Η Κρήτη στον Εμφύλιο - Μέρος 6ο: Η καταληψη του στρατιωτικού αεροδρομίου στο Μάλεμε

 

Μια από τις πιο γνωστές και σίγουρα πιο εντυπωσαικές επιχειρήσεις του ΔΣΕ Κρήτης υπήρξε η κατάληψη του στρατιωτικού αεροδρομίου στο Μάλεμε, στις 5 Ιουλίου 1947, μόλις δεκαπέντε ημέρες μετά από ανάλογη απόπειρα που δεν καρποφόρησε. 

Αυτή τη φορά ο ΔΣΕ είχε καταστρώσει ένα πλήρες σχέδιο επίθεσης και κατάληψης με τη βοήθεια του παράνομου κομματικού μηχανισμού της ΚΟΒ Χανίων και του πυρήνα κομμουνιστών εντός του στρατοπέδου. Με την έγκριση της επιχείρησης από το στρατιωτικό διοικητή του ΔΣΕ Γιάννη Μανούσακα, ο επιτελικός σχεδιασμός της επιχείρησης ανατέθηκε στον Γιώργο Κοδέλα, σε συνεργασία με τους, Βασίλη Μπιτζανάκη , Σήφη Μπιτζανάκη και Σπύρο Φυτράκη, ντόπιους κομμουνιστές και μέλη του ΔΣΕ που γνώριζαν άριστα την περιοχή. Το σχέδιο προέβλεπε την κατάληψη του αεροδρομίου και των στρατιωτικών εγκαταστάσεων, χωρίς απώλειες του ΔΣΕ και εάν ήταν δυνατόν και των οπλιτών του στρατοπέδου, την εξασφάλιση οπλισμού, πυρομαχικών, ειδών ιματισμού, τροφίμων και άλλων εφοδίων και την κατάσχεση του ασυρμάτου του αεροδρομίου.

Για την επιχείρηση διατέθηκαν περίπου 30 μαχητές και επιτάχθηκαν δύο αυτοκίνητα. Το ένα ήταν το λεωφορείο γραμμής των Παλαιών Ρουμάτων και το άλλο ένα μεγάλο φορτηγό μεταφοράς κάρβουνων από τα Χανιά. Στο λεωφορείο μπήκαν μαχητές του ΔΣΕ καμουφλαρισμένοι με πολιτικά ρούχα και στο φορτηγό ανέβηκαν επίσης αντάρτες σκεπασμένοι με τσουβάλια, ώστε να φαίνεται ότι το όχημα μεταφέρει το συνηθισμένο του φορτίο. Οι οδηγοί των οχημάτων οδήγησαν τα οχήματα μέχρι το αεροδρόμιο, ασφαλώς παρά τη θέλησή τους, ξεκινώντας από τον οικισμό Κέχρες των Παλαιών Ρουμάτων και περνώντας από το χωριό Δρομόνερο, το συνοικισμό Βασιλιανά, τα χωριά Καρές, Άγιος Αντώνιος, Επισκοπή, Δρακώνα, Σπηλιά, Κολυμπάρι, Καμισιανά και Ταυρωνίτη. Κάθε πέντε χιλιόμετρα υπήρχαν σκοποί του ΔΣΕ που έδιναν σήμα, ότι ο δρόμος μπροστά ήταν καθαρός.

Την οργάνωση της διαδρομής και την περιφρούρησή της είχε αναλάβει ο Γιώργης Παπαδόπουλος, από το χωριό Βλαχερωνίτισσα της Κυδωνίας.

Φθάντοντας στο αεροδρόμιο, μυημένοι στην υπόθεση αεροπόροι, οι Σταμάτης Μαριόλης και Γιούρας, προχώρησαν στη γέφυρα Ταυρωνίτη και συνάντησαν την εμπροσθοφυλακή των ανταρτών, με επικεφαλής τους, τον Κοδέλα. Ο Γιούρας ήταν εκείνη τη μέρα, επιλοχίας υπηρεσίας και είχε τοποθετήσει σκοπούς έμπιστους σμηνίτες. Μπαίνοντας στο στρατόπεδο με ένα τζιπ, οι σμηνίτες και τρεις αντάρτες, διαπίστωσαν ότι ο χώρος ήταν καθαρός και όλα έβαιναν καλώς.

