Γιώργης Τσερεμέγκας ένας Ικαριώτης αγωνιστής

Στις 14 Γενάρη του 1949 ο ΔΣΕ Ικαρίας έδωσε  μάχη  στο εκκλησάκι Αγ. Νούφριο (Ονούφριο) που είναι μεταξύ των χωριών Μαυράτου και Οξέ, πάνω από τον ανεμόμυλο του Πλάπου. Πηγαίνοντας οι αντάρτες στο Φάρο για να φύγουν ορισμένοι εθελοντές για τη Σάμο, σταμάτησαν στην Οξέ για να φάνε και να ξεκουραστούν. Δυστυχώς οι αντάρτες του ΔΣΕ έγιναν αντιληπτοί και ειδοποιήθηκε η χωροφυλακή. Οι αντάρτες μπήκαν μέσα στο εκκλησάκι για να προφυλαχτούν και οι χωροφύλακες άρχισαν να πυροβολούν για να τους καθηλώσουν μέσα. Έστησαν ένα πολυβόλο απέναντι από την πόρτα και πυροβολούσαν σε ριπές όποτε έβλεπαν κίνηση. Οι αντάρτες μπόρεσαν κι απαγκιστρώθηκαν, αλλά είχαν τρία θύματα. Ο πρώτος ήταν ο Μόσχος Μάζαρης του Πέτρου απ΄τα Μαντριά. Ήρθε αντιμέτωπος με δύο χωροφύλακες, έπαθε αφλογιστία το όπλο του (μπερέτα) και δεν γλίτωσε το θάνατο. Οι άλλοι δύο ήταν ο Γιώργος Τσερμέγκας, γιος του Παπά Τσερμέγκα από την Οξέ και ο εξόριστος Παναγιώτης Σαμπλίδης. Ο Γιώργος τραυματίστηκε και με το αίμα που είδε, έχασε την ψυχραιμία του (παρόλο που ήταν παλικάρι, λιγοψυχούσε στο αίμα) και δεν μπόρεσε να ξεφύγει. Κοντά του έμεινε ο Σαμπλίδης, δεν τον άφηνε μόνο του, ότι κι΄αν του έλεγε ο Γιώργος. Τους συνέλαβαν, τους πέρασαν στρατοδικείο στη Σάμο και τους εκτέλεσαν το 1949. Έτσι ο Αγ. Ονούφριος στάθηκε η πιο αιματηρή σύγκρουση για τους αντάρτες.

Ο Γιώργης Τσερεμέγκας

Με αφορμή τον ένα χρόνο από τη δολοφονία Φύσσα

Με αφορμή τον ένα χρόνο από τη δολοφονία Φύσσα

Ο αδερφός τον αδερφό 

απ’ το `44 κι από το γλυκοχάραμα

ο αδελφός τον αδελφό 

με σύμβουλο ένα βρετανό 

ποτίζουν αίμα το στενό

με σύμβουλο ένα βρετανό...

...'46 εγύρισε στον σβέρκο μας θρονιάστηκε

κι ο αδερφός τον αδερφό

με σύμβουλο παλατιανό

κανόνια σέρνουν στο βουνό

με σύμβουλο παλατιανό...

...'47 κι ανάθεμα όλα δικά τους τ’ θελαν

κι αδερφός τον αδερφό

με σύμβουλο αμερικανό

χορταίνει νιάτα το βουνό

με σύμβουλο αμερικανό...

...προδότες και δοσήλογοι όλοι καλοδεχούμενοι

πατριώτες και αγωνιστές 

στον τοίχο και στις φυλακές

Νταχάου σε ελληνικό νησί

κι ένας σοφός υμνολογεί...

" Η Μακρόνησος είναι ο Παρθενών της συγχρόνου Ελλάδος"

...κι απ’ τα `54 το μέλλον μας ανθόσπαρτο

το σύστημα έχει οργανωθεί

και ο λαός φακελωθεί

οι σύντροφοι εκτελεστεί

οι πλάκες έχουν πλυθεί...

...μα ένας σοφός ανησυχεί...

"Δεν έχω ανάγκη από ήρωες, θέλω Χίτες σκυλιά λυσσασμένα που να γαυγίζουν"

...Στεριώνουνε της τάξη τους μένουν συναμετάξυ τους

πέρνουν το φόρο απ’το φτωχό 

τον κάνουν δάνειο κρατικό

κεφάλαιο εφοπλιστικό

κεφάλαιο βιομηχανικό...

...ο πλούσιος πλουσιότερος κι ο φτωχός φτωχότερος

η αγροτιά και η εργατιά 

τον δρόμο πέρνουν του βοριά

για πρόκοπη στην ξενητιά

και ένας σοφός δοξολογά...

" Η Μετανάστευσης είναι ευλογία δια τον τόπον"

...Σαν Έλληνες περήφανοι σαν Ευρωπαίοι ελεύθεροι

σαν κράτος συνεταιρικό

στο ΝΑΤΟ μέλος εκλεκτό

απ ’ τον προυπολογισμό

το πιο μεγάλο μερτικό...

...Το πιο μεγάλο μέρτικο το δίνουμε για το στρατό

κι είμαστε κράτος δυνατό

σε εχθρούς και φίλους σεβαστό

κι ακούμε εκείνο το σοφό

να λεει σε ενα αμερικανό...

" Κύριε Πρόεδρε της αμερικανικής βιομηχανίας ραπτομηχανών Singer ηδου ο στρατός σας" 

...το σύστημα έχει οργανωθεί

και ο λαός φακελωθεί

οι σύντροφοι εκτελεστεί

οι πλάκες έχουν πλυθεί...

Ακούστε το εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=_U5z5oULXLY

17/09 Μάνος Λοίζος

Η δημιουργία του έχει ριζώσει στις καρδιές όλων και των νέων. Τον θυμόμαστε και τον τραγουδάμε πάντα. Στην καθημερινότητά μας, στις εξόδους, στις συναυλίες, στις διαδηλώσεις. Τον θυμόμαστε όμως και τον τραγουδάμε κάθε χρόνο την ίδια μέρα.

Σχεδόν πάντα 17 Σεπτέμβρη πέφτει μέσα στις φεστιβαλικές εκδηλώσεις της ΚΝΕ, εκτός από φέτος που είναι παραμονή της έναρξης. Τριάντα δύο χρόνια συμπληρώνονται στις 17 Σεπτέμβρη από το θάνατο του Μάνου Λοΐζου, του μελωδού της ψυχής μας, του καλλιτέχνη που, στο σύντομο διάβα του από τη ζωή, πρόσφερε μια μεγάλη σε ποιότητα δημιουργία. Ο αιφνίδιος, πρόωρος θάνατός του αναμφίβολα άφησε ένα μεγάλο, δυσαναπλήρωτο κενό στην ελληνική μουσική δημιουργία. Ο θάνατος τον βρήκε σε ηλικία μόνο 45 χρόνων, το 1982, τη μέρα που ξεκινούσε στην Αθήνα το Φεστιβάλ ΚΝΕ - «ΟΔΗΓΗΤΗ» και η πικρή είδηση του θανάτου του σκόρπισε απέραντη θλίψη στους συντρόφους του, στο λαό που τον αγάπησε και τον τραγούδησε...

Ο Μάνος Λοΐζος υπήρξε μια από τις σημαντικότερες δυνάμεις του νεοελληνικού τραγουδιού, καταθέτοντας μουσική μεγάλης έμπνευσης και ταυτόχρονα οικεία και κοσμαγάπητη. Λάτρης του λυρισμού, όπως έχει πει ο Μίκης Θεοδωράκης, «ήταν μια πλαγιά πολύχρωμα λουλούδια που έλαμπαν, καθώς τα χτυπούσε ο ήλιος. Και θα λάμπουν για πάντα και πιο πολύ, όσο θα υπάρχει και θα λάμπει στον κόσμο αυτός ο μοναδικός ήλιος: Η καρδιά του ανθρώπου».

Το έργο του παραμένει ζωντανό, συνεχίζει να φωλιάζει στις καρδιές και να συνεπαίρνει με την ίδια δύναμη εδώ και χρόνια. Ποιος, άραγε, δεν έχει τραγουδήσει κομμάτια, όπως το «Αχ, χελιδόνι μου», «Άλλο τίποτα δε μένει», «Λιώνουν τα νιάτα μας», «Τσιμινιέρα», «Το μερτικό μου απ' τη χαρά», «Η μέρα εκείνη δε θ' αργήσει», «Το νανούρισμα», «Ο γερο-νέγρο Τζιμ», «Τέλι τέλι», «Γερνάς και σκοτεινιάζει», «Πρώτη Μαΐου», «Τσε», «Σ' ακολουθώ», «Μη με ρωτάς», «Η κουτσή κιθάρα», «Ο δρόμος», «Τρίτος παγκόσμιος», «Τίποτε δεν πάει χαμένο» και τόσα άλλα;

Τραγούδια που αποκτούν ολοένα και περισσότερους φίλους, που τα μοιράζονται και τα ξαναμοιράζονται γενιές ολόκληρες. Τραγούδια που τραγουδιούνται με απίστευτο ενθουσιασμό, πάθος και αγάπη. Γιατί, πολύ απλά, η μουσική αυτή δημιουργία, που προέρχεται από το ταλέντο αυτού του ανθρώπου, από την ευαισθησία, την ποιότητα, τη φρεσκάδα, την αίσθηση ελευθερίας, την αλήθεια, την ομορφιά, είναι μια δημιουργία παλλόμενη, ζωντανή, που πρωτοείδε το φως μέσα στη δεκαετία του '60, των Λαμπράκηδων, των συνεχών διαδηλώσεων για το 1-1-4, των δυναμικών φοιτητικών, κοινωνικών και πολιτικών αγώνων και που έπεφτε σαν δροσιά στους διψασμένους για ομορφιά, αξιοπρέπεια, δικαιοσύνη. Ένα έργο που μας προσκαλεί και μας ξαναπροσκαλεί να αφουγκραστούμε τους χτύπους της καρδιάς του, που είναι οι χτύποι της δικής μας καρδιάς.

Ακούστε: 

Η πιο όμορφη θάλασσα: https://www.youtube.com/watch?v=-U1WlbnoXKc

Τσε Γκεβάρα: https://www.youtube.com/watch?v=NeII24Oz3_o

Η μέρα κείνη δεν θ' αργήσει: https://www.youtube.com/watch?v=QVflukHGRp0

17/09 Παύλος Φύσσας

Σήμερα 17 Σεπτεμβρίου, έπεσε νεκρός ο αντιφασίστας μουσικός Παύλος Φύσσας στην πλατεία Ζαρντέν στο Κερατσίνι. Ο Φύσσας το μοιραίο βράδυ διαπληκτίστηκε πολιτικά με μέλη της Χρυσής Αυγής σε καφετέρια της περιοχής. Αργότερα, ενώ βρίσκονταν στο δρόμο με μέλη της παρέας του δέχτηκε την προμελετημένη επίθεση από μέλη της Χρυσής Αυγής του πυρήνα Νίκαιας. Οι ίδιοι είχαν επιτεθεί και σε μέλη του ΠΑΜΕ της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης Περάματος την προηγουμένη κατά τη διάρκεια αφισοκόλλησης. Δολοφόνος του Φύσσα ήταν ο οικονομικός υπεύθυνος της Χρυσής Αυγής Νίκαιας Γιώργος Ρουπακιάς, ο οποίος μαχαίρωσε 3 φορές τον Φύσσα στην καρδιά με τομές τύπου L ώστε να σιγουρευτεί ότι το θύμα του θα πέθαινε από αιμορραγία. 

Ο πατέρας του Παύλου δούλευε στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη του Περάματος, χώρο εργασίας από τον οποίο είχε περάσει και ο ίδιος μετά το σχολείο. Για ένα μικρό διάστημα ο Φύσσας είχε οργανωθεί και στην ΚΝΕ αλλά έφυγε σύντομα και προσδιόριζε τον εαυτό του ως προοδευτικό αντιφασίστα. Από την ηλικία των 18 ετών είχε γνωριστεί με μέλη της Freestyle Productions, εταιρείας παραγωγής low bap μουσικής με έδρα το Πέραμα. Το καλλιτεχνικό του όνομα Killah P σήμαινε σύμφωνα με τον ίδιο «Killah Past - Δολοφόνος του παρελθόντος» και το πήρε όταν έφυγε από την Freestyle Productions. Είχε συμμετάσχει σε δισκογραφικές συλλογές και είχε κάνει αρκετές ζωντανές εμφανίσεις στην Αθήνα και την περιφέρεια. 

Η δολοφονία όπως καταγράφηκε επίσημα

Στις 17 Σεπτεμβρίου 2013, ο Παύλος Φύσσας βγήκε συνοδευόμενος από τη σύντροφό του σε μια καφετέρια μαζί με άλλα 8-10 άτομα παρακολουθούσαν αγώνα ποδοσφαίρου. Στην ίδια καφετέρια βρίσκονταν επίσης μια παρέα ακόμα δυο-τρίων άτομων. Σύμφωνα με την προανάκριση, υπήρξε ένταση ανάμεσα στις δύο παρέες. Στη συνέχεια, οι δεύτεροι άρχισαν να καλούν από τα κινητά τους να έρθουν και άλλοι. Η Ελληνική Αστυνομία ανέφερε ότι δέχθηκε κλήση στις 23:57:42, 17 Σεπτεμβρίου 2013, ότι είχε συγκεντρωθεί μια ομάδα 50 ατόμων με ρόπαλα στην συμβολή των οδών Ιφιγένειας και Λ. Παναγή Τσαλδάρη στο Κερατσίνι και κατευθύνονταν σε κατάστημα-καφετέρια με την επωνυμία «ΚΟΡΑΛΙ». Στις 23:59:19, ανατέθηκε σε μια ομάδα 8 αστυνομικών της ομάδας ΔΙ.ΑΣ να μεταβούν στο σημείο. Οι αστυνόμοι μετέβησαν στην καφετέρια Κοράλι, όπου απέξω βρισκόταν πλήθος 30 ατόμων, κάποια από τα οποία στη συνέχεια άρχισαν να τρέχουν προς την οδό Παναγή Τσαλδάρη, όπου είχαν συγκεντρωθεί περίπου 60 άτομα. Εκεί οι αστυνόμοι είδαν τον Παύλο Φύσσα αιμόρφυρτο, με τραύματα από μαχαίρι στο στήθος και όσο είχε ακόμη τις αισθήσεις του υπέδειξε τον Γιώργο Ρουπακιά ως το δράστη της επίθεσης, τον οποίο και συνέλαβαν. Το μαχαίρι το είχε πετάξει κοντά στο αυτοκίνητό του. Όπως προέκυψε από την προανάκριση, ο δράστης δεν βρισκόταν αρχικά στο κατάστημα. Ο Παύλος Φύσσας μεταφέρθηκε στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας, όπου και διαπιστώθηκε ο θάνατός του. Ο Ρουπακιάς μετά την δολοφονία του Φύσσα επικοινώνησε τηλεφωνικώς με τον Γιώργο Πατέλλη, αρχηγό της Τ.Ο Νικαίας ο οποίος στην συνέχεια επικοινώνησε με τον βουλευτή της Χρυσής Αυγής Γιάννη Λαγό. Μετά την δολοφονία ο βουλευτής της Χρυσής Αυγής Χρήστος Παππάς φέρεται ως εκείνος που έδωσε να κινητοποιηθούν τάγματα εφόδου της Χρυσής Αυγής στην περιοχή. Με βάση αρχεία των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, μετά την δολοφονία υπήρξε συχνή τηλεφωνική επικοινωνία και με τον αρχηγό του κόμματος Νίκο Μιχαλολιάκο. Ο ίδιος δήλωσε στην απολογία του ότι κοιμόταν. Όλοι οι παραπάνω είναι προφυλακισμένοι με κατηγορίες είτε σε σχέση με την δολοφονία είτε για σύσταση εγκληματικής συμμορίας.

Εκτός των παραπάνω, προφυλακισμένοι για την υπόθεση της δολοφονίας είναι επίσης ο 32χρονος Γ. Καζαντζόγλου ο οποίος φέρεται ότι βρισκόταν στο αυτοκίνητο του Γιώργου Ρουπακιά το βράδυ που σκότωσε τον Παύλο Φύσσα και σε βάρος του είχε εκδοθεί ένταλμα σύλληψης με την κατηγορία της άμεσης συνέργειας στη δολοφονία, και ο 36χρονος Αθανάσιος Τζόρβας.

Η δολοφονία όπως αναφέρθηκε από μάρτυρες 

Ο Πέτρος Κωνσταντίνου στέλεχος του ΑΝΤΑΡΣΥΑ μιλώντας σε ραδιοφωνικό σταθμό δήλωσε πως, η επίθεση έγινε παρουσία αστυνομικών της ομάδας ΔΙΑΣ, γεγονός που καταγγέλουν και φίλοι του Φύσσα. Οι φίλοι του νεκρού αναφέρουν επίσης ότι η Αστυνομία δεν έλαβε δράση ενάντια στους Χρυσαυγίτες νεοναζί αλλά παρέμεινε παθητική μέχρι την εν ψυχρώ δολοφονία. Τότε μόνο μια γυναίκα αστυνομικός προχώρησε σε συλλήψεις. 

