"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Σάββατο 22 Ιανουαρίου 2011

Η επίσκεψη του Πωλ Ελυάρ στον Γράμμο



Ο Πωλ Ελυάρ σε πορεία από το Βίτσι στον Γράμμο
 
Το 1949 ήταν χρόνος πρωτοφανούς όξυνσης της διεθνούς κατάστασης. Πέραν των όσων άλλων συνέθεταν το παγκόσμιο σκηνικό εκείνης της εποχής, η δημιουργία του ΝΑΤΟ είναι αρκετή απόδειξη για να κατανοήσει κανείς ποια ήταν η νέα κατάσταση που δημιουργούνταν. Το σύμφωνο του ΝΑΤΟ υπογράφτηκε στην Ουάσιγκτον, στις 4 του Απρίλη του 1949, από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας, του Καναδά, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας, του Βελγίου, της Ολλανδίας, του Λουξεμβούργου, της Ισλανδίας, της Δανίας και της Νορβηγίας. Με την υπογραφή αυτού του συμφώνου τα δυτικοευρωπαϊκά κράτη έθεταν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις κάτω από τον αποφασιστικό έλεγχο του αμερικανικού Πενταγώνου. Ολες οι προαναφερόμενες κυβερνήσεις υπέγραψαν διμερείς στρατιωτικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ, στις οποίες καθορίζονταν οι όροι για την παροχή της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας, ο εξοπλισμός των Ενόπλων Δυνάμεών τους, κ.ά. Τέλος, τα στρατιωτικά τους δόγματα ενιαιοποιήθηκαν σ' ένα κοινό αμερικανόπνευστο στρατιωτικό δόγμα, αυτό της Ατλαντικής Συμμαχίας. Με τη δημιουργία του ΝΑΤΟ ολοκληρώνεται η ανασυγκρότηση του διεθνούς ιμπεριαλισμού με ηγέτη τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μια ανασυγκρότηση που είχε ξεκινήσει σε οικονομικοπολιτικό επίπεδο με το «Δόγμα Τρούμαν» και το «Σχέδιο Μάρσαλ».

Η εξέλιξη αυτή δεν μπορούσε να μην έχει καθοριστική επίδραση στα ελληνικά πράγματα, αν και η Ελλάδα μπήκε στο ΝΑΤΟ τρία χρόνια αργότερα. Ωστόσο τα πακέτα Μάρσαλ είχαν ήδη από το 1946 να καταφθάνουν στην Ελλάδα.

Την πρώτη του Ιούνη κατέφθασε στον Γράμμο η γαλλική επιτροπή. Σκοπός του ταξιδίου αυτού ήταν να ενισχυθεί το διεθνές κύρως του ΔΣΕ και να κινητοποιηθεί ο γαλλικός αλλά και ολόκληρος ο ευρωπαικός λαός στην στήρηξή του. Επιπροσθέτως με αυτόν τον τρόπο θα προσδίδονταν κύρος στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση που βρίσκονταν εν τω μέσο διεργασιών για δημοκρατική λύση του εμφυλίου πολέμου. Η γαλλική αποστολή που κατά πάσα πιθανότητα έφθασε στον Γράμμο μέσω της Αλβανίας συμποεριλάμβανε τους παρακάτω :

  • Τον Πωλ Ελυάρ, τον γνωστό Γάλλο ποιητή
  • Τον Υβ Φαρζ, πρώην υπουργό και  μέλος της επιτροπής του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης
  • Τον Ζαν Μορίς Ερμαν, στέλεχος του αριστερού σοσιαλιστικού κινήματος της Γαλλίας
  • Τον Ανρύ Μπασίς, γραμματέα της Επιτροπής Βοήθειας για την Ελλάδα
Η γαλλική αντιπροσωπία έγινε δεκτή στο Γενικό Αρχηγείο με μεγάλο ενθουσιασμό από στελέχη και μαχητές. Το πρακτορείο ειδήσεων "Ελεύθερη Ελλάδα" του ΔΣΕ, εξέδωσε αμέσως σχετική ανακοίνωση. 

