Η μάχη στην Καστανίωτισσα Ευβοίας είναι μια από τις τελευταίες μεγάλες μάχες που έδωσε ο ΔΣΕ στο νησί. Ο λόγος για αυτό είναι οι μεγάλες δυνάμεις του ΕΣ που είχαν, ήδη από το 1948 καταφθάσει στο νησί, αλλά και οι έλλειψη εφεδρειών και υλικού στον ΔΣΕ.
Η μάχη στο χωριό Καστανιώτισσα αποφασίσθηκε από το επιτελείο του Θύμιου Καψή στις 22 Ιουνίου του 1949. Ο στόχος επιλέχθηκε να είναι το χωριό αυτό γιατί υπήρχαν πληροφορίες ότι ο στρατός είχε με την βία οπλίσει πολλούς κατοίκους που βρίσκονταν στο πλευρό του ΔΣΕ.
Το πρωί της 23ης Ιουνίου ο Καψής συγκέντρωσε τους επιτελείς του και τους ανάθεσε να κινηθούν με ησυχία στα γύρω υψώματα και να κατασκοπεύσουν τις θέσεις του στρατού, τα φυλάκια και τα πόστα. Στις 9 το πρωί λοιπόν οι ομαδάρχες, οι διμοιρίτες και οι καπετάνιοι ξεκίνησαν να πιάσουν τα γύρω υψώματα. Μια ώρα μετά οι πληροφορίες είχαν φθάσει στο επιτελείο. Στο χωριό υπήρχαν πέντε φυλάκια ενώ σε ένα υψωματάκι είχε χτισθεί μιά καλύβα για την διοίκηση του στρατού. Γύρω από αυτό το ύψωμα είχαν σκαφτεί οχυρά ενισχυμένα με πυκνά συρματοπλέγματα. Ο Καψής μάζεψε το επιτελείο ξανά και τους είπε τα παρακάτω λόγια : " Από εδώ και στο εξής ο κάθε ένας από εσάς είναι προσωπικά υπέυθυνος για την ασφάλεια την δική του και αυτή των μαχητών που του ανήκουν. Η κατάληψη του χωριού πρέπει να είναι αιφνιδιαστική και να γίνει μέσα σε λίγα λεπτά. Προσπαθήστε ν α σκεφθείτε και εσείς σαν φαντάροι και να υπολογίσετε τι ακριβώς θα κάνουν όταν θα μας δούν. Φθάστε όσο πιο κοντά τους γίνεται και χτυπήστε τους όσο πιο αποφασιστικά μπορείτε. Η επιχείρηση πρέπει να γίνει με τα λιγότερα θύματα αλλιώς θα αποτύχουμε τελείως. Βρείτε τι σημείο θα χτυπήσετε ο κάθε ένας και βάλτε το καλά στο μυαλό σας.
Η επίθεση αποφασίσθηκε να γίνει πρωί γιατί το χωριό είχε πολλές χαράδρες και ίσως ήταν παγιδευμένες με συρματοπλέγματα και χειροβομβίδες. Αργότερα οι αντάρτες έφαγαν συσσίτιο και τους μίλησε ο Καψής, συστήνοντας τους να έχουν τα μάτια τους ανοιχτά και να εμπιστεύονται τους επικεφαλής τους. Ακρίβώς στις 2:00, ο ΔΣΕ είχε εισχωρήσει στο χωρίο αιφνιδιαστικά. Οι πρώτες ντουφεκιές έπεσαν στα ανατολικά φυλάκια. Το χωριό ήταν φυλαγμένο κυρίως από ΜΑΥδες που όταν βλέπανε αντάρτες ρίχναν κάτω τα όπλα και έτρεχαν. Οι ελάχιστοι στρατιώτες προέβαλλαν όμως σθεναρή αντίσταση. Σε κάποια στιγμή ο πολιτικός επίτροπος Γ. Σγαγιάς συνέλαβε έναν ΜΑΥ, ο οποίος του είπε "Μην με σκοτώσεις καπετάνιε και θα σου δείξω