Θανάσης Μπουραζίκας: Ο "Περονόσπορος", μέσα από τις αφηγήσεις του Τριαντάφυλλου Γεροζήση

 

Ελάχιστα έχουν γραφεί ποτέ για το Θανάση Μπουραζίκα, γνωστό στην εποχή της Κατοχής και του Εμφυλίου με το ψευδώνυμο "Περονόσπορος" και σπάνια θα συναντήσει κανείς στη σχετική βιβλιογραφία, οτιδήποτε περισσότερο από το ψευδώνυμό του. Εύκολα κανείς θα θεωρήσει δε, λόγω του ψευδωνύμου αυτού, ότι ο "Περονόσπορος" θα ήταν μάλλον κάποιος σκληροτράχηλος αντάρτης του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, που αντιμετώπιζε τους αντιπάλους του, με σκληρότητα και πάθος.

Ωστόσο, ο Τριαντάφυλλος Γεροζήσης περιγράφει το Θανάση Μπουραζίκα ως κάτι το τελείως διαφορετικό στο βιβλίο του: Ανταρτόπουλο στο ΔΣΕ- Το χαμένο ημερολόγιο.

Ο Θανάσης Μπουραζίκας καταγόταν από τη Μαρμαριανή ή το Μακρυχώρι και κατά την ένταξή του στο ΔΣΕ πρέπει να ήταν ήδη μεσήλικας. Υπήρξε πολεμιστής του Αλβανικού Μετώπου και από τους πρώτους αντάρτες του ΕΛΑΣ. Καθώς αρνήθηκε να καταθέσει το όπλο του με τη Συνθήκη της Βάρκιζας, όταν ο Γεροζήσης τον γνώρισε (τέλη του 1948) πολεμούσε διαρκώς, ήδη για οκτώ χρόνια. Ο Θανάσης Μπουραζίκας υπήρξε μέλος και του ΚΚΕ, οργανωμένος μάλλον στην προπολεμική περίοδο ή κατά την ένταξή του στον ΕΛΑΣ. Το ψευδώνυμο που εκείνος διάλεξε για τον εαυτό του ήταν "Πυρηνόσπορος", που ο λαός μετάτρεψε σταδιακά σε "Περονόσπορο".

Ο Τριαντάφυλλος Γεροζήσης γνώρισε τον "Περονόσπορο" στα τέλη του 1948, όταν κατατάχθηκε εθελοντικά στο ΔΣΕ και εκτελούσε χρέη διοικητή του κέντρου διερχομένων της 123 Ταξιαρχίας στον Όλυμπο. Ο Γεροζήσης αναφέρει ότι η θέση αυτή του είχε ανατεθεί κατόπιν τιμωρίας του από το ΚΚΕ, για λόγους που δεν αναφέρονται. Ο αδελφός του Χρυσόστομος Μπουραζίκας υπήρξε ταγματάρχης του ΔΣΕ, αρχικά στην ίδια ταξιαρχία και μετά στο ΣΑΓΑ. Ο ίδιος ο "Περονόσπορος" είχε το βαθμό του λοχαγού του ΔΣΕ.

Ο Γεροζήσης αναφέρει ότι για τον "Περονόσπορο", οι θρύλοι από τη δράση του στον ΕΛΑΣ ήταν τέτοιοι που τον φανταζόταν ως πανύψηλο άντρα. Ωστόσο, ο Μπουραζίκας ήταν μάλλον κοντός, λιπόσαρκος, με ελάχιστα γένια και χαρακτηριστικά που έμοιαζαν με Ινδιάνο. Το βλέμμα του μόνο πρόδιδε την τεράστια πείρα του σαν αντάρτης. Στο Κέντρο Διερχομένων, μαζί με τον "Περονόσπορο" βρισκόταν και η γυναίκα και ο πεθερός του, ο οποίος έκανε δώρο στο Γεροζήση ένα μαχαίρι με λαβή από κέρατο ελαφιού. 