Η νέα διεθνής κατάσταση που δημιουργήθηκε το 1949, με την σύσταση του ΝΑΤΟ, οι ανακατατάξεις στα Βαλκάνια και η γενικότερη μειονεκτική κατάσταση στην οποία βρισκόταν ο ΔΣΕ ήταν τα στοιχεία που θορύβησαν την ΕΣΣΔ και την ώθησαν, τον Απρίλη του 1949, να πάρει την πρωτοβουλία και να προτείνει στο ΚΚΕ τον τερματισμό της ένοπλης πάλης στην Ελλάδα. Λίγο αργότερα όμως κάθε προετοιμασία για υποχώρηση του ΔΣΕ σταμάτησε για το λόγο ότι στο πλαίσιο του ΟΗΕ εμφανίστηκαν πρωτοβουλίες για ειρηνική διευθέτηση του ελληνικού ζητήματος. Με επίσημη μάλιστα ανακοίνωση του σοβιετικού πρακτορείου ΤΑΣ και αρθρογραφία στην Πράβντα διευκρινίστηκε τότε ότι την πρωτοβουλία ειρηνικής διευθέτησης είχαν λάβει οι Αγγλοαμερικανοί, κάτι που επιβεβαιώνει και ο Αμερικανός ιστορικός Λόρενς Γουίτνερ στο βιβλίο του: «Η αμερικάνικη επέμβαση στην Ελλάδα», εκδόσεις Βάνιας - Θεσσαλονίκη 1991, σελ. 358. Παρά τις πιέσεις της ΕΣΣΔ οι προσπάθειες για ειρηνική διευθέτηση του ελληνικού ζητήματος δεν έφεραν αποτέλεσμα και φάνηκε οτι από την αρχή τόσο οι Αμερικάνοι όσο και οι Άγγλοι δεν επιθυμούσαν μιά τέτοια διευθέτηση. Άλλωστε η αμερικανική στρατιωτική ηγεσία στην Ελλάδα εκτιμούσε την νίκη του Ε.Σ. απέναντι στον ΔΣΕ. Ένα ακόμα στοιχείο που ώθησε τους Αμερικάνους στο να σταματήσουν τις προσπάθειες αυτές, αποτέλεσε και η δέσμευση του Τίτο απέναντί τους να κλείσει τα σύνορα και να απέμπλακεί από το ελληνικό ζήτημα. 

Παρ' όλα αυτά, πάνω στο θέμα που εξετάζουμε, οφείλουμε να κρατήσουμε το γεγονός ότι η γαλλική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Πωλ Ελυάρ έρχεται στην Ελεύθερη Ελλάδα στα τέλη του Μάη του 1949, όταν στο Παρίσι διεξάγεται ακόμα η τετραμερής Διάσκεψη (Αγγλία, Γαλλία , ΗΠΑ ,ΕΣΣΔ σχετικά με την Γερμανία). Δεν είναι τυχαίο, επίσης, ότι η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση με ανακοίνωσή της στις 31/5/1949 χαιρέτισε «την ειλικρινή προσπάθεια της μεγάλης χώρας του Σοσιαλισμού να βοηθήσει το μικρό λαό μας να βρει την ειρήνη και την ησυχία του».


Η άφιξη της γαλλικής αντιπροσωπείας


Βρισκόμαστε λοιπόν, στο σημείο όπου η γαλλική αντιπροσωπεία καταφθάνει στον Γράμμο στις 31 του Μάη του 1949. Για λόγους ασφάλειας της αποστολής είναι πιθανό την εποχή εκείνη, να μην επισημοποιήθηκε το μέρος άφιξης και οι πραγματικές ημερομηνίες. Πάντως είναι γεγονός ότι η γαλλική αντιπροσωπεία το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου βρίσκονταν στην Ελλάδα και περιόδευε σε διάφορα μέτωπα στην εγγύς περιοχή του Γράμμου. Την αντιπροσωπεία υποδέχθηκαν στο Γενικό αρχηγείο οι παρακάτω:

