Η δολοφονία του Γ Ζέβγου

Η ωμή και εν ψυχρώ πολιτική δολοφονία του Γιάννη Ζέβγου (Ταλαγάνη) έγινε στις 20 Μάρτη του 1947 και αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα – ίσως το χαρακτηριστικότερο – της μονόπλευρης και αιματηρής τρομοκρατίας, που είχαν ξεδιπλώσει οι μοναρχοφασιστικές δυνάμεις της εποχής, με την καθοδήγηση και βοήθεια των Εγγλέζων και άλλων ξένων πατρώνων τους, ενάντια στο λαϊκοδημοκρατικό κίνημα και ιδιαίτερα το ΚΚΕ.

Ο Γ. Ζέβγος, αναπληρωματικό μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ τότε και ηγετικό στέλεχος του ΕΑΜ, υπουργός Γεωργίας στην πρώτη μεταπελευθερωτική κυβέρνηση “Εθνικής Ενότητας”, βρισκόταν από τις πρώτες μέρες του Φλεβάρη στη Θεσσαλονίκη, επικεφαλής αντιπροσωπείας του ΕΑΜ. Αποστολή τους ήταν να αποκαλύψουν το όργιο της εγκληματικής τρομοκρατίας στη διεθνή Επιτροπή του ΟΗΕ, που, εγκαταστημένη εκείνη την περίοδο στη συμπρωτεύουσα, διερευνούσε… την κατάσταση στην ελληνική ύπαιθρο, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί, μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας.

Πράγματι, ο Γ. Ζέβγος, από την πρώτη μέρα που έφτασε στη Θεσσαλονίκη, προχώρησε σε αλλεπάλληλα διαβήματα και καταγγελίες στην Επιτροπή του ΟΗΕ. Παρέδωσε πλήθος συγκεκριμένων στοιχείων και επώνυμες μαρτυρίες, για τραμπουκισμούς, ξυλοδαρμούς, καταστροφές κομματικών γραφείων και γραφείων εντύπων του ΕΑΜ και του κόμματος, καταστροφές περιουσιών, βιασμούς γυναικών και άλλες εγκληματικές ενέργειες, από τις διάφορες φασιστικές συμμορίες και τις κρατικές δυνάμεις “καταστολής”. Παραθέτοντας σωρεία αδιαμφισβήτητων στοιχείων απέδειξε συγκεκριμένα ότι, ενώ το ΕΑΜ και η μεγάλη πλειοψηφία του λαού ζητούσαν και πάλευαν, για ομαλές, ειρηνικές και δημοκρατικές εξελίξεις, οι αντιδραστικές δυνάμεις προχωρούσαν ήδη σ’ ένα συνεχώς εντεινόμενο εγκληματικό και τρομοκρατικό όργιο, καταπατώντας ακόμη και τα στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώματα του λαού.

Το πρωί της Πέμπτης, 20 Μάρτη 1947, ο Γ. Ζέβγος βγαίνει από το ξενοδοχείο “Αστόρια”, όπου διέμενε και πηγαίνει στα γραφεία της εφημερίδας “Αγωνιστής”. Εκεί, γράφει ένα ακόμη υπόμνημα προς την Επιτροπή του ΟΗΕ, με νέα στοιχεία διωγμών και αντιδημοκρατικών ενεργειών των μοναρχοφασιστών και των αρχών και προς το μεσημέρι πηγαίνει στο εστιατόριο “Ελβετικόν”, όπου γευμάτιζε κάθε μέρα, αφού πρώτα πέρασε από το οδοντιατρείο της Στ. Κεφαλίδου.
Βγαίνοντας από το εστιατόριο και καθώς περπατά στο πεζοδρόμιο, λίγα μέτρα από το κτίριο, όπου στεγαζόταν η διεθνής Επιτροπή του ΟΗΕ, συναντιέται με το θάνατο. Εκτελεστής ο Χρ. Βλάχος, κρεοπώλης από τις Σέρρες, πλαισιωμένος από δύο άλλα άτομα. Πυροβολεί, από πολύ κοντά, τρεις φορές τον κομμουνιστή ηγέτη και καθώς αυτός πέφτει θανάσιμα πληγωμένος, τον ξαναπυροβολεί, για τέταρτη φορά, μπροστά στα εμβρόντητα μάτια των περαστικών. Ο δράστης, όμως, δε δείχνει, να φοβάται για την πράξη του και δεν αξιοποιεί τη σύγχυση, που επικράτησε τις πρώτες στιγμές, για να εξαφανιστεί. Ετσι, μετά από λίγη ώρα, συλλαμβάνεται από πολίτες, που τον καταδίωξαν.