"Οι άνθρωποι εκείνοι, με έβαλαν πιο μέσα σε κεινη την ατμόσφαιρα, την ανεπανάληπτη, της αδελφοσύνης, της συντροφικότητας, που είχα γνωρίσει από την πρώτη στιγμή και που χαρακτήριζε τις σχέσεις των ανταρτών του ΔΣΕ", γράφει ο Γεροζήσης.

Μαζί με τον Περονόσπορο, οι Μπλούχος και Καλομοίρης, στελέχη του ΔΣΕ υπήρξαν αυτοί που βοήθησαν το νεαρό Γεροζήση να εκπαιδευτεί και να σκληραγωγηθεί, για τη δύσκολη και γεμάτη στερήσεις ζωή του αντάρτικου. Μια από τις πρώτες κουβέντες του Μπουραζίκα ήταν δε η εξής: "Εδώ πρέπει να συνηθίσεις να τρως ότι βρίσκεται".

Μετά το προσκλητήριο, στο κέντρο διερχομένων της 123ης Ταξιαρχίας, ο "Περονόσπορος" διατηρούσε πρόγραμμα για το νεαρό Γεροζήση και τους υπόλοιπους που προορίζονταν για τα έμπεδα της Ταξιαρχίας. Οργάνωνε και ανάθετε διάφορες εργασίες, όπως το κόψιμο ξύλων, το κουβάλημα εφοδίων, ενώ φρόντισε να τους μάθει σημαντικές δεξιότητες που θα τους χρησίμευαν στην αντάρτικη ζωή, όπως το πώς σφάζεται και γδέρνεται ένα αρνί ή κατσίκι, πως κατασκευάζεται μια σούβλα, πώς ανάβεις φωτιά χωρίς καπνό και πώς ψήνεται σωστά το κρέας. 

Ο "Περονόσπορος" μάλιστα πιέσε το Γεροζήση να σφάξει το πρώτο του αρνί, προκειμένου αφενός να σκληραγωγηθεί στη θέα του θανάτου και αίματος, αφετέρου για να μάθει μια σημαντική δεξιότητα, που στο αντάρτικο, μπορούσε να κάνει τη διαφορά της ζωής από το θάνατο. Σταδιακά, ο Μπουραζίκας "υιοθέτησε" το Γεροζήση μεταδίδοντάς του δεκάδες πρακτικές δεξιότητες: Του έμαθε πως ο αντάρτης πάντα μαζί του πρέπει να κουβαλά ένα σακουλάκι αλάτι, τόσο για το φαγητό, όσο και για τα τραύματα. Ποια φυτά μπορείς να μαζέψεις για να διώξεις τις ψείρες από τα ρούχα, πώς αρμολογούνται και λύνονται διάφορα όπλα. Επίσης, του διηγούταν ιστορίες από μάχες και περιστατικά από τη δράση του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, όπως η ενέδρα που έστησαν οι αντάρτες στο Δερελί, ενάντια στη συμμορία του Σούρλα, διαλύοντάς τη σχεδόν ολοκληρωτικά.

Σταδιακά, ο Μπουραζίκας ξεκίνησε να παίρνει μαζί του το Γεροζήση και στο κυνήγι. Του έμαθε να κινείται αθόρυβα, να αναγνωρίζει τα χνάρια διαφόρων ζώων, καθώς και διάφορα κόλπα και τεχνάσματα των ανταρτών, όπως το "αλογοσούρσιμο", δηλαδή το ανάποδο πετάλωμα των μουλαριών και των αλόγων προκειμένου να αφήνουν ίχνη προς την αντίθετη κατεύθυνση, από την οποία κινούνταν. Του έμαθε επίσης να στήνει παγίδες για λαγούς και αγριόπαπιες. 