  • Η προσωρινή δημοκρατική κυβέρνηση
  • Ο διευθυντής μειωνοτήτων του υπουργείου εσωτερικών Κότσεφ
  • Ο γραμματέας της ΕΠΟΝ Ακριτίδης
  • Τα μέλη της Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ένωσης Γυναικών, Ρούλα, Ρίτα και Ουρανία
  • Τα μέλη του ΑΚΕ, Γρίβας και Λουλές
  • Οι αντιπρόσωποι της Λαικής Εξουσίας, Γ. Γιάμος και Κάτια Γιάμου
Το κλίμα της τελετής ήταν συγκινητικό και για τις δύο μεριές και χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Πωλ Ελυάρ: «Εχω ξαναπεί πολλές φορές και θα το πω και τώρα ότι οι Ελληνες είναι αυτοί που απέδειξαν πως η λέξη λευτεριά δε μεταφράζεται στα αγγλικά. Ημουν στην Ελλάδα και το '46. Γνώρισα το λαό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Ομως, η τωρινή μου συγκίνηση είναι εντελώς διαφορετική». 

Στη λιτή εκδήλωση που ακολούθησε, την αντιπροσωπεία χαιρέτισε ο πρόεδρος της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης Μήτσος Παρτσαλίδης, ο οποίος είπε ανάμεσα σε άλλα: «Ο σύντροφός μας Ελυάρ θα θυμάται τι γράψανε πάνω σ' ένα πανί με το αίμα των σκοτωμένων και πληγωμένων συντρόφων τους οι διαδηλωτές της Πλατείας Συντάγματος στις 3 του Δεκέμβρη 1944. "Οταν ένας λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα". Μπροστά σ' αυτό το δίλημμα βρίσκεται χρόνια τώρα ο ελληνικός λαός. Και δε συνήθισε να διστάζει ο ελληνικός λαός μπροστά σε τέτοια διλήμματα. Εκανε και κάνει αυτό που προστάζει η ιστορία του και η μοίρα του. Ξετινάζει και κατακουρελιάζει την αντιδραστική ουτοπία, ότι είναι δυνατό ένα καθεστώς τρόμου και αίματος να εξασφαλίσει στην Ελλάδα ησυχία και σίγουρο προγεφύρωμα για τα σκοτεινά σχέδια του ιμπεριαλισμού. Μα, ο πόλεμος είναι πόλεμος, με τη φρίκη του, τις καταστροφές του και την ερήμωσή του. Εμείς αφού κάμαμε ό,τι έβγαινε από το χέρι μας για να μη φτάσουμε στο σκληρό αδελφοκτόνο πόλεμο, καταβάλαμε πολλές προσπάθειες και ύστερα από το ξέσπασμά του για να τον σταματήσουμε. Με ικανοποίηση διαπιστώνουμε πως η τελευταία έκκλησή μας στο Παγκόσμιο Συνέδριο της Ειρήνης και στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ βρήκε βαθιά απήχηση στην Παγκόσμια Δημοκρατική κοινή γνώμη. Ο ελληνικός λαός με μεγάλες ελπίδες χαιρέτισε τις προτάσεις της Σοβιετικής Ενωσης για την ειρήνευση στην Ελλάδα. Πιστεύουμε πως η συμπαράστασή σας, συμπαράσταση πιστών και ειλικρινών φίλων του λαού μας, θα βοηθήσει για να αληθέψουν οι ελπίδες του πολύπαθου λαού μας και να καταρρεύσουν τα σχέδια του μοναρχοφασισμού που θέλει συνέχιση της αδελφικής αιματοχυσίας».