Η είδηση της δολοφονίας του Γ. Ζέβγου μαθεύτηκε γρήγορα και αναστάτωσε τους πάντες. Ο μοναρχοφασιστικός και φιλοκυβερνητικός Τύπος επιχείρησε να παρουσιάσει το στυγερό έγκλημα, σαν ένα “ξεκαθάρισμα λογαριασμών” στους κόλπους της Αριστεράς, εκμεταλλευόμενος το γεγονός πως ο δολοφόνος είχε κάνει, για ένα διάστημα, στο Μπούλκες.

Η προσπάθεια, όμως, αυτή των εμπνευστών και οργανωτών της δολοφονίας έπεσε στο κενό και στράφηκε σε βάρος τους, όταν ο “Ριζοσπάστης”, με συγκεκριμένα στοιχεία και αποδείξεις αποκάλυψε το προμελετημένο χαρακτήρα του εγκλήματος και τους εμπνευστές του.

Στις 3 Απρίλη 1947, δημοσιεύεται στο “Ρ” γράμμα του Νίκου Σιδηρόπουλου, ενός από την παρέα του δολοφόνου και δραπέτη επίσης από το Μπούλκες, ο οποίος αποκαλύπτει, ότι η δολοφονία οργανώθηκε από τις “εθνικόφρονες οργανώσεις”, το Α2 και την ΕΣΑ του Γ` Σώματος Στρατού, υπό την υψηλή εποπτεία του υπουργού τότε Δημόσιας Τάξης, Ναπ. Ζέρβα. Αλλωστε, δεν ήταν καθόλου τυχαίο, ότι βρίσκονταν τις ημέρες εκείνες στη Θεσσαλονίκη ολόκληρο κυβερνητικό κλιμάκιο, από τους Ν. Ζέρβα και τους υπουργούς Δικαιοσύνης και Βόρειας Ελλάδας, Αλεξανδρή και Ροδόπουλο αντίστοιχα. Ο Ν. Σιδηρόπουλος αποκάλυψε, επίσης, ότι το σχέδιο ήταν ευρύτερο, αφού περιελάμβανε και τις δολοφονίες των: Γ. Πασαλίδη (μετέπειτα προέδρου της ΕΔΑ) και Αλέξ. Σακελαρόπουλου (μετέπειτα προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών).

Ο δολοφόνος του Γ. Ζέβγου καταδικάστηκε – για τα μάτια – σε δύο χρόνια φυλακή, το 1948. Πολύ γρήγορα, όμως, τον απελευθερώνουν και τον φυγαδεύουν στην Αργεντινή. Χώρα, την οποία… προτιμούσαν ιδιαίτερα τότε οι απανταχού φασίστες. Μετά από αρκετά χρόνια γυρίζει στην Ελλάδα και στις 20 Σεπτέμβρη του 1981, ως τρόφιμος του ψυχιατρείου της Λέρου πλέον, δίνει μια συνέντευξη στην “Ακρόπολη της Κυριακής”, όπου ομολογεί και τα εξής: “Ολη μου η ζωή είναι αφιερωμένη στην πατρίδα, στους συμμάχους… Εγώ δούλευα για την ελληνική και τη συμμαχική αντικατασκοπία, πολεμούσα τους κομμουνιστές και τους Τούρκους… Ετσι, εκτέλεσα και την εντολή που πήρα από τους ανωτέρους μου, να σκοτώσω τον Γιάννη Ζέβγο. Εγώ έτρεξα. Επρεπε να υπακούσω. Η πατρίδα κινδύνευε, έπρεπε να την καθαρίσω από τους κομμουνιστές και τους Τούρκους… Και τον Σουλτάνο του ΚΚΕ έπρεπε να τον σκοτώσω”.

H οργάνωση του εγκλήματος

Εκτενή αποσπάσματα από την επιστολή του Ν. Σιδηρόπουλου, που δημοσίευσε ο “Ριζοσπάστης” στις 3/4/1947

Η επιστολή του Ν. Σιδηρόπουλου, που δημοσίευσε ο “Ριζοσπάστης” στις 3/4/1947, δεν αποκάλυψε μόνο τους πραγματικούς δολοφόνους του Γ. Ζέβγου και τους εμπνευστές του. Στην πραγματικότητα, αποτέλεσε και αποτελεί μια αναμφισβήτητη μαρτυρία του γενικότερου εγκληματικού και τρομοκρατικού οργίου, που μαζί οι διάφορες μοναρχοφασιστικές συμμορίες και ο κρατικός μηχανισμός των αγγλόδουλων κυβερνήσεων ασκούσαν σε βάρος των δημοκρατών πολιτών και ιδιαίτερα των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και των κομμουνιστών.