"Το πιο δύσκολο σε μας, Τριαντάφυλλε, δεν είναι η μάχη, η στιγμή που πολεμάς. Το πιο δύσκολο είναι η καθημερινή ζωή. Εδώ πρέπει να προσέχεις να μην κρυώσεις, να μη σε τσιμπήσει φίδι, σκορπιός ή άλλο ζώο, να μην ξεμοναχιαστείς και σε στριμώξουν οι λύκοι, να μην αφήσεις τα παπούτσια σου να χαλάσουν, να μη φας μυγοφτυγμένο κρέας, να μην κοιμηθείς με βρεγμένη φανέλα ή με βρεγμένα πόδια, αν η καραβάνα σου είναι ξεγάνωτη, να την καθαρίζεις καλά με στάχτη, με συκόφυλλα, με άμμο για να μην οξειδώνεται και δηλητηριαστείς. Να μην πιεις νερό ιδρωμένος. Ιδιαίτερα σε περίπολο ή σε επιχείρηση, τα μάτια σου τέσσερα, πού θα πατήσεις, τι παρέσυρες περπατώντας; Σιγά σιγά θα πρέπει να ξεχωρίζεις τους θορύβους που κάνουν τα διάφορα όπλα. Και όχι χαμένες σφαίρες! Έτσι κι αλλιώς εμάς οι μάνες μας μας έχουν κλάψει. Ας κλάψουν και τους άλλους."

Ετούτα και πολλά άλλα διδάγματα άφησε παρακαταθήκη ο "Περονόσπορος" στο Γεροζήση και η πορεία του βιβλίου του αποδεικνύει το πόσο πολύτιμα ήταν.

Ο Θανάσης Μπουραζίκας συνέχισε να πολεμά μέχρι τις αρχές του 1950. Παρέμεινε με άλλους μαχητές και στελέχη του ΔΣΕ στον Όλυμπο μαζεύοντας αποκομμένους αντάρτες και προωθώντας τους στην Αλβανία. Σκοτώθηκε στις αρχές του 1950 σε άγνωστη τοποθεσία. 

Ο Τριαντάφυλλος Γεροζήσης επέζησε αφάνταστων δυκσολιών και επέστρεψε στην οικογένειά του, στα τέλη του 1949. Το 2000 εξέδωσε το παραπάνω βιβλίο. Έφυγε από τη ζωή το 2018.

Παρέμεινε κομμουνιστής και αγωνιστής έως το τέλος της ζωής του, κάνοντας πράξη αυτό που κάποτε του είχε πει ο "Περονόσπορος":

"Είτε πεθάνουμε, είτε ζήσουμε Τριαντάφυλλε, εμείς είμαστε πια δράκοι. Ανήκουμε στη δρακογενιά του αντάρτικου και δεν θα ξεχαστούμε"

1821. Η επανάσταση και οι απαρχές του ελληνικού αστικού κράτους: Νέος επιστημονικός τόμος από το Τμήμα Ιστορίας του ΚΚΕ

 

Με αφορμή την επέτειο των 200ων ετών από την Επανάσταση του 1821, που σηματοδότησε την απαρχή του ελληνικού αστικού κράτους, το Τμήμα Ιστορίας του ΚΚΕ κυκλοφορεί μια εξαιρετική επιστημονική έκδοση, αφιερωμένη στη συγκεκριμένη περίοδο, που δεν πρέπει να λείπει από κανένα ράφι.

Το Τμήμα Ιστορίας αναφέρει σχετικά: Η ιστορική αποτίμηση της Επανάστασης του 1821, όπως και κάθε άλλου ιστορικού γεγονότος, εκκινεί από συγκεκριμένη ταξική οπτική, συνδέεται αντικειμενικά με τη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα κι επομένως αξιοποιείται και στη διαμόρφωση συγκεκριμένης συνείδησης αναφορικά με το επιθυμητό μέλλον. Διαχρονικά και ανεξάρτητα από την επάρκεια της ιστορικής τεκμηρίωσης, η ελληνική αστική τάξη και οι πολιτικοί και ιδεολογικοί της φορείς χρησιμοποιούν τις επετείους της Επανάστασης του 1821 προκειμένου να προωθήσουν το βασικό αστικό ιδεολόγημα της «εθνικής ενότητας». 

