλψει. Όπως προαναφέραμε στρατόπεδα δεν είχε το νησί οπότε οι εξόριστοι καλούνταν να κατασκευάσουν μόνοι τους τα σπίτια τους. Οι κάτοικοι βλέποντας τα σοβαρά προβλήματα των εξόριστων τους περιέθαλψαν και τους φιλοξένησαν στα σπίτια τους. Οι εξόριστοι με την σειρά τους βοηθούσαν κι εκείνοι όπως μπορούσαν τους ανθρώπους του νησιού. Εργάζονταν κοντά τους στα ζώα και τα κτήματα, οργάνωναν θεατρικές παραστάσεις και τους δίδασκαν τις αρχές του σοσιαλισμού και της κοινωνικής δικαιοσύνης σε κρυφά αχτίφ και συζητήσεις.
Με τον καιρό στην Ικαρία, οργανώθηκε η ζωή των πολιτικών εξόριστων και συστάθηκαν οι πρώτες ΟΣΠΕ (Ομάδες Συμβίωσης Πολιτικών Εξόριστων), με σκοπό την εξασφάλιση της διαβίωσης τόσο των παλαιών εξόριστων όσο και των νεότερων που κατέφθαναν στο νησί. Κάθε Ομάδα Συμβίωσης, που τη συγκροτούσαν οι πολιτικοί εξόριστοι του κάθε χωριού, είχε το γραφείο της που την καθοδηγούσε και ευθυνόταν για όλες τις δραστηριότητες, δίνοντας βάρος στον τομέα των σχέσεών τους με τους ντόπιους. Πρωταρχικό τους μέλημα ήταν ο σεβασμός απέναντί τους, στα υπάρχοντά τους, στα λίγα κτήματά τους και στην βοήθεια που αυτοί τους παρείχαν. Από τη μεριά τους οι κάτοικοι του νησιού έγιναν δέκτες, αλλά και συνεργάτες σε μια έντονη και πρωτοφανή για το νησί ανάπτυξη, σε διάφορους τομείς της καθημερινότητας, όπως τόνισε ο Δημ. Σέρβος. Σε πολλά χωριά «ανέβηκαν» θεατρικές παραστάσεις, οργανώθηκαν διαλέξεις με πολιτιστικά και ιστορικά θέματα. Στον Εύδηλο λειτούργησε για πρώτη φορά, με ευθύνη των εξόριστων, νοσοκομείο, που είχε ακόμα και νευρολογική κλινική. Κάθε εξόριστος δήλωνε την ιδιότητά του, ώστε να αξιοποιείται σε ανάλογο τομέα. Από τον προσανατολισμό των εξόριστων δεν απουσίαζε ούτε η έκδοση εντύπων, στην πλειοψηφία τους χειρόγραφων. Εκδίδονταν εφημερίδες όπως ο "Αλύγιστος" της ΟΣΠΕ Ραχών και η "Σπίθα" της ΟΣΠΕ Αη Δημήτρη.
Μεγάλη ήταν η προσφορά των κατοίκων του νησιού και απέναντι στους ξυλοδαρμούς και τα βασανιστήρια της χωροφυλακής. Για παράδειγμα σύσσωμο το πλήθος των κατοίκων του Αγίου Δημητρίου έσπευσε να διαμαρτυρηθεί στην χωροφυλακή για τον αναίτιο και συστηματικό ξυλοδαρμό των εξορίστων που διαμαρτύρονταν για την κατακράτηση του ταχυδρομίου. Πολλοί ήταν και οι Ικαριώτες μετανάστες που έστελναν χρήματα απο το εξοτερικό για τους εξόριστους του νησιού...
Την περίοδο 1947-1948 υπολογίζεται ότι στην Ικαρία βρίσκονταν 15.000 πολιτικοί εξόριστοι, όταν ο ντόπιος πληθυσμός ήταν γύρω στις 11.000. Οι πολιτικοί κρατούμενοι έφταναν στο νησί χωρίς να γνωρίζουν τον προορισμό τους, χωρίς να υπάρχει γι' αυτούς εξασφαλισμένη στέγη ή κάποια ελάχιστα εφόδια.
Μαρτυρίες της αλληλεγγύης
Απόσπασμα του κ Λομβαρδά σε εκδήλωση της ΠΕΑΕΑ Ικαρίας
"Στον Ξυλοσύρτη βρίσκεται ο μοναδικός νερόμυλος της Ικαρίας με δύο καμάρες. Τον έχτισαν εξόριστοι. Στο Χρυσόστομο οι εξόριστοι έφτιαξαν το μόλο, στο δρόμο δίπλα στο γιαλό. Στο Μαυράντο επισκεύασαν τις πλύστρες. Στην Αράτουσα, ειδικοί μαστόροι κατάφεραν να φέρουν νερό στην κεντρική πλατεία. Στις Ράχες επισκεύασαν το δρόμο προς τον Αρμενιστή. Εξόριστος γεωπόνος, από τον Πόντο, ήταν εκείνος που έμαθε τους ντόπιους να καλλιεργούν πατάτες με νέα μέθοδο. Ηταν πολλοί οι εξόριστοι καθηγητές, οι δάσκαλοι που βοήθησαν τα παιδιά στο σχολείο. Που δίδαξαν μαθητές σε απομακρυσμένες περιοχές που δεν είχαν πρόσβαση σε σχολεία. Που στήριξαν πολλούς μαθητές στην προετοιμασία τους για το πανεπιστήμιο. Η ομιλία του δικηγόρου Γ. Λομβαρδά, κατοίκου του νησιού, που εκείνη την εποχή είχε μόλις τελειώσει το γυμνάσιο, ήταν γεμάτη από «ίχνη» των πολιτικών κρατουμένων στον τόπο που τους δέχτηκε με τόση ζεστασιά. Νωρίτερα, είχε παραθέσει την εξής προσωπική του εμπειρία: Οταν στα 1947 ο πατέρας του ήταν εξόριστος, δεν υπήρχαν χέρια στην οικογένεια για να μαζέψουν τις ελιές. «Ούτε τα Χριστούγεννα δε θα τελειώσουμε», είπε ένα βράδυ στη γιαγιά του. «Την άλλη μέρα, είχαμε τέσσερις τενεκέδες λάδι...», αφού η γιαγιά είχε θέσει το ζήτημα στο χωριό κι αφού ντόπιοι και εξόριστοι είχαν σπεύσει να βοηθήσουν..."
 |
| Οι πολιτικοί εξόριστοι του Αγίου Κύρηκου Ικαρίας |
 |
| Πολιτικοί εξόριστοι στον Εύδηλο Ικαρίας δευτερος από αριστερά ο Νίκος Διαμάντης ενώ πρώτος ο Γβριηλίδης |
 |
| Πολιτικοί εξόριστοι Ραχών Ικαρίας το 1947, στην μέση όρθιος ο Μίκης Θεοδωράκης |
 |
| Ο Μίκης Θεοδωράκης (τέρμα δεξιά) με τρεις συνεξόριστούς του στον Αρμενιστή Ικαρίας το 1947 |
 |
| Μίκης Θεοδωράκης με συνεξόριστούς του το 1947 στην Ικαρία |
 |
| Μίκης Θεοδωράκης με συνεξόριστούς του στην Ικαρία το 1947 |
 |
| ΟΚΠΕ στις Ράχες 1947 |
 |
| Ο Μίκης Θεοδωράκης με συνεξόριστούς του στην Ικαρία το 1947 |
 |
| Μίκης Θεοδωράκης 1947 Ικαρία |
Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011
Η πρώτη εντολή του αρχηγείου του ΔΣΕ
ΓΕΝΙΚΟ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΑΝΤΑΡΤΩΝ
ΕΠΙΤΕΛΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ I
ΑΡΙΘ. ΠΡΩΤ. I
Η στυγνή δίωξη των αγωνιστών και του δημοκρατικού λαού από τον αγγλόδουλο μοναρχοφασισμό και τα όργανά του, που ανάγκασαν χιλιάδες δημοκράτες να βγούνε στα βουνά για να υπερασπίσουν τη ζωή τους, οδήγησε στη σημερινή ανάπτυξη του αντάρτικου κινήματος.
Εχοντας υπόψη ότι είναι ώριμη πια η ανάγκη της δημιουργίας συντονιστικού οργάνου για το συντονισμό και την καθοδήγηση του όλου αντάρτικου αγώνα,
Α π ο φ α σ ί ζ ο υ μ ε
τη δημιουργία του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών, στο οποίο θα υπάγονται τα αρχηγεία Ανταρτών Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Ρούμελης.
Σταθμός Διοίκησης Γενικού Αρχηγείου
28 Οκτώβρη 1946.
Η ζωή των μαχητών του ΔΣΕ στις σοσιαλιστικές χώρες
Στο σημείο αυτό θα παραθέσουμε φωτογραφικό υλικό για τις συνθήκες ζωής των Ελλήνων που πέρασαν από τον ΔΣΕ στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, καθώς και των παιδιών τους. Στα παιδιά αυτά συγκαταλέγονται και τα παιδιά του "παιδομαζώματος" της αστικής προπαγάνδας.
 |
| Τσεχοσλοβάκοι ιατροί εξετάζουν ελληνόπουλα, μεγάλο ποσοστό βρέθηκε να πάσχει από φυματίωση και ασιτία όταν πέρασε τα σύνορα |
 |
| Ελληνόπουλα σε δεκατιανό γεύμα παιδικού σταθμού στο Βασιλίτσικο, κοντά στην Πράγα |
 |
| Παιδικος σταθμος στο Σλιβεν το 1950 οι δάσκλοι είναι ο Τσικουλας και Θεσσαλος |
 |
| Ομάδα ποδοσφαίρου από Ελληνόπουλα στο Σλίβεν το 1950 |
 |
| Παιδική κατασκήνωση του Γκαμπρόβου . Δασκάλα η Έλλη Γκαγκούλια |
 |
| Εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης στην Σόφια |
 |
| Εορτασμός της 25ης Μαρτίου στην Σόφια |
 |
| Έναρξη του Α Καλλιτεχνικού Φεστιβάλ το 1960 |
 |
| Μπροσούρα του Β Καλλιτεχνικού Φεστιβάλ το 1963 |
 |
| Έναρξη του Γ Καλλιτεχνικού Φεστιβάλ το 1966 |
 |
| Μουσική ομάδα ελλήνων στο Γκάμπροβο |
 |
| Σπαρτακιάδα Προσφύγων |
 |
Όμιλος εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας με δασκάλα την Έλλη Χατζηπαπά   |
 |
| Ομάδα παραδοσιακών χορών στην Σόφια |
 |
| Moυσικό συγκρότημα Σόφιας |
 |
| Ενδεικτικό ελληνικής γλώσσας |
 |
| Το περιδικό της νεολαίας Ελλήνων προσφύγων |
 |
| Περιοδική έκδοση της ΠΔΟΓ στην Σόφια |
Δευτέρα 24 Ιανουαρίου 2011
Η περίπτωση του "Φον" Γιοσμά
Με αφορμή τον ντόρο που προκάλεσε διαδικτυακά η δημοσίευση στον "Κόκκινο Φάκελο" μιας δήθεν ρατσιστικής αφίσας του ΕΑΜ από μέλη του ΝΕ.Ο.Σ. συζητήσαμε και είπαμε να σκαλίσουμε λίγο τα ιστορικά μας αρχεία και να φέρουμε στο φως μιά μάλλον ξεχασμένη υπόθεση. Την υπόθεση Φον Γιοσμά... Ο αναγνώστης μας θα αναρωτηθεί εύλογα για ποιά υπόθεση μιλάμε, σύντομα όμως θα καταλάβει...