Μετά τη δολοφονία

Ο Παύλος Φύσσας κηδεύτηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2013 στο νεκροταφείο Σχιστού. Όταν βγήκε το φέρετρο από την εκκλησία ακούστηκαν τα συνθήματα «Το αίμα κυλάει, εκδίκηση ζητάει», «Θάνατος στον φασισμό», ενώ την ώρα της ταφής οι παρευρισκόμενοι τραγουδούσαν στίχους των τραγουδιών του Παύλου Φύσσα. Την επομένη της δολοφονίας πολλοί φορείς προχώρησαν σε κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας στην περιοχή ανάμεσά τους το ΠΑΜΕ και το ΑΝΤΡΑΣΥΑ. Διαδηλώσεις εκτός της Ελλάδας έλαβαν χώρα και στο Παρίσι, την Βαρκελώνη, την Βαλένθια και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.

Την Κυριακή μετά τη δολοφονία Φύσσα η επαίσχυντη εφημερίδα Πρώτο Θέμα εξέδωσε φωτογραφία του Παύλου Φύσσα την στιγμή που άφηνε την τελευταία του πνοή στην αγκαλιά της κοπέλας του. 

Τα συστημικά τηλεοπτικά κανάλια επιχείρησαν από την πρώτη στιγμή να στρογγυλοποιήσουν το περιστατικό προβάλλοντάς το ως ποδοσφαιρική δολοφονία...

Ανακοίνωση του ΚΚΕ για τον Παύλο Φύσσα


«Ένα χρόνο μετά τη δολοφονία του Π. Φύσσα απ’ τους ναζιστές εγκληματίες της Χρυσής Αυγής, τιμάμε τη μνήμη του, δυναμώνοντας τον αγώνα ενάντια στο φασισμό - ναζισμό, ενάντια στο σύστημα που γεννά και θρέφει το φασιστικό τέρας. Το ΚΚΕ καλεί το λαό και τη νεολαία να πάρουν μαζικά μέρος στις δραστηριότητες που οργανώνουν οι φορείς του λαϊκού κινήματος και της νεολαίας με αφορμή τον ένα χρόνο από τη δολοφονία του Π. Φύσσα.

Οι εξελίξεις και οι αποκαλύψεις για την εγκληματική δράση της ΧΑ, μετά τη δολοφονία του Π. Φύσσα, αναδεικνύουν την ευθύνη των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων και την ανοχή του αστικού πολιτικού συστήματος στη δράση της ΧΑ.

Σήμερα υπάρχουν πολύ περισσότερες αποδείξεις ότι η ΧΑ είναι ναζιστική εγκληματική οργάνωση και ότι η εγκληματική της δράση απορρέει απ’ τη ναζιστική της φύση και ιδεολογία. Πίσω από τη δημαγωγία της ΧΑ κρύβεται η δράση και η πρακτική της, που υπηρετεί μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, διασυνδέεται με τμήματα του κρατικού μηχανισμού, διαπλέκεται με εγκληματικά κυκλώματα. Γι’ αυτό και στήνουν δουλεμπορικά γραφεία προκειμένου να "ενοικιάσουν", με μεροκάματα τρόμου, εργαζόμενους στη μεγαλοεργοδοσία, γι’ αυτό και επιτίθενται σε μετανάστες, συνδικαλιστές και άλλους αγωνιστές, γι’ αυτό και στη Βουλή στηρίζουν με τις θέσεις και τις προτάσεις τους συμφέροντα εφοπλιστών και άλλων τμημάτων του κεφαλαίου.

Ο ναζισμός είναι το μακρύ χέρι του κεφαλαίου, το πιο αποκρουστικό πρόσωπο του καπιταλιστικού συστήματος. Αξιοποιείται απ’ αυτό για να εγκλωβίζει λαϊκές δυνάμεις, ανέργους, εξαθλιωμένα λαϊκά στρώματα. Αξιοποιείται από ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, προκειμένου να προωθούνται τα σχέδια και οι επεμβάσεις τους, όπως στην περίπτωση της Ουκρανίας. Άλλωστε και ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι τα μονοπώλια ήταν αυτά που εξέθρεψαν, ενίσχυσαν και στήριξαν την άνοδο του ναζισμού.

Σήμερα χρειάζεται να ενισχυθεί η πάλη του εργατικού λαϊκού κινήματος, της νεολαίας για την απομόνωση της ΧΑ σε κάθε τόπο δουλειάς και λαϊκή γειτονιά, να δυναμώσει η λαϊκή συμμαχία ενάντια στα μονοπώλια και τον καπιταλισμό, που γεννούν και θρέφουν τα ναζιστικά μορφώματα.

Αποτελεί καθήκον κάθε τίμιου ανθρώπου, ιδιαίτερα των εκπαιδευτικών, των επιστημόνων, των καλλιτεχνών να συμβάλουν για να ορθωθεί τείχος στο δηλητήριο του φασισμού - ναζισμού. Να αναδείξουν στη νεολαία την ιστορική αλήθεια για το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα εγκλήματα που διέπραξαν οι ναζί και οι ντόπιοι συνεργάτες τους στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, τις θυσίες που κατέβαλε ο ελληνικός λαός για την ήττα του φασισμού - ναζισμού, την Αντιφασιστική Νίκη, να αντιπαλέψουν σθεναρά την ανιστόρητη εξίσωση του φασισμού με το σοσιαλισμό - κομμουνισμό. Αυτός είναι ο δρόμος για να ηττηθεί οριστικά και τελεσίδικα ο φασισμός και τα κάθε είδους πολιτικά μορφώματά του».

Φωτογραφίες

Το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας Πρώτο Θέμα

Ο τίτλος του ΣΚΑΙ για το περιστατικό. Το κανάλι του κ. Αλαφούζου τα συμφέροντα του οποίου προασπίζεται η Χρυσή Αυγή στη Ζώνη

Η εμετική δημοσιογραφία του ΣΚΑΙ για τη Χρυσή Αυγή 

Ο Ρουπακιάς σε ναζιστικό χαιρετισμό με άλλα μέλη της Χρυσής Αυγής της Νίκαιας με την οποία δήλωσε "χαλαρή σχέση"

Πρόσφατο ντοκουμέντο για τη σχέση Ρουπακιά με τη ΧΑ Νίκαιας

Εκδήλωση Μουσέιο Αη- Στράτη

01.09.2014

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΣΑΝ ΠΕΤΡΙΝΑ ΛΙΟΝΤΑΡΙΑ ΣΤΗ ΜΠΑΣΙΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ

Ποιητικές μνήμες της Μακρονήσου

Το ποιητικό ντοκιμαντέρ του Ολιβιέ Ζισουά για τις μνήμες εξορίας της Μακρονήσου θα προβληθεί με την παρουσία του σκηνοθέτη στο Μουσείο Μακρονήσου στην Αθήνα την Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου 2014.

Μετά την διεθνή πορεία της στα κινηματογραφικά φεστιβάλ (Βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής Dok Leipzig 2012) και την κινηματογραφική διανομή της σε Ελλάδα, Γαλλία και Ελβετία (διαβάστε τις κριτικές στον ελληνικό και διεθνή Τύπο), η μεγάλου μήκους ταινία τεκμηρίωσης Σαν πέτρινα λιοντάρια στη μπασιά της νύχτας (2012) σε σκηνοθεσία του ελβετού ντοκιμαντερίστα Ολιβιέ Ζισουά, θα προβληθεί με την παρουσία του σκηνοθέτη τη Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου 2014 στις 20:30 στον αύλειο χώρο των Μουσείων Μακρονήσου και Άη Στράτη.

Η ταινία αποτελεί ένα ελεγειακό κινηματογραφικό δοκίμιο που επιχειρεί να ζωντανέψει τις μνήμες εξορίας της Μακρονήσου, σκηνοθετώντας έναν λογοτεχνικό «Ψυχρό Πόλεμο» ανάμεσα στα ποιητικά γραπτά εξόριστων ποιητών, όπως ο Γιάννης Ρίτσος και ο Τάσος Λειβαδίτης, και τις ομιλίες αναμορφωτικής προπαγάνδας που μετέδιδαν τα μεγάφωνα των στρατοπέδων του νησιού κατά την περίοδο 1947-1950. Σημαντικά φωτογραφικά και κινηματογραφικά αρχεία εντάσσονται σε ένα υπνωτικό φιλμικό ταξίδι μέσα στα στοιχειωμένα ερείπια της Μακρονήσου.

Η προβολή της ταινίας συνδιοργανώνεται από την Πανελλήνια Ένωση Κρατούμενων Αγωνιστών Μακρονήσου και το Μουσείο Πολιτικών Εξόριστων Άη Στράτη, σημαντικούς φορείς μνήμης με τους οποίους συνεργάστηκαν οι δημιουργοί της ταινίας κατά την διαδικασία της έρευνας. Η προβολή θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου στις 20:30 στον αύλειο χώρο των μουσείων (Αγίων Ασωμάτων 31, Θησείο), με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Μετά το πέρας της προβολής θα ακολουθήσει συζήτηση με τον σκηνοθέτη Ολιβιέ Ζισουά και την συνεργάτιδά του στο σενάριο και υπεύθυνη της έρευνας Ελένη Γιώτη.

Περισσότερες πληροφορίες και σύνδεσμοι

- Bίντεο: Trailer, Η Νύχτα

- Ο ιστοτόπος της ταινίας: www.commedeslionsdepierre.net

- Παράλληλος ενημερωτικός ιστοτόπος για τη Μακρόνησο: www.makronissos.net

- Πανελλήνια Ένωση Κρατούμενων Αγωνιστών Μακρονήσου: www.pekam.org.gr

- Μουσείο Πολιτικών Εξόριστων Άη Στράτη: www.exile-museum.gr

- Επικοινωνία: Τηλ. 210 32 13 488, exilemuseum@gmail.com

Αφιέρωμα στο Βασίλη Ζάννο

Τον Οκτώβρη του 1944, όταν οι Γερμανοί εγκαταλείπουν την Αθήνα, το οπλοστάσιο της «Luftwaffe», στο Παλαιό Φάληρο, πέφτει άθικτο στα χέρια της ομάδας του Βασίλη Ζάννου - Γραμματέα της Πολιτοφυλακής Παλαιού Φαλήρου. Πρόκειται για πολεμοφόδια και οπλισμό μεγάλης ποσότητας. Ο Βασίλης Ζάννος ειδοποιεί τις οργανώσεις που τα προωθούν στα τμήματα του αγωνιζόμενου ακόμα ΕΛΑΣ στις βορινότερες περιοχές της χώρας.

Ο Βασίλης Ζάννος υπήρξε μέλος του ΚΚΕ από τα φοιτητικά του χρόνια (σπούδασε μουσική) και καθοδηγητής τόσο της Λαϊκής Πολιτοφυλακής Παλαιού Φαλήρου κατά τη διάρκεια της Κατοχής όσο και της παράνομης κομματικής οργάνωσης των εξορίστων του ΚΚΕ στις Ράχες Ικαρίας. Κατά την Κατοχή αλλά και στην Εξορία γνωρίστηκε και ανέπτυξε φιλία με τον Μίκη Θεοδωράκη.

Στην Ικαρία τοποθετήθηκε υπεύθυνος διαφώτισης των εξορίστων και συνεργάστηκε με το συνθέτη σε ζητήματα ασφαλείας της ζωής στο νησί. Μαζί το 1946 εξουδετέρωσαν τον μηχανισμό της Ασφάλειας που είχε τοποθετηθεί ανάμεσα στους εξόριστους για να τους παρακολουθεί και να συλλέγει επιβαρυντικά στοιχεία για τις διάφορες δικαστικές υποθέσεις τους.

Χαρακτηριστικό της απαράμιλλης ευαισθησίας και του πνεύματος συντροφικότητας που τον διακατείχε αποτελεί το παρακάτω απόσπασμα από το αυτοβιογραφικό έργο του Θεοδωράκη Δρόμοι του Αρχάγγελου το περιστατικό αναφέρεται στην υποδοχή των εξορίστων από την κομματική οργάνωση εξορίστων Ικαρίας το 1946: «... Ένας νέος κάθεται σ' ένα σκαμνί, κουλουριασμένος. Μάλλον θα πρέπει να πονάει η κοιλιά του. Πάνω στο τραπέζι μια πατάτα.... Αναγνωρίζω τον Βασίλη Ζάννο. Είχα να τον δω από τότε. "Τι έχεις" του λέω; "Πεθαίνω απ' την πείνα" "Και γιατί δεν τρως την πατάτα σου;" "Τη φυλάω μπας κι έρθει κανένας καθυστερημένος". Και όλο το αυτί του, πράγματι προς το μονοπάτι. Ηρθε κι αυτός ο καθυστερημένος κι ο Βασίλης έτρεξε να τον υποδεχτεί. Του 'φτιαξε τόπο να πλαγιάσει και του 'δωσε και την πατάτα του ολόκληρη. Δεν είχα δει ποτέ μου τέτοιο πράγμα...».

Στην Ικαρία ο συνθέτης συναντά τον Βασίλη Ζάννο κάθε Πέμπτη. «... Μόλις τελειώναμε με τα κομματικά, συνέχιζα με τη μουσική». Εκεί ο Μίκης του τραγουδά τα μουσικά θέματα από την «Ελληνική Αποκριά» και άλλες συνθέσεις που έχει γράψει στο νησί.

Την εκτέλεση του Βασίλη Ζάννου ο συνθέτης την πληροφορείται στη δεύτερη εξορία του στην Ικαρία. Τον πιάσανε με την υπόθεση Χρήστου Λαδά. «Στην ασφάλεια... τον είχαν γυμνό και δεμένο πάνω στον πάσσαλο, σαν το Χριστό. Την ημέρα που θα τον εκτελούσαν, μαζί με τον Μακρίδη, τον Ψωμιάδη και τους άλλους, βάλανε στο κελί τους ένα μουσικό... Ηταν γνώριμοι από την Ικαρία... Ο Ζάννος γυρίζει και του λέει: "Μίλησέ μας για τη σχολή των βεριστών". "Τι τις θέλουν τις γνώσεις", σκέφτηκε ο μουσικός, "αφού σε λίγες ώρες τα μυαλά τους θα είναι χώμα;"... Άρχισε να τους λέει για τον Λεονκαβάλο και τον Πουτσίνι. "Και τι είναι αυτό;" να ρωτά ο Βασίλης..."Λες, σκεφτόταν ο μουσικός, και πως αυτό το ερώτημα τον έκαιγε αληθινά, κι έπρεπε οπωσδήποτε να μάθει, ένα μέτρο πριν από το θάνατο"».

 Πριν την εκτέλεση τους βασάνισαν φρικτά για τελευταία φορά. Οδηγώντας τους προς το εκτελεστικό απόσπασμα, ο Βασίλης Ζάννος φωνάζει: «"Με χορό, σύντροφοι, με χορό και με τραγούδι να πάμε στο θάνατο...". Κι άρχισε να τραγουδάει "Στη στεριά δε ζει το ψάρι"». Στους στρατιώτες που ετοιμάζονται να τον εκτελέσουν λέει: «Αδέρφια, δεν έχουμε μίσος για σας. Πεθαίνουμε για την πατρίδα. Πεθαίνουμε για τη λευτεριά. Πεθαίνουμε και για σας». Μερικοί συγκινούνται τόσο που αρνούνται να στοχεύσουν στην καρδιά. Ένας ασφαλίτης, βρίζοντας, άρχισε να τους γαζώνει με το αυτόματο...



Μνήμη του Βασίλη Ζάννου 


Γύρω στα μέσα του Μάη του 1948, ένα πρωινό ξυπνήσαμε από τα κτυπήματα στην πόρτα μας. Ανοίγοντας η Ελένη μπουκάρανε τρεις ασφαλίτες. Όλοι οι άνδρες του σπιτιού ήμασταν υπό κράτηση. Ντυθήκαμε και πήγαμε για το Τμήμα. Βγήκαμε έξω στο δρόμο και περιμέναμε κι άλλους συλληφθέντες από τη γειτονιά για να μας μεταφέρουν όλους μαζί. Στο περίπτερο πρόσεξα ότι οι εφημερίδες είχαν πηχυαίους τίτλους και φωτογραφίες. Επρόκειτο για τον φόνο του Υπουργού Δικαιοσύνης Χρήστου Λαδά. Μεταξύ των εικονιζόμενων στην "Ακρόπολη" ήταν και ο Βασίλης Ζάννος αδερφός του φίλου μου και συμμαθητή μου Αντώνη Ζάννου. Έβαλα έτσι στο νου μου ότι μπορεί να τον συναντήσω στο Τμήμα. Φθάσαμε κάποια στιγμή μπουλουκηδόν στο ΙΓ' Παράρτημα Ασφαλείας Αθηνών στον Νέο Κόσμο. Ο κόσμος ήταν πολύς και στριμωγμένος στο υπόγειο. Μερικές ώρες μετά μας πήραν για ανάκριση. Ο πατέρας μου κι οι αδερφοί μου Μήτσος και Γιώργος υπέγραψαν δήλωση κι έφυγαν αμέσως. Η τακτική ήταν να καλούν έναν έναν στο γραφείο του Διοικητή Ασφάλειας, όπου άρχιζε το ψηστήρι πότε με το καλό και πότε με τις σφαλιάρες. Όσοι υπέγραφαν απολύονταν αμέσως, οι άλλοι μεταφέρονταν πάλι στο κρατητήριο για "ειδική μεταχείριση". Τις μέρες της σύλληψης του Βασίλη Ζάννου η μητέρα μου προσπαθούσε να τον βρει μαζί με την κυρία Κλειώ, την δική του. Τις έστελναν από όροφο σε όροφο και τελικά τις έδιωξαν. Όμως κατεβαίνοντας τις σκάλες σε έναν όροφο, από μια μισάνοιχτη πόρτα το διέκριναν σε μια πολυθρόνα λιώμα από τα βασανιστήρια. 