Με άλλα λόγια, ταυτίζουν τα συμφέροντα της αστικής τάξης με τα συμφέροντα του ελληνικού λαού προκειμένου να προωθήσουν τις εκάστοτε προτεραιότητες της καπιταλιστικής εξουσίας. Συνεπώς, αποτελεί πρωταρχική ανάγκη και αναπόσπαστη πλευρά της σημερινής ιδεολογικής-πολιτικής και ταξικής πάλης και της αναζήτησης της ιστορικής αλήθειας τόσο η αποδέσμευση της εργατικής τάξης και γενικά των λαϊκών στρωμάτων από το σύνολο των εκδοχών της αστικής ιστοριογραφίας όσο και η εξαγωγή χρήσιμων –από τη σκοπιά τους– ιστορικών συμπερασμάτων από την Επανάσταση του 1821. Η ενίσχυση αυτής της προσπάθειας αποτελεί το βασικό λόγο έκδοσης της συγκεκριμένης συλλογής κειμένων, τα οποία διαλύουν πολλούς από τους μύθους της κυρίαρχης αστικής ιστοριογραφίας για το 1821 και τροφοδοτούν με ορισμένα σημαντικά συμπεράσματα. 

Σε καμία περίπτωση, βέβαια, δε φιλοδοξούν να εξαντλήσουν όλες τις ιστορικές πτυχές της Επανάστασης. Ωστόσο, γίνεται προσπάθεια μέσα από τα κείμενα ν’ αναδειχτεί η ουσία των ιστορικών γεγονότων, ώστε να διαμορφώσει ο αναγνώστης ταξικά κριτήρια για τη μελέτη της Ιστορίας, στο πλαίσιο μιας πιο ουσιαστικής αντιπαράθεσης με την κυρίαρχη ιδεολογία και πολιτική.

Ανταρτόπουλο στο ΔΣΕ - Το χαμένο ημερολόγιο

 

Δεν πρόκειται προφανώς για κάποια νέα έκδοση, ωστόσο είναι μόλις πρόσφατα που διαβάσαμε με λεπτομέρεια το εξαιρετικό βιβλίο του Τριαντάφυλλου Γεροζήση "Ανταρτόπουλο στο ΔΣΕ - Το χαμένο ημερολόγιο", από τις εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή.

Το βιβλίο του Τριαντάφυλλου Γεροζήση δεν χαρακτηρίζεται από μακροσκελείς αναλύσεις των στρατιωτικών επιχειρήσεων του ΔΣΕ, ούτε από αναλύσεις της ευρύτερης διεθνούς και πολιτικο-οικονομικής συγκυρίας του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου, πώς θα γινόταν τούτο άλλωστε, όταν ο συγγραφέας του ήταν τότε, μόλις 16-17 ετών.

Ωστόσο, η αξία αυτού του βιβλίου, που το ξεχωρίζει κατά τη γνώμη μας από πολλά άλλα βιβλία με παρόμοια θεματολογία έγκειται στο γεγονός ότι εξιστορεί τη δύσκολη καθημερινότητα του αγώνα του ΔΣΕ, σε όλες τις φάσεις του, από την ανάπτυξη στην καμπή. Στο βιβλίο βρίσκουμε γνωστά ιστορικά πρόσωπα της περιόδου του Εμφυλίου, που προβάλλουν στην τελείως ανθρώπινη πτυχή τους. Άλλοι είναι συμπαθείς στο συγγραφέα, άλλοι απόμακροι και απότομοι, άλλοι τρυφεροί και στοργικοί. Εντάσσονται όμως όλοι στο πλαίσιο των αφάνταστων δυσκολιών του αγώνα του ΔΣΕ. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η αποτύπωση της βίας, του ολέθρου και της ερήμωσης της ελληνικής υπαίθρου, μέσα στο Εμφύλιο. Ο μικρός Τριαντάφυλλος ανακαλύπτει ξεχασμένους νεκρούς, χωρίς κεφάλια, ομαδικούς τάφους, έρημα χωριά και αγέλες λύκων και αγριόσκυλων που κυνηγούν τους ανθρώπους. Παρουσιάζει τον πόνο και τη φρίκη του πολέμου, χέρι χέρι με τα βαθιά εκείνα ανθρώπινα συναισθήματα της αλληλεγγύης, της συντροφικότητας και της ανθρωπιάς, που στάθηκαν "άπαρτα κάστρα" του Δημοκρατικού Στρατού και ατσάλωσαν μια ολόκληρη γενικά μαχητών και μαχητριών.