Πρόσφατα είχαμε αναρωτηθεί εάν ο υποψήφιος του ΛΑΟΣ στην περιοχή Ροδόπης που ονομάζεται Γιοσμάς είχε κάποια σχέση με τον γνωστό από την δολοφονία Λαμπράκη Φον Γιοσμά. Αργότερα άνακαλύψαμε πως και μιά αρκετά γνωστή τοπική δημοσιογράφος είχε αναρωτηθεί το ίδιο. Η απάντηση είναι πως όντως είχε. Το εν λόγο πρόσωπο είναι γιος του και η απορία της δημοσιογράφου επιβεβαιώθηκε. Ποιός όμως ήταν ο κύριος "Φον" Γιοσμάς? Στο πρόσωπο του Φον Γιοσμά μπορεί κανείς να συνθέσει κομμάτι κομμάτι την ιστορική εξέλιξη του δεξιού δοσιλογιμού σε όλα τα μαύρα της στάδια από την εποχή της δικτατορίας του Μεταξά μέχρι την δολοφονία Λαμπράκη.
Περνώντας απο τα SS της ΕΟΝ του Μεταξά, ο Φον Γιοσμάς, βρέθηκε, το 1943, στις Αντικομμουνιστικές Ομάδες Ασφαλείας, που δημιουργήθηκαν και οπλίσθηκαν από τους Γερμανούς κατακτητές. Ο σκοπός των ομάδων αυτών παροποίαζε αυτό των Ταγμάτων Ασφαλέιας: Κυνηγητό πολιτών, βασανισμοί, χαφιεδισμός, δίοξη αριστερών και δημοκρατικών πολιτών και πάνω από όλα υποταγή στον Φύρερ... Η δράση του Γιοσμά έγινε δίκην αντάρτικου με το ψευδώνυμο "καπετάν Παρμενίων" και ήταν τέτοια που του εξασφάλισε μιά άξια θέση στο πλευρό των γερμανικών δυνάμεων που υποχωρούσαν στην Γερμανία το 1944. Τρία χρόνια έζησε με πολλούς άλλους δωσίλογους στη Γερμανία, ενώ από το 1945 είχε καταδικαστεί στην Ελλάδα ερήμην σε θάνατο.
Μεσούντος του εμφυλίου πολέμου ο Γιοσμάς κρίνει οτι το έδαφος είναι πρόσφορο ξανά και το 1947 επιστρέφει στην Ελλάδα. Εκεί ακολουθεί την δοξασμένη πορεία και των άλλων ταγματαλητών του είδους του. Όχι μόνο δεν εκτελείται αλλά και σύντομα αποφυλακίζεται με χάρη του παλατιού και μέσα σε τρία χρόνια στελεχώνεται ως πρόεδρος της σχολικής εφορείας στην Ανω Τούμπα Θεσσαλονίκης. Παράλληλα ιδρύει ομάδα με τραμπουκική παρακρατική δράση που φέρει τον τίτλο " Σύνδεσμος Αγωνιστών και Θυμάτων Εθνικής Αντίστασης". Το έμβλημα της οργάνωσης είναι ο σιδηρούν σταυρός των ναζί και ο ρόλος τους, όπως μας λέει ο Βασίλης Βασιλικός είναι αυτός των "αγανακτισμένων πολιτών" που δέρνουν τα μέλη της ΕΔΑ στις διαδηλώσεις. Η οργάνωση αυτή ιδρύει αργότερα και συνεταιρισμό οικδομικό, που διεκδικεί μάλιστα και οικόπεδα στην Τούμπα. Στον σύλλογο έχουν προστεθεί πιά και νέα εκλεκτά μέλη όπως ο Γκοτζαμάνης τον οποίο ο Γιοσμάς είχε βοηθήσει να ξεπληρώσει και το τρίκυκλο της δολοφονίας Λαμπράκη. Τα μέλη της οργάνωσης συμμετέχουν σε αυτή είτε μέσα απο εκβιασμούς του Γιοσμά και της Χωροφυλακής έιτε με ένα κάποιο "χαρτζιλίκι". Οι σχέσεις του Γιοσμά με το επίσημο κράτος ήταν τέτοιες που –όπως λέει ο Στράτος Δορδανάς– εκλήθη το 1963 από τον αρχηγό της Χωροφυλακής Μήτσου να βοηθήσει αυτός και οι άντρες του στα μέτρα ασφαλείας κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στρατηγού Ντε Γκωλ στη Θεσσαλονίκη. Σε αυτό συμφωνεί και το βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού.
Μετά τη δολοφονία Λαμπράκη, ο Γιοσμάς συνελήφθη με εντολή του Χρήστου Σαρτζετάκη αλλά στη δίκη δεν στοιχειοθετήθηκε εις βάρος του άλλη κατηγορία πέραν της «διατάραξης της κοινής ειρήνης». Πέθανε το 1975 στο νοσοκομείο Αγιος Δημήτριος της Θεσσαλονίκης.
Τo εύλογo ερώτημα που προκύπτει απο το θέμα είναι:
Υποδεικνύει κάτι από όλα όσα αναφέρθηκαν για τον υποψήφιο του ΛΑΟΣ? Με σιγουριά δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε έναν άνθρωπο για τα όσα έκαναν οι γονείς του. Όμως αναρωτιόμαστε δεν υπάρχει ιστορική μνήμη στο κόμμα αυτό ή υπάρχει και είναι αυτή που θεωρεί τον ταγματασφαλιτισμό ηρωική πράξη? Μάλλον λοιπόν ισχύει το δεύτερο αν θυμηθούμε κι εκείνη την φρενισμένη γριά που στο συνέδριό τους βροντοφώναζε: "Εγώ ήμουνα στην ΕΟΝ, δεν ξέρω εγώ για εθνική αντίσταση και κουραφέξαλα..."
Πρόσφατα είχαμε αναρωτηθεί εάν ο υποψήφιος του ΛΑΟΣ στην περιοχή Ροδόπης που ονομάζεται Γιοσμάς είχε κάποια σχέση με τον γνωστό από την δολοφονία Λαμπράκη Φον Γιοσμά. Αργότερα άνακαλύψαμε πως και μιά αρκετά γνωστή τοπική δημοσιογράφος είχε αναρωτηθεί το ίδιο. Η απάντηση είναι πως όντως είχε. Το εν λόγο πρόσωπο είναι γιος του και η απορία της δημοσιογράφου επιβεβαιώθηκε. Ποιός όμως ήταν ο κύριος "Φον" Γιοσμάς? Στο πρόσωπο του Φον Γιοσμά μπορεί κανείς να συνθέσει κομμάτι κομμάτι την ιστορική εξέλιξη του δεξιού δοσιλογιμού σε όλα τα μαύρα της στάδια από την εποχή της δικτατορίας του Μεταξά μέχρι την δολοφονία Λαμπράκη.
Περνώντας απο τα SS της ΕΟΝ του Μεταξά, ο Φον Γιοσμάς, βρέθηκε, το 1943, στις Αντικομμουνιστικές Ομάδες Ασφαλείας, που δημιουργήθηκαν και οπλίσθηκαν από τους Γερμανούς κατακτητές. Ο σκοπός των ομάδων αυτών παροποίαζε αυτό των Ταγμάτων Ασφαλέιας: Κυνηγητό πολιτών, βασανισμοί, χαφιεδισμός, δίοξη αριστερών και δημοκρατικών πολιτών και πάνω από όλα υποταγή στον Φύρερ... Η δράση του Γιοσμά έγινε δίκην αντάρτικου με το ψευδώνυμο "καπετάν Παρμενίων" και ήταν τέτοια που του εξασφάλισε μιά άξια θέση στο πλευρό των γερμανικών δυνάμεων που υποχωρούσαν στην Γερμανία το 1944. Τρία χρόνια έζησε με πολλούς άλλους δωσίλογους στη Γερμανία, ενώ από το 1945 είχε καταδικαστεί στην Ελλάδα ερήμην σε θάνατο.
Μεσούντος του εμφυλίου πολέμου ο Γιοσμάς κρίνει οτι το έδαφος είναι πρόσφορο ξανά και το 1947 επιστρέφει στην Ελλάδα. Εκεί ακολουθεί την δοξασμένη πορεία και των άλλων ταγματαλητών του είδους του. Όχι μόνο δεν εκτελείται αλλά και σύντομα αποφυλακίζεται με χάρη του παλατιού και μέσα σε τρία χρόνια στελεχώνεται ως πρόεδρος της σχολικής εφορείας στην Ανω Τούμπα Θεσσαλονίκης. Παράλληλα ιδρύει ομάδα με τραμπουκική παρακρατική δράση που φέρει τον τίτλο " Σύνδεσμος Αγωνιστών και Θυμάτων Εθνικής Αντίστασης". Το έμβλημα της οργάνωσης είναι ο σιδηρούν σταυρός των ναζί και ο ρόλος τους, όπως μας λέει ο Βασίλης Βασιλικός είναι αυτός των "αγανακτισμένων πολιτών" που δέρνουν τα μέλη της ΕΔΑ στις διαδηλώσεις. Η οργάνωση αυτή ιδρύει αργότερα και συνεταιρισμό οικδομικό, που διεκδικεί μάλιστα και οικόπεδα στην Τούμπα. Στον σύλλογο έχουν προστεθεί πιά και νέα εκλεκτά μέλη όπως ο Γκοτζαμάνης τον οποίο ο Γιοσμάς είχε βοηθήσει να ξεπληρώσει και το τρίκυκλο της δολοφονίας Λαμπράκη. Τα μέλη της οργάνωσης συμμετέχουν σε αυτή είτε μέσα απο εκβιασμούς του Γιοσμά και της Χωροφυλακής έιτε με ένα κάποιο "χαρτζιλίκι". Οι σχέσεις του Γιοσμά με το επίσημο κράτος ήταν τέτοιες που –όπως λέει ο Στράτος Δορδανάς– εκλήθη το 1963 από τον αρχηγό της Χωροφυλακής Μήτσου να βοηθήσει αυτός και οι άντρες του στα μέτρα ασφαλείας κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στρατηγού Ντε Γκωλ στη Θεσσαλονίκη. Σε αυτό συμφωνεί και το βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού.
Μετά τη δολοφονία Λαμπράκη, ο Γιοσμάς συνελήφθη με εντολή του Χρήστου Σαρτζετάκη αλλά στη δίκη δεν στοιχειοθετήθηκε εις βάρος του άλλη κατηγορία πέραν της «διατάραξης της κοινής ειρήνης». Πέθανε το 1975 στο νοσοκομείο Αγιος Δημήτριος της Θεσσαλονίκης.
Τo εύλογo ερώτημα που προκύπτει απο το θέμα είναι:
Υποδεικνύει κάτι από όλα όσα αναφέρθηκαν για τον υποψήφιο του ΛΑΟΣ? Με σιγουριά δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε έναν άνθρωπο για τα όσα έκαναν οι γονείς του. Όμως αναρωτιόμαστε δεν υπάρχει ιστορική μνήμη στο κόμμα αυτό ή υπάρχει και είναι αυτή που θεωρεί τον ταγματασφαλιτισμό ηρωική πράξη? Μάλλον λοιπόν ισχύει το δεύτερο αν θυμηθούμε κι εκείνη την φρενισμένη γριά που στο συνέδριό τους βροντοφώναζε: "Εγώ ήμουνα στην ΕΟΝ, δεν ξέρω εγώ για εθνική αντίσταση και κουραφέξαλα..."
Παιδουπόλεις της Φρειδερίκης
Η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση υπολόγισε σε 150.000 τα παιδιά που εκτοπίστηκαν από τις περιοχές τους κι από τα οποία ένα μικρό μονάχα μέρος ακολούθησε τους γονείς στις πόλεις ενώ τα υπόλοιπα κλείστηκαν στα «ιδρύματα» της Φρειδερίκης που η ίδια αποκαλούσε "Παιδουπόλεις". Ο δρόμος των παιδιών του εμφυλίου διακλαδώνονταν στην φρίκη και την εκμετάλλευση.