την κρυφή αποθήκη με τα όπλα". Οι αντάρτες τον συνέλαβαν και τον έβαλαν να τους πάει εκεί. Το ύψωμα ανατολικά του χωριού είχε καταληφθεί και κει ο ΔΣΕ έστησε ένα πολυβόλο καθηλώνοντας τους στρατιώτες. Το ύψωμα όμως με το φυλάκιο της διοίκησης και τα συρματοπλέγματα δεν έπεφτε. Το ύψωμα ήταν αρκετά μεγάλο και τα ορύγματα είχαν και ενάμισι μέτρο βάθος. Δύο όμως ομάδες είχαν πλησιάσει από δύο μεριές το ύψωμα και έκοβαν ήδη το συρματόπλεγμα με ψαλίδες. Οι στρατιώτες ρίχναν όμως οι αντάρτες του πετάγανε κάποια αυτοσχέδια εκρηκτικά φτιαγμένα από κονσέρβες και μπαρούτι. Τα όπλα αυτά ήταν ελάχιστα θανατηφόρα αλλά έκαναν τεράστιο θόρυβο και προκάλεσαν πανικό στους φαντάρους. Ο στρατός ξεκίνησε λοιπόν να συμπτύσσεται αριστερά όπου βρέθηκε απέναντι στην ομάδα του Σγαγιά που του χτύπησε αποφασιστικά με αυτόματα. Αιχμαλωτίσθηκαν και αφοπλίσθηκαν όλοι ! Έτσι τελείωσε νικηφόρα για τον ΔΣΕ η μάχη της Καστανιώτισσας.
Απώλειες:
- Οι αντάρτες του ΔΣΕ είχαν περίπου οκτώ νεκρούς και έναν τραυματία που ονομάζονταν Σταματελάκος. Ο Σταματελάκος είχε ελαφρύ τραύμα στο χέρι
- Ο ΕΣ στην μάχη της Καστανιώτισσας έχασε δεκατέσσερις νεκρούς ανάμεσα στους οποίους και ο λοχαγός του σώματος. Οι ΜΑΥ έχασαν περίπου επτά άνδρες.
Το υλικό της αποθήκης
Στην αποθήκη που υπέδειξε ο ΜΑΥς που αιχμαλωτίσθηκε από τον Γ. Σγαγιά είχε μέσα της τα παρακάτω 4 οπλοπολυβόλα Brent, 1 μυδράλιο, 6 αυτόματα και πάνω από 20 τουφέκια. Πολύς οπλισμός επίσης αιχμαλωτίσθηκε από τα γύρω φυλάκια και τους ΜΑΥδες. Ο ΜΑΥς αφέθηκε ελεύθερος.
Οι αιχμάλωτοι του ΕΣ
Οι περίπου 25 αιχμάλωτοι στρατιώτες του ΕΣ που πιάστηκαν στην Καστανιώτισσα μεταφέρθηκαν στο χωριό Ροβιές. Εκεί έγινε συζήτηση μαζί τους και ο Θύμιος Καψής τους μίλησε για τα συμφέροντα του λαού. Δέκα από αυτούς ενώθηκαν με τον ΔΣΕ ενώ οι υπόλοιποι αφέθηκαν ελεύθεροι...
Αντίκτυπος
Ο αντίκτυπος της μάχης στην Καστανιώτισσα ήταν μεγάλος για το επιτελείο του κυβερνητικού στρατού. Από τότε και μετά ο στρατός δεν ξαναόπλισε με το ζόρι πολίτες.
sovietgr
ΑπάντησηΔιαγραφήΑγαπητέ κατάγομαι από την περιοχή και έχω συζητήσει με συγγενικά μου πρόσωπα που ήταν αυτόπτες μάρτυρες της μάχης αυτής αλλά και ενεργά μέλη της αριστεράς στην περιοχή, οπότε δεν τίθεται θέμα ιδεολογικής σκοπιάς.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘεωρούσαν πάντα στις ιστορίες που μου έχουν διηγηθεί, την μάχη αυτή αλλά και τον Καψή προσωπικά ως ταφόπλακα της αριστεράς στην περιοχή.