Το βιβλίο αυτό, που πρέπει να διαβαστεί από οποιονδήποτε ασχολείται στα σοβαρά με την ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου, παρουσιάζει ακριβώς αυτό: Την καθημερινότητα στο Δημοκρατικό Στρατό και τον δίκαιο αγώνα του, σε όλο το φάσμα των χρωμάτων του. Ιδιαίτερης σημασίας δε, αποτελεί η πρόσληψη όλων αυτών από ένα νεαρό παιδί εκείνης της εποχής.

Για το συγγραφέα και το βιβλίο από το οπισθόφυλλο της έκδοσης

Ο συγγραφέας, νεαρός ΕΠΟΝίτης, κατατάχθηκε στο ΔΣΕ αρχές του 1949. Στη διάρκεια της θητείας του στο ΔΣΕ κρατούσε ημερολόγιο το οποίο πέταξε όταν πιάστηκε τον Οκτώβρη του ίδιου χρόνου. Με βάση τις θύμησές του από ότι είχε καταγράψει στο ημερολόγιό του και από τη ζωή του στο ΔΣΕ, καταγράφει τα γεγονότα, πρόσωπα και καταστάσεις που έζησε, περιγράφει την προσωπική του διαδρομή, ό,τι έζησε ως μαχητής της 123 Ταξιαρχίας του ΔΣΕ. Δίνει την "εσωτερική" ζωή των ανταρτών, μαχητριών και μαχητών του ΔΣΕ, όπως την είδε και την έζησε, με τα μάτια του νέου των δεκαπέντε-δεκαέξι χρονών, την καθημερινή ζωή, τα καθημερινά προβλήματα, που στα μάτια του πολλές φορές ήταν σκληρότερα από τα αυτά καθ' αυτά τα πολεμικά γεγονότα. 

Τριαντάφυλλος Γεροζήσης 1934- 2018

Προσπαθεί χωρίς ντοκουμέντα, μαρτυρίες και άλλα στοιχεία που ενδεχόμενα να αλλοίωναν την εικόνα που νεαρός όντας είχε για όσα έβλεπε τότε, να παραδώσει στην Ιστορία τις λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής των μαχητριών και μαχητών του ΔΣΕ, χωρίς προσπάθεια ωραιοποίησης ή διόρθωσης, καμιά φορά μάλιστα με ειλικρίνεια και κάποια "παιδική" αφέλεια που προκαλεί εντύπωση. Προσπαθεί να παραδώσει στην Ιστορία την πηγή της δύναμης των μαχητριών και μαχητών του ΔΣΕ, για την αντιμετώπιση των κακουχιών, των στερήσεων, των ελπίδων, των θυσιών της γενιάς του, των ιδανικών που φώτιζαν την ψυχή των ανθρώπων αυτών, από πού εκπορεύονταν όλα αυτά, η δύναμη της θέλησης, η πειθαρχία, η απόφαση για την εκτέλεση των διαταγών, ο καθημερινός αγώνας για την εσωτερική τελειοποίηση, για διαμόρφωση χαρακτήρων μέσα από την κριτική και αυτοκριτική, την αποδοχή της θυσίας με όποιο τρόπο όταν αυτή ήταν αναγκαία. 

Όπως γράφει, ο Σοσιαλισμός, η καλύτερη, η πιο ανθρώπινη κοινωνία, ήταν το ιδανικό των νέων αυτών, κοριτσιών και αγοριών που μέσα στις συνθήκες αυτές, του Αγώνα, της Θυσίας, της Ανιδιοτέλειας, της Αγάπης στο συνάνθρωπο, ωρίμαζαν μέρα με τη μέρα με ασύλληπτη ταχύτητα.