Σύμφωνα με στοιχεία που περιέχονται στους φακέλους του Ιδρύματος της Βασιλικής Πρόνοιας και βρίσκονται στα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, τον Ιούλη του 1947 εγκαινιάστηκε στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης η πρώτη «παιδούπολη», στην οποία κλείστηκαν 500 παιδιά. Στις αρχές του Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου εγκαινιάζονται τέσσερις νέες παιδουπόλεις σε Ιωάννινα, Λάρισα, Βόλο και Καβάλα. Το Γενάρη του 1948 σ' ολόκληρη την Ελλάδα λειτουργούν 52 «παιδουπόλεις», στις οποίες έχουν «μαντρώσει» 18.000 παιδιά, όπου εφαρμόζεται το σύστημα της «πειθαρχημένης διαβίωσης». Σύμφωνα με το σύστημα αυτό, τα παιδιά αντιμετωπίζονται σαν στρατιώτες. Ο αριθμός αυτός των κρατούμενων-παιδιών, αυξάνεται για να φτάσει αργότερα γύρω στο 1949 στις 28.000. Ο αριθμός των παιδιών των παιδουπόλεων μέχρι το 1968 έφτασε τα 36.562.
Ο τίτλος του σχεδίου της φρίκης ήταν κομψός και αθώος: «Ειδικό Πρόγραμμα Απομάκρυνσης Παιδιών». Το εγκληματικό σχέδιο της αρπαγής των παιδιών απ' τις αγκαλιές των μανάδων τους εφαρμόστηκε ένα μήνα πριν την ίδρυση του Οργανισμού με την επωνυμία «Βασιλική Πρόνοια Επαρχιών Βορείου Ελλάδος», που είχε τη μορφή Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου. Συμπληρώθηκε, δε, με τη σύσταση Ερανικής Επιτροπής με την επωνυμία «Πρόνοια Βορείων Επαρχιών Εράνων». Αργότερα, μετονομάστηκε «Βασιλική Πρόνοια». Αυτοί οι οργανισμοί λειτουργούσαν στο πλαίσιο του «Βασιλικού Εθνικού Ιδρύματος», που ξεκίνησε τη «δράση» του στις 25 του Μάη 1947. Το 1950 και μετά τη στρατιωτική ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, το Βασιλικό Ιδρυμα επιτρέπει την επιστροφή στα χωριά τους «15.000 τροφίμων παιδουπόλεων, για ν' αποτελέσουν τους πυρήνας του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού». Το ερώτημα όμως είναι τι απέγιναν τα υπόλοιπα - αφού τότε υπολογίζονταν σε 28.000.
Το παιδομάζωμα της Φρειδερίκης αποτελεί μέρος του γενικότερου σχεδίου, που είχαν καταστρώσει στην Αθήνα οι Αμερικανοί με εκτελεστές το Γενικό Επιτελείο Στρατού, που, μαζί με τη «μετακίνηση» του πληθυσμού των χωριών, αποσκοπούσε στην αποκοπή του ΔΣΕ απ' τους κατοίκους, οι οποίοι βοηθούσαν τα τμήματα των ανταρτών με τρόφιμα. Πρωταρχικός όμως στόχος του βασιλικού και κυβερνητικού μηχανισμού ήταν ο εγκλεισμός των παιδιών σε στρατόπεδα για να τα μετατρέψουν σε γενίτσαρους και να τα στρέψουν ενάντια στους γονείς τους, που είχαν ενταχθεί στο ΔΣΕ, που ανήκαν στο ΚΚΕ και γενικά στους αριστερούς, προοδευτικούς ανθρώπους. Το βασιλικό ζεύγος με την ευλογία της κυβέρνησης επιχειρούσε αυτό που και η Χιτλερική προπαγάνδα προσπάθησε: Μια νέα γενιά τυφλά υποταγμένη χωρίς αμφισβήτηση και διεκδικήσεις. Ας σημειώσουμε εδώ οτι ακόμα και το χιτλερικό καθεστός δεν προέβη σε παιδομαζώματα. Η χιτλερική παιδαγωγική έφθανε μέχρι τα σχολεία και τις ομάδες νέων. Δίκαια λοιπόν ο ελληνικός λαός μετονόμασε την Φρειδερίκη, από μητέρα του έθνους (που πρότεινε η ίδια και η αυλή της) σε "Φρείκη".
Η κατάσταση που επικρατούσε από την άλλη μεριά στις παιδουπόλεις της Φρειδερίκης ήταν απαράδεκτη και απάνθρωπη. Δεν είναι τυχαίο ότι κανένα απ' τα έγκλειστα παιδιά, όχι μόνο δεν πήγε στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά δεν τέλειωσε καν τη δευτεροβάθμια. Ενας πολύ μικρός αριθμός κοριτσιών πήγε μέχρι 2η ή 3η τάξη του Γυμνασίου. Μόνο ελάχιστες εξαιρέσεις υπήρχαν και αυτές κάτω απ' την προσωπική προσπάθεια και κόπο των ίδιων των παιδιών. Τα ήθελαν αμόρφωτα και ανίκανα ν' αναπτύξουν την προσωπικότητά τους εύκολη λεία της εργοδοσίας του Παπαστράτου και του Κεράνη. Οσα κορίτσια δεν επέστρεψαν στα χωριά τους κι αργότερα εγκαταστάθηκαν στις μεγαλουπόλεις, μετατράπηκαν σε φτηνή εργατική δύναμη στα μεγάλα υφαντουργεία και καπνεργοστάσια όπως αυτά του Ρετσίνα, Καρέλα, Σφαέλου, Λαναρά, Παπαστράτου και του Κεράνη. Σε πολλές περιπτώσεις, οικογένειες της "υψηλής" κοινωνίας επισκέπτονταν τις παιδουπόλεις για να αγοράσουν, στην κυριολεξία, υπηρετικό προσωπικό. Ενώ πολλά παιδιά δόθηκαν παράνομα και με το αζημιώτο, φυσικά, σε υιοθεσία. Πολλά από τα παιδιά αυτά είχαν ήδη οικογένειες και συγγενείς εν ζωή. Τέλος τα περιστατικά κακοποίησης ανηλίκων και ξυλοδαρμών, είχαν και αυτά την θέση τους στον μακρύ κατάλογο της φρίκης των παιδουπόλεων.
Την κατάσταση, όμως, που επικρατούσε στα «αναμορφωτήρια» της Φρειδερίκης δεν μπορεί να την περιγράψει καλύτερα παρά ένα απ' τα παιδιά. Να πώς την περιγράφει ο Γιώργος Χατζάτογλου, ο οποίος ήταν απ' τα παιδιά του παιδομαζώματος της Φρειδερίκης και που οδηγήθηκε σε μιά τέτοια παιδούπολη:
"Το στρατόπεδο είχε φρουρά και ήταν περιφραγμένο με συρματόπλεγμα 4 μέτρα ύψος. Υπήρχαν παιδιά ηλικίας από 2 μέχρι 16 και 17 χρόνων, που έκλαιγαν γιατί είχαν με τη βία αποχωριστεί απ' τους γονείς τους. Μέναμε σε τολ, που το καλοκαίρι οι λαμαρίνες τους καίγανε και το χειμώνα πάγωναν. Κοιμόμασταν σε σιδερένια κρεβάτια, σε τρεις σειρές και χωρισμένα κατά 25άδες. Με την άφιξή μας στο Καστρί, μας μοίρασαν στρατιωτικές φόρμες. Πρώτο μέλημά τους ήταν να μας στείλουν ιεροκήρυκα, να δημιουργήσουν κατηχητικά και στελέχη προσκόπων.
Θυμάμαι ότι σε όλους τους τοίχους ήταν ζωγραφισμένη μια μορφή ενός αγριανθρώπου γενειοφόρου με μια χατζάρα στο στόμα, που έσταζε αίμα, να αρπάζει απ' την αγκαλιά της μάνας το παιδί της. Επίσης, στους τοίχους υπήρχαν συνθήματα για το έθνος και τη βασίλισσα Φρειδερίκη. Μέσα σ' αυτό το κλίμα γίνονταν η διαπαιδαγώγηση και η νουθέτηση για τη "μάνα μας" τη Βασίλισσα. Νύχτα - μέρα αυτά διαρκώς μας έλεγαν ..."
Εξίσου διαφωτιστική ήταν και η μαρτυρία της Σταυρούλας Ιωάννου που πέρασε και αυτή από την φρίκη της παιδούπολης:
" Μας είχανε μαζεμένα μιά μέρα όλα μαζί στην Αθήνα Χειμώνα. Ήταν Γενάρης ή Φλεβάρης και χιόνιζε αραιά, αλλά το κρύο τρύπαγε ως το μεδούλι. Έκοβες καρφί. Μας είχαν στοιβαγμένα σε σειρά δίπλα στον δρόμο με τις στολές μας για να χαιρετίσουμε την Φρειδερίκη που θα περνούσε με το αυτοκίνητο από μπροστά μας. Νομίζω ήταν αφού είχε γεννήσει το παιδί της και γύρναγε απο το μαιευτήριο. Τουρτουρίζαμε και μπλαβιάζαμε δύο ώρες όρθια και μερικά κορίτσια είχαν και πυρετό. Μετά ήρθε και ο υπεύθυνος και μεις κάτσαμε "προσοχή". "Έρχεται η Βασίλισσά μας", μας είπε και μας ορμίνεψε να φωνάξουμε "μάνα, μάνα" όταν την δούμε. Αργότερα πέρασε το αμάξι της και την είδαμε μέσα με την γούνα της και τα γάντια της και όλα, και φωνάξαμε όπως μας είπαν, αλλά εκείνη δεν γύρισε καν να μας χαιρετίσει..."
Ας δούμε όμως και την άλλη πλευρά. μια αυθεντική μαρτυρία, για την τύχη των παιδιών του Εμφυλίου, που βρέθηκαν στη φιλοξενία των Λαϊκών Δημοκρατιών δίνει το παρακάτω κείμενο της Ελλης Ερυθριάδου που τυπώθηκε στον Ριζοσπάστη:
"...Ζούσαμε τότε παράνομα σ' ένα σπίτι προς το Βαρδάρη. Απέναντι από το σπίτι μας, βλέπαμε το εργοστάσιο μακαρονοποιίας ΑΒΕΖ και τα καπνομάγαζα, που μέσα στοιβάζονταν οι συλληφθέντες και γέμιζαν και άδειαζαν αστραπή. Λύση για μας, ήταν μόνο μία. Το βουνό.
Ετσι, βρέθηκα με ένα παιδί στην αγκαλιά και ένα στην κοιλιά στο Δημοκρατικό Στρατό και από κει στη συνέχεια στο Μπούλκες, όπου γέννησα το δεύτερο παιδί μου. Πριν γίνει 40 ημερών, έφυγα για τη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας στον Παιδικό Σταθμό Καρλόβου. 689 παιδιά ηλικίας από 6, 7 μέχρι 17 χρονώ από το "παιδομάζωμα", τα παιδιά μας ψωριασμένα από τις δυσκολίες που πέρασαν στις ακριτικές περιοχές, ακούρευτα, όπως μου έλεγαν οι συναγωνιστές που βρίσκονταν ήδη εκεί, ντύθηκαν, πλύθηκαν, έγιναν σαν όλα τα παιδιά του κόσμου. Είχαν εξασφαλιστεί οι δάσκαλοι, το προσωπικό που ανέλαβε τη φροντίδα τους, Ελληνες και Βούλγαροι. Ήτανε ακόμη δύσκολη η πρώτη περίοδος για τον ίδιο το βουλγάρικο λαό, μα από τα παιδιά δε λείπει τίποτα για τη σωστή διατροφή τους. Για τους ντόπιους, είναι η περίοδος των δελτίων τροφίμων. Οι εργάτες του Καρλόβου, σε συνέλευσή τους, αποφασίζουν να μην πάρουν για κάποιο διάστημα το κασέρι του δελτίου, για να χορηγηθεί στα παιδιά του παιδικού σταθμού. Στο Σταθμό λειτουργεί το σχολείο από την 1η μέχρι την 6η τάξη με Ελληνες δασκάλους, που, αν θυμάμαι καλά, ξεπερνούν τους 20. Επίσης, νοσοκομείο με γιατρό και νοσηλευτικό προσωπικό για τις πρώτες βοήθειες. Στο σχολείο τα παιδιά διδάσκονται την ελληνική γλώσσα.