(Κουτσογιαννόπουλος Βάσος, Μαρτυρίες Εξορίας, Βιβλιόραμα, 2014 σελ 24, 34)


Πρέπει να ήταν άνοιξη του 1948 όταν δολοφονήθηκε ο Υπουργός Δικαιοσύνης Λαδάς. Η ΟΠΛΑ Αθήνας είχε λάβει εντολή να τον σκοτώσει αφού είχε στείλει στα αποσπάσματα όλο το άνθος της νεολαίας της Εθνικής Αντίστασης. Εγώ τότε είχα αρχίσει να δουλεύω σε τυπογραφείο και ήρθαν και μας μάζεψαν 4-5 παιδιά της παλιάς ΕΠΟΝ από τη δουλειά. Δεν μίλησε κανένας. Ρωτάω τον χωροφύλακα που μας πάνε και γιατί. Μου λέει "Βούλωσε το στόμα σου και προχώρα". Μας χώσανε στην Γενική Ασφάλεια Αθηνών σαν σαρδέλες στο υπόγειο κρατητήριο. Εκεί περίμενα ως το βράδυ. Παίρνανε 4-5 τη φορά αλλά εμείς ήμασταν σίγουρα 1000 με 1500 μέσα εκεί. Άλλους τους αφήνανε μετά από δήλωση άλλους τους φέρνανε λιώμα στο ξύλο στα διπλανά κελιά. Το βράδυ πιάσανε την κουβέντα με το διπλανό θάλαμο ψιθυριστά. Μάθαμε πως στους πάνω ορόφους είχανε 5-6 βασικούς υπόπτους και τους είχανε σακατέψει στο ξύλο. Είχανε ειδικά δωμάτια με ηχομόνωση από παχύ μπετό στους τοίχους. Το πρωί ακούω " Τσελέπης Κώστας, Παπακωνσταντίνου Κυριάκος και Τσάκος Γιάννης γρήγορα έξω". Βγήκα. Μας πήγαιναν στο διευθυντή. Δεν καταλάβαινα γιατί αλλά τότε δεν ήξερα πως ο μπάρμπας μου ο ταξίαρχος Παπακωνσταντίνου είχε ήδη πάρει και απαιτήσει να με αφήσουν. Εκεί περίμενα για κανένα δίωρο σε ένα διάδρομο. Καθόμουνα σε ένα ξύλινο πάγκο και στο βάθος του διαδρόμου ήταν μια μισάνοιχτη πόρτα που μπροστά της είχε ένα χωροφύλακα που βημάτιζε βαριεστημένος. Μου έκανε εντύπωση ότι κράταγε αυτόματο σαν σκοπός. Στο διάδρομο ακούγονταν ένα υπόκωφο μουρμούρισμα. Μετά από λίγο πλησίασα τον χωροφύλακα και ζήτησα τσιγάρο. Εκείνος μου είπε βαριεστημένα να πάω να κάτσω στη θέση μου. Συνειδητοποίησα ότι το μουρμούρισμα έβγαινε από την πόρτα. Μετά από λίγο ήρθε μια καθαρίστρια με έναν κουβά και μπήκε στο δωμάτιο. Ο χωροφύλακας κάτι της είπε και κατέβηκε για τσιγάρο. Τότε βρήκα την ευκαιρία να κάνω μια μικρή βόλτα κοντά στην πόρτα γιατί με είχε φάει η περιέργεια να δω ποιος ήτανε μέσα. Είδα έναν άνθρωπο δεμένο σε μια καρέκλα που είχε προσαρμοσμένα λουριά. Το πρόσωπό του ήταν μπλαβί και έσταζε από το σώμα του ολόκληρο αίματα στο πάτωμα. Ήτανε γυμνός. Η καθαρίστρια σφουγγάριζε το πάτωμα προσπαθώντας να μην κοιτάει τον άνθρωπο. Αυτός πρέπει να ήταν σε αφασία γιατί μουρμούριζε και βόγκαγε συνέχεια. Φοβήθηκα και πήγα να κάτσω πάλι στη θέση μου. Είχα αποφασίσει ότι θα υπόγραφα ότι μου βάζαν μπροστά μου. Αυτός ήταν ο Ζάννος. Τον είχανε κάνει μαύρο στο ξύλο. Αργότερα έμαθα ότι του κάνανε φάλαγγα, ηλεκτροσόκ και του βγάλαν τα νύχια. Ο κουβάς της καθαρίστριας βγήκε γεμάτος κοκκινόμαυρο νερό από εκεί μέσα (...) 


Κυριάκος Παπακωνσταντίνου, Μαρτυρία, 2010 Ιούνιος

Το τελευταίο γράμμα του Βασίλη Ζάννου 

Όταν θα παρετε το γράμμα μου θα είμαι ήδη νεκρός. Μην κλάψετε όμως καθόλου. Δεν ταιριάζουν κλάματα σε εκείνους που πέφτουν για την Πατρίδα και το λαό μας. Από το αίμα το δικό μας θα μεγαλώσει το δέντρο της λευτεριάς και της ειρήνης. Ήταν λογική συνέπεια της ζωής μου ο θάνατος αυτός. Είμαι ευτυχής γιατί πέφτω όρθιος και δε ζω σούρνοντας. Έτσι μας έμαθε κάποιος του οποίου παιδιά είμαστε.

Είμαι ευτυχής γιατί πέφτω όρθιος και δε ζω σούρνοντας. Ετσι

μας έμαθε κάποιος του οποίου παιδιά είμαστε... Ματώσαμε τα

πόδια, βάψαμε με αίμα το μονοπάτι, το μονοπάτι να γίνει δρόμος

και ο δρόμος λεωφόρος για να βαδίσουν όλα τα παιδιά της

Ελλάδας και όλου του κόσμου χωρίς κόπο.

Στο θάλαμο αυτό τώρα δα είμαστε 27. Αν θα μπορούσατε να μας

βλέπατε, δε θα αισθανόσαστε τίποτε άλλο παρά να τραγουδήσετε

μαζί και να γελάσετε. Δεν είναι δυνατόν να φανταστείτε τι

καλαμπούρι γίνεται. Σκέτος χορός, τραγούδια λαϊκά του αγώνα και άλλα.

Κι όμως σε 7 ώρες δε θα ζει κανένας

μας.

Μαμά σε λάτρεψα το ξέρεις για αυτό προτίμησα τον τίμιο θάνατο. Όλα τα παιδιά μας ανέθρεψες με τίμιες αρχές για αυτό να είσαι περήφανη, σε κούρασα πολύ στη ζωή, στενοχωρεθήκατε πολύ ίσως για αυτό κι συ με αγάπησες πολύ. Σε είχα κουράσει τόσο, μαμά συγχώρεσέ με.

Μπαμπά να είσαι περήφανος. Ξέρω πως θα αισθάνεσαι και συ... Σφίξε τα δόντια, κοίτα μπροστά. Μπροστά είναι το φως. Ήσουν πάντα παλλικάρι στη ζωή, γιάντεψε τώρα πια για τ' άλλα τα παιδιά. Σε σκέπτομαι σημαντικά στο θάλαμό σου καπνίζοντας το ένα πίσω από το άλλο τα τσιγάρα, μα που και που σφίγγεις τα δόντια, κράτα το δάκρυ και χαμογέλασε. 

Γιάννη μου ίσως στη ζωή να μην νοιώσαμε βαθιά ο ένας τον άλλο, τουλάχιστο δεν το εκδηλώσαμε, είμαστε λίγο διαφορετικοί άνθρωποι βλέπεις. Μα σε αγάπαγα πολύ, ξέρω τι έκανες για μένα και σε ευχαριστώ.

Άννα μου θυμάσαι τι λέγαμε. Θέλει αίμα ακόμα πολύ το δέντρο της λευτεριάς, ήξερα τότε ότι και το δικό μου αίμα θα το χρειαστεί. Δεν έκανα τίποτε άλλο παρά το ελάχιστο καθήκον προς το λαό μας. Δεν σε ξέχασα ούτε στιγμή. Δεν ξέρω μα ήσουν η συμπάθειά μου. Γεια σου Αννούλα μου. Στον Τατάκη μου θέλω να μιλάτε για τον Τσίτσι του. Μεγαλώστε τον όπως λέγαμε. 

Φωτεινίτσα μου, είσαι σπουδαίο κορίτσι. Είχες κάτι το περίεργο, παλλικαρίσιο, μου είχε κάνει εντύπωση η ευθύτητά σου, καθαρό ποτάμι ήσουνα για αυτό και β΄ρισκεσαι εκεί που είσαι τώρα. Μην ξεφύγεις καθόλου. Ο θάνατός μου ας σε ατσαλώσει. Έτσι δένεται το ατσάλι.

Κούλα μου διακοπτω λίγο γιατί ο Κουμπάρος μου με έκανε να σκάσω στα γέλια. Συνεχίζω. Ήσουνα η ιδιαίτερη αγάπη μου. Τέτοια αδελφούλα είναι λίγο σπάνιο πράγμα. Δεν σου γράφω άλλο γιατί εσύ με καταλαβαίνεις τι θα σου έγραφα. Σε σένα και στον Αντωνάκη αφήνω όλα τα βιβλία μου. 

Αντωνάκη μου, πρόσεξε τη μαμά και τον μπαμπά, όλους, εσύ πια είσαι το παλλικάρι του σπιτιού. Θέλω να πας αν μπορέσεις στο Πολυτεχνείο. Και όχι πολλές... μία και καλή. Πρόσεξε. Πεθαίνω ευτυχής γιατί ξέρω τι αφήνω πίσω μου. Σφίξε τα δόντια σου. 

ΥΓ Αυτά που έγραψαν οι εφημερίδες ότι είπα στο τέλος της δίκης είναι αισχρά ψέμματα. Ξέρετε το. Ήμουν όρθιος σ' όλη τη δίκη ο ίδιος. 

Γεια σας - Γεια σας

Βασίλης Ζάννος

Φωτογραφικό υλικό

Οι καταδικασθέντες για τη δολοφονία Λαδά. Τρίτος από αριστερά ο Βασίλης Ζάννος

To τελευταίο γράμμα του Βασίλη Ζάννου

Επίσκεψη Μακρόνησος

Η Πανελλήνια Ενωση Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου(ΠΕΚΑΜ) και η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας (ΟΓΕ) διοργανώνουν, την Κυριακή 7/9, στη Μακρόνησο, εκδήλωση τιμής και μνήμης για τις «Αγωνίστριες Εξόριστες Γυναίκες». Θα γίνει ξενάγηση στο μαρτυρικό νησί όπου βασανίστηκαν δεκάδες χιλιάδες κομμουνιστές, αγωνίστριες και αγωνιστές της Αντίστασης και μαχητές του ΔΣΕ, πολλοί από τους οποίους εξοντώθηκαν και άφησαν την τελευταία τους πνοή στο νησί.


Για την εκδήλωση, θα αναχωρήσουν πούλμαν από την πλατείαΚάνιγγος ώρα 7.30 το πρωί της ίδιας μέρας.
Κρατήσεις θέσεων στα τηλέφωνα της ΠΕΚΑΜ (210.3247.820 - 6974.278.797) και της ΟΓΕ (210.3629.460 - 6977.120.661). Επίσης, στους κατά τόπους Συλλόγους της ΟΓΕ.

Φεστιβαλ για τα 41 χρόνια από το θάνατο του Σαλβαδόρ Αλιέντε

«Είμαι σίγουρος πως η θυσία μου δεν είναι μάταιη. Έχω την βεβαιότητα, πως θα αποτελέσει τουλάχιστον ένα ηθικό μάθημα για την... καταδίκη των κακούργων, των προδοτών, των επίορκων» ήταν τα τελευταία λόγια του Σαλβαδόρ Αλιέντε στην ύστατη ομιλία που απηύθυνε στον χιλιανό λαό, λίγο πριν τον θάνατό του, στις 11 Σεπτεμβρίου 1973, ημέρα που εκδηλώθηκε στην Χιλή το στρατιωτικό πραξικόπημα του δικτάτορα Πινοτσέτ.

Η πάντα ποιοτική κινηματογραφική εταιρεία New Star σε συνεργασία με το Fundacion Salvador Allende και υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Δημοκρατίας της Χιλής στην Ελλάδα διοργανώνει για άλλη μια φορά, ένα μεγάλο αφιέρωμα στον μεγάλο αγωνιστή και λαικό ηγέτη της Χιλής Σαλβαδόρ Αλιέντε, 41 χρόνια από τον θάνατο του.

Το αφιέρωμα θα λάβει χώρα 11 με 17 Σεπτεμβρίου 2014 στον κινηματογράφο New Star Cinema ΜΑΡΙΑ-ΕΛΕΝΑ ΟΝΑΡ, Αγ. Παρασκευής 40-Ανάκασα - Αγ. Ανάργυροι. Θα προβληθούν ταινίες και ντοκιμαντέρ για τον Αλιέντε και την Χιλή ενώ θα λειτουργήσει και έκθεση φωτογραφίας, αφίσας και ντοκουμέντων.

Θα προβληθούν οι ταινίες:

Ο Αγνοούμενος (Κώστας Γαβράς), Γλυκιά Πατρίδα (Μιχάλης Κακογιάννης), Ματσούκα (Andres Wood), Βρέχει Πάνω απ’ το Σαντιάγο (Helvio Soto), Πουθενά (Luis Sepulveda), Σαλβαδόρ Αλιέντε (Patricio Guzman), The Black Pimpernel (Åsa Faringer, Ulf Hultberg), Υπόσχεση στους Νεκρούς: το Ταξίδι της Εξορίας του Άριελ Ντόρφμαν (Peter Raymont), ) Η Μάχη της Χιλής: Μέρος 1ο, Η Εξέγερση της Μπουρζουαζίας (Patricio Guzma),  Η Μάχη της Χιλής: Μέρος 2ο, Το Πραξικόπημα (Patricio Guzman), Η Μάχη της Χιλής: Μέρος 3ο, Η Λαϊκή Εξουσία (Patricio Guzman), Υπόθεση Πινοσέτ (Patricio Guzman), Ο Πόλεμος με τις Μούμιες  ( Heynowski/Scheuman),  Ψαλμός 18  (Heynowski/ Scheuman), Οι Νεκροί δεν Σιωπούν (Heynowski/Scheuman), Αλύγιστος στη Φωτιά  (Heynowski/Scheumann), Χιλή: Μέχρι πότε; (David Bradbury), Ξεχασμένη Μνήμη (Niles Atallah),) Νύχτα Πάνω απ’ τη Χιλή  (Sebastián Alarcón, Aleksandr Kosarev).

«Aς μάθουμε να ζούμε μ’ αυτούς που μας λείπουν επειδή αποτελούν κομμάτι μας, επειδή ξέρουμε γιατί μας λείπουν, κι επειδή την απουσία τους την αναπληρώνουμε με καμάρι» Luis Sepulveda

Oι τελευταίοι αντάρτες του ΔΣΕ Ικαρίας

Πέντε Ικαριώτες και τέσσερις (στην αρχή τρεις) εξόριστοι έμειναν στα βουνά της Ικαρίας. Οι πέντε Ικαριώτες ήταν: ο Γιάννης Δημ. Τσερμέγκας απ΄το Μαυράτο, ο Στράτος Ξεν. Τσαμπής απ΄το Χρυσόστομο, ο Αντώνης Ζαχ. Καλαμπόγιας απ΄το Μονοκάμπι, ο Στέφανος Νικ. Παπαγεωργάκης απ΄το Μαυράτο και ο Φίλιππος Ιωάννη Μαυρίκης απ΄ το Μαυρικάτο. Οι εξόριστοι ήταν ο Κώστας Λίτσας απ΄το Μαρούσι Αττικής, ο Μήτσος Μπάφας απ΄το Βαθύπεδο Ιωαννίνων, ο Βασίλης Φρουζές απ΄το Βόλο και ο Χαράλαμπος Γκότζος απ΄την Ήπειρο. Αυτοί ήταν που κράτησαν ψηλά τη σημαία της νήσου Ικαρίας μέχρι που φύγανε το 1955. Έξι χρόνια έμειναν στα βουνά της Ικαρίας και με τέλος καλό. Αντιμετώπιζαν σοβαρούς κινδύνους, από που να γλυτώσουν; Από τα αποσπάσματα που είχαν εξαπολύσει ένα άγριο κυνηγητό; από τις ενέδρες; από την πείνα; απ΄τις κακοκαιρίες; βοριάδες, καταιγίδες και χιόνια; απ΄τους αρουραίους και τα φίδια που τρύπωναν στα καταφύγια; Οι αντάρτες χωρίστηκαν σε τρεις περιοχές για να είναι κοντά στις οργανώσεις. Και ήταν: Περιοχή Αγ. Κηρύκου, οι Τσερμέγκας - Παπαγεωργάκης. Περιοχή Ευδήλου, Μεσαριάς, Καραβοστάμου, Αράθουσας, Χρυσοστόμου, Μαγγανίτη, με βάση το Δρούτσουλα, οι Τσαμπής - Λίτσας. Περιοχή Ραχών, πέρα Μεριάς, Πάπα, οι Καλαμπόγιας, Μπάφας, Μαυρίκης. Δημιούργησαν ένα πολύ καλό δίκτυο οργανώσεων και πληροφοριών, που μπορούσαν να παρακολουθούν κάθε κίνηση των αποσπασμάτων.