“Ονομάζομαι Νικόλαος Σιδηρόπουλος, είμαι ηλικίας 33 ετών και από το χωριό Αλιστράτη των Σερρών, επάγγελμα καπνοπαραγωγός. Επειδή γίνανε και γίνονται ορισμένα πράγματα ασυμβίβαστα με τη συνείδησή μου, παρακαλώ να δημοσιευτούν τα παρακάτω γραφόμενά μου.
Από τις 10/2/47, ήρθα στην Ελλάδα, φεύγοντας από τον τόπο της αυτοεξορίας μου “Μπούλκες” νοσταλγώντας την πατρίδα μου. Εδώ όμως μόλις ήλθα στη Θεσσαλονίκη μας παρέλαβε το Γ` Σώμα Στρατού και μας τοποθέτησε στην ΕΣΑ Βαρδαρίου. Εκεί στην αρχή μας πίεσαν εκβιάζοντάς μας να καταθέσουμε άσχετα με την αλήθεια και τη ζωή μας στο Μπούλκες.
Η ανάκριση γινότανε στο Γραφείο Α2, Γ` Σ. Στρατού. Στην ΕΣΑ ενώ μας περιόριζαν μέσα, μας έλεγαν να λέμε στον κόσμο ότι είμαστε ελεύθεροι. Παράλληλα μας έλεγαν αν δεν υπογράψουμε αυτά που μας λένε, δεν καθαρίζεται η θέση μας. Πρέπει να υπογράψετε, γιατί έτσι θα σώσουμε την Ελλάδα από τους Σλάβους.

Ο Κύρου μας μίλησε προτού αρχίσει τις εργασίες η Επιτροπή. Παιδιά εσείς θα σώσετε την Ελλάδα και θα έχετε ότι θέλετε από μας κλπ. Μας πλήρωναν, εκτός που τρώγαμε στην ΕΣΑ, το Γ` Σ. 10.000 χιλιάδες την ημέρα. Επίσης και εκτός του ημερομισθίου μας δίναν και συγκεντρωμένα χρήματα π.χ. εμένα μου δώσαν δυο φορές από 50 χιλιάδες. Το Γιώργη Ζαφίρη (μάρτυρας του Κύρου) είδα να του δίνουν δυο φορές, μια φορά 100 χιλιάδες και άλλη μια φορά 150 χιλιάδες. Εγώ δεν εξετάστηκα σαν μάρτυρας στον ΟΗΕ, αλλά υπάρχει η κατάθεσή μου που έγινε στο γραφείο Α2 Γ` Σ.Σ. όπως ήθελε ο Κύρου και μου την έφεραν ύστερα από τρεις μέρες στην ΕΣΑ και την υπόγραψα. Επίσης μου ζήτησαν και τους έκανα σχεδιάγραμμα του Μπούλκες. Ανακαλώ και διαψεύδω και τους άλλους ομοίους μου που εξετάστηκαν σα μάρτυρες της ελληνικής κυβερνήσεως μπροστά στον ΟΗΕ και συγκεκριμένα οι Αννίβας, Ζαφίρης, Βαλταδώρος, Σοβαλίκης…

 Στις 10/3/47 μας γράψανε στις εθνικόφρονες οργανώσεις πρώτον εμένα… Την εγγραφή την έκανε ο δικηγόρος Καραγιάννης που φέρεται και σαν πρόεδρος. Αμέσως φρόντισε να μας οπλίσει με περίστροφα, πιστόλια, χειροβομβίδες. Εμένα με δώσαν ένα γερμανικό πλακέ. Στο Χρήστο Βλάχο ένα γκολτς στο Λάζαρο Τσαούση Ναγκάν… Στις 14/3 το Γ` Σ.Σ. ενέκρινε, όπως μου είπε ο Τσάκωνας να μας δώσει τον παραπάνω οπλισμό. Τα παραλάβαμε και μας τα έφερε ο Τσάκωνας και ο Βλάχος και μας τα μοίρασαν για να σκοτώσουμε το Ζέβγο, το δικηγόρο το Σακελαρόπουλο, το Δηλαβέρη και το γιατρό το Πασαλίδη. Μας είπαν ο Τσάκωνας και ο Βλάχος να μη φοβόμαστε από τους χωροφυλάκους, γιατί ό,τι θα κάνουμε είναι εις γνώσιν της Ασφάλειας και του Σώματος. Ζητήσαμε χρήματα και μας είπε ο Τσάκωνας να μη στενοχωριόμαστε, αρκεί να τελειώσουμε με το καλό τη δουλιά, (δηλαδή τους σκοτωμούς) και θα μας έχουν επάνου στα χέρια. Οσο για τα χρήματα, θα μας δώσει ο γενικός διοικητής Ροδόπουλος, όσα θέλουμε…