Οι αεροπόροι και φαντάροι που γνώριζαν την επιχείρηση ξεκίνησαν να ξυπνούν τους συναδέλφους τους και αφού τους ενημέρωσαν για την κατάσταση τους έβαλαν να φορτώσουν τα λάφυρα, σε έξι μεγάλα φορτηγά αυτοκίνητα και στο τζιπ. Φεύγοντας, οι αντάρτες πήραν μαζί τους αιχμαλώτους 72 αεροπόρους και φυσικά, το ΔΣΕ ακολούθησαν οι κομμουνιστές του μηχανισμού. Ανατίναξαν επίσης με εκρηκτικά το μικρό γεφύρι στο Γεράνι, ώστε να μην μπορεί να κινηθεί δύναμη καταδίωξης. 

Η επιστροφή του ΔΣΕ από το Μάλεμε έλαβε πανηγυρική διάσταση, καθώς στα περισσότερα χωριά από όπου οι αντάρτες περνούσαν, ο κόσμος ξέσπαγε σε ζητωκραυγές. 

Καθώς η πομπή έφτανε στα Παλιά Ρόυματα, ένα φορτηγό ανατράπηκε σε μια απότομη στροφή, καταπλακώνοντας έναν αντάρτη, ο οποίος σώθηκε με την παρέμβαση των συντρόφων του. Ο τραυματίας στάλθηκε στο χωριό Πρασσέ, όπου τον περιποιήθηκε ο χειρούργος γιατρός του ΔΣΕ, Νίκος Σταματάκης.

Τα όπλα και κυρίως τα αυτόματα τύπου στεν, εξήντα περίπου στον αριθμό και τα άλλα εφόδια, προωθήθηκαν και φυλάχτηκαν στις διάφορες γιάφκες των Παλαιών Ρουμάτων για να χρησιμοποιηθούν αργότερα στον αγώνα. Τα φορτηγά αυτοκίνητα και το τζιπ, τοποθετήθηκαν όλα μαζί σε ένα περιφραγμένο με συρματόπλεγμα χώρο, στην είσοδο του οποίου τοποθέτησαν πινακίδα που έγραφε: "Προσοχή νάρκη". Όταν οι παρακρατικοί του Γύπαρη έφτασαν στο χωριό, δεν επιχείρησαν να πάρουν τα οχήματα, παρά μόνο αφού επέστρεψαν με ειδικό μηχάνημα ναρκαλίευσης. 

Οι αεροπόροι αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν στον Πρασσέ. Εκεί τους ανακοινώθηκε ότι όσοι δεν επιθυμούσαν να καταταγούν στο ΔΣΕ μπορούσαν να αποχωρήσουν ελεύθερα, χωρίς κανένα κίνδυνο. Τελικώς, με τους αντάρτες έμειναν 7 αεροπόροι, Ήταν οι:

Σταμάτης Μαριόλης

Γιώργης Παπαδόπουλος

Μάριος Σφερόπουλος

Γιώργης Σεϊκόπουλος

Θεόδωρος Τσουπέλης

Σωτήρης Καζόπουλος

Ιωαννίδης

Από αυτούς, ο Ιωαννίδης ζήτησε αργότερα να φύγει για τη μονάδα του και αποχώρησε. 

Η επιχείρηση και κατάληψη του αεροδρομίου στο Μάλεμε, προσέφερε στο ΔΣΕ Κρήτης μια αρκετά μεγάλη άνεση σε πυρομαχικά, οπλισμό και τρόφιμα. Προκάλεσε επίσης τον ενθουσιασμό του λαϊκού κινήματος όλης της Κρήτης και συνέβαλε στη συμπαράστασή του, στο νέο αντάρτικο του νησιού. 

Η διαδρομή των ανταρτών του ΔΣΕ για την επιχείρηση στο Μάλεμε.

Το αεροδρόμιο του Μάλεμε σήμερα.

Πηγή: Λευτέρης Ηλιάκης, Ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Κρήτη, Αυτοέκδοση, Χανιά 2002, 51-53.