Στο Κάρλοβο, με τη βοήθεια της ΕΒΟΠ οργανώνεται τρίμηνη σχολή δασκάλων και διοχετεύονται σε όλες τις Λαϊκές Δημοκρατίες. Αλήθεια, τι τραγική αντίθεση με τα παιδιά, που έζησαν το πραγματικό παιδομάζωμα της βασίλισσας Φρειδερίκης στη σχολή της Λέρου, όπου τα παιδιά υποχρεώνονταν να πηδούν τους μαντρότοιχους της Σχολής για να καταγγείλουν στον κόσμο τις τραγικές συνθήκες που ζούσαν, με ξυλοδαρμούς, βιασμούς και όλα τα φοβερά εγκλήματα που έγιναν σε βάρος τους.
Υστερα από μακρόχρονη απουσία μου στις φυλακές Αβέρωφ, στη Γυάρο, στην Αλικαρνασσό, ξαναπήγα στη ΛΔ της Βουλγαρίας, για να δω τα παιδιά μου παλικάρια και την κόρη μου φοιτήτρια.
Οι δυσκολίες που είχαν ξεπεράστηκαν και ο βουλγάρικος λαός έχτιζε σπίτια, σχολειά, πανεπιστήμια, τεχνικές σχολές. Σε μια συγκέντρωση που οργανώθηκε για να ξανασυναντηθούμε με τα παιδιά αυτά είχα τόσο συγκινηθεί, που δεν πίστευα σ' αυτά που έβλεπα και άκουγα. Ο σταθμός του Καρλόβου είχε 17 επιστήμονες και επιστημόνισσες. Τα άλλα κορίτσια και αγόρια είχαν τελειώσει μέσες σχολές ή τεχνικές, δούλευαν στην παραγωγή, κάνανε οικογένειες."
Μιά άθλια προπαγάνδα
- Από τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδας Σπυρίδωνα (αλλά και την Αρχιεπισκοπή Βορείου και Νοτίου Αμερικής μέχρι τον πάπα!), που από άμβωνος τα Χριστούγεννα του '49 κατακεραύνωνε τους "άπιστους" για το "έγκλημα, το οποίον έχει διαπραχθή εις βάρος της Ελλάδος, με δήμιους κράτη τινά του σιδηρού παραπετάσματος και μάρτυρας χιλιάδες αθώα παιδιά"
- Από την Αμερικανική Πρεσβεία, που διατεινόταν ότι "η υπό των κομμουνιστοσυμμοριτών απαγωγή 28.000 Ελληνοπαίδων, αντιπροσωπεύει εν εκ των μεγαλύτερων εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας"
- Από την Ακαδημία Αθηνών, που τελούσε "μετέχουσα της οδύνης και της αγανακτήσεως του ελληνικού λαού διά τη μισηράν αρπαγήν χιλιάδων Ελληνοπαίδων... και τη βίαιαν τούτων αποκόμισιν εις ξένας κομμουνιστικάς χώρας προς τον ανίερον σκοπόν της εκριζώσεως του τε εθνικού φρονήματος..."
- Μέχρι, βεβαίως, από τη Φρειδερίκη που προσέφυγε στον ΟΗΕ (!) για να ζητήσει, διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών Τσαλδάρη, στις 28/9/48, την επιστροφή των "χιλιάδων παιδιών απαχθέντων από τους γονείς των, (που) έχουν ήδη εκτοπισθεί υπό των ορδών αναρχικών... και... εξωθούμενα να μισήσουν τη χώρα των, ταύτα θα αποτελέσουν μια ημέρα ομάδα νέων γενιτσάρων"... (Ν. Μπογίοπουλος)
Η αλήθεια, φυσικά, ήταν όπως είπαμε πολύ διαφορετική. Ας σημειωθεί ότι η ΠΔΚ, μέσω του υπουργού Παιδείας, καθηγητή Ιατρικής Πέτρου Κόκκαλη, δήλωνε τη συμφωνία της για τη διεξαγωγή έρευνας εκ μέρους του "Διεθνή Ερυθρού Σταυρού" για την κατάσταση των παιδιών στις Λαϊκές Δημοκρατίες, εφόσον η έρευνα αυτή γινόταν και στα στρατόπεδα της μοναρχοφασιστικής Ελλάδας (Γ. Ζωίδης). Η Φρειδερίκη βέβαια ποτέ δε δέχτηκε τέτοια έρευνα...
Ας δούμε, όμως, μερικά στοιχεία της ..."κομμουνιστικής θηριωδίας". Από το σύνολο των 25.000 περίπου Ελληνόπουλων που κατέφυγαν στις σοσιαλιστικές χώρες, το 90% έπασχαν από πνευμονικές παθήσεις, βρογχικά, νευρικές παθήσεις, ψώρα, ρευματικά κλπ. Στις 30/1/52 και ενώ η μοναρχοφασιστική προπαγάνδα περί λιμοκτονίας των παιδιών στο "σιδηρούν παραπέτασμα" οργιάζει, η κ. Κόλμπι, παρατηρήτρια του ΟΗΕ - μέλος της Διεθνούς Ενωσης για την Προστασία του Παιδιού, δηλώνει μετά από επίσκεψη στην Τσεχοσλοβακία: "Τα Ελληνόπουλα είναι τόσο λαμπρά από άποψη υγείας και γενικά δείχνουν τόσο ευτυχισμένα, ώστε θα ήταν ευτύχημα αν τα παιδιά σ' όλον τον κόσμο είχαν τέτοια όψη".Στις 22/8/49 ο Ρ. Γκασλοπέν, γενικός διευθυντής του "Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού", γράφει στον Πέτρο Κόκκαλη για τα Ελληνόπουλα: "Οι συνθήκες διαβίωσης είναι πολύ ικανοποιητικές". Από το σύνολο δε των παιδιών, το 60% ήταν εντελώς αγράμματα, ενώ μόλις το 4% είχε μόρφωση πάνω από τη Γ τάξη. Με βάση τα στοιχεία του 1979 και έπειτα από 30 χρόνια πολιτικής προσφυγιάς, 13.786 παιδιά είχαν αποφοιτήσει ή φοιτούσαν σε Πανεπιστήμια και άλλα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα ( "Μείναμε Ελληνες", Θ. Μητσόπουλου).
Σήμερα, τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά του "παιδομαζώματος" βρίσκονται και πάλι στις ρίζες τους. Στους δικούς τους ανθρώπους, με την πατρίδα, τη γλώσσα, τον πολιτισμό και τις συνήθειες, άσβεστες. Από τα παιδιά του πραγματικού παιδομαζώματος, που ξεκίνησε από το παλάτι, ο συντριπτικός τους αριθμός δε γνωρίζει ακόμα ότι υπήρξε θύμα αρπαγής και αγοραπωλησίας. Οσοι ανακάλυψαν την αλήθεια, ανακάλυψαν - για πρώτη, ίσως, φορά - και την Ελλάδα! Το λιγότερο που υποχρεούται προς αυτούς τους χιλιάδες ανθρώπους το σημερινό κράτος είναι να ρίξει άπλετο φως στην απίστευτη αυτή υπόθεση, να ανοίξει τα αρχεία των παράνομων υιοθεσιών από τα κολαστήρια της Φρειδερίκης, ώστε να μπορέσουν τα θύματα της εμφυλιακής λαίλαπας να ξαναενώσουν το χαμένο παρελθόν τους.
 |
| Τύπος καταγγέλει σκάνδαλα υιοθεσίας στις παιδουπόλεις |
 |
| Τύπος καταγγέλει σκάνδαλα υιοθεσίας στις παιδουπόλεις |
 |
| Τύπος καταγγέλει σκάνδαλα υιοθεσίας στις παιδουπόλεις |
 |
| Η Φρειδερίκη με τα αδέλφια της με στολή των ναζί... |
Σάββατο 22 Ιανουαρίου 2011
Η επίσκεψη του Πωλ Ελυάρ στον Γράμμο
Το 1949 ήταν χρόνος πρωτοφανούς όξυνσης της διεθνούς κατάστασης. Πέραν των όσων άλλων συνέθεταν το παγκόσμιο σκηνικό εκείνης της εποχής, η δημιουργία του ΝΑΤΟ είναι αρκετή απόδειξη για να κατανοήσει κανείς ποια ήταν η νέα κατάσταση που δημιουργούνταν. Το σύμφωνο του ΝΑΤΟ υπογράφτηκε στην Ουάσιγκτον, στις 4 του Απρίλη του 1949, από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας, του Καναδά, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας, του Βελγίου, της Ολλανδίας, του Λουξεμβούργου, της Ισλανδίας, της Δανίας και της Νορβηγίας. Με την υπογραφή αυτού του συμφώνου τα δυτικοευρωπαϊκά κράτη έθεταν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις κάτω από τον αποφασιστικό έλεγχο του αμερικανικού Πενταγώνου. Ολες οι προαναφερόμενες κυβερνήσεις υπέγραψαν διμερείς στρατιωτικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ, στις οποίες καθορίζονταν οι όροι για την παροχή της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας, ο εξοπλισμός των Ενόπλων Δυνάμεών τους, κ.ά. Τέλος, τα στρατιωτικά τους δόγματα ενιαιοποιήθηκαν σ' ένα κοινό αμερικανόπνευστο στρατιωτικό δόγμα, αυτό της Ατλαντικής Συμμαχίας. Με τη δημιουργία του ΝΑΤΟ ολοκληρώνεται η ανασυγκρότηση του διεθνούς ιμπεριαλισμού με ηγέτη τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μια ανασυγκρότηση που είχε ξεκινήσει σε οικονομικοπολιτικό επίπεδο με το «Δόγμα Τρούμαν» και το «Σχέδιο Μάρσαλ».
Η εξέλιξη αυτή δεν μπορούσε να μην έχει καθοριστική επίδραση στα ελληνικά πράγματα, αν και η Ελλάδα μπήκε στο ΝΑΤΟ τρία χρόνια αργότερα. Ωστόσο τα πακέτα Μάρσαλ είχαν ήδη από το 1946 να καταφθάνουν στην Ελλάδα.
Στην ανταπάντησή του στον Παρτσαλίδη, ο Πωλ Ελυάρ θα δηλώσει: "Θέλω να σας πω πως πολλοί Γάλλοι και πολλοί δημοκράτες άνθρωποι σ' όλο τον κόσμο θα θέλανε να βρίσκονται εδώ μαζί σας όπως βρισκόμαστε κι εμείς απόψε. Είχα την τιμή να έρθω στην Ελλάδα το 1946 με πρόσκληση της ΕΠΟΝ. Από τα πολύ παλιά, το φως της Ελλάδας ήταν το φως της ειρήνης και της σκέψης. Ακόμα κι αυτοί που είναι ενάντιά σας ξέρουν πως τον πόλεμο, που σας επέβαλαν, τον διεξάγετε με καταπληκτική παλικαριά. Νικήσατε τους Ιταλούς και Γερμανούς. Θα νικήσετε κι όσους Αγγλοσάξονες ονειρεύονται να μετατρέψουν σε παγκόσμιο πόλεμο τον πόλεμο που σας κηρύξανε. Και θα 'στε σεις πάλι που με τη νίκη σας θα σώσετε την ειρήνη ολόκληρου του κόσμου. Κάθε βρισιά ενάντια στον ελληνικό λαό είναι βρισιά ενάντια σε κάθε τίμιο άνθρωπο σ' όλο τον κόσμο. Ξαναεπαναλαμβάνω αυτό που είπα το 1944 κι αργότερα το 1946, όταν ήρθα στην Ελλάδα. Η λέξη λευτεριά δεν μπορεί να μεταφραστεί στα αγγλικά".