Προσφέρθηκαν από μόνα τους και παιδιά που παρακολουθούσαν αποσπάσματα, ανέβαιναν σε δέντρα κι έβλεπαν, έμπαιναν και στα καφενεία δήθεν να παίξουν και άκουγαν τις κουβέντες χωροφυλάκων και τις μετέφεραν στους γονείς τους, με αποτέλεσμα οι αντάρτες να είναι πολύ προσεκτικοί στις κινήσεις τους και να αποφεύγουν τις ενέδρες. Υπήρχαν φορές που η ζωή τους κρεμόταν από μία κλωστή. Μια φορά ήταν χωροφύλακες πάνω σ΄ένα βράχο που κάτω από αυτόν ήταν κρυμμένοι αντάρτες. (γνωστό σήμερα ως Ανταρτοσπηλιά). Και στις εκλογές που έγιναν, βοήθησαν όσο μπορούσαν. Στις 5 Μάρτη 1950 έγιναν βουλευτικές εκλογές. Οι ΕΑΜ δυνάμεις έλαβαν μέρος με τον τίτλο {Δημοκρατική Παρά-ταξη (Δ.Π)}, που ιδρύθηκε στις 4 Φλεβάρη 1950. Πήρε 163.824 ψήφους και 18 έδρες. Στις 15 Απρίλη 1951 έγιναν οι πρώτες Δημοτικές και Κοινοτικές εκλογές, οι αριστερές δυνάμεις είχαν μεγάλες επιτυχίες στην Ικαρία. Οι αντάρτες όμως δεν μπορούσαν να μείνουν άλλο στο βουνό. κινδύνευαν συνέχεια και άρχισαν οι σκέψεις να φύγουν.

Σ΄ένα πρωτοχρονιάτικο τραπέζι - γλέντι στα Μαντριά (Πρωτοχρονιά του 1950 με το παλιό ημερολόγιο) κάποιος απ΄τους νόμιμους συντρόφους τους ρώτησε αν σκέπτονται να φύγουν από την Ικαρία. Δεν απέρριψαν την ιδέα. Ήταν εκεί κι ένας που είχε καΐκι και προσφέρθηκε να βοηθήσει. Πήγαν στο Μοναστήρι, βρήκαν τον Χαράλαμπο Γκότζο και τους έδωσε το {καλώς έχειν}, ζητώντας τους όμως να τον πάρουν μαζί τους. Έτσι άνοιξε ο δρόμος για το φευγιό. Ο Τσαμπής ανέλαβε και βρήκε τον άνθρωπο που είχε το καΐκι, του έδωσαν χρήματα για να φτιάξει τη μηχανή, βρήκαν και τον πλοίαρχο και μετά από πολύ καιρό ορίστηκε η συνάντηση για την αναχώρηση στην Αρμενόπλακα (μετά την Πλαγιά και πριν το Μαγγανίτη η οποία δεν έγινε ποτέ. Έπειτα μάθανε από τον ιδιοκτήτη του καϊκιού ότι ο πλοίαρχος του την έσκασε και ότι θα τους επέστρεφε τα χρήματα πράγμα το οποίο δεν έγινε ποτέ. Ο πλοίαρχος αργότερα βρέθηκε στην Αμερική και το κόμμα τον διέγραψε από μέλος. Και άδοξα τελείωσε η πρώτη απόπειρα. Και πέρασαν οι χρονιές 51-52-53 με πιέσεις στον κόσμο της Ικαρίας, ξύλο, φυλακίσεις, εξορίες, χωρίς κανένα αποτέλεσμα για τον εντοπισμό των ανταρτών. Στην Ικαρία δεν έπαψαν αυτά τα χρόνια οι προσπάθειες για απόδραση των ανταρτών για να γλιτώσουν και αυτοί μα και οι Ικαριώτες από το κυνηγητό και την τρομοκρατία. Την 25η Μαρτίου 1954 έγινε το ταξίδι αυτό από τον Πάπα (Καρκινάγρι). Τους πήγε βενζίνα στην Τήνο και από ΄κει  τράβηξε ο καθένας το δρόμο του όπως είχαν συμφωνήσει.

Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Περιστερίου

Μετά από αρκετά χρόνια και αρκετούς δημάρχους που κωλυσιέργησαν και αδιαφόρησαν, ο δήμος Περιστερίου με πρωτοβουλία των κατοίκων του και του τοπικού παραρτήματος της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ απέκτησε επιτέλους το δικό του Μουσείο Εθνικής Αντίστασης.

Ο λόγος για το μικρό αλλά εντυπωσιακό σε έντυπο και εκθεσιακό υλικό Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Περιστερίου, στο οποίο εκτίθενται σημαντικά κειμήλια της ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης του δήμου αλλά και ντοκουμέντα του εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος της περιοχής.

Σε ένα οίκημα που από καιρό είχε δωριθεί για τον σκοπό αυτό, αλλά για προφανώς πολιτικούς λόγους έμενε αναξιοποίητο, οι κάτοικοι του δήμου με δική τους πρωτοβουλία, εργασία και χρόνο, και μπροστάρηδες τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης του δήμου, δημιούργησαν έναν όμορφο χώρο- παρακαταθήκη για τις ερχόμενες γενιές. Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, δεν περιορίζει τη λειτουργία του σε μια απλή εκθεσιακή παράθεση ντοκουμέντων. Προσφάτως εξέδωσε σημαντικά κείμενα της Εθνικής Αντίστασης σε ανατύπωση και διοργάνωσε ικανό αριθμό εκδηλώσεων και ιστορικών περιπάτων στο Περιστέρι και το Μπουρνάζι.

Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης δεν θα το βρείτε σε καμιά εφημερίδα ή περιοδικό. Αξίζει όμως να το επισκεφθείτε όχι μόνο για το υλικό που διαθέτει αλλά και για την υποστήριξη του λαού του Περιστερίου που πήρε την υπόθεση στα χέρια του και δημιούργησε όπως εκείνος μονάχα ξέρει να δημιουργεί.

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210 5730026- 6972840765

fax: 210 5730019

Διεύθυνση: Εθνικής Αντιστάσεως - Περιστέρι 33- Τ.Κ. 121 34

H γνωστή φωτογραφία του Βαν Φλιτ

Παραθέτουμε παρακάτω ένα αντίγραφω υψηλής ανάλυσης της γνωστής φωτογραφίας του στρατάρχη του αμερικανικού στρατού Τζέιμς Βαν Φλιτ να φωτογραφίζεται με επιτελείς τους ΓΕΣ πάνω από πτώματα νεκρών μαχητών του ΔΣΕ στο Γράμμο. Η ανάλυση μας εξακριβώνει ότι: Ο Βαν Φλιτ στέκεται τέρμα δεξιά, δίπλα του ο στρατηγός Θ. Τσακαλώτος και ο αξιωματικός που δείχνει είναι λογικά ο Δημήτριος Γιαντζής.

Μαρτυρία Βασίλη Βενιέρη - Εικόνες θανάτου και βίας

Ο Βασίλης Βενιέρης γεννήθηκε στην Καρδίτσα το 1925 και εντάχθηκε στις μάχιμες δυνάμεις του ΔΣΕ το 1947. Υπήρξε ανιχνευτής των ανταρτών που δρούσαν στην ορεινή περιοχή της Στερεάς. Παραθέτουμε παρακάτω μέρος της μαρτυρίας του. Ο κ. Βενιέρης μας περιγράφει την είσοδό του στο εγκαταλελειμμένο χωριό Άνω Αγόριανη στα τέλη του 1948. Βρέθηκε εκεί σε αναζήτηση τροφίμων, καθώς το χωριό είχε εγκαταλειφθεί από τους χωρικούς του, οι οποίοι είχαν εκτοπιστεί από τον Εθνικό Στρατό. Κατά το 1948 20.000 στρατιωτών του Εθνικού Στρατού διενεργούσαν το σχέδιο Χαραυγή επιχειρώντας να εγκλωβίσουν τους περίπου 2.500 αντάρτες του ΔΣΕ στη Στερεά. Η Χαραυγή δεν απέδωσε τα αναμενόμενα αλλά ο Εθνικός Στρατός κατάφερε να καταλάβει σημαντικό μέρος εδάφους του ορεινού όγκου, να εξουδετερώσει μεμονωμένες ομάδες ανταρτών και να ερημώσει την ύπαιθρο. Το τμήμα της μαρτυρίας του παρουσιάζει μια χαρακτηριστική σκηνή από τον Εμφύλιο 1946-1949.


" Μπήκα στο χωριό από την είσοδο στη δημοσιά με το όπλο στο χέρι και είχα ρίξει και την κάπα να φαίνομαι σαν τσιοπάνος από μακριά. Έπιασα τα πρώτα σπίτια. Είχανε μείνει μόνο χαλάσματα και είχε πέσει το κεραμίδι από τη σκεπή τους. Ήτανε σούρουπο και έπεφτε σιγά-σιγά η νύχτα. Τα περισσότερα σπίτια φαίνονταν να έχουν κλειστά τα παραθύρια τους και να ναι οι πόρτες τους μανταλωμένες. Δύο-τρία που μπόρεσα και μπήκα είχανε μόνο τα κιλίμια τους, τα έπιπλα και μερικά στρωσίδια και σκεύη πεταμένα, σαν να φύγαν οι ιδιοκτήτες τους άρον-άρον και βιαστικά. Ξέραμε που το χωριό το είχε αδειάσει ο στρατός. Δε βρήκα σπυρί στάρι, μοναχά δυο-τρεις πατάτες σε ένα κατώι που είχανε φυτρώσει ξανά από την μούχλα και δεν κάνανε να τις φας, αλλά στην ανάγκη τις πήρα. Στην πλατεία με είχε πάρει για καλά το σκοτάδι. Εκεί πρώτη φορά ένιωσα τρόμο στη ζωή μου. Πλησίαζα από την ανηφορίτσα και άκουσα κάτι φωνές μες στο σκοτάδι που κάνανε γάου-γάου-γάου. Ήτανε μια αγέλη σκυλιά, καμιά δεκαριά και γυροφέρνανε ένα κουρέλι από άνθρωπο που 'τανε πεταμένο στη μέση του πλακόστρωτου. Ήταν με πολιτικά ρούχα που τα 'χανε ξεσκίσει τα ζωντανά για να φάνε τις σάρκες. Κεφάλι δεν είχε. Μούρθε εμετός αλλά κρατήθηκα. Εν τω μεταξύ γύρω-γύρω τα σκυλιά γυρόφερναν πεινασμένα και περίμεναν να φύγω να αποσώσουν το φαΐ τους. Έλεγα να τα ρίξω μια με το όπλο να φύγουν αλλά σκέφτηκα πως θα ακουστώ σίγουρα από καμιά βίγλα. Παρά πέρα στο δρόμο είδα ακόμα δύο κορμιά χώρια το κεφάλι. Το αίμα είχε παγώσει απάνω στις πλάκες και το ένα ήταν καθιστό σ' ένα σκαλί. Αυτοί φοράγανε μερικά κουρέλια χακί και είχανε γάζες και μπαντάδες. Ήτανε καταπώς φαίνεται δικοί μας τραυματίες που τους είχε αφήσει εκεί σε κάποιο σπίτι η μονάδα να γίνουν καλά. Τους έψαξα αλλά δε βρήκα τίποτε. Χαρτιά και τίποτα ρολόγια και προσωπικά είδη θα τα'χανε κλεμμένα οι στρατιώτες ή οι κατσαπλιάδες που τους ξέκαμαν. Μπήκε στα σπίτια γύρω και τελικά βρήκα με τη φωτιά από τα σπίρτα κι εκείνο που είχαμε κάνει αναρρωτήριο. Είχε τέσσερα κρεβάτια με σεντόνια, λεκάνες και μερικά ιατρικά. Τα κρεβάτια ήταν γαζωμένα και μέσα στο αίμα. Πήρα μετά να κατεβαίνω από το χωριό και να πιάνω το μονοπάτι προς Παναγιά που ήξερα πως με περίμενε ο σύνδεσμος με το μουλάρι. Εκεί όξω από το στρωτό είχε μια σειρά με μικροχώραφα. Πέρασα μια γρήγορα να δω για τίποτα καρύδια ή μύγδαλα άγουρα, αλλά στο μέσο σταμάτησα γιατί κι εκεί είχε ένα κορμί πεσμένο. Ήτανε κι αυτός με στρατιωτικά χωρίς κεφάλι. Τον είχανε βασανίσει φαίνεται γιατί τα χέρια του ήτανε δεμένα στην πλάτη με καλώδιο και δεν φόραγε παπούτσια. Ήταν τα χέρια του γιομάτα κοψίματα και η κοιλιά του ήταν τουμπανιασμένη μες στα μαχαιρώματα. Τα ζούδια τον είχανε φάει πολύ κι εκεί δεν άντεξα και τα έβγαλα όλα. 

Μετά ανέβηκα στο σύνδεσμο. Ήτανε δύο ώρες πορεία. Με είδε έτσι ανταριασμένο και μου λέει. " Τι έπαθες ρε εσύ και χλόμιασες?" Του λέω τα καθέκαστα και εκεί πήρε κι αυτός να ανταριάζει. Δεν απάντησε και μου έδωσε τσιγάρο. "Αυτός ήτανε ο γιατρός" είπε. "Δεν σέβονται τίποτα τα κτήνη". Μετά έτσι αμίλητοι ανεβήκαμε στη μονάδα που ξεκουράζονταν στο δάσος. Συνήλθα μερικές μέρες μετά που έπαψα να τα βλέπω αυτά στον ύπνο μου. Αργότερα έμαθα πως κατέβηκε ένας καπαπίτης δικός μας να δει κι εκείνος το χωριό. Βρήκε λέει μόνο κόκαλα ξασπρισμένα σκορπισμένα στην πλατεία, κουμπιά και κουρέλια."

Ομάδες Πολιτικών Επιτρόπων Πόλεων - Καρδίτσα

Ήδη από το Μάη του 1948, με διαταγή του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ καθιερώθηκε ο θεσμός των ομάδων πολιτικών επιτρόπων πόλεων (ΟΠΕΠ) και αργότερα της υπαίθρου. Με βάση τη διαταγή αυτή, σε κάθε περιοχή συγκροτήθηκαν τέτοιες ομάδες που, ανάλογα με την αποστολή τους, πήραν το όνομα της πόλης που προορίζονταν να δράσουν. Επρόκειτο για μικρές επίλεκτες ομάδες, κυρίως από παλιούς και έμπειρους αντάρτες που γνώριζαν καλά την περιοχή γύρω και μέσα στην πόλη, έχοντας επικεφαλής αξιωματικούς που στις περισσότερες περιπτώσεις, κατάγονταν από τη δοσμένη πόλη.

Διοικητικά οι ΟΠΕΠ υπάγονταν απ' ευθείας στη διοίκηση της πιο κοντινής Μεραρχίας του ΔΣΕ, η οποία τις καθοδηγούσε και σε πολλές περιπτώσεις, συντόνιζε τη δράση τους με τις γενικότερες επιδιώξεις της. Βασική αποστολή των ΟΠΕΠ είναι η δράση στα μετόπισθεν του αντιπάλου και ανάλογα με τις συνθήκες, παίρνει ποικίλες μορφές: Σαμποτάζ οχημάτων, τηλεφωνικού δικτύου, κρούσεις σε φυλάκια, συγκέντρωση πληροφοριών, συλλήψεις μεμονωμένων στρατιωτών, διοχέτευση προπαγανδιστικού υλικού κλπ.