'Ενεκα των ημερών

 

Το αυθεντικό γράμμα του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη για τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο, από τα μπουντρούμια της Ακροναυπλίας, σε επανεκτύπωση μετέπειτα περιόδου

Η μάχη στον Αη-Λια και στον Καλόγηρο Βίνιανης (30/04/1948)

 

Βρισκόμαστε στον Απρίλιο του 1948, περίοδο που οι κυβερνητικές δυνάμεις, με ένα τεράστιο αριθμό στρατιωτών, χωροφυλάκων και ΜΑΥ έχουν εξαπολύσει στη Ρούμελη το σχέδιο "Χαραυγή", για την εκκαθάρισή της από το Δημοκρατικό Στρατό. Ο στρατός κρατά με μεγάλες δυνάμεις σημαντικά σημεία της Ευρυτανίας και εξαπλώνεται μέχρι το Μέγδοβα. Στρατηγικά, η 2η Μεραρχία του ΔΣΕ έχει επιλέξει να ελιχθεί προς το Βάλτο και το τη δυτική Στερεά, αφήνοντας πίσω της μόνο επίλεκτες δυνάμεις, που λόγω όγκου ελίσσονται εύκολα και δίνουν την αιματηρή μάχη του χώρου. 

Ο Βασίλης Αποστολόπουλος, αξιωματικός της 2ης Μεραρχίας του ΔΣΕ, μας περιγράφει τη μάχη στον Αη- Λια και τον Καλόγηρο Βίνιανης, που θα δοθεί στις 30/04/1949:

Επιστρέφουμε από το Βάλτο στον ευρυτανικό χώρο του δήμου Αγραίων. Ο στρατός κρατάει με σοβαρές δυνάμεις σημαντικά σημεία και περάσματα στην επικράτεια του δήμου. Είναι τα "Καμαράκια" που δεσπόζουν στα χωριά Μαραθιάδες, η απόρθητη πυραμίδα Αη-Λιας Βίνιανης, ο "Καλόγηρος", το Κρέτση και ίσως κι άλλες ενδιάμεσες τοποθεσίες. Έχουν όλα μια στοιχειώδη οργάνωση και συνδέονται οδικά με το Καρπενήσι, που είναι μεγάλο στρατιωτικό κέντρο. 

Με βάση τις πληροφορίες αυτές και με την αρχή πως ο αντάρτικος στρατός δεν πρέπει να μένει ποτέ χωρίς μάχη και πόλεμο, η 2η Μεραρχία Ρούμελης μελέτησε την πολεμική επιχείρηση. Αντικειμενικός της σκοπός ήταν οι εχθρικές δυνάμεις που κρατούν το ύψωμα Αη-Λιας Βίνιανης και Καλόγηρος, να ριχτούν πέρα από το Μέγδοβα προς την κατεύθυνση του Καρπενησίου ή να χτυπηθούν τόσο, που να μην μπορούν να αρχίσουν σύντομα επιθετικές ενέργειες στο χώρο Αγραίων-Απεραντίων, σημεία επαφής με το Βάλτο και την Ήπειρο. Με τέτοια προοπτική αποφασίστηκαν κι ανακοινώθηκαν οι διαταγές επιχειρήσεων. Το τάγμα του Περικλή θα χτυπήσει τη δύναμει που κρατάει τον Καλόγηρο και θα υποστηρίζει σταθερά ολόκληρο το οροπέδιο της Βουλωμένης, που συνδέεται με το Κεράσοβο.

Το δικό μας τάγμα, το τάγμα του Παπούα, θα επιτεθεί κατά μέτωπο στο άγριο ύψωμα Αη- Λιας, θα το καταλάβει και θα το κρατήσει σταθερά. Σταθμός Διοίκησης 2ης Μεραρχίας και 144 Ταξιαρχίας ορίζεται το Καστράκι, κοντά στο Κερασοχώρι. Πρόκειται για δύο επιχειρήσεις δύσκολες, επικίνδυνες, σπάταλες σε ανθρώπινο δυναμικό, όπως αποδέιχθηκε.

Ο Αη-Λιας Βίνιανης από την πλευρά του προς τη θέση "Λιβάδια", υψώνεται απότομα κι είναι ντυμένος με πυκνά κοντοπούρναρα που δυσκολεύουν πολύ την προσπέλαση. Όσο όμως ψηλώνει ο κώνος του, στενεύει, γίνεται βραχώδης, δύσκολος, ενώ η πλευρά του προς το χωριό Στένωμα πέφτει κάθετα στο φαράγγι του Μέγδοβα και είναι εντελώς αδιάβατη. 