Στην ανταπάντησή του στον Παρτσαλίδη,  ο Πωλ Ελυάρ θα δηλώσει: "Θέλω να σας πω πως πολλοί Γάλλοι και πολλοί δημοκράτες άνθρωποι σ' όλο τον κόσμο θα θέλανε να βρίσκονται εδώ μαζί σας όπως βρισκόμαστε κι εμείς απόψε. Είχα την τιμή να έρθω στην Ελλάδα το 1946 με πρόσκληση της ΕΠΟΝ. Από τα πολύ παλιά, το φως της Ελλάδας ήταν το φως της ειρήνης και της σκέψης. Ακόμα κι αυτοί που είναι ενάντιά σας ξέρουν πως τον πόλεμο, που σας επέβαλαν, τον διεξάγετε με καταπληκτική παλικαριά. Νικήσατε τους Ιταλούς και Γερμανούς. Θα νικήσετε κι όσους Αγγλοσάξονες ονειρεύονται να μετατρέψουν σε παγκόσμιο πόλεμο τον πόλεμο που σας κηρύξανε. Και θα 'στε σεις πάλι που με τη νίκη σας θα σώσετε την ειρήνη ολόκληρου του κόσμου. Κάθε βρισιά ενάντια στον ελληνικό λαό είναι βρισιά ενάντια σε κάθε τίμιο άνθρωπο σ' όλο τον κόσμο. Ξαναεπαναλαμβάνω αυτό που είπα το 1944 κι αργότερα το 1946, όταν ήρθα στην Ελλάδα. Η λέξη λευτεριά δεν μπορεί να μεταφραστεί στα αγγλικά".

Στο σημείο αυτό τα χειροκροτήματα και τα δάκρυα είναι πολλά και από τις δύο μεριές. Ο Πωλ Ελυάρ διακόπτει για λίγο φανερά συγκινημένος και συνεχίζει: "Σκοπός του ταξιδιού μας δεν ήταν να διαπιστώσουμε μονάχα τι κάνατε, παρά να βοηθήσουμε τη νίκη σας διαδηλώνοντας στον κόσμο αυτά που θα δούμε. Η λευτεριά είναι αδιαίρετη. Αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα αφορούν όλους τους ανθρώπους. Ελπίζω πως θα κάνουμε ολοένα και περισσότερα για σας που είστε ήρωες του πιο δίκαιου ιδανικού και αγνοί αγωνιστές της λευτεριάς και της ειρήνης. Μιάς ειρήνης που ξεκινά πό εσάς και αγκαλιάζει όλον τον κόσμο. Για άλλη μια φορά, σας ευχαριστώ για την πρόσκλησή σας. Με το φωτεινό βλέμμα σας, μας καλωσορίζει το μέλλον. Ενα μέλλον δικαιοσύνης και ευτυχίας σε μια ζωή αξιοπρέπειας και αδελφοσύνης.


Ζήτω η Ελεύθερη Δημοκρατική Ελλάδα - Ζήτω η Ελευθερία»

Όταν ο Ελυάρ τελέιωσε τον λόγο του στο βήμα ανέβηκαν και άλλοι απεσταλμένοι της γαλλικής αντιπροσωπείας. Ακολύθησε ο Υβ Φαρζ που ανάμεσα σε άλλα τόνισε: «Πατώντας το χώμα της Ελεύθερης Ελλάδας χαιρετώ τους μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού. Η μάχη για τη λευτεριά είναι κοινή μας υπόθεση. Προχωρούμε βήμα στο βήμα, κρατώντας όπλα στα χέρια μας κάθε φορά που μας το επιβάλλουνε, πάντοτε όμως με τη θέληση να κατακτήσουμε ειρηνικά το δίκαιο και τη λευτεριά. Είστε άνδρες και γυναίκες αφοσιωμένοι στα ιδανικά των προγόνων σας, που δέχεστε κάθε θυσία, κάθε πειθαρχία για το ιδανικό της δημοκρατίας». Τα λόγια του προκαλούν αίσθηση και ενθουσιασμό και συνεχίζει ο Ανρύ Μπασίς: «Ο ελληνικός λαός συσπειρωμένος γύρω στο Δημοκρατικό Στρατό και στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, εμποδίζοντας τους Αμερικάνους ιμπεριαλιστές να μετατρέψουν την Ελλάδα σε προγεφύρωμα και βάση εξόρμησης για τα επιθετικά τους σχέδια ενάντια στη Σοβιετική Ενωση, ενάντια στις Λαϊκές Δημοκρατίες, ενάντια στους λαούς, προσφέρει μιαν ανεκτίμητη συνεισφορά στην υπόθεση της ειρήνης σ' ολόκληρο τον κόσμο. Βοηθώντας τον ελληνικό λαό υπερασπιζόμαστε την ειρήνη. Ζήτω ο Δημοκρατικός Στρατός της Ελλάδας - Ζήτω η ελεύθερη κι ανεξάρτητη Ελλάδα!!!».