Ο λόγος είναι πως η ιστορία είχε ένα εντελώς διαφορετικό φινάλε από αυτό που περιγράφετε εσείς. Σύμφωνα με την δική τους εκδοχή (και επαναλαμβάνω ήταν αυτόπτες μάρτυρες και αριστεροί) ο Καψής δολοφόνησε τους αιχμαλώτους και ο αντίκτυπος που είχε αυτό το φρικτό έγκλημα στην ντόπια κοινωνία ήταν μεγάλος. Όπως μου διηγήθηκαν, οι χωρικοί που ήταν με το μέρος ΔΣΕ δεν συχωρέσαν την εν ψυχρό δολοφονία των στρατιωτών που θεώρησαν ότι θα μπορούσαν να είναι και τα δικά τους παιδιά μιας και από την περιοχή τους, πολλοί είχαν επιστρατευτεί. Ο κόσμος μπορεί να είχε πάρει πλευρές στον πόλεμο αυτό αλλα ποτέ δεν ξέχασε ότι ήταν εμφύλιος, ότι δηλαδή και από την άλλη πλευρά τα παιδιά τους ήταν, πράγμα που προφανώς ο Καψής το είχε ξεχάσει ....
Η εκδοχή αυτή εμένα μου φαίνεται αξιόπιστη όχι μόνο γιατί μου έχει ειπωθεί από ανθρώπους που κανέναν λόγο δεν είχαν να παρουσιάσουν τον Καψή ως τέρας, αλλά και γιατί κάνει την πράξη του Ψάθα να βγάζει νόημα. Στην επίσημη εκδοχή ο Ψάθας στα καλά καθούμενα από αγωνιστής γίνεται προδότης και δολοφονεί εν ψυχρό τον Καψή και όλο το τάγμα αντί να πέσει πάνω του και να τον φάει ζωντανό, διαλύεται. Έχει καμία λογική αυτό το πράγμα? Όχι βεβαια! Στην εκδοχή που μου έχει ειπωθεί εμένα, ο Ψάθας αηδιασμένος από την πράξη του Καψή και με την στήριξη μεγάλου μέρους του τάγματος που ένιωθαν το ίδιο με αυτόν, προχώρησε στην δολοφονία.
Κατά την γνώμη μου με το να φτιάχνουμε αγιογραφίες που δεν έχουν καμία επαφή με την πραγματικότητα δεν βοηθάμε την αριστερά. Τέλος σκεφτείτε και αυτό, γιατί είναι στο συμφέρον της αριστεράς να φτιάχνουμε και να στήνουμε σε πλατιές αγάλματα ανθρώπων που στην συνείδηση της ντόπιας κοινωνίας έχουν καταγραφεί ως αιμοσταγείς δολοφόνοι? Γιατί να ξέρετε ότι η ιστορία όπως εγώ σας την είπα είναι πασίγνωστη στην Εύβοια.
Kαι από τη δική μου μεριά διατίθεται εκτενές μαρτυριακό υλικό. Το παραπάνω προέρχετια μάλιστα από βιβλίο του Σγάγια που έζησε κι εκείνος τα γεγονότα. Δεν είναι απίθανο, όπως συμβαίνει πολύ συχνά οι αναμνήσεις και τα βιώματα, ειδικα τα τραυματικού τύπου βιώματα να γίνονται πια αντιληπτά με πολύ διαφορετικό τρόπο. Με τρόπο που αυτοεπιβεβαιώνει και μάλιστα το πολιτικό κ ιδεολογικό μέρος του ανθρώπου που θυμάται. Υπάρχουν μαρτυρίες από το χωριό Κομμένο Άρτας για παράδειγμα που μιλούν για αντάρτες που έκαψαν το χωριό. Αυτό φυσικά γνωρίζουμε πως δεν ευσταθεί. Γνωρίζετε όμως εάν η θύμιση των 5-6 ανθρώπων είναι αντικειμενική ?
ΔιαγραφήΑυτόπτης είναι μάρτυρας που βλέπει,ζει άμεσα τα γεγονότα. Τέτοιοι ήταν δύο που άφησαν βιβλία. Ο Πάνος Φούντας κι Γρ.Σγαγιας. ο πρώτος λέει κατηγορηματικά ότι τα περί εκτέλεσης αιχμαλώτων ήταν προπαγάνδα του στρατού. Πώς θα δικαιολογούσε ο στρατός τους άγριους αποκεφαλισμός και τη σταύρωση του Ανάποδου;
ΑπάντησηΔιαγραφή