Από τη θέση "Καστράκι" που βρίσκεται κοντά στο Κερασοχώρι ξεκινούμε τα μεσάνυχτα. Μας χωρίζει απόσταση δύο ωρών περίπου, μα η πορεία γίνεται μέσα σε ένα πυκνό λόγγο με χαμηλά πουρνάρια, που μοιάζουν να έχουν δυνατά χέρια και μας γατζώνουν συνέχεια. Αυτό μας δυσκολεύει επικίνδυνα και χάνουμε πολύτιμο χρόνο. Πετσοκοφτήκαμε ώσπου να φτάσουμε στη ρίζα του υψώματος. Εδώ μοιράζονται οι αποστολές. Δύο διμοιρίες θα ανέβουν από τα πλευρά. Αριστερά η διμοιρία του Κλάρα. Ένας λόχος θα ενεργήσει μετωπικά. Μεγαλύτερες δυνάμεις δεν είναι σκόπιμο να ριχτούν. Κρατούμε μια μικρή εφεδρεία και συνδέσμους σε ένα μικρό κτίσμα που ορίζεται και σαν Σταθμός Διοίκησης του τάγματος. Πληροφορίες που έχουμε ανεβάζουν τη δύναμη του εχθρού στο ύψωμα, σε διλοχία ΛΟΚ, στρατού ή χωροφυλακής. Άλλη τόση δύναμη δυλοχίας ή τάγματος κρατάει και τον Καλόγηρο.

Ξημερώνει Μεγάλη Παρασκευή του 1948. Ένας Γολγοθάς για το Ναζωραίο κι ένας τσουχτερότερος για εμάς.

Τα τμήματά μας κινήθηκαν με ταχύτητα και τα ξημερώματα αιφνιδιάζουν τον αντίπαλο. Το πανηγύρι άρχισε. Βούιζε το φαράγγι του Μέγδοβα από τα πυρά. Κι όπως η άνοιξη, απ' τον όρθρο της ακόμα, σκούπισε κάθε συννεφάκι κι έπλυνε τον ουρανό, ο πόλεμος πήρε μια τρομαχτική γενικότητα. Πρώτα οι βαριές πυροβολαρχίες από τον Αη-Θανάση Καρπενησίου μας άρχισαν με καταιγιστικά πυρά. Σε λίγο εμφανίστηκε το χάρβαρντ - ο γαλατάς των ανταρτών (αναγνωριστικό αεροσκάφος)- που με κανογόνες βόμβες επεσήμανε τα σημεία που πρέπει να βληθούν από το πυροβολικό και τα σπιτφάιερ που έφτασαν μανιασμένα. Πρώτη φορά συναντούμε τέτοια οργανωμένη επίθεση από τον ουρανό. Τρία σπιτφάιερ ρίχνονται σαν πεινασμένα θηρία στο οροπέδιο της Βουλωμένης που κρατούν τμήματα από το τάγμα του Περικλή και το θερίζουν κυριολεκτικά.

Όσο μεγαλώνει η γελαστή απριλιάτικη μέρα, η μάχη, επίγεια και ουράνια, μπλέκεται σε ένα φονικό αγκάλιασμα, που σαλεύει ο νους και σταματά η σκέψη απ' το δαιμονικό βουητό. Ένας φουρτουνιασμένος ωκεανός έχει γίνει το τοπίο. Ζήτημα να βγει κανένας ζωντανός από αυτό το κακό. Εμείς, στο Σταθμό Διοίκησης, όλο αγωνία, παρακολουθούμε την κίνηση των τμημάτων μας. Δεν έχουμε ασύρματο κι ούτε άλλη επαφή. Πάντως έφτασαν στην κορυφή, που φλέγεται από τις χειροβομβίδες και τις ριπές των πυροβόλων. Λουζόμαστε από το ατσάλι των αεροπλάνων και του πυροβολικού. Εκεί, η προσωπική παλικαριά κάνει τον αγώνα επική σελίδα. Ο Τρύπας, ένας αντάρτης από το Καρλοπέσι της Ευρυτανίας, ένα σεμνό παλικάρι με σκουτίσιο σακάκι, τον είδαν που πηδούσε σε οχυρό κρατώντας τη χειροβομβίδα και τινάχτηκε στον αέρα με τους υπερασπιστές της οχυρωμένης θέσης. Δεν μπόρεσα να το εξακριβώσω.