Το καλοκαίρι του 1948, συγκροτούνται δύο ομάδες του ΠΕΠ Καρδίτσας. Στην πρώτη, ομαδάρχης τέθηκε ο Λάμπρος Φιλομούζης (Ταρζάν), οικοδόμος, στέλεχος της ΕΠΟΝ, ο οποίος είχε υπηρετήσει και στον ΕΛΑΣ. Στην δεύτερη που ήταν ολιγομελής και με ειδική αποστολή επικεφαλής ήταν ο Μανώλης Τολάκης (Φάνης), επίσης στέλεχος της ΕΠΟΝ, απόφοιτος γυμνασίου και εργάτης. Η ομάδα του Ταρζάν, από τη φύση της αποστολής της δεν άργησε να γίνει πολύ γνωστή για τη δράση της. Συχνά εισέρχονταν στην Καρδίτσα. Συγκρούονταν με περιπόλους του αντιπάλου, διέλυσε στρατιωτικά οχήματα και σε κάποιες περιπτώσεις συνέλαβε πληροφοριοδότες της Ασφάλειας τους οποίους εκτέλεσε έξω από την πόλη. Η ομάδα του Ταρζάν διενέργησε επίσης αρκετές τοιχοκολλήσεις υλικού του ΔΣΕ που προορίζονταν για φαντάρους των κυβερνητικών δυνάμεων. Μέχρι τον Απρίλη του 1949, η ομάδα αυτή, την πολύπλευρη δράση της, προκάλεσε πονοκέφαλο στις κυβερνητικές δυνάμεις, με αποτέλεσμα ο επικεφαλής της να επικηρυχθεί για πολλά εκατομμύρια δραχμές.

Η άλλη ομάδα του Μ. Τολάκη, είχε ειδική αποστολή. Ο "Φάνης" με ένα -δυο μέλη της ομάδας του εγκαταστάθηκε στην Καρδίτσα. Στόχος και καθήκον της ομάδας του ήταν η μελέτη της διάταξης του αντιπάλου, η συγκέντρωση και αποστολή διαφόρων πληροφοριών που είχαν σχέση με τις κινήσεις των στρατευμάτων κτλ. Ο "Φάνης" μπόρεσε για αρκετούς μήνες να οργανώσει καλά τη δουλειά του και με διάφορες διασυνδέσεις ενημέρωνε τακτικά τη διοίκηση του ΔΣΕ για τη διάταξη και τις κινήσεις του αντιπάλου μέσα κι έξω από την Καρδίτσα. Η ομάδα του "Φάνη" με τη δουλειά της συνέβαλε κατά πολύ στην επιτυχία της επιχείρησης του ΔΣΕ στην πόλη της Καρδίτσας.

Το Φλεβάρη του 1949, ένας νεολαίος που είχε ορισμένη σχέση με την ομάδα του "Φάνη" αναγνωρίστηκε από στρατιώτες του κυβερνητικού στρατού κοντά σε καταυλισμό τους, όπου είχε τοιχοκολλήσει προκηρύξεις. Πιάστηκε λίγο αργότερα και μετά από βασανιστήρια ομολόγησε τον χώρο που κρύβονταν ο "Φάνης". Ισχυρή δύναμη Χωροφυλακής πολιόρκησε το σπίτι που βρίσκονταν στη συνοικία στρατώνων και μετά από μικρή συμπλοκή ο "Φάνης" έθεσε τέλος στη ζωή του με ένα περίστροφο αφού είχε καταστρέψει μέρος του έντυπου υλικού. Με το θάνατο του "Φάνη" έλαβε τέλος και η δράση της ομάδας του. Στη συνέχεια η Χωροφυλακή διενήργησε εκτεταμένες συλλήψεις αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης εμπλεκομένων και μη. Τον Αύγουστο του 1949 πολλοί από τους συλληφθέντες πέρασαν από Έκτακτο Στρατοδικείο και εκτελέστηκαν. Μεταξύ αυτών ήταν και ο μικρότερος αδελφός του "Φάνη" Αποστόλης Τολάκης.

Ύστερα από αυτό το σοβαρό χτύπημα, έγιναν προσπάθειες για εγκατάσταση άλλης ομάδας στην Καρδίτσα με επικεφαλής τον Τέρη Μουντούρη, χωρίς όμως σοβαρά αποτελέσματα. Για την κάλυψη των αναγκών σε πληροφορίες χρησιμοποιήθηκε εντατικά η ομάδα του "Ταρζάν" και οργανώθηκαν μερικές ακόμη νυχτερινές αποστολές άλλων μικροομάδων στην πόλη. Η συγκέντρωση όλο και περισσόετερων κυβερνητικών δυνάμεων στην Καρδίτσα σε συνδυασμό και με τα δρακόντεια μέτρα που πάρθηκαν από την πλευρά των κυβερνητικών, κατέστησαν τώρα την συγκέντρωση και διοχέτευση πληροφοριών εξαιρετικά δύσκολη αν όχι αδύνατη. Η δράση του "Ταρζάν" έλαβε τέλος το Σεπτέμβρη του 1949, όταν όλα τα μέλη της πέρασαν στο βουνό ως αντάρτες του ΔΣΕ.

Η διαθήκη του Κώστα Καρμάλη

Ο Κώστας Καρμάλης υπήρξε αντάρτης του ΕΛΑΣ και μετέπειτα του ΔΣΕ στην περιοχή της Μακεδονίας. Μετά τη σύλληψή του από τις κυβερνητικές δυνάμεις στάλθηκε στις Φυλακές της Κέρκυρας και του Ιντζεδίν. Το 1955 μετεφέρθηκε στο νοσοκομείο εγκλείστων στην Αθήνα όπου του διαγνώστηκε καρκίνος των πνευμόνων σε τελικό στάδιο. Εκεί οι κυβερνητικές αρχές τον άφησαν να ξεψυχήσει στο υπόγειο του νοσοκομείου. To εξαιρετικό μαρτυριακό και βιογραφικό βιβλίο του Γιάννη Μωραΐτη παραθέτει την διαθήκη του. Το παραθέτουμε εδώ γιατί παρουσιάζει γλωσσικό και αισθητικό ενδιαφέρον.


"Στερνό καθήκο τ' ανθρώπου που φεύγει είναι να αφήκει τη διαθήκη του. Ε, μη με παρεξηγάτε για τις ελληνικούρες μου κάτι έμαθα κι εγώ τόσα χρόνια στο κουρμπέτ. Να πει τη στερνή του πεθυμιά. Ν' αφήκει διάτες και ευκές στα παιδιά και τ' αγγόνια του. Να ξομολογηθεί τις αμαρτίες του. Εγω νε παιδιά, νε αγγόνια... Το καρμελαίικο έσβησε. Ούλα τα κακά πέσαν απάνου του και το ξεκάμαν. Απόμεινε μονάχα η σειρά της αδερφής του πατέρα μου, που πήρε τ' όνομα του παπα-Θάνου. Κι εγώ ο γέρος, ένας ξέρακας σαν τον πλάτανο της αυλής μας. Ο πλάτανος, κατά πως έμαθα ξεράθηκε κι αυτός από τα χρόνια και τους βοριάδες. Κρατάνε λίγο μονάχα οι ρίζες του. Κακό τσεκούρι έκοψε τα κλωνάρια του και μολεμένη κόφτρα τον κορμό του. Δεν άφηκαν ούτε τα αποκοντράδια που κρέμαε ο σχωρεμένος ο παππούς μου τους καργιοφλιάδες του. Άιτε καπετάν Κωσταντή Κάρμαλε! Ουδέ σε σένανε ψίχα σέβας. Ξύπνα να δεις. Σαν ήμαν νιος έριχνα με τον ογκρά στο σημάδι, ν' ακούς τις μπαταριές και να φραίνεται η ψυχούλα σου. 

Έχω όμως φίλους γκαρδιακούς, σταυραδερφούς που φάγαμε αντάμα ψωμί, αλάτι και μπαρούτι. Αφήνω συγγενολόι μπόλικο και καλούς πατριώτες. 'Υστερα ούλοι όσοι κρατάνε σφυριά, αλέτρια, κασμάδες, δρεπάνια, μηχανές, γκλίτσες, κουπιά, όσοι βγάνουν το ψωμί τους με το μόχτο τους, είναι δικοί μου. Είναι ο λαός ο αθάνατος, που με γέννησε απ' τα σπλάχνα του, που τον αγάπησα, που ποτέ δεν το πρόσωσα και που για αυτόν τα έδωκα ούλα. Έχω και φίλους μακρινούς. Δυο λόγια θέλω να πω όσο δύνομαι. Και τις αμαρτίες μου να τις φωνάξω. Να τις φωνάξω σ' ούλον το ντουνιά προτού πεθάνω. Αχ, να 'χα τη φωνή που 'χα στα νιάτα μου! Και κείνα τα φτερά. Να ανεβοκατέβαινα κατακόρυφα στον Πίνδο. 

Ξομολόηση θε να κάνω όσο με παίρνει η ώρα. Όμως αυτά που θα ακούσετε θέλω να τα καταγράψετε. Και να τα φωνάξετε οι τρεις σας. Να τα φωνάξετε ολούθε. Τίποτα κρυφό μωρέ! Τίποτα! Ξάστερος ουρανός αστραπές δε σκιάζεται. Μην τηράτε που μ' έκοψε κιόλας ψιλός ιδρώτας. Έχω αντοχή. Θα την παλέψω τη σκύλα την αρρώστια. Θα την πολεμήσω. Και τη σκρόφα τη ζωή θα τη ζήσω όσο παίρνει. Ποτέ δε σήκωσα ψηλάτ αχέρια να πω πως παραδίνομαι. Τέτοιο χατίρι δεν έκαμα σε κανέναν. Ουδέ σε Τούρκους, ουδέ σε Βούργαρους, ουδές σε Γερμανούς, Ιταλούς και Ιγγλέζους. Ουδέ και σε Ρωμιούς. Να η πρώτη μεγάλη αμαρτία μου. Γράψε αδερφέ όσο βαστάνε τα χέρια σου. Γεράσαμε δα , γεράσαμε και τρέμουν τα έρμα μας. Άντε καρντάση, γράφε εσύ, νιότερος είσαι, ακόμα δεν άσπρισες ολότερα, πάρε χαρτί. Να θυμάσαστε τον Καρμάλη. Γιατί μα θες ζόρικο θα ναι για μένανε να ξεκόψω ντιπ καραντίπ από σας. Και πεθαμένο θέλω να μ' έχετε ανάμεσά σας. Μη δα άλλοι δεν πέθαναν πριν από μένα και τους κρατήσατε δίπλα σας ζωντανούς? 

Από την αφεντιά σου παπα-Θάνο που με ξέρεις πλιό, θέλω... Κάτσε ντε γιατί σηκώθηκες? Και τι γλέπω ? Κλαις? Ξάδερφε! Ταιριάζουν μωρέ σε άντρες οι κλάψες? ... Θέλω να τρέξεις ολούθε και να φωνάξεις τα στερνόλογα του Καρμάλη. Να τα μάθει το χωριό, ούλος ο ντουνιάς, γνωστοί κι άγνωστοι. Να τ' ακούσουν! Κι απέ ο πασάς ένας ας πράξει κατά συνείδηση. Σε βγάνω από τον κόπο να με κοινωνήσεις. Ας πάω ακοινώνητος. Σάματις θα μ' αναστήσεις? Ποιος μετάλαβε τον απόστολο Πέτρο σαν τον σταύρωσαν ανάποδα? Μη σκιάζεσαι. Δε θα βρικολακιάσω... Αν είναι δα για το καλό των ανθρώπων, ας βρικολακιάσω κιόλας. Ποτέ ας μην λιώσω. Τι λες? Φεύγεις παπα-Θάνο. Γιατί? Τόσο ήταν η βίζιτα? Μέχρι να πούμε δόξα ο Θεός, βοήθα Παναγιά μου ? 'Εκαμες τόσο δρόμο να  'ρθεις. Τρόμαξες να τ' αποφασίσεις ύστερα από ολόκληρα χρόνια. Και τώρα? Τι? Χμ, κατάλαβα. Με Βαρέθηκες. Είπα κι εγώ θα σε έχω συντροφιά μέχρι να κλείσω τα μάτια. Ας είναι το λοιπόν. Σωστός ο λόγος. Η καρδιά δεν αντέχει. Κι ούλα τα βάσανα και τα μαράζια του ανθρώπου απάνου της πέφτουν και τη σακατεύουνε. Να ήταν από πέτρα... Στις περιστάσεις που ζούμε εμείς γέροντα χρειάζονται πέτρινες καρδιές. Αλλά τι ανθρώποι θα ' μασταν τότε? Μόλο που κι οι πέτρες καμιά βολά ραίζουνε και δακρύζουν."

Κινηματογραφικό υλικό της Pathe

Tα παρακάτω σποτ προέρχονται από κινηματογραφικό υλικό ενημερωτικής φύσης από την βρετανική Pathe. To υλικό έχει ληφθεί από την βρετανική στρατιωτική αποστολή το 1947 και το 1948 και φέρει την ερμηνευτική και πολιτική της σφραγίδα. Ωστόσο είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον αφού πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα κινηματογραφικά υλικά της εποχής του ελληνικού Εμφυλίου.

Το πρώτο σποτ φέρει τον τίτλο: "Latest Report From - War Front In Northern Greece"

και παρουσιάζει άνδρες των κυβερνητικών δυνάμεων σε διάφορα όπλα κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων. Ο ήχος έχει προστεθεί κατά τη διάρκεια του μοντάζ ενώ οι εικόνες των επιχειρήσεων προέρχονται κατά πάσα πιθανότητα από ασκήσεις. Στο σποτ εικονίζονται αιχμάλωτοι αντάρτες καθώς και εκτοπιζόμενοι πολίτες

https://www.youtube.com/watch?v=RYl3J3MyNZw&feature=share

Το δεύτερο σποτ φέρει τον τίτλο: "Fighting on the Greek / Albanian border"

Παρουσιάζει άνδρες των κυβερνητικών δυνάμεων σε διάφορες επιχειρήσεις και αιχμαλώτους αδιευκρίνιστων στοιχείων να δίνουν καταθέσεις και να ανακρίνονται από αξιωματικούς του στρατού. Το σποτ δεν έχει ήχο. Στο σποτ παρουσιάζονται επίσης πρόσφυγες ή εκτοπιζόμενοι πολίτες.

https://www.youtube.com/watch?v=cqso8W-LCao

Το τρίτο σποτ φέρει τον τίτλο: "British And Greek Troops Against Communists"

Πρόκειται για σποτ που δεν έχει μιξαριστεί ή δημοσιευθεί επίσημα και ως εκ τούτου είναι δύσκολο να προσδιοριστούν ημερομηνίες και περιεχόμενο. Στο σποτ εικονίζονται κυβερνητικές δυνάμεις σε διάφορες καταστάσεις και η πόλη των Ιωαννίνων. Επίσης εικονίζονται αιχμάλωτοι αντάρτες και εικόνες επιχειρήσεων μάλλον εικονικές. 

https://www.youtube.com/watch?v=Nx1svbwHGPo&feature=share

Το τέταρτο σποτ είναι του 1948 και φέρει τον τίτλο: "Greek Troops Move To The Front"

Σε αυτό εικονίζονται στρατιώτες του κυβερνητικού στρατού που μεταφέρονται σε πλοία και έρανοι υπέρ του Εθνικού Στρατού. Επίσης εικονίζονται μερικά πλάνα της Θεσσαλονίκης, εικόνες επιχειρήσεων και μεταφοράς κρατουμένων κομμουνιστών από τους οποίους για προπαγανδιστικούς λόγους αφαιρούνται οι χειροπέδες. 

https://www.youtube.com/watch?v=yT9pt1QbPgY

Φωτογραφικό Αρχείο ΚΚΕ

Ένα ανεκτίμητης αξίας φωτογραφικό υλικό παραδόθηκε στην ΚΕ του ΚΚΕ, για να συμπληρώσει τα υλικά του Αρχείου του ΚΚΕ και ειδικότερα την περίοδο δράσης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, όπως επίσης και τη ζωή στην προσφυγιά.

Πρόκειται για το αρχείο (σε πρωτότυπα φωτογραφικά φιλμ) του Απόστολου Μουσούρη, οπερατέρ του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, το οποίο δώρησε στο Αρχείο του ΚΚΕ η οικογένειά του με την επισήμανση ότι το έργο του Απόστολου αφιερώνεται σε όλους τους αφανείς ήρωες που αγωνίστηκαν για έναν καλύτερο κόσμο και ειδικότερα στους πολιτικούς πρόσφυγες των σοσιαλιστικών χωρών και τα παιδιά τους.

Ο Απόστολος Μουσούρης, έχοντας πάρει μέρος ως κινηματογραφιστής στις μάχες του Γράμμου (1948, 1949) και Βίτσι (1949), αποτύπωσε εικόνες ανεκτίμητης αξίας. Εικόνες που αποτελούν ντοκουμέντα ιστορικά, αδιαμφισβήτητα και αδιάβλητα συνάμα. Με την αμεσότητα της κινηματογραφικής του μηχανής, τεκμηριώνει την ιστορική αλήθεια, εμπνέοντας τις νέες γενιές των κομμουνιστών.