Στο σημείο αυτό τα χειροκροτήματα και τα δάκρυα είναι πολλά και από τις δύο μεριές. Ο Πωλ Ελυάρ διακόπτει για λίγο φανερά συγκινημένος και συνεχίζει: "Σκοπός του ταξιδιού μας δεν ήταν να διαπιστώσουμε μονάχα τι κάνατε, παρά να βοηθήσουμε τη νίκη σας διαδηλώνοντας στον κόσμο αυτά που θα δούμε. Η λευτεριά είναι αδιαίρετη. Αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα αφορούν όλους τους ανθρώπους. Ελπίζω πως θα κάνουμε ολοένα και περισσότερα για σας που είστε ήρωες του πιο δίκαιου ιδανικού και αγνοί αγωνιστές της λευτεριάς και της ειρήνης. Μιάς ειρήνης που ξεκινά πό εσάς και αγκαλιάζει όλον τον κόσμο. Για άλλη μια φορά, σας ευχαριστώ για την πρόσκλησή σας. Με το φωτεινό βλέμμα σας, μας καλωσορίζει το μέλλον. Ενα μέλλον δικαιοσύνης και ευτυχίας σε μια ζωή αξιοπρέπειας και αδελφοσύνης.
Ζήτω η Ελεύθερη Δημοκρατική Ελλάδα - Ζήτω η Ελευθερία»
Όταν ο Ελυάρ τελέιωσε τον λόγο του στο βήμα ανέβηκαν και άλλοι απεσταλμένοι της γαλλικής αντιπροσωπείας. Ακολύθησε ο Υβ Φαρζ που ανάμεσα σε άλλα τόνισε: «Πατώντας το χώμα της Ελεύθερης Ελλάδας χαιρετώ τους μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού. Η μάχη για τη λευτεριά είναι κοινή μας υπόθεση. Προχωρούμε βήμα στο βήμα, κρατώντας όπλα στα χέρια μας κάθε φορά που μας το επιβάλλουνε, πάντοτε όμως με τη θέληση να κατακτήσουμε ειρηνικά το δίκαιο και τη λευτεριά. Είστε άνδρες και γυναίκες αφοσιωμένοι στα ιδανικά των προγόνων σας, που δέχεστε κάθε θυσία, κάθε πειθαρχία για το ιδανικό της δημοκρατίας». Τα λόγια του προκαλούν αίσθηση και ενθουσιασμό και συνεχίζει ο Ανρύ Μπασίς: «Ο ελληνικός λαός συσπειρωμένος γύρω στο Δημοκρατικό Στρατό και στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, εμποδίζοντας τους Αμερικάνους ιμπεριαλιστές να μετατρέψουν την Ελλάδα σε προγεφύρωμα και βάση εξόρμησης για τα επιθετικά τους σχέδια ενάντια στη Σοβιετική Ενωση, ενάντια στις Λαϊκές Δημοκρατίες, ενάντια στους λαούς, προσφέρει μιαν ανεκτίμητη συνεισφορά στην υπόθεση της ειρήνης σ' ολόκληρο τον κόσμο. Βοηθώντας τον ελληνικό λαό υπερασπιζόμαστε την ειρήνη. Ζήτω ο Δημοκρατικός Στρατός της Ελλάδας - Ζήτω η ελεύθερη κι ανεξάρτητη Ελλάδα!!!».
Τέλος, ο Ζαν Ερμαν είπε και αυτός ανάμεσα σε άλλα: «Η απειλή μιας καινούριας καταστροφής πλανιέται πάνω από ολάκερη την ανθρωπότητα. Το πρώτο θύμα ήταν ο ελληνικός λαός. Και ο ελληνικός λαός είναι ο πρώτος που ορθώθηκε στον καινούριο αγώνα για τη λευτεριά. Τον ελληνικό λαό τον συνοδεύουν οι ευχές κι οι ελπίδες όλων των εργαζομένων κι όλων των δημοκρατών του κόσμου ίδια και απαράλλαχτα όπως κι όταν εδώ και 8 χρόνια τσάκιζε πρώτος τους φασίστες εισβολείς. Αυτό είναι που είχαμε να σας πούμε. Αυτό είναι που θα επαναλάβουμε όταν γυρίσουμε στη χώρα μας. Ζήτω η λεύτερη δημοκρατική Ελλάδα - Ζήτω ο στρατός σας - Ζήτω η ελευθερία».
Η γαλλική αντιπροσωπεία μετά την τελετή υποδοχής και αφού αναπάυθηκε για σύντομο διάστημα ήρθε σε επαφή με τους απλούς ανθρώπους της Ελεύθερης Ελλάδας και άκουσε από πρώτο χέρι την κατάσταση του πολέμου που βίωναν. Μίλησε με τους στρατίωτες του ΔΣΕ, με τις μανάδες, με τους ξεσπιτωμένους, με τους καταδιωκόμενους που είχαν φύγει από τις περιοχές που κατείχε ο αστικός στρατός για να γλιτώσουν από τις διώξεις και το συνεχές κυνηγητό. Ακουσε για τα παλουκωμένα κεφάλια, για τα καμένα χωριά, για τα παιδιά που οι γονείς τους τα έστειλαν στις Λαϊκές Δημοκρατίες για να σωθούν,και για τις δύσκολες συνθήκες του άνισου πολέμου .
Τις επόμενες μέρες, η αντιπροσωπεία, συνοδευόμενη από μέλη της ΠΔΚ, περιόδευσε στην περιοχή του Βίτσι, συμμετείχε σε πολλές λαϊκές συγκεντρώσεις, πολιτικές και εόρταστικές και μίλησε με τον απλό κόσμο. Αργότερα πραγματοποίησε επίσκεψη στα νοσοκομεία του ΔΣΕ, στάθηκε δίπλα στους μαχητές του στην ώρα της μάχης και τα μέλη της δε δίστασαν, σε στιγμές πολεμικής ανάπαυλας, να πάρουν τον τηλεβόα και να απευθυνθούν στους φαντάρους του αντίπαλου στρατού. Παράλληλα συμμετείχε και σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις που οργανώθηκαν προς τιμή της. Σε μία από αυτές ο ηθοποιός Γ. Βεάκης απάγγειλε το ποίημα του Ελυάρ «Αθήνα», που ο ποιητής είχε γράψει στις 9 Δεκεμβρίου του 1944.
Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις άλλες εκδηλώσεις έχει και η πρώτη προβολή ταινίας του ΔΣΕ που γύρισαν σε συνθήκες πολέμου ο σκηνοθέτης Γ. Σεβαστίκογλου με τους Μάνο Ζαχαρία και Α. Μουσούρη.
Μια ακόμη ξεχωριστή στιγμή αποτέλεσε η μεγάλη λαϊκή συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν της αντιπροσωπείας στις 4 Ιούνη στο Βίτσι. Την συγκέντρωση οργάνωσε η Πανελλαδική Επιτροπή για την Ειρήνη και οι υπόλοιπες οργανώσεις του αντάρτικου κινήματος. Συγκινητικά ήταν και εκεί τα λόγια του Υβ Φαρζ: «Θα φύγουμε απ' την Ελλάδα με μαρτυρίες τρανταχτές. Και σας υποσχόμαστε πως μόλις φτάσουμε στο Παρίσι μπροστά σε όλους τους λαούς θα ντροπιάσουμε τους Αγγλοαμερικάνους ιμπεριαλιστές».
Αργότερα, στις 5 Ιούνη, η αντιπροσωπεία συναντήθηκε με τους αντάρτες της ΕΠΟΝ. «Αξέχαστες θα μείνουν, έγραψε η ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ - για τους μαχητές του ΔΣΕ του Γράμμου και του Βίτσι, τους Επονίτες - Επονίτισσες, οι μέρες που ανάμεσά μας βρέθηκαν οι διαλεχτοί φίλοι του λαού μας, αντιπρόσωποι του γαλλικού λαού. Ηταν μια ακόμη χειροπιαστή απόδειξη για την παγκόσμια αλληλεγγύη. Μια ακόμα απόδειξη για το ότι στο σκληρό και δίκαιο αυτό αγώνα δεν είμαστε μόνοι». Να τι έγραψε ο Πωλ Ελυάρ για την ελληνική νεολαία και την ΕΠΟΝ εκείνες τις ώρες: «Οι νέοι και οι νέες της Ελλάδας είναι γεροί. Και θέλουν την ευτυχία της χώρας τους. Και η χώρα τους θα βρει την υγεία της, την ευτυχία της με τη νίκη. Η νεολαία της Ελλάδας παρασέρνει τραγουδώντας τη νεολαία του κόσμου στον απελευθερωτικό αγώνα. Μέσα στον πόνο και στον αγώνα χαμογελάει στο μέλλον, στις θαυμαστές μέρες που δε θα σκοτώνουν και όπου δε θα υπάρχουν πια εχθροί, όπου όλοι οι άνθρωποι θα 'ναι αδέλφια».
Στις 6 Ιούνη, ο ΔΣΕ υποδέχτηκε τη γαλλική αντιπροσωπεία στο Γράμμο. Σε μιά σεμνή τελετή, την αντιπροσωπεία, θα προσφωνήσει ο Βασίλης Μπαρτζιώτας, ενώ από τις πιο συγκινητικές στιγμές της επίσκεψης της αντιπροσωπείας στο Γράμμο ήταν η τελετή κατά την οποία απονεμήθηκε στον Ελυάρ μετάλλιο από νεκρό μαχητή της μάχης του Λιτόχωρου.
Την τελετή θα μας περιγράψει με ακρίβεια η εφημεριδα "Προς την νίκη":
Στο πυκνό δάσος που ποτέ μια αχτίνα ήλιου δεν περνάει είναι ένα ίσωμα σαν πλατεούλα κι ένας διάδρομος ανάμεσα απτά δένδρα. Ελατοκλώναρα ολόγυρα και συνθήματα. Εκεί συγκεντρώθηκαν τα τμήματα της ΙΧ Μεραρχίας. Λίγο πιο κάτω μια χαραδρούλα κι από κει ο εχθρός. Δεξιά, αριστερά απτό διάδρομο παραταγμένοι οι μαχητές και οι μαχήτριες. Μια ομάδα με ομοιόμορφη στολή παρουσιάζει όπλα. Η μουσική παίζει τον ύμνο του ΕΛΑΣ. Περνάει η αντιπροσωπεία, ο υπουργός σ. Κόκκαλης και η διοίκηση της Μεραρχίας χαιρετίζοντας. Στην πλατεούλα με γρηγοράδα και τάξη το τμήμα. Δίνονται παραγγέλματα. Ο στρατηγός σ. Παλαιολόγου παίρνει αναφορά και δίνει στον υπουργό. Και ύστερα ξεσπάνε τα τραγούδια, τα συνθήματα, οι φωνές και τα χειροκροτήματα. Οι φαντάροι ακούν το βοητό σαν νεροποντή. Ακούν τον αχό του τραγουδιού σαν μήνυμα ειρήνης. Δύο κόσμοι ανταμώθηκαν για μια φορά ακόμα στις 2.30 η ώρα στις 8 του Ιούνη. Ο ένας τραβάει προς τον τάφο, το σκοτάδι. Ο άλλος προς το φως, τη ζωή, σκορπώντας γύρω χαρά, τραγούδια. Υστερα σιγή. Τίποτα δε σαλεύει. Ο στρατηγός προχωράει στον Ελυάρ. Χαιρετά και καρφιτσώνει το παράσημο "Λιτόχωρο" και αργά, καθαρά χτυπητά σα να θέλει να φτάσουν τα λόγια ως τα κατάβαθα της ψυχής, να πετάξουν ως τις άκρες της γης, λέει: "Η λεύτερη Ελλάδα μέσω της ΙΧης Μεραρχίας σας προσφέρει το παράσημο "Λιτόχωρο" παρμένο απτό νωπό τάφο του ήρωα νεκρού μας ταγματάρχη Ανδρεάδη...