Στην παρακολούθηση του Ζέβγου, που γινόταν με επικεφαλής μας τον Τσάκωνα και το Βλάχο και με μας,… πήγαμε όλοι μαζί την Τρίτη 18/3/47 και παρακολουθήσαμε τον Ζέβγο, τον οποίο κανένας μας δεν εγνώριζε προσωπικά. Αλλά μας τον έδειξε τις προηγούμενες μέρες τμηματικά ο Μανώλης Κονιόρδος (βιομήχανος και της καταδιώξεως όπως έμαθα) που ερχόταν συχνά σε επαφή μαζί μας. Διαταγή είχαμε το Ζέβγο να τον σκοτώσουμε νύχτα και κρυφά μέσα στο ξενοδοχείο… Το βράδυ της ίδιας μέρας ώρα 8 μμ ο Ζέβγος πήγαινε για το ξενοδοχείο του. Δεν μπορέσαμε να του ρίξουμε κανείς από όλους γιατί είχε κόσμο…

...Την Πέμπτη το πρωί ήλθε ο Τσάκωνας ώρα 8.30 πμ και μας συγκέντρωσε και μας είπε να μείνουμε μέσα στην ΕΣΑ σε επιφυλακή. Ο Τσάκωνας πήρε τον Βλάχο και πήγαν στον υπουργό Ζέρβα. Οταν επέστρεψαν ήταν η ώρα 10.30 πμ. Με κάλεσαν ιδιαιτέρως εμένα και μου είπαν “τους βρήκαμε όλους μαζεμένους (Ζέρβα, κλπ) η δουλιά μας είναι εν τάξει. Είπαν να τον σκοτώσουμε ιδιαιτέρως το Ζέβγο, όπου τον βρούμε και όποια ώρα”…

…Με την πρώτη σφαίρα που δέχτηκε ο Ζέβγος γύρισε το κεφάλι του και κοίταξε προς τα πίσω. Ο Βλάχος συνέχισε, έρριξε άλλες τρεις σφαίρες στην πλάτη του Ζέβγου, ο οποίος μόλις προχώρησε δυο βήματα έπεσε στην άκρη του τοίχου. Εμείς αμέσως φύγαμε σκορπισμένοι κι ένας – ένας συγκεντρωθήκαμε στην ΕΣΑ. Εκεί μάθαμε ότι ο Βλάχος πιάστηκε από την αστυνομία…
Από κει μας πήρε ο Τσάκωνας όλους πλην του Μπαϊπουλτίδη και πήγαμε στο Ε` τμήμα. Μόλις πήγαμε ένας ενωμοτάρχης ψηλός, μελαχρινός, γεμάτος, άνοιξε ένα παράθυρο που είναι προς το δρόμο της Εγνατίας και μας έδειξε το γραφείο του Σακελαρόπουλου, που φαινόταν πίσω απ’ την κόκκινη εκκλησία η γωνία του. Ο φόνος του Σακελαρόπουλου, θα γινόταν ως εξής: Θα μας ενίσχυε το Ε` τμήμα μ’ ένα αυτόματο, το οποίο μου είπε ο Τσάκωνας θα το πάρεις εσύ…
Ενώ όμως βρισκόμαστε στο Ε` τμήμα ήρθε κι ο βουλευτής Παπαδόπουλος του Κιλκίς (μου το πληροφόρησε ο Τσάκωνας), τον οποίο συνόδευε ένας άλλος. Κατόπιν από λίγα λεπτά της ώρας ήρθε ένας άλλος με στρατιωτική στολή και καλπάκι στο κεφάλι…
Εκεί ο Τσάκωνας μας είπε: “Παιδιά έχουμε διαταγή να αναβληθούν για δυο – τρεις μέρες οι εκτελέσεις”. Ο Καραγιάννης από κει μας είπε δυο – δυο να φύγουμε και να πάμε στην ΕΣΑ και να μη βγούμε έξω…

Δέχουμαι αυτά που λέω να τα καταθέσω και μπροστά σε οποιαδήποτε επιτροπή, αρκεί να υπάρχουν εγγυήσεις, πως δε θα πάθω τίποτε.
Ολα αυτά τα καταγγέλλω μπροστά στον ελληνικό λαό για να μάθει την αλήθεια και δε δέχθηκα να γίνω εγκληματίας.

Σας στέλνω και μια φωτογραφία μου, που είμαι με ένα της ΕΣΑ, απάνου στη μοτοσικλέτα. Αυτά για την αλήθεια και ακρίβεια.

Με εκτίμησιν

Νικόλαος Σιδηρόπουλος”

Απο τον Ρ