Μια πρώτη «ανάγνωση» του υλικού, που αποτελείται από χιλιάδες εικόνες, εκπλήσσει για τον πλούτο που περιέχει. Μέσα από μια εξαιρετικά ανθρωποκεντρική ματιά, ο Απόστολος μάς παραδίδει εικόνες από την καθημερινότητα των ανθρώπων στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας, λεπτομέρειες από τη ζωή των μαχητών του ΔΣΕ, καταγραφές μαχών, στιγμιότυπα από την εκπαίδευση, έως και τοπογραφικής αξίας φωτοαποτυπώσεις, έτσι που ο σημερινός νέος αγωνιστής να μπορεί να προσεγγίσει όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά στιγμές που έχουν περάσει στις χρυσές σελίδες του επαναστατικού κινήματος και του Κομμουνιστικού Κόμματος της χώρας μας.

Με αφορμή και το γεγονός ότι σήμερα (15 Ιούνη 2014) συμπληρώνονται 18 χρόνια από το θάνατο του Απόστολου Μουσούρη, παραθέτουμε ένα πολύ μικρό δείγμα από αυτό το αρχείο, το οποίο έχει ήδη πάρει το δρόμο για την ψηφιοποίηση και την απόδοσή του ευρύτερα.

Με όπλο του την κάμερα

Ο Απόστολος Μουσούρης γεννήθηκε στη Σύρο το 1917. Ο πατέρας του, Θανάσης, ήταν εκπαιδευτικός και η μητέρα του, Μαρία, αρκετά μορφωμένη. Οικογένεια σχετικά ευκατάστατη, αποτελούμενη από 3 παιδιά, τον Απόστολο και δύο κόρες ακόμα.

Ο πατέρας του ήταν φίλος με το μεγάλο δάσκαλο, κομμουνιστή Δημήτρη Γληνό. Η φιλία αυτή έμελλε να είναι καθοριστική και στη ζωή του Απόστολου. Στο πατρικό σπίτι της οικογένειας, στην Αθήνα, ο Γληνός, μετά την εξορία του στη Σαντορίνη, κρύβεται μέχρι και το θάνατό του. Ο νεαρός τότε Απόστολος - σχεδόν παιδί - θαυμάζει την πλούσια φυσιογνωμία του, εμπνέεται από τα λόγια του. Γνωρίζει το Κόμμα μέσα από τον Γληνό, αρχικά το συμπαθεί, έπειτα οργανώνεται στις γραμμές του. Η γνωριμία με αυτόν τον σπουδαίο διανοητή, που πάλευε για την αλλαγή του κόσμου, αφήνει βαθιά ίχνη στην ψυχή του Μουσούρη.

Ο Απόστολος, παρόλο που, από μικρός είχε καλλιτεχνικές ανησυχίες, μπήκε στη Νομική Σχολή Αθηνών και μάλιστα αποφοίτησε. Βέβαια, του ήταν εντελώς αδιάφορο το πτυχίο μιας και η μεγάλη του αγάπη ήταν ο κινηματογράφος. Συγκεκριμένα, η φωτογραφία. Ωστόσο, για χάρη του πατέρα του, έστω στα χαρτιά, υπήρξε δικηγόρος. Παράλληλα με τις σπουδές του, πήγαινε και εργαζόταν εθελοντικά στο κινηματογραφικό στούντιο της «Φίνος Φιλμ». Έμαθε την τέχνη του οπερατέρ και αυτό ήταν τελικά που ακολούθησε στην υπόλοιπη ζωή του. Ο Μουσούρης συμμετείχε ενεργά στην παραγωγή της «Φίνος» «Οι Γερμανοί Ξανάρχονται».

Ο Μουσούρης, μετά το πανεπιστήμιο, εργάστηκε στο τότε υπουργείο Εφοδιασμού. Οργανώθηκε στην εκεί ΚΟΒ του ΚΚΕ και στις 2 μεγάλες υπαλληλικές απεργίες που ξέσπασαν (1943 - 1944) ήταν μέλος της απεργιακής επιτροπής.

Το 1944, μετά την απελευθέρωση, άνοιξε το πρώτο του φωτογραφικό κατάστημα - εργαστήριο, δίχως να αφήσει την ενασχόληση με τον κινηματογράφο.

Υπήρξε μέλος στον εφεδρικό ΕΛΑΣ και στη μάχη του Δεκέμβρη του 1944 συμμετείχε με τη χρέωση του πολεμικού ανταποκριτή - κινηματογραφιστή.

Το 1948 κατατάχτηκε στον ηρωικό Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Υπηρέτησε στη διαφώτιση του Γενικού Αρχηγείου. Είχε το βαθμό του λοχαγού και πήρε τα μετάλλια «Γράμμος» και «Ελλάς». Ο Απόστολος ήταν ο υπεύθυνος του εκεί κινηματογραφικού - φωτογραφικού συνεργείου. Το συνεργείο αυτό κινηματογραφούσε επίκαιρα από τη ζωή και τη δράση του ΔΣΕ και γενικότερα αποτύπωνε πάνω σε φιλμ την καθημερινότητα των μαχητών και μαχητριών.

Εκείνη την περίοδο, οι βομβαρδισμοί των ιμπεριαλιστών δε λογάριαζαν ούτε τα σχολειά ούτε τα παιδιά που ήταν μέσα, ούτε τα χωριά με τους αμάχους στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας. Οι διεθνείς οργανισμοί προστασίας του παιδιού αδιαφορούσαν, όμως το ζήτημα της σωτηρίας αυτών των παιδικών ψυχών έμπαινε αντικειμενικά. Τότε, διάφορες οργανώσεις από τις Λαϊκές Δημοκρατίες αναλαμβάνουν να φιλοξενήσουν τα παιδιά και στέλνουν επιστολές στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, ώστε να τους κάνουν γνωστή αυτή τους την απόφαση. Πράγματι, το Μάρτη του 1948, η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση αποφασίζει να μεταφερθούν τα παιδιά στις Λαϊκές Δημοκρατίες, με δεδομένο ότι οι ίδιοι οι γονείς των περιοχών που βομβαρδίζονται έχουν κάνει εκκλήσεις για τη σωτηρία τους.

Παράλληλα, ξεκινάει η απροκάλυπτη μοναρχοφασιστική προπαγάνδα περί «παιδομαζώματος», η οποία εκτός των άλλων στόχευε στο να κρύψει το πραγματικό παιδομάζωμα στα στρατόπεδα της Φρειδερίκης. Το ανθρωπιστικό αυτό έργο, της μεταφοράς των παιδιών στις Λαϊκές Δημοκρατίες έφερε σε πέρας ο ΔΣΕ και αποτυπώθηκε στο ντοκιμαντέρ «Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας». Ο Απόστολος Μουσούρης ήταν ο διευθυντής φωτογραφίας σε αυτήν την παραγωγή. Το γύρισμα αυτού του ντοκιμαντέρ - ταινίας αποφασίστηκε από το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ και αποσκοπούσε στην αντικειμενική ενημέρωση του ελληνικού λαού για το σχέδιο που θα εφάρμοζε για τα παιδιά αυτά, ώστε να αποκρούσει την αντιδραστική προπαγάνδα των αστικών επιτελείων και των συμμάχων τους. Στο συνεργείο συμμετείχαν, επίσης, ο Γιώργης Σεβαστίκογλου και ο Μάνος Ζαχαριάς.

Ο Μουσούρης έζησε μετά το τέλος των μαχών στο Ουζμπεκιστάν (Τασκένδη). Εργάστηκε ως εργάτης σε εργοστάσια και βέβαια δεν θα μπορούσε να εγκαταλείψει τη μεγάλη του αγάπη, την τέχνη του οπερατέρ. Έτσι, εργάστηκε στα κινηματογραφικά στούντιο «Ουζμπέκ Φιλμς», συμμετέχοντας σε πολλές κινηματογραφικές παραγωγές. Έπειτα, μετακόμισε στη Μόσχα, όπου και εργάστηκε στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Μόσχας ως εκφωνητής. Παράλληλα, εργάστηκε και ως μεταφραστής. Μερικά από τα έργα στα οποία συνέβαλε ως μεταφραστής είναι: Η «Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια» καθώς και αρκετά έργα του στρατάρχη Ζούκοφ. Υπήρξε πάντα παθιασμένος με τον κινηματογράφο και παρέμεινε το μεγάλο του πάθος.

Δυστυχώς η ψηφιακή μορφή του αρχείου στο portal του ΚΚΕ δεν επιτρέπει την αναπαραγωγή

Μπορείτε να δέιτε το αρχείο εδώ: http://902.gr/eidisi/istoria-ideologia/45611/anektimito-fotografiko-arheio-gia-dimokratiko-strato-elladas-foto#/0

Η Νεολαία στο ΔΣΕ

«Σ' ευχαριστώ ψηλό βουνό που μες στην αγκαλιά σου / με δέχτηκες φιλόξενα σα στοργικός πατέρας. / Τι να την κάνω τη ζωή κάτω στο σκλάβο κάμπο; / Πικρό στο στόμα το ψωμί και το νερό φαρμάκι, / μαυροντυμένα τα δενδριά και το τραγούδι κλάμα... / Δώσε βουνό στο σώμα μου τη λεβεντιά του ελάτου / κι άκακη σαν τα πρόβατα που βόσκουν στις πλαγιές σου / κάν' την ψυχή μου να μπορεί να κυβερνάει το μίσος / που η αδικιά το θέριεψε και δώσε στην καρδιά μου / του καταρράκτη την ορμή, της πυρκαγιάς τη φλόγα, / του ντουφεκιού μου τη βροντή κάν' την αστροπελέκι / για να λουφάξει ο τύραννος και να ξυπνήσει ο σκλάβος. / Λεύτερα σεις αγρίμια μου τα δόντια σας τροχίστε / και σεις πυκνά χαμόδεντρα σάξετε τα κλαδιά σας / να μην πατήσει ο τύραννος το λεύτερό σας χώμα. / Κι όταν θε να 'ρθει η Ανοιξη και λιώσουνε τα χιόνια / και θα φυσήξει δροσερό της λευτεριάς τ' αγέρι / αϊτέ μου δώσμου τα φτερά κι ελάφι μου τα πόδια και ρεματιά μου την ορμή για να χυθώ στον κάμπο / να δώσω βόλι στο φονιά και λευτεριά στο σκλάβο».

Η Προσευχή του Αντάρτη

Το δεύτερο δεκαήμερο του Οκτώβρη του 1947, λίγες μέρες πριν συμπληρωθεί ένας χρόνος από την ίδρυση του ΔΣΕ, ιδρύθηκε η Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας (ΔΝΕ) με σκοπό να συμπεριλάβει στις τάξεις της τους νέους μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού και τη νεολαία που ζούσε στις περιοχές που ο τελευταίος είχε υπό τον έλεγχό του. Η ίδρυση της ΔΝΕ ήταν μια επείγουσα αναγκαιότητα δεδομένου ότι στο βουνό είχαν βγει πολλοί νέοι-μέλη της ΕΠΟΝ και η πολιτικοστρατιωτική δουλιά στους νέους ανθρώπους ήταν ειδικού χαρακτήρα δουλιά που απαιτούσε την ύπαρξη μιας ξεχωριστής νεολαιίστικης οργάνωσης. Για δημιουργία οργανώσεων της ΕΠΟΝ στο ΔΣΕ και στις ελεύθερες περιοχές, σ' εκείνες τις συνθήκες, δεν μπορούσε να γίνεται λόγος. Η ΕΠΟΝ στην υπόλοιπη Ελλάδα, αν και δρούσε σε καθεστώς ημιπαρανομίας, ήταν ακόμη τυπικά νόμιμη και μια εμφάνισή της στις τάξεις των ανταρτών θα προκαλούσε αναπόφευκτα, από την κυβέρνηση των Αθηνών και τους κατασταλτικούς μηχανισμούς της, ένα άμεσο, εκτεταμένο πογκρόμ εναντίον των μελών, των οπαδών και των φίλων της, κάτι που στη δεδομένη στιγμή η ηγεσία του αντάρτικου κινήματος δεν είχε κανένα λόγο να επιθυμεί.


Πριν την ίδρυση της Δημοκρατικής Νεολαίας, μέσα στις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού γινόταν συστηματική δουλιά στους νέους αντάρτες και σε ορισμένες περιπτώσεις είχε συγκροτηθεί ξεχωριστή οργάνωση Νεολαίας, που όμως είχε τοπικό χαρακτήρα. Για παράδειγμα, στα τέλη του 1946 ή μέσα στο Γενάρη του 1947 το Αρχηγείο του Δημοκρατικού Στρατού Κιλκίς αποφάσισε την ίδρυση ξεχωριστής οργάνωσης των νέων μαχητών με την επωνυμία «Οργάνωση Δημοκρατικής Ενοπλης Νεολαίας (ΟΔΕΝ)». Η ΟΔΕΝ από το Γενάρη του 1947 εξέδιδε ένα μικρό πολυγραφημένο εφημεριδάκι που είχε τον τίτλο «Η Φωνή της ΟΔΕΝ». Από το πολιτικό πλαίσιο και από το κείμενο, στο οποίο παρουσιάζονται οι «σκοποί και καθήκοντα της ΟΔΕΝ», η εν λόγω οργάνωση πατούσε στις αρχές της ΕΠΟΝ - άλλωστε, για ΕΠΟΝίτες και οπαδούς της ΕΠΟΝ επρόκειτο -, όπως αυτές μεταφράζονται στις συνθήκες και στο πλαίσιο δράσης του αγώνα του ΔΣΕ. Η ΟΔΕΝ απέβλεπε στο «δυνάμωμα της πίστης των νέων στα ιδανικά της Δημοκρατίας», «στην ανάπτυξη της μόρφωσης και της ψυχαγωγίας», «στην οργάνωση της ζωής» των νέων σε συνθήκες πολέμου, «στην ανάπτυξη της μαχητικής (τους) πρωτοπορίας». Συγκροτούνταν σε ομάδες μέσα στα τμήματα του ΔΣΕ. Δίπλα στο αρχηγείο και στα υπαρχηγεία δημιουργούσε μία «υποδειγματική ομάδα». Οι υπεύθυνοι των ομάδων συγκροτούσαν ένα καθοδηγητικό όργανο που ήταν το «Γραφείο του Συγκροτήματος» και οι υπεύθυνοι των υπαρχηγείων μαζί με τον αντιπρόσωπο της ΟΔΕΝ στο αρχηγείο συγκροτούσαν το κεντρικό «όργανο του αρχηγείου». Από τα στοιχεία που έχουμε υπόψη μας δε γνωρίζουμε αν δημιουργήθηκαν και σε άλλα αρχηγεία του ΔΣΕ - πέραν του Κιλκίς - οργανώσεις νεολαίας σαν την ΟΔΕΝ. Είναι πολύ πιθανό να συνέβη. Για να φτάσουμε όμως στην ίδρυση της Δημοκρατικής Νεολαίας Ελλάδας, που αγκάλιαζε όλο το Δημοκρατικό Στρατό και τις ελεύθερες περιοχές, δε χωράει αμφιβολία πως είχαμε τέτοια ξεχωριστή ανάπτυξη της δράσης της Νεολαίας στα αντάρτικα τμήματα, που μπορεί μεν να μην έφτανε σε κατά τόπους ξεχωριστή οργανωτική συγκρότηση αλλά υποχρέωνε την ηγεσία του ΔΣΕ - και φυσικά το ΚΚΕ - να ανταποκριθεί στην ανάγκη συγκρότησης μιας ξεχωριστής κεντρικής νεολαιίστικης οργάνωσης.

Με την ίδρυσή της η Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας εξέδωσε δύο ντοκουμέντα. Το πρώτο είναι το ιδρυτικό της κείμενο που περιγράφει τους σκοπούς της. Το δεύτερο είναι η διακήρυξή της, με την οποία καλεί τους νέους και τις νέες της Ελλάδας να ενταχθούν στο ΔΣΕ, να στηρίξουν και να ενισχύσουν τον αγώνα του. Επειδή πρόκειται για δύο ιστορικά ντοκουμέντα, παντελώς άγνωστα τόσο στους ιστορικούς όσο και στο ευρύ αναγνωστικό κοινό θα τα παραθέσουμε ολόκληρα.
Το ιδρυτικό κείμενο έχει ως εξής:

«ΙΔΡΥΤΙΚΟ της ΔΝΕ

Το δεύτερο δεκαήμερο του Οκτώβρη ιδρύθηκε στην Ελεύθερη Ελλάδα οργάνωση της Νεολαίας με τον τίτλο: "Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας".

1ον) Σκοποί της Δημοκρατικής Νεολαίας είναι: α) Η μαχητική συμμετοχή της ελληνικής νεολαίας στον αγώνα του λαού και του Δημοκρατικού Στρατού για το διώξιμο των ξένων ιμπεριαλιστών και την εξασφάλιση της Ανεξαρτησίας και της Ακεραιότητας της χώρας, για τον θρίαμβο της Δημοκρατίας. β) Ο αγώνας για τη συμφιλίωση της νεολαίας και του λαού για την εξασφάλιση της ομαλής δημοκρατικής ζωής στην Ελλάδα. γ) Η εξύψωση του μορφωτικού και εκπολιτιστικού επιπέδου των νέων, η συμμετοχή της σε κάθε είδους κοινωφελή δράση και η ολόπλευρη βοήθεια στη λαϊκή εξουσία στα μέρη που απελευθερώνονται από τον Δ.Σ.