Οταν ήρθε η σειρά του να μιλήσει, ο Ελυάρ είπε: "Σύντροφοι σας ευχαριστώ για το μετάλλιο. Νιώθω πως δεν το αξίζω. Μα το δέχομαι γιατί θα το φορώ στ' όνομα όλων των Γάλλων που παλεύουν και πάλεψαν όπως εσείς. Σας δίνω όρκο πως το μήνυμα του νεκρού συντρόφου σας Ανδρεάδη θα γίνει γνωστό σ' όλο τον κόσμο... Απ' όλο τον κόσμο στην Ελλάδα είδα τα πιο ξεκάθαρα μάτια. Θα τα δείξουμε σ' όλο τον κόσμο... Στη Γαλλία θα φέρουμε ελπίδα και δύναμη απ' το Γράμμο. Ζήτω το ΚΚΕ. Ζήτω ο σ. Ν. Ζαχαριάδης. Ζήτω η νίκη κι ο θρίαμβος των λαών πάνω στη γη".
Λίγες ημέρες αργότερα η γαλλική αντιπροσωπεία εγκατέλειψε την Ελεύθερη Ελλάδα και πήρε το δρόμο της επιστροφής. Ο Ζαν Μορίς Ερμαν άφησε πίσω του ένα ποίημα με τίτλο «Γράμμος», που απόσπασμά του δημοσιεύτηκε στον Τύπο του ΔΣΕ σε ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά από τους Γιώργη Σεβαστίκογλου και Μάνο Ζαχαρία:
«Βουνά της Ελλάδας, όπου πετάνε σταυραετοί/ βουνά της Ελλάδας όπου ζούνε οι δυνατοί/ βουνά που σείεστε απτίς βροντές κι από τα πολυβόλα/ βουνά χρυσαφένια που στις κορφές σας τραγουδάν, χορεύουν και πεθαίνουν.
Βουνά με τα παχιά βελούδινα λιβάδια, βουνά δασοντυμένα/ βουνά γυμνά με τα τραχιά, σταχτιά ηλιόδαρτα τσουγκάρια/ βουνά χιονοστεφανωμένα, όπου κάθονταν οι θεοί/ βουνά όπου αναβρύζουν γάργαρα νερά και γιόζουν απτό αίμα/ βουνά χαράς, βουνά οργής.
Ολα εσείς τα βουνά πούχετε πάρει τάξη μάχης./ Είστε του κόσμου η απαντοχή και της καρδιάς μας η αγάπη».
Ο Πωλ Ελυάρ έγραψε και χάρισε στον ΔΣΕ το παρακάτω:
«Το Βίτσι και ο Γράμμος, οι δυο αυτές κορφές του λεύτερου κόσμου, δεν είναι καθόλου πιο κάτω από κει που τις είχε βάλει η φαντασία μου. Αντίθετα, γιατί είδα εκεί τους μαχητές που τις στολίζουν με τον απίστευτο ηρωισμό τους, τους μαχητές πούναι η φωτιά των βουνών και ολόκληρης της Ελλάδας, τιμή για τον πολιτισμένο κόσμο που δε θέλει να πεθάνει κάτω απ' την ασφυκτική πίεση μιας μειοψηφίας εκμεταλλευτών, εμπρηστών του πολέμου. Ο ήλιος και η γης είναι ολότελα δικοί τους. Αδελφοί μου, αδελφές μου με το καλοσυνάτο και ωραίο χαμόγελο, πόσες φορές δε δάκρυσα ακούγοντας σας να τραγουδάτε, βλέποντας όλους έτσι ενωμένους στην αγάπη για την πατρίδα σας, στην εμπιστοσύνη σας για το μέλλον. Μισούμε τον πόλεμο αλλά δυστυχία σε κείνους που θα μας τον επιβάλλουν.
Φεύγω και φυλάω στην καρδιά μου σαν διαμάντι την αξέχαστη θύμηση της σωματικής και ψυχικής σας υγείας, τον ενθουσιασμό σας, την αδελφοσύνη σας, την πίστη σας για τη νίκη. Το μέλλον είναι δικό σας. Επειδή είσαστε ενωμένοι τα καταπιεσμένα αδέλφια σας αύριο θάρθουνε μαζί σας. Η λευτεριά και η αδελφοσύνη είναι μεταδοτικές. Δεν μπορούν να κάνουν τίποτα ενάντια σ' ένα λαό πούναι ενωμένος. Κι η θάλασσα καρτερικά θα δεχτεί τους σκλάβωνές σας.
Ζήτω η Ελλάδα ενωμένη και λεύτερη!
Ζήτω η αδελφοσύνη των λαών!
Ζήτω η ειρήνη που χτίζεται!
Με σεβασμό σας χαιρετώ
Πωλ Ελυάρ».
 |
| Ο Πωλ Ελυάρ σε πορεία από το Βίτσι στον Γράμμο |
Το 1949 ήταν χρόνος πρωτοφανούς όξυνσης της διεθνούς κατάστασης. Πέραν των όσων άλλων συνέθεταν το παγκόσμιο σκηνικό εκείνης της εποχής, η δημιουργία του ΝΑΤΟ είναι αρκετή απόδειξη για να κατανοήσει κανείς ποια ήταν η νέα κατάσταση που δημιουργούνταν. Το σύμφωνο του ΝΑΤΟ υπογράφτηκε στην Ουάσιγκτον, στις 4 του Απρίλη του 1949, από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας, του Καναδά, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας, του Βελγίου, της Ολλανδίας, του Λουξεμβούργου, της Ισλανδίας, της Δανίας και της Νορβηγίας. Με την υπογραφή αυτού του συμφώνου τα δυτικοευρωπαϊκά κράτη έθεταν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις κάτω από τον αποφασιστικό έλεγχο του αμερικανικού Πενταγώνου. Ολες οι προαναφερόμενες κυβερνήσεις υπέγραψαν διμερείς στρατιωτικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ, στις οποίες καθορίζονταν οι όροι για την παροχή της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας, ο εξοπλισμός των Ενόπλων Δυνάμεών τους, κ.ά. Τέλος, τα στρατιωτικά τους δόγματα ενιαιοποιήθηκαν σ' ένα κοινό αμερικανόπνευστο στρατιωτικό δόγμα, αυτό της Ατλαντικής Συμμαχίας. Με τη δημιουργία του ΝΑΤΟ ολοκληρώνεται η ανασυγκρότηση του διεθνούς ιμπεριαλισμού με ηγέτη τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μια ανασυγκρότηση που είχε ξεκινήσει σε οικονομικοπολιτικό επίπεδο με το «Δόγμα Τρούμαν» και το «Σχέδιο Μάρσαλ».
Η εξέλιξη αυτή δεν μπορούσε να μην έχει καθοριστική επίδραση στα ελληνικά πράγματα, αν και η Ελλάδα μπήκε στο ΝΑΤΟ τρία χρόνια αργότερα. Ωστόσο τα πακέτα Μάρσαλ είχαν ήδη από το 1946 να καταφθάνουν στην Ελλάδα.
Την πρώτη του Ιούνη κατέφθασε στον Γράμμο η γαλλική επιτροπή. Σκοπός του ταξιδίου αυτού ήταν να ενισχυθεί το διεθνές κύρως του ΔΣΕ και να κινητοποιηθεί ο γαλλικός αλλά και ολόκληρος ο ευρωπαικός λαός στην στήρηξή του. Επιπροσθέτως με αυτόν τον τρόπο θα προσδίδονταν κύρος στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση που βρίσκονταν εν τω μέσο διεργασιών για δημοκρατική λύση του εμφυλίου πολέμου. Η γαλλική αποστολή που κατά πάσα πιθανότητα έφθασε στον Γράμμο μέσω της Αλβανίας συμποεριλάμβανε τους παρακάτω :
- Τον Πωλ Ελυάρ, τον γνωστό Γάλλο ποιητή
- Τον Υβ Φαρζ, πρώην υπουργό και μέλος της επιτροπής του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης
- Τον Ζαν Μορίς Ερμαν, στέλεχος του αριστερού σοσιαλιστικού κινήματος της Γαλλίας
- Τον Ανρύ Μπασίς, γραμματέα της Επιτροπής Βοήθειας για την Ελλάδα
Η γαλλική αντιπροσωπία έγινε δεκτή στο Γενικό Αρχηγείο με μεγάλο ενθουσιασμό από στελέχη και μαχητές. Το πρακτορείο ειδήσεων "Ελεύθερη Ελλάδα" του ΔΣΕ, εξέδωσε αμέσως σχετική ανακοίνωση.
Η νέα διεθνής κατάσταση που δημιουργήθηκε το 1949, με την σύσταση του ΝΑΤΟ, οι ανακατατάξεις στα Βαλκάνια και η γενικότερη μειονεκτική κατάσταση στην οποία βρισκόταν ο ΔΣΕ ήταν τα στοιχεία που θορύβησαν την ΕΣΣΔ και την ώθησαν, τον Απρίλη του 1949, να πάρει την πρωτοβουλία και να προτείνει στο ΚΚΕ τον τερματισμό της ένοπλης πάλης στην Ελλάδα. Λίγο αργότερα όμως κάθε προετοιμασία για υποχώρηση του ΔΣΕ σταμάτησε για το λόγο ότι στο πλαίσιο του ΟΗΕ εμφανίστηκαν πρωτοβουλίες για ειρηνική διευθέτηση του ελληνικού ζητήματος. Με επίσημη μάλιστα ανακοίνωση του σοβιετικού πρακτορείου ΤΑΣ και αρθρογραφία στην Πράβντα διευκρινίστηκε τότε ότι την πρωτοβουλία ειρηνικής διευθέτησης είχαν λάβει οι Αγγλοαμερικανοί, κάτι που επιβεβαιώνει και ο Αμερικανός ιστορικός Λόρενς Γουίτνερ στο βιβλίο του: «Η αμερικάνικη επέμβαση στην Ελλάδα», εκδόσεις Βάνιας - Θεσσαλονίκη 1991, σελ. 358. Παρά τις πιέσεις της ΕΣΣΔ οι προσπάθειες για ειρηνική διευθέτηση του ελληνικού ζητήματος δεν έφεραν αποτέλεσμα και φάνηκε οτι από την αρχή τόσο οι Αμερικάνοι όσο και οι Άγγλοι δεν επιθυμούσαν μιά τέτοια διευθέτηση. Άλλωστε η αμερικανική στρατιωτική ηγεσία στην Ελλάδα εκτιμούσε την νίκη του Ε.Σ. απέναντι στον ΔΣΕ. Ένα ακόμα στοιχείο που ώθησε τους Αμερικάνους στο να σταματήσουν τις προσπάθειες αυτές, αποτέλεσε και η δέσμευση του Τίτο απέναντί τους να κλείσει τα σύνορα και να απέμπλακεί από το ελληνικό ζήτημα.