Όμως η επιχείρηση φάινεται πως παίρνει την καμπή της. Η άλωση της κορυφής δεν είναι δυνατή. Φυσιολογική γίνεται και η σύμπτυξη των τμημάτων μας, πράγμα που επισήμανε ο εχθρός και πολλαπλασιάζεται η δράση του πυροβολικού και της αεροπορίας. Το πεδίο μάχης, θαρρείς πως γεμίζει από σκούρα φτερά. Ησυχάζουμε, όπως βλέπουμε τους μαχητές μας να συμπτύσσονται κανονικά προς το Καστράκι. Υπάρχει όμως άμεσος κίνδυνος να μας εγκλωβίσουν στο γούπατο των Λιβαδιών της Βίνιανης.

Μεταφέρουμε πιο ψηλά το Σταθμό Διοίκησης για να έχουμε παρατήρηση. Κατά το μεσημέρι γίνετια εξόρμηση του στρατού από το οχυρό. Ανόρεχτα προχωρούν, με τη συνοδεία μιας κόλασης φωτιάς κι ενός σφοδρού σφυροκοπήματος, που για πρώτη φορά δοκιμάζουμε. Αυτές τις ώρες που είναι δυσκολότερες κι απ' το θάνατο, η αγωνία μας κορυφώνεται για την τύχη των τμημάτων μας. Όλη η περιοχή κολυμπάει στη βουή από τις οβίδες, τις βόμβες και τους πυροβολισμούς.

Το δειλινό, το πυρ καταλαγιάζει. Ένα επεισόδιο μαρτυρά το φοβερό ανακάτεμα που δημιουργήθηκε:

Ο Κ. Σελάς, αντάρτης κείτεται ταυματισμένος χαμηλά στην κοιλάδα. Από κει περνά τμήμα του στρατού, του παίρνει τον αναπτήρα και τον παρατά ή θεωρώντας τον σκοτωμένο ή και για να τον συμμαζέψουν αργότερα. Με δεν πρόλαβαν, γιατί οι δικοί μας τους χτύπησαν και τον μετέφεραν στο Κερασοχώρι. 

Με το μακαρίτη τον Παπούα ανεβαίνουμε, στεκόμαστε, ελέγχουμε σημεία που μπορεί να παγιδεύτηκα δικοί μας. Ευτυχώς δεν παρουσιάστηκαν τέτοια περιστατικά. Κι έτσι, άγρυπνοι, πεινασμένοι, διψασμένοι, ψημένοι από τον ήλιο, καπνισμένοι, ίσια που σερνόμαστε και φτάνουμε στο Καστράκι, που είναι ο Σταθμός Διοίκησης του Αρχηγείου Ρούμελης και της 144ης Ταξιαρχίας μας. Θέλουμε να πέσουμε κάτω και να μη ματαξυπνήσουμε. Εκεί στο φρύδι του όχτου, μας περιμένουν όρθιοι ο Διαμαντής, με τον Αθανασίου. Ο μελαμψός Χριστός του αντάρτικου και διοικητής του Αρχηγείου Ρούμελης, όταν μας είδε, χαμογέλασε ικανοποιημένος με την άκρη των χειλιών του και μας είπε:

"Είσαστε ζωντανοί βρε παιδιά;"

Ήταν βαριές οι απώλειες και από τις δύο επιχειρήσεις. Πέρασαν τις δύο δεκάδες οι νεκροί και χώρια οι τραυματίες.

Πηγή: Βασίλης Αποστολόπουλος, Το χρονικό μιας εποποιίας, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2017, σελ 126-129.