ΕΠΟΝίτες στο ΔΣΕ

2ον) Η Δημοκρατική Νεολαία για την επιτυχία των σκοπών της: α) Θα βοηθήσει με όλα τα μέσα για την επιτυχία της Γενικής επιστράτευσης του Δ.Σ. και την ολοκληρωτική ένταξη των νέων στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. β) Καλεί τους πιο διαλεχτούς μαχητές της Δημοκρατίας, τους νέους και τις νέες να ενταχθούν στους ιδιαίτερους πολεμικούς σχηματισμούς της Νεολαίας του Δημοκρατικού Στρατού, που θα πρέπει να γίνουν τα καλύτερα τμήματά του. γ) Οργανώνει τα μέλη της οργάνωσης που βρίσκονται στο Δ.Σ. στις αντίστοιχες κατά στρατιωτική μονάδα πολιτικές οργανώσεις της Δημοκρατικής Νεολαίας Ελλάδας. Οι πολιτικές οργανώσεις της Δημοκρατικής Νεολαίας Ελλάδας που βρίσκονται στο στρατό σκοπό τους έχουν την υποδειγματική εκτέλεση των καθηκόντων του Δ.Σ., την πολιτική διαφώτιση και διαπαιδαγώγηση των νέων και την οργάνωση του εκπολιτιστικού έργου στο Δημοκρατικό Στρατό. δ) Θα καταβάλλει δραστήρια προσπάθεια για τη μεγαλύτερη ανάπτυξη και σφυρηλάτηση των πιο στενών δεσμών ανάμεσα στο λαό και το Δημοκρατικό Στρατό και θα φροντίσει για την ολόπλευρη ενίσχυση του Δ.Σ. από τον ελληνικό λαό και τους νέους».

Το κείμενο της Διακήρυξης της ΔΝΕ αναφέρει:

«Νέοι και νέες, όλοι στο Δημοκρατικό Στρατό
ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ της "Δημοκρατικής Νεολαίας Ελλάδας"
Με την ευκαιρία της πρώτης επετείου της ίδρυσης του Γεν. Αρχηγείου του Δημ. Στρατού Ελλάδας η "Δημοκρατική Νεολαία" απευθύνει προς το Δημοκρατικό Στρατό και τους ηρωικούς του μαχητές τον πιο θερμό μαχητικό χαιρετισμό. Απευθυνόμαστε ιδιαίτερα προς τους νεαρούς μαχητές της Δημοκρατίας, προς τα παιδιά της ηρωικής ΕΠΟΝ για να τους εκφράσουμε τη βαθιά αγάπη και εκτίμηση για τον ηρωικό τους αγώνα. Η ελληνική νεολαία είναι σήμερα περήφανη γιατί ο Δημ. Στρατός κράτησε ψηλά τη σημαία της Δημοκρατίας και της ανεξαρτησίας της Πατρίδας μας. Ο Δημ. Στρατός έσωσε την τιμή της Ελλάδας και αποτελεί σήμερα τη σίγουρη εγγύηση για το διώξιμο των ξένων ιμπεριαλιστών και την εξασφάλιση της Δημοκρατίας.


Νέοι και νέες της Ελλάδας,
Τα ανώτερα και ευγενικότερα ιδανικά, την υψηλή ιδέα της Δημοκρατίας, το πιο πολύτιμο αγαθό μας, την εθνική ανεξαρτησία, το μέλλον και την ευτυχία της καινούριας γενιάς, τα τσαλαπάτησε και τα 'ριξε στο βούρκο η σημερινή προδοτική κυβέρνηση Σοφούλη, όπως κι οι προηγούμενες. Η ζωή, η αξιοπρέπεια και η τιμή των γονιών μας, των αδελφών μας στα μέρη που εκτείνεται η μοναρχοφασιστική κυριαρχία έχει αφεθεί στη διάθεση των ΜΑΥ και του χωροφύλακα ληστή, του προδότη χαφιέ και του χίτη δολοφόνου. Η φτώχεια και δυστυχία, το κλείσιμο των σχολείων, τα ναρκωτικά, η διαφθορά, ο χίτικος δολοφονικός εκφυλισμός, τα χιτλερικά τάγματα εργασίας του αρχηγού της ΕΟΝ Παύλου είναι τα δώρα του μοναρχοφασισμού και της αγγλοαμερικανικής κατοχής προς τους νέους της χώρας μας.
Ο αγώνας όμως του ελληνικού λαού, ο πόλεμος που διεξάγει ο Δημ. Στρατός έχει φουντώσει σε ολόκληρη τη χώρα. Ο πιο σκληρός πόλεμος διεξάγεται για τη Λευτεριά και τη Δημοκρατία στα βουνά της Ελλάδας. Ο Δημ. Στρατός είναι σε θέση σήμερα να δώσει τα πιο αποφασιστικά χτυπήματα που θα οδηγήσουν στο διώξιμο των ξένων ιμπεριαλιστών και στην εξασφάλιση της Δημοκρατίας στη χώρα μας.
Στον αγώνα αυτό τα νιάτα της χώρας πρέπει να πάρουν την πρώτη θέση. Το συμφέρον του έθνους, η ανάγκη να σωθεί και να ζήσει ο λαός μας, να ευτυχίσει και να δημιουργήσει το μέλλον της η νέα γενιά, μας δημιουργούν βαθιά συναίσθηση της ευθύνης και το ιερό καθήκον να πάρουμε μέρος με τη δύναμή μας στον ένοπλο αγώνα που διεξάγει σήμερα ο λαός μας».
Πίνακας με στατιστικά στοιχεία από την άμιλλα της ΕΠΟΝ για το μήνα Ιούνη του 1949

Νέοι και νέες των πόλεων και των χωριών,

Φοιτητές - εργάτες - αγρότες,

Μη γίνεστε γενίτσαροι του μισθοφορικού στρατού του προδότη Σοφούλη. Μην πολεμάτε τ' αδέρφια σας παίρνοντας το όπλο και το ψωμί που δίνουν οι Αμερικανοί ιμπεριαλιστές στο μοναρχοφασιστικό στρατό. Μην αντιμετωπίζετε παθητικά την κυβερνητική επιστράτευση, με την προληπτική φυλάκιση στα στρατόπεδα των υποψηφίων για επιστράτευση. Σκεφθείτε για λογαριασμό τίνος και για ποια ιδανικά πολεμάει ο μοναρχοφασιστικός στρατός. Τα ιδανικά της Δημοκρατίας και της εθνικής τιμής και ανεξαρτησίας, που προσπαθεί να βυθίσει στο βούρκο η σημερινή κυβέρνηση του Σοφούλη, σηκώστε τα ψηλά, υπερασπίστε, πολεμήστε με πάθος γι' αυτά μέσα από τις γραμμές του Δ.Σ. Η θέση σήμερα κάθε νέου, κάθε Δημοκράτη, κάθε ΕΠΟΝίτη είναι μέσα στο Δημοκρατικό Στρατό.

Νέοι και νέες,
Καταταχθείτε όλοι στο Δ.Σ.

Πάρτε μέρος στους λόχους, στα τάγματα και τις ταξιαρχίες της νεολαίας που άρχισε να δημιουργεί ο Δημοκρατικός Στρατός.

Βοηθήστε να γίνουν οι σχηματισμοί της Νεολαίας υποδειγματικοί στη μαχητικότητα, την πολεμική τέχνη και τη σιδερένια πειθαρχία που αρμόζει στους φλογερούς μαχητές της Δημοκρατίας.
Ενας πολεμικός συναγερμός θα πρέπει να συναρπάσει ολόκληρη τη νεολαία μας, όλο το λαό μας.


Για το διώξιμο των ξένων ιμπεριαλιστών
Για τη Λευτεριά και τη Δημοκρατία
Για τη Νίκη του Δημοκρατικού Λαού
Για το μέλλον και την ευτυχία της νέας μας γενιάς

Ολοι στ' άρματα

Δημοκρατική Νεολαία της Ελλάδας».

Η δράση της ΔΝΕ

Κατά τα πρότυπα της ΕΠΟΝ, που στην Κατοχή είχε συντάξει και κυκλοφορήσει δώδεκα αρχές - τον περίφημο «Δωδεκάλογο της Νεολαίας της Ελλάδας» - που σηματοδοτούσαν τη φυσιογνωμία του ΕΠΟΝίτη αγωνιστή, το χαρακτήρα της δράσης και τα ιδανικά του, η ΔΝΕ είχε το δικό της αντίστοιχο κείμενο αρχών (το ίδιο συνέβαινε και με την ΟΔΕΝ5), το «Δεκάλογο του Μαχητή της Δ.Ν.». Τον παραθέτουμε ολόκληρο:

«1. Είμαι στρατιώτης του Δ.Σ.Ε. και πολεμώ για τη δημοκρατία, την τιμή και την ανεξαρτησία της πατρίδας μου.
2. Εξασκούμαι καθημερινά στη στρατιωτική τέχνη και φιλοδοξώ να γίνω υπόδειγμα γενναίου, ικανού και έμπειρου μαχητή.
3. Είμαι πάντα πρόθυμος ν' αναλάβω και να εκτελέσω με επιδεξιότητα και σβελτάδα τις πιο επικίνδυνες αποστολές.
4. Κρατώ τη στρατιωτική πειθαρχία και εκτελώ πρόθυμα κάθε διαταγή, απ' την πιο μικρή διάταξη του κανονισμού μέχρι την πιο επικίνδυνη μαχητική αποστολή.
5. Είμαι ζωηρός, αισιόδοξος, κεφάτος, ξέρω να δουλεύω και να πολεμώ τραγουδώντας. Σκορπώ τη ζωή στην ομάδα και στο περιβάλλον μου.
Τρικ-κάλεσμα της ΔΝΕ - Οχι στην επιστράτευση της κυβέρνησης Σοφούλη

6. Είμαι καθαρός και γερός στην ψυχή και στο σώμα.
7. Είμαι υπόδειγμα στις προσωπικές σχέσεις με τους συναγωνιστές μου. Είμαι δεμένος με τη νεολαία και το λαό με το δεσμό της Λαϊκής Αλληλεγγύης.
8. Είμαι ακούραστος διαφωτιστής του λαού και της νεολαίας, απ' το πιο μεγάλο ζήτημα του αγώνα ως τις τελευταίες οδηγίες για την παραγωγή.
9. Μ' άγρυπνο μάτι προφυλάσσω το Δ.Σ., κρατώ τα μυστικά του, καταπολεμώ τη φλυαρία.
10. Το όπλο μου και τη ζωή μου τα 'χω αφιερώσει στην υπόθεση του Λαού, στη Δ.Ν., στο Δ.Σ.Ε., στην πατρίδα μου.

Με την ίδρυση της ΔΝΕ σ' όλο το μήκος και το πλάτος του ΔΣΕ συγκροτήθηκαν ξεχωριστοί σχηματισμοί της Νεολαίας και ταυτόχρονα άρχισε η εντατική προσπάθεια για τη δημιουργία πολιτικών οργανώσεων της ΔΝΕ μέσα στο Δημοκρατικό Στρατό. Η εφημερίδα του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ, «Εξόρμηση», μας δίνει μια συνοπτική αλλά αρκετά σαφή εικόνα εκείνου του πρώτου οργανωτικού ξεκινήματος της ένοπλης νέας γενιάς. «Οι δεκάδες χιλιάδες μαχητές του Δ.Σ. - γράφε7 - είναι στην πλειοψηφία τους νεαροί αγωνιστές που η άγρια τρομοκρατία κι ο πόθος για μια καινούρια, ελεύθερη και δημοκρατική ζωή τους έσπρωξε στο βουνό. Με την ίδρυση της Δ.Ν. γίνεται μια ολοκληρωτική στροφή και προσαρμογή του δημοκρατικού κινήματος της Νέας Γενιάς στον ένοπλο αγώνα, στο πλευρό του Δ.Σ. Τρεις μήνες ζωής της Δ.Ν. έφεραν σοβαρά αποτελέσματα. Οργανώνονται οι νέοι του Δημ. Στρατού στις οργανώσεις της νεολαίας, οι νεολαιίστικες οργανώσεις της υπαίθρου αρχίζουν μια δραστήρια προσπάθεια για την ενίσχυση του Δ.Σ. σε τρόφιμα και σε ρουχισμό. Ιδρύονται οι πρώτοι σχηματισμοί της Δ.Ν. Οι πρώτοι λόχοι που ιδρύθηκαν σ' όλα τα αρχηγεία δίνουν σοβαρές μάχες που δείχνουν ότι ο ενθουσιασμός, η μαχητικότητα και η πολεμική άμιλλα είναι πολύτιμα στοιχεία στην πολεμική επίδοση του στρατού μας».

Πέρα από την πολεμική δράση όλων των ειδών, η ΔΝΕ ανέπτυξε πλούσιο μορφωτικό και πολιτιστικό έργο τόσο ανάμεσα στα μέλη της όσο και ανάμεσα στους νέους των ελεύθερων περιοχών. Ταυτόχρονα συμμετείχε και στην παραγωγική διαδικασία (μάζεμα της σοδειάς, κλπ.). Ξεχωριστή ήταν η διαφωτιστική της δουλιά. Σε κεντρικό επίπεδο έβγαινε η εφημερίδα «Νέος Μαχητής», ενώ στα κατά τόπους τμήματα και σχηματισμούς του ΔΣΕ έβγαιναν μια σειρά από έντυπα και εφημερίδες, όπως ο «Νέος Μαχητής», η «Θύελλα» και τα «Νέα της ΔΝΕ» στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, τα «Μαχητικά Νιάτα» στην Κεντρική Μακεδονία, κ.ο.κ. Τέλος, οι προκηρύξεις της και τα προπαγανδιστικά τρικ που ρίχνονταν στις περιοχές που ήλεγχε ο κυβερνητικός στρατός αλλά και μέσα στις γραμμές του τελευταίου είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην ιστορία της, το οποίο γράφτηκε με θάρρος, τόλμη, αυταπάρνηση και ηρωισμό, πηγή των οποίων υπήρξε η αφοσίωση στα ιδανικά του αγώνα για μια καλύτερη, πιο δίκαιη, για μια ανθρώπινη κοινωνία.

Ασφαλώς, στον περιορισμένο χώρο που διαθέτουμε δεν είναι δυνατό να περιγραφεί σε λεπτομέρειες η δράση της ΔΝΕ, ακόμη κι αυτή η ξεχωριστή συμβολή της στις μεγάλες στιγμές του Δημοκρατικού Στρατού. Η ΔΝΕ ακολούθησε την πορεία του ΔΣΕ. Γεύτηκε τις επιτυχίες και τις αποτυχίες του, αντιμετώπισε τις ίδιες δυσκολίες μ' αυτόν. Κι όταν ήρθε η ώρα της ανασυγκρότησης της ΕΠΟΝ αφομοιώθηκε στις γραμμές της αφού ήταν σάρκα από τη σάρκα της.

Η ανασυγκρότηση της ΕΠΟΝ

Οπως ήδη αναφέραμε στην αρχή, όταν ιδρύθηκε η ΔΝΕ, η ΕΠΟΝ ήταν τυπικά νόμιμη και δεν ήταν σκόπιμο να εμφανίσει οργανώσεις της στις τάξεις του ΔΣΕ. Λίγο αργότερα όμως με τον Α.Ν. 509/1947 μαζί με το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, εκτός νόμου τέθηκαν και οι συνδεδεμένες μαζί τους οργανώσεις, συνεπώς και η ΕΠΟΝ. Το γεγονός αυτό δεν οδήγησε σε άμεση μετονομασία της ΔΝΕ σε ΕΠΟΝ δεδομένου ότι η τελευταία συνέχισε να δρα, στο μέτρο του δυνατού, παράνομα ενώ πολλά μέλη της περνούσαν στο βουνό, εντάσσονταν στις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού και συμμετείχαν έτσι στην οργάνωση της ΔΝΕ. Με δυο λόγια, η Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας δεν ήταν τίποτε περισσότερο από την ΕΠΟΝ, που δρούσε με άλλο όνομα μέσα στο ΔΣΕ και στις ελεύθερες περιοχές. Γι' αυτό και τα μέλη της ΔΝΕ δεν έπαψαν ποτέ να αποκαλούνται ΕΠΟΝίτες.

Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα τα πράγματα παρέμειναν ως είχαν αλλά προς τα τέλη του 1948- αρχές '49 συνειδητοποιήθηκε η ανάγκη για μια νέα ανασυγκρότηση στην οργάνωση της Νεολαίας. Μια ανασυγκρότηση που πήγαζε από τα προβλήματα καθοδήγησης στις τάξεις της ΔΝΕ και κυρίως από τους νέους πολιτικούς στόχους που έθετε η ηγεσία του κινήματος. Συγκεκριμένα, στις 30-31 του Γενάρη του 1949 συνήλθε η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, η οποία υπερεκτιμώντας - όπως μπορούμε να κρίνουμε με την ύστερη γνώση - τις δυνατότητες του Δημοκρατικού Στρατού και υποτιμώντας τον αντίπαλο, εκτίμησε λαθεμένα ότι το 1949 ήταν χρόνος αποφασιστικής καμπής του πολέμου κι ότι ο ΔΣΕ μπορούσε να πάρει την πρωτοβουλία στις εσωτερικές εξελίξεις. «Η τύχη του μοναρχοφασισμού και της αμερικανοκρατίας στην Ελλάδα το 1949 - αναφέρεται στην πολιτική απόφαση της Ολομέλειας - εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο απ' τη μαχητική δράση του ΔΣΕ, απ' το ξεσήκωμα του λαού στις πόλεις, απ' την αποφασιστική και με συνέπεια εφαρμογή της πολιτικής μας για συναδέλφωση, συνεννόηση και ειρήνη. Τα βάσανα του λαού μπορούν να τελειώσουν μέσα στο 1949 και η Ελλάδα να δει φως και λευτεριά όταν όλοι οι πατριώτες και πατριώτισσες κάνουν ως το τέλος το καθήκον τους». Στο πλαίσιο αυτού του προσανατολισμού θεωρήθηκε ότι η ανασυγκρότηση της ΕΠΟΝ θα εξυπηρετούσε καλύτερα το σκοπό του ξεσηκωμού του λαού και της νεολαίας. Ετσι, η 5η Ολομέλεια κατέληξε στην ανασυγκρότηση της ΕΠΟΝ χωρίς βεβαίως να κρύβει ότι υπήρξε σοβαρή καθυστέρηση στη δουλιά με τη ΔΝΕ. Στο σχετικό σημείο της πολιτικής απόφασης της Ολομέλειας αναφέρεται: «Σε αντίθεση με τη γυναικεία δουλιά απαράδεκτη καθυστέρηση παρουσιάζουμε με τη ΔΝΕ. Πρέπει κι εδώ στο πιο σύντομο χρονικό διάστημα, να βελτιώσουμε την κατάσταση ριζικά με την ανασύσταση της ΕΠΟΝ, δίνοντας στη νεολαία και στις οργανώσεις της, σε όλες τις εκδηλώσεις της πολιτικής, κρατικής, στρατιωτικής, εκπολιτιστικής ζωής μας, τη θέση που τόσο αντάξια κρατά με το όπλο στο χέρι».

Οταν ανακοινώθηκαν οι αποφάσεις της 5ης Ολομέλειας, στις τάξεις των νεολαίων μαχητών του ΔΣΕ ξεκίνησε η δουλιά της ανασύστασης της ΕΠΟΝ. Στην καθημερινή Εφημερίδα του Δημοκρατικού Στρατού «Προς τη Νίκη» διαβάζουμε: «Η πρόταση της 5ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ να ανασυσταθεί η οργάνωση της νεολαίας της Ελλάδας, η ηρωική ΕΠΟΝ, ξεσήκωσε κύμα ενθουσιασμού στους νέους μαχητές και τις μαχήτριες του ΔΣΕ. Εδωσε καινούριο θάρρος και πίστη στα νιάτα της σκλάβας Ελλάδας. Ξανάφερε στη μνήμη τους όλους εκείνους τους δοξασμένους αγώνες της πρώτης κατοχής, τους αξέχαστους συναγωνιστές τους που με τη λέξη ΕΠΟΝ στα χείλη σύρθηκαν στις κρεμάλες, όλους εκείνους που με τη δική τους πίστη κράτησαν ψηλά το μέτωπό τους στα Χαϊδάρια των Γερμανών και στα μπουντρούμια της αμερικανοκρατίας. Η ΕΠΟΝ έχει ριζώσει βαθιά στις καρδιές της ελληνικής νεολαίας. Την αγάπησαν και την αγαπούν τα παιδιά και τα κορίτσια της Ελλάδας γιατί αυτή στάθηκε ο φωτεινός οδηγητής τους στα μαύρα χρόνια της πρώτης κατοχής, αυτή τους έμαθε να μισούν το φασισμό, μ' ένα μίσος βαθύ κι απέραντο, να πολεμούν με πείσμα και αυτοθυσία για τη λευτεριά της πατρίδας τους. Γι' αυτό και τώρα θα ξαναπάρουν στα στιβαρά τους μπράτσα τις τιμημένες σημαίες της ΕΠΟΝ, θα γιορτάσουν αυτό το μεγάλο γεγονός με νέες νικηφόρες εξορμήσεις!».

Στις 30 Μαρτίου του 1949 εκδόθηκε η Διακήρυξη του κεντρικού Συμβουλίου της ανασυγκροτημένης ΕΠΟΝ που παρουσιάζει το πολιτικό πλαίσιο αρχών της οργάνωσης στη νέα αυτή φάση της ιστορίας της, εκτενή αποσπάσματα της οποίας παρουσιάζουμε:

«ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΟΝ
Νέοι και νέες της Ελλάδας
Επονίτες και επονίτισσες
Πριν λίγο κλείσαν 6 χρόνια από τότε που με την ΕΠΟΝ οδηγητή τα νιάτα της Ελλάδας συνεχίζουν να γράφουν με τους αγώνες και το αίμα τους χρυσές σελίδες στην ένδοξη ιστορία του Λαού μας.
Από τότε σ' όλα τα γεγονότα η νεολαία φάνηκε άξιο παιδί του αδούλωτου λαού μας, πάντα πρώτη στον αγώνα για ένα καλύτερο αύριο. Κι όταν ύστερα από το Δεκέμβρη και το μεταβαρκιζιανό όργιο, ξεπετάχτηκε το Λιτόχωρο, σαν η πρώτη ένοπλη προειδοποίηση του λαού μας σε κείνους που ξαπολούσαν τον εμφύλιο πόλεμο, η νεολαία τό 'νιωσε σα δικό της το προσκλητήριο αυτό. Κι όσοι νέοι και νέες κυνηγημένοι από τους δήμιους βλέπαν τη ζωή τους να κινδυνεύει, άρπαξαν ξανά το όπλο και βγήκαν στο βουνό.
Από τότε πέρασαν 3 χρόνια. Η ΕΠΟΝ στις πόλεις και οι επονίτες και οι επονίτισσες στο βουνό μέσα στη ΔΝΕ ύψωσαν καινούρια τρόπαια. Χιλιάδες νέοι και νέες στο ΔΣΕ αναδείχτηκαν ήρωες και ηρωίδες, στέκονται σαν παράδειγμα για μίμηση και ηθικό δίδαγμα για τη νεολαία.
Γίναν ιστορία, θρύλος, τραγούδι. Χιλιάδες νέοι και νέες στη σκλαβωμένη Ελλάδα απορρίπτουν περήφανα τις προτάσεις να προσκυνήσουν, κλείνονται στις φυλακές, σέρνονται στα ξερονήσια, βασανίζονται στη Μακρόνησο κι αντιμετωπίζουν με το κεφάλι ψηλά το εκτελεστικό απόσπασμα.
Τώρα νέοι της Ελλάδας, η ΕΠΟΝ σας καλεί για άλλη μια φορά σε Πανελλαδική εξόρμηση κάτω από τη σημαία της για να βοηθήσουμε να γίνει το 1949 χρονιά αποφασιστικής καμπής για τη νίκη.
Επονίτες και επονίτισσες, μαχητές του ΔΣΕ.
Μέσα στους ξεχωριστούς σχηματισμούς της ΕΠΟΝ ή στ' άλλα τμήματα του ΔΣΕ ας γίνουμε το παράδειγμα ηρωισμού και αυτοθυσίας. Υπόδειγμα πειθαρχίας. Πρώτοι και καλύτεροι στις πιο επικίνδυνες αποστολές. Να κατακτήσουμε την πολεμική τέχνη. Με τη φιλοδοξία ν' αναδειχτούμε, έχοντας για παράδειγμα μια σειρά επονίτες που σήμερα διοικούν μεγάλες μονάδες του ΔΣΕ. Με τις επονίτικες ομάδες των ΠΕ να βοηθήσουμε ν' ανάψει το τρίτο μέτωπο στα μετόπισθεν του εχθρού. Να μπούμε στις πόλεις. Να βοηθήσουμε ν' ανασυγκροτηθεί παντού η ΕΠΟΝ. Να βοηθήσουμε τη νεολαία να βγει στο βουνό.

Νέοι και νέες, επονίτες και επονίτισσες της σκλάβας Ελλάδας.

Ας ξαναδώσουμε καινούρια ορμή στην ΕΠΟΝ. Να γίνουμε οι υπερασπιστές της ζωής της νεολαίας. Με τ' όπλο στο χέρι να τσακίσουμε τον εχθρό. Να σπάσουμε τον κλοιό και να βγάλουμε στο βουνό χιλιάδες νέους και νέες. Να μιλήσουμε στ' αδέλφια μας τους φαντάρους κι εθνοφρουρίτες, σε κάθε παρασυρμένο Ελληνόπουλο. Να τους βοηθήσουμε να βρουν πιο αποφασιστικά το δρόμο του καθήκοντος και της τιμής...

Νέοι και νέες της Ελλάδας.

Τρία χρόνια τώρα ο Λαός μας αγωνίζεται τον υπέρ πάντων αγώνα. Τρία χρόνια τώρα οι Αγγλοαμερικάνοι κατακτητές και οι ντόπιοι κουίσλιγκς πνίγουν την ωραία και ένδοξη χώρα μας στα δάκρυα και στο αίμα. Την ερημώνουν με τη φωτιά και το σίδερο. Προσπαθούν με όλα τα μέσα να γονατίσουν την περήφανη ψυχή του λαού μας.
Ομως όλα τα σχέδιά τους θ' αποτύχουν. Γιατί ο Λαός μας που αγωνίζεται για το δίκιο του, δεν μπορεί να νικηθεί. Μέρα με τη μέρα γινόμαστε πιο δυνατοί. Μέρα με τη μέρα πλησιάζουμε προς τη νίκη. Γιατί κοντά σ' όλα τ' άλλα στο πλευρό μας πανίσχυρη και αήττητη στέκεται η διεθνής αλληλεγγύη της παγκόσμιας δημοκρατικής ανθρωπότητας, που στις μέρες που μας έρχονται, στο παγκόσμιο συνέδριο της ειρήνης, θα δείξει όλη τη δύναμη και τη θέλησή της να ματαιώσει τα σχέδια των εμπρηστών του πολέμου.

Με το πολεμιστήριο σάλπισμα ΟΛΟΙ ΣΤ' ΑΡΜΑΤΑ ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΙΚΗ, ΕΜΠΡΟΣ επονίτες και επονίτισσες. Να ξανακάνουμε την ΕΠΟΝ καμάρι του ΔΣΕ και του λαού μας. Να φανούμε αντάξιοι της εμπιστοσύνης, της αγάπης και του θαυμασμού της Νεολαίας όλου του κόσμου.
Ελεύθερη Ελλάδα 30/3/49
Το ΚΣ της ΕΠΟΝ».

Στιγμές από τη δράση της ΕΠΟΝ στο ΔΣΕ

Η ΕΠΟΝ, όπως άλλωστε ήταν επόμενο, ανέπτυξε ηρωική δράση στις τάξεις του ΔΣΕ. Το όνομά της συνδέθηκε με τις πιο σκληρές, τις πιο ηρωικές, τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της Ιστορίας του αντάρτικου κινήματος 1946 - 1949. Και μόνο αν λάβει υπόψη του κανείς ότι τον Αύγουστο του 1949 ο ΔΣΕ υποχρεώθηκε σε ήττα και συντεταγμένη υποχώρηση στις Λαϊκές Δημοκρατίες με αποτέλεσμα οι μαχητές του να γευτούν την πολύχρονη πολιτική προσφυγιά, είναι αρκετό για να επιβεβαιώσει του λόγου το αληθές.

Από το Μάη του 1949 η ΕΠΟΝ επανεξέδωσε το περίφημο δημοσιογραφικό της όργανο, τη «Νέα Γενιά» σε μορφή περιοδικού, όπως ακριβώς έβγαινε αμέσως μετά τη Βάρκιζα. Τον ίδιο μήνα, το Μάη του '49 δηλαδή, το ΚΣ της ΕΠΟΝ προκήρυξε δίμηνη άμιλλα ανάμεσα στους ΕΠΟΝίτες όλης της Ελλάδας. Η άμιλλα αφορούσε τη στρατιωτική δράση, τη δουλιά στις πόλεις, τη δράση και την προπαγάνδα στις τάξεις του κυβερνητικού στρατού. Για τον έλεγχο της άμιλλας είχαν δημιουργηθεί επιτροπές άμιλλας στις μονάδες του ΔΣΕ καθώς και «Επιτροπή άμιλλας» στο πλαίσιο του ΚΣ της Οργάνωσης, ενώ τα αποτελέσματά της καταγράφονταν σε δεκαπενθήμερη εφημερίδα της Επιτροπής αυτής του ΚΣ που έφερε τον τίτλο «Η Αμιλλά μας». Επίσης είχε γραφτεί κι ένα τραγούδι για την άμιλλα το οποίο έχει ως εξής:

«Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΑΜΙΛΛΑΣ
Τα χέρια που κρατούσαν το δρεπάνι/ και το λοστό, τ' αλέτρι το σφυρί/ τώρα γερά κρατάνε το ντουφέκι/ και το βροντούν μ' απόφαση ιερή./ Θερμαίνει την καρδιά μας άγια πίστη/ της λευτεριάς μάς οδηγεί το φως,/ κι είμαστε πάλι δίπλα στο λαό μας/ πιστός οδηγητής του κι αδελφός./ Και πάμε όλοι μαζί χέρι με χέρι,/ μαζί μας πρώτος γίνεται ο στερνός/ και πρώτος είν' απ' όλους μας ο άξιος/ νάναι και στις θυσίες πιο τρανός./ Εμπρός εμείς οι ΕΠΟΝίτες όλοι/ εμπρός της λευτεριάς οι μαχητές/ στην άμιλλά μας πρώτοι εμείς ναρθούμε/ κι όλοι μαζί να βγούμε νικητές./ Ας πάμε όλοι μαζί χέρι με χέρι/ ας γίνει τώρα πρώτος κι ο στερνός/ κι οι πρώτοι ας πάρουν τη σημαία/ στα χέρια τους να γίνει κεραυνός./ Εμπρός με το καινούριο τώρα τ' όπλο/ στης λευτεριάς τη μάχη όλοι εμπρός/ η άμιλλά μας είναι μια για όλους/ να συντριβεί για πάντα ο εχθρός».

1. Αγνωστου νεολαίου Μαχητή του ΔΣΕ. Δημοσιεύτηκε με τον τίτλο «Η προσευχή του Αντάρτη» στην εφημερίδα της Δημοκρατικής Νεολαίας Ελλάδας «Νέος Μαχητής» στο φύλλο 1 της 6ης Δεκεμβρίου 1947 (αρχείο ΚΚΕ).
2. «Η Φωνή της ΟΔΕΝ», Γενάρης 1947, αριθ. Φύλλου 1 (Αρχείο ΚΚΕ).
3. Το Ιδρυτικό και η διακήρυξη της ΔΝΕ παρατίθενται όπως τα βρήκαμε στις εξής πηγές: το πρώτο όπως δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «Νέος Μαχητής - Οργανο του Συμβουλίου Ανατολ. Μακεδονίας - Θράκης της ΔΝΕ», φύλλο 1, 24/12/1947 (Αρχείο ΚΚΕ). Το δεύτερο, δηλαδή η Διακήρυξη, όπως κυκλοφόρησε σε προκήρυξη εκείνη την εποχή (Ε.Λ.Ι.Α).
4. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της ΕΠΟΝ «Νέα Γενιά», αρ. φύλλου 11, 23/9/1943.
5. «Η Φωνή της ΟΔΕΝ», Φλεβάρης 1947, αριθ. Φύλλου 2 (Αρχείο ΚΚΕ). Το αντίστοιχο κείμενο της ΟΔΕΝ ακολουθούσε πιστά τα πρότυπα της ΕΠΟΝ, ήταν δωδεκάλογος και ονομαζόταν «Δωδεκάλογος του Οδενίτη».
6. «Νέος Μαχητής - Οργανο της ΔΝΕ», φύλλο 1 της 6ης Δεκεμβρίου 1947 (αρχείο ΚΚΕ).
7. «Εξόρμηση - Οργανο του ΓΑ του ΔΣΕ», φύλλο 15, 1/1/1948.
8. «Το ΚΚΕ - Επίσημα Κείμενα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος ΣΤ΄, σελ. 325 - 326.
9. «Το ΚΚΕ - Επίσημα Κείμενα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος ΣΤ΄, σελ. 328.
10. «Προς τη Νίκη», αρ. φύλλου 2, 17/2/1949 (αρχείο ΚΚΕ).
11. «Προς τη Νίκη», αρ. φύλλου 45, 1/4/1949 (αρχείο ΚΚΕ).
12. Από τα στοιχεία που έχουμε υπόψη μας εκδόθηκαν τρία τεύχη της «Νέας Γενιάς» (του Μαΐου, του Ιουνίου και του Ιουλίου 1949).
13. «Προς τη Νίκη», αρ. φύλλου 86, 12/5/1949 (αρχείο ΚΚ