Παρ' όλα αυτά, πάνω στο θέμα που εξετάζουμε, οφείλουμε να κρατήσουμε το γεγονός ότι η γαλλική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Πωλ Ελυάρ έρχεται στην Ελεύθερη Ελλάδα στα τέλη του Μάη του 1949, όταν στο Παρίσι διεξάγεται ακόμα η τετραμερής Διάσκεψη (Αγγλία, Γαλλία , ΗΠΑ ,ΕΣΣΔ σχετικά με την Γερμανία). Δεν είναι τυχαίο, επίσης, ότι η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση με ανακοίνωσή της στις 31/5/1949 χαιρέτισε «την ειλικρινή προσπάθεια της μεγάλης χώρας του Σοσιαλισμού να βοηθήσει το μικρό λαό μας να βρει την ειρήνη και την ησυχία του».
Η άφιξη της γαλλικής αντιπροσωπείας
Βρισκόμαστε λοιπόν, στο σημείο όπου η γαλλική αντιπροσωπεία καταφθάνει στον Γράμμο στις 31 του Μάη του 1949. Για λόγους ασφάλειας της αποστολής είναι πιθανό την εποχή εκείνη, να μην επισημοποιήθηκε το μέρος άφιξης και οι πραγματικές ημερομηνίες. Πάντως είναι γεγονός ότι η γαλλική αντιπροσωπεία το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου βρίσκονταν στην Ελλάδα και περιόδευε σε διάφορα μέτωπα στην εγγύς περιοχή του Γράμμου. Την αντιπροσωπεία υποδέχθηκαν στο Γενικό αρχηγείο οι παρακάτω:
- Η προσωρινή δημοκρατική κυβέρνηση
- Ο διευθυντής μειωνοτήτων του υπουργείου εσωτερικών Κότσεφ
- Ο γραμματέας της ΕΠΟΝ Ακριτίδης
- Τα μέλη της Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ένωσης Γυναικών, Ρούλα, Ρίτα και Ουρανία
- Τα μέλη του ΑΚΕ, Γρίβας και Λουλές
- Οι αντιπρόσωποι της Λαικής Εξουσίας, Γ. Γιάμος και Κάτια Γιάμου
Το κλίμα της τελετής ήταν συγκινητικό και για τις δύο μεριές και χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Πωλ Ελυάρ: «Εχω ξαναπεί πολλές φορές και θα το πω και τώρα ότι οι Ελληνες είναι αυτοί που απέδειξαν πως η λέξη λευτεριά δε μεταφράζεται στα αγγλικά. Ημουν στην Ελλάδα και το '46. Γνώρισα το λαό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Ομως, η τωρινή μου συγκίνηση είναι εντελώς διαφορετική».
Στη λιτή εκδήλωση που ακολούθησε, την αντιπροσωπεία χαιρέτισε ο πρόεδρος της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης Μήτσος Παρτσαλίδης, ο οποίος είπε ανάμεσα σε άλλα: «Ο σύντροφός μας Ελυάρ θα θυμάται τι γράψανε πάνω σ' ένα πανί με το αίμα των σκοτωμένων και πληγωμένων συντρόφων τους οι διαδηλωτές της Πλατείας Συντάγματος στις 3 του Δεκέμβρη 1944. "Οταν ένας λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα". Μπροστά σ' αυτό το δίλημμα βρίσκεται χρόνια τώρα ο ελληνικός λαός. Και δε συνήθισε να διστάζει ο ελληνικός λαός μπροστά σε τέτοια διλήμματα. Εκανε και κάνει αυτό που προστάζει η ιστορία του και η μοίρα του. Ξετινάζει και κατακουρελιάζει την αντιδραστική ουτοπία, ότι είναι δυνατό ένα καθεστώς τρόμου και αίματος να εξασφαλίσει στην Ελλάδα ησυχία και σίγουρο προγεφύρωμα για τα σκοτεινά σχέδια του ιμπεριαλισμού. Μα, ο πόλεμος είναι πόλεμος, με τη φρίκη του, τις καταστροφές του και την ερήμωσή του. Εμείς αφού κάμαμε ό,τι έβγαινε από το χέρι μας για να μη φτάσουμε στο σκληρό αδελφοκτόνο πόλεμο, καταβάλαμε πολλές προσπάθειες και ύστερα από το ξέσπασμά του για να τον σταματήσουμε. Με ικανοποίηση διαπιστώνουμε πως η τελευταία έκκλησή μας στο Παγκόσμιο Συνέδριο της Ειρήνης και στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ βρήκε βαθιά απήχηση στην Παγκόσμια Δημοκρατική κοινή γνώμη. Ο ελληνικός λαός με μεγάλες ελπίδες χαιρέτισε τις προτάσεις της Σοβιετικής Ενωσης για την ειρήνευση στην Ελλάδα. Πιστεύουμε πως η συμπαράστασή σας, συμπαράσταση πιστών και ειλικρινών φίλων του λαού μας, θα βοηθήσει για να αληθέψουν οι ελπίδες του πολύπαθου λαού μας και να καταρρεύσουν τα σχέδια του μοναρχοφασισμού που θέλει συνέχιση της αδελφικής αιματοχυσίας».
Στην ανταπάντησή του στον Παρτσαλίδη, ο Πωλ Ελυάρ θα δηλώσει: "Θέλω να σας πω πως πολλοί Γάλλοι και πολλοί δημοκράτες άνθρωποι σ' όλο τον κόσμο θα θέλανε να βρίσκονται εδώ μαζί σας όπως βρισκόμαστε κι εμείς απόψε. Είχα την τιμή να έρθω στην Ελλάδα το 1946 με πρόσκληση της ΕΠΟΝ. Από τα πολύ παλιά, το φως της Ελλάδας ήταν το φως της ειρήνης και της σκέψης. Ακόμα κι αυτοί που είναι ενάντιά σας ξέρουν πως τον πόλεμο, που σας επέβαλαν, τον διεξάγετε με καταπληκτική παλικαριά. Νικήσατε τους Ιταλούς και Γερμανούς. Θα νικήσετε κι όσους Αγγλοσάξονες ονειρεύονται να μετατρέψουν σε παγκόσμιο πόλεμο τον πόλεμο που σας κηρύξανε. Και θα 'στε σεις πάλι που με τη νίκη σας θα σώσετε την ειρήνη ολόκληρου του κόσμου. Κάθε βρισιά ενάντια στον ελληνικό λαό είναι βρισιά ενάντια σε κάθε τίμιο άνθρωπο σ' όλο τον κόσμο. Ξαναεπαναλαμβάνω αυτό που είπα το 1944 κι αργότερα το 1946, όταν ήρθα στην Ελλάδα. Η λέξη λευτεριά δεν μπορεί να μεταφραστεί στα αγγλικά".
Στο σημείο αυτό τα χειροκροτήματα και τα δάκρυα είναι πολλά και από τις δύο μεριές. Ο Πωλ Ελυάρ διακόπτει για λίγο φανερά συγκινημένος και συνεχίζει: "Σκοπός του ταξιδιού μας δεν ήταν να διαπιστώσουμε μονάχα τι κάνατε, παρά να βοηθήσουμε τη νίκη σας διαδηλώνοντας στον κόσμο αυτά που θα δούμε. Η λευτεριά είναι αδιαίρετη. Αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα αφορούν όλους τους ανθρώπους. Ελπίζω πως θα κάνουμε ολοένα και περισσότερα για σας που είστε ήρωες του πιο δίκαιου ιδανικού και αγνοί αγωνιστές της λευτεριάς και της ειρήνης. Μιάς ειρήνης που ξεκινά πό εσάς και αγκαλιάζει όλον τον κόσμο. Για άλλη μια φορά, σας ευχαριστώ για την πρόσκλησή σας. Με το φωτεινό βλέμμα σας, μας καλωσορίζει το μέλλον. Ενα μέλλον δικαιοσύνης και ευτυχίας σε μια ζωή αξιοπρέπειας και αδελφοσύνης.
Ζήτω η Ελεύθερη Δημοκρατική Ελλάδα - Ζήτω η Ελευθερία»
Όταν ο Ελυάρ τελέιωσε τον λόγο του στο βήμα ανέβηκαν και άλλοι απεσταλμένοι της γαλλικής αντιπροσωπείας. Ακολύθησε ο Υβ Φαρζ που ανάμεσα σε άλλα τόνισε: «Πατώντας το χώμα της Ελεύθερης Ελλάδας χαιρετώ τους μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού. Η μάχη για τη λευτεριά είναι κοινή μας υπόθεση. Προχωρούμε βήμα στο βήμα, κρατώντας όπλα στα χέρια μας κάθε φορά που μας το επιβάλλουνε, πάντοτε όμως με τη θέληση να κατακτήσουμε ειρηνικά το δίκαιο και τη λευτεριά. Είστε άνδρες και γυναίκες αφοσιωμένοι στα ιδανικά των προγόνων σας, που δέχεστε κάθε θυσία, κάθε πειθαρχία για το ιδανικό της δημοκρατίας». Τα λόγια του προκαλούν αίσθηση και ενθουσιασμό και συνεχίζει ο Ανρύ Μπασίς: «Ο ελληνικός λαός συσπειρωμένος γύρω στο Δημοκρατικό Στρατό και στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, εμποδίζοντας τους Αμερικάνους ιμπεριαλιστές να μετατρέψουν την Ελλάδα σε προγεφύρωμα και βάση εξόρμησης για τα επιθετικά τους σχέδια ενάντια στη Σοβιετική Ενωση, ενάντια στις Λαϊκές Δημοκρατίες, ενάντια στους λαούς, προσφέρει μιαν ανεκτίμητη συνεισφορά στην υπόθεση της ειρήνης σ' ολόκληρο τον κόσμο. Βοηθώντας τον ελληνικό λαό υπερασπιζόμαστε την ειρήνη. Ζήτω ο Δημοκρατικός Στρατός της Ελλάδας - Ζήτω η ελεύθερη κι ανεξάρτητη Ελλάδα!!!».
Τέλος, ο Ζαν Ερμαν είπε και αυτός ανάμεσα σε άλλα: «Η απειλή μιας καινούριας καταστροφής πλανιέται πάνω από ολάκερη την ανθρωπότητα. Το πρώτο θύμα ήταν ο ελληνικός λαός. Και ο ελληνικός λαός είναι ο πρώτος που ορθώθηκε στον καινούριο αγώνα για τη λευτεριά. Τον ελληνικό λαό τον συνοδεύουν οι ευχές κι οι ελπίδες όλων των εργαζομένων κι όλων των δημοκρατών του κόσμου ίδια και απαράλλαχτα όπως κι όταν εδώ και 8 χρόνια τσάκιζε πρώτος τους φασίστες εισβολείς. Αυτό είναι που είχαμε να σας πούμε. Αυτό είναι που θα επαναλάβουμε όταν γυρίσουμε στη χώρα μας. Ζήτω η λεύτερη δημοκρατική Ελλάδα - Ζήτω ο στρατός σας - Ζήτω η ελευθερία».
Η γαλλική αντιπροσωπεία μετά την τελετή υποδοχής και αφού αναπάυθηκε για σύντομο διάστημα ήρθε σε επαφή με τους απλούς ανθρώπους της Ελεύθερης Ελλάδας και άκουσε από πρώτο χέρι την κατάσταση του πολέμου που βίωναν. Μίλησε με τους στρατίωτες του ΔΣΕ, με τις μανάδες, με τους ξεσπιτωμένους, με τους καταδιωκόμενους που είχαν φύγει από τις περιοχές που κατείχε ο αστικός στρατός για να γλιτώσουν από τις διώξεις και το συνεχές κυνηγητό. Ακουσε για τα παλουκωμένα κεφάλια, για τα καμένα χωριά, για τα παιδιά που οι γονείς τους τα έστειλαν στις Λαϊκές Δημοκρατίες για να σωθούν,και για τις δύσκολες συνθήκες του άνισου πολέμου .
Τις επόμενες μέρες, η αντιπροσωπεία, συνοδευόμενη από μέλη της ΠΔΚ, περιόδευσε στην περιοχή του Βίτσι, συμμετείχε σε πολλές λαϊκές συγκεντρώσεις, πολιτικές και εόρταστικές και μίλησε με τον απλό κόσμο. Αργότερα πραγματοποίησε επίσκεψη στα νοσοκομεία του ΔΣΕ, στάθηκε δίπλα στους μαχητές του στην ώρα της μάχης και τα μέλη της δε δίστασαν, σε στιγμές πολεμικής ανάπαυλας, να πάρουν τον τηλεβόα και να απευθυνθούν στους φαντάρους του αντίπαλου στρατού. Παράλληλα συμμετείχε και σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις που οργανώθηκαν προς τιμή της. Σε μία από αυτές ο ηθοποιός Γ. Βεάκης απάγγειλε το ποίημα του Ελυάρ «Αθήνα», που ο ποιητής είχε γράψει στις 9 Δεκεμβρίου του 1944.
Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις άλλες εκδηλώσεις έχει και η πρώτη προβολή ταινίας του ΔΣΕ που γύρισαν σε συνθήκες πολέμου ο σκηνοθέτης Γ. Σεβαστίκογλου με τους Μάνο Ζαχαρία και Α. Μουσούρη.
Μια ακόμη ξεχωριστή στιγμή αποτέλεσε η μεγάλη λαϊκή συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν της αντιπροσωπείας στις 4 Ιούνη στο Βίτσι. Την συγκέντρωση οργάνωσε η Πανελλαδική Επιτροπή για την Ειρήνη και οι υπόλοιπες οργανώσεις του αντάρτικου κινήματος. Συγκινητικά ήταν και εκεί τα λόγια του Υβ Φαρζ: «Θα φύγουμε απ' την Ελλάδα με μαρτυρίες τρανταχτές. Και σας υποσχόμαστε πως μόλις φτάσουμε στο Παρίσι μπροστά σε όλους τους λαούς θα ντροπιάσουμε τους Αγγλοαμερικάνους ιμπεριαλιστές».
Αργότερα, στις 5 Ιούνη, η αντιπροσωπεία συναντήθηκε με τους αντάρτες της ΕΠΟΝ. «Αξέχαστες θα μείνουν, έγραψε η ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ - για τους μαχητές του ΔΣΕ του Γράμμου και του Βίτσι, τους Επονίτες - Επονίτισσες, οι μέρες που ανάμεσά μας βρέθηκαν οι διαλεχτοί φίλοι του λαού μας, αντιπρόσωποι του γαλλικού λαού. Ηταν μια ακόμη χειροπιαστή απόδειξη για την παγκόσμια αλληλεγγύη. Μια ακόμα απόδειξη για το ότι στο σκληρό και δίκαιο αυτό αγώνα δεν είμαστε μόνοι». Να τι έγραψε ο Πωλ Ελυάρ για την ελληνική νεολαία και την ΕΠΟΝ εκείνες τις ώρες: «Οι νέοι και οι νέες της Ελλάδας είναι γεροί. Και θέλουν την ευτυχία της χώρας τους. Και η χώρα τους θα βρει την υγεία της, την ευτυχία της με τη νίκη. Η νεολαία της Ελλάδας παρασέρνει τραγουδώντας τη νεολαία του κόσμου στον απελευθερωτικό αγώνα. Μέσα στον πόνο και στον αγώνα χαμογελάει στο μέλλον, στις θαυμαστές μέρες που δε θα σκοτώνουν και όπου δε θα υπάρχουν πια εχθροί, όπου όλοι οι άνθρωποι θα 'ναι αδέλφια».
Στις 6 Ιούνη, ο ΔΣΕ υποδέχτηκε τη γαλλική αντιπροσωπεία στο Γράμμο. Σε μιά σεμνή τελετή, την αντιπροσωπεία, θα προσφωνήσει ο Βασίλης Μπαρτζιώτας, ενώ από τις πιο συγκινητικές στιγμές της επίσκεψης της αντιπροσωπείας στο Γράμμο ήταν η τελετή κατά την οποία απονεμήθηκε στον Ελυάρ μετάλλιο από νεκρό μαχητή της μάχης του Λιτόχωρου.
Την τελετή θα μας περιγράψει με ακρίβεια η εφημεριδα "Προς την νίκη":
Στο πυκνό δάσος που ποτέ μια αχτίνα ήλιου δεν περνάει είναι ένα ίσωμα σαν πλατεούλα κι ένας διάδρομος ανάμεσα απτά δένδρα. Ελατοκλώναρα ολόγυρα και συνθήματα. Εκεί συγκεντρώθηκαν τα τμήματα της ΙΧ Μεραρχίας. Λίγο πιο κάτω μια χαραδρούλα κι από κει ο εχθρός. Δεξιά, αριστερά απτό διάδρομο παραταγμένοι οι μαχητές και οι μαχήτριες. Μια ομάδα με ομοιόμορφη στολή παρουσιάζει όπλα. Η μουσική παίζει τον ύμνο του ΕΛΑΣ. Περνάει η αντιπροσωπεία, ο υπουργός σ. Κόκκαλης και η διοίκηση της Μεραρχίας χαιρετίζοντας. Στην πλατεούλα με γρηγοράδα και τάξη το τμήμα. Δίνονται παραγγέλματα. Ο στρατηγός σ. Παλαιολόγου παίρνει αναφορά και δίνει στον υπουργό. Και ύστερα ξεσπάνε τα τραγούδια, τα συνθήματα, οι φωνές και τα χειροκροτήματα. Οι φαντάροι ακούν το βοητό σαν νεροποντή. Ακούν τον αχό του τραγουδιού σαν μήνυμα ειρήνης. Δύο κόσμοι ανταμώθηκαν για μια φορά ακόμα στις 2.30 η ώρα στις 8 του Ιούνη. Ο ένας τραβάει προς τον τάφο, το σκοτάδι. Ο άλλος προς το φως, τη ζωή, σκορπώντας γύρω χαρά, τραγούδια. Υστερα σιγή. Τίποτα δε σαλεύει. Ο στρατηγός προχωράει στον Ελυάρ. Χαιρετά και καρφιτσώνει το παράσημο "Λιτόχωρο" και αργά, καθαρά χτυπητά σα να θέλει να φτάσουν τα λόγια ως τα κατάβαθα της ψυχής, να πετάξουν ως τις άκρες της γης, λέει: "Η λεύτερη Ελλάδα μέσω της ΙΧης Μεραρχίας σας προσφέρει το παράσημο "Λιτόχωρο" παρμένο απτό νωπό τάφο του ήρωα νεκρού μας ταγματάρχη Ανδρεάδη...
Οταν ήρθε η σειρά του να μιλήσει, ο Ελυάρ είπε: "Σύντροφοι σας ευχαριστώ για το μετάλλιο. Νιώθω πως δεν το αξίζω. Μα το δέχομαι γιατί θα το φορώ στ' όνομα όλων των Γάλλων που παλεύουν και πάλεψαν όπως εσείς. Σας δίνω όρκο πως το μήνυμα του νεκρού συντρόφου σας Ανδρεάδη θα γίνει γνωστό σ' όλο τον κόσμο... Απ' όλο τον κόσμο στην Ελλάδα είδα τα πιο ξεκάθαρα μάτια. Θα τα δείξουμε σ' όλο τον κόσμο... Στη Γαλλία θα φέρουμε ελπίδα και δύναμη απ' το Γράμμο. Ζήτω το ΚΚΕ. Ζήτω ο σ. Ν. Ζαχαριάδης. Ζήτω η νίκη κι ο θρίαμβος των λαών πάνω στη γη".
Λίγες ημέρες αργότερα η γαλλική αντιπροσωπεία εγκατέλειψε την Ελεύθερη Ελλάδα και πήρε το δρόμο της επιστροφής. Ο Ζαν Μορίς Ερμαν άφησε πίσω του ένα ποίημα με τίτλο «Γράμμος», που απόσπασμά του δημοσιεύτηκε στον Τύπο του ΔΣΕ σε ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά από τους Γιώργη Σεβαστίκογλου και Μάνο Ζαχαρία:
«Βουνά της Ελλάδας, όπου πετάνε σταυραετοί/ βουνά της Ελλάδας όπου ζούνε οι δυνατοί/ βουνά που σείεστε απτίς βροντές κι από τα πολυβόλα/ βουνά χρυσαφένια που στις κορφές σας τραγουδάν, χορεύουν και πεθαίνουν.
Βουνά με τα παχιά βελούδινα λιβάδια, βουνά δασοντυμένα/ βουνά γυμνά με τα τραχιά, σταχτιά ηλιόδαρτα τσουγκάρια/ βουνά χιονοστεφανωμένα, όπου κάθονταν οι θεοί/ βουνά όπου αναβρύζουν γάργαρα νερά και γιόζουν απτό αίμα/ βουνά χαράς, βουνά οργής.
Ολα εσείς τα βουνά πούχετε πάρει τάξη μάχης./ Είστε του κόσμου η απαντοχή και της καρδιάς μας η αγάπη».
Ο Πωλ Ελυάρ έγραψε και χάρισε στον ΔΣΕ το παρακάτω:
«Το Βίτσι και ο Γράμμος, οι δυο αυτές κορφές του λεύτερου κόσμου, δεν είναι καθόλου πιο κάτω από κει που τις είχε βάλει η φαντασία μου. Αντίθετα, γιατί είδα εκεί τους μαχητές που τις στολίζουν με τον απίστευτο ηρωισμό τους, τους μαχητές πούναι η φωτιά των βουνών και ολόκληρης της Ελλάδας, τιμή για τον πολιτισμένο κόσμο που δε θέλει να πεθάνει κάτω απ' την ασφυκτική πίεση μιας μειοψηφίας εκμεταλλευτών, εμπρηστών του πολέμου. Ο ήλιος και η γης είναι ολότελα δικοί τους. Αδελφοί μου, αδελφές μου με το καλοσυνάτο και ωραίο χαμόγελο, πόσες φορές δε δάκρυσα ακούγοντας σας να τραγουδάτε, βλέποντας όλους έτσι ενωμένους στην αγάπη για την πατρίδα σας, στην εμπιστοσύνη σας για το μέλλον. Μισούμε τον πόλεμο αλλά δυστυχία σε κείνους που θα μας τον επιβάλλουν.
Φεύγω και φυλάω στην καρδιά μου σαν διαμάντι την αξέχαστη θύμηση της σωματικής και ψυχικής σας υγείας, τον ενθουσιασμό σας, την αδελφοσύνη σας, την πίστη σας για τη νίκη. Το μέλλον είναι δικό σας. Επειδή είσαστε ενωμένοι τα καταπιεσμένα αδέλφια σας αύριο θάρθουνε μαζί σας. Η λευτεριά και η αδελφοσύνη είναι μεταδοτικές. Δεν μπορούν να κάνουν τίποτα ενάντια σ' ένα λαό πούναι ενωμένος. Κι η θάλασσα καρτερικά θα δεχτεί τους σκλάβωνές σας.
Ζήτω η Ελλάδα ενωμένη και λεύτερη!
Ζήτω η αδελφοσύνη των λαών!
Ζήτω η ειρήνη που χτίζεται!
Με σεβασμό σας χαιρετώ
Πωλ Ελυάρ».
 |
| Τύπος του ΔΣΕ για την γαλλική αντιπροσωπεία |
 |
| Τύπος του ΔΣΕ για την γαλλική αντιπροσωπεία |
 |
| Τύπος του ΔΣΕ για την γαλλική αντιπροσωπεία |
 |
| Αφιερομένη στην ΕΠΟΝ φωτογραφία του Πωλ Ελυάρ |
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)