Τέλος, ο Ζαν Ερμαν είπε και αυτός ανάμεσα σε άλλα: «Η απειλή μιας καινούριας καταστροφής πλανιέται πάνω από ολάκερη την ανθρωπότητα. Το πρώτο θύμα ήταν ο ελληνικός λαός. Και ο ελληνικός λαός είναι ο πρώτος που ορθώθηκε στον καινούριο αγώνα για τη λευτεριά. Τον ελληνικό λαό τον συνοδεύουν οι ευχές κι οι ελπίδες όλων των εργαζομένων κι όλων των δημοκρατών του κόσμου ίδια και απαράλλαχτα όπως κι όταν εδώ και 8 χρόνια τσάκιζε πρώτος τους φασίστες εισβολείς. Αυτό είναι που είχαμε να σας πούμε. Αυτό είναι που θα επαναλάβουμε όταν γυρίσουμε στη χώρα μας. Ζήτω η λεύτερη δημοκρατική Ελλάδα - Ζήτω ο στρατός σας - Ζήτω η ελευθερία».


Η γαλλική αντιπροσωπεία μετά την τελετή υποδοχής και αφού αναπάυθηκε για σύντομο διάστημα ήρθε σε επαφή με τους απλούς ανθρώπους της Ελεύθερης Ελλάδας και άκουσε από πρώτο χέρι την κατάσταση του πολέμου που βίωναν. Μίλησε με τους στρατίωτες του ΔΣΕ, με τις μανάδες, με τους ξεσπιτωμένους, με τους καταδιωκόμενους που είχαν φύγει από τις περιοχές που κατείχε ο αστικός στρατός για να γλιτώσουν από τις διώξεις και το συνεχές κυνηγητό. Ακουσε για τα παλουκωμένα κεφάλια, για τα καμένα χωριά, για τα παιδιά που οι γονείς τους τα έστειλαν στις Λαϊκές Δημοκρατίες για να σωθούν,και για τις δύσκολες συνθήκες του άνισου πολέμου .

Τις επόμενες μέρες, η αντιπροσωπεία, συνοδευόμενη από μέλη της ΠΔΚ, περιόδευσε στην περιοχή του Βίτσι, συμμετείχε σε πολλές λαϊκές συγκεντρώσεις, πολιτικές και εόρταστικές και μίλησε με τον απλό κόσμο. Αργότερα πραγματοποίησε επίσκεψη στα νοσοκομεία του ΔΣΕ, στάθηκε δίπλα στους μαχητές του στην ώρα της μάχης και τα μέλη της δε δίστασαν, σε στιγμές πολεμικής ανάπαυλας, να πάρουν τον τηλεβόα και να απευθυνθούν στους φαντάρους του αντίπαλου στρατού. Παράλληλα συμμετείχε και σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις που οργανώθηκαν προς τιμή της. Σε μία από αυτές ο ηθοποιός Γ. Βεάκης απάγγειλε το ποίημα του Ελυάρ «Αθήνα», που ο ποιητής είχε γράψει στις 9 Δεκεμβρίου του 1944.

Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις άλλες εκδηλώσεις έχει και η πρώτη προβολή ταινίας του ΔΣΕ που γύρισαν σε συνθήκες πολέμου ο σκηνοθέτης Γ. Σεβαστίκογλου με τους Μάνο Ζαχαρία και Α. Μουσούρη.


Μια ακόμη ξεχωριστή στιγμή αποτέλεσε  η μεγάλη λαϊκή συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν της αντιπροσωπείας στις 4 Ιούνη στο Βίτσι. Την συγκέντρωση οργάνωσε η Πανελλαδική Επιτροπή για την Ειρήνη και οι υπόλοιπες οργανώσεις του αντάρτικου κινήματος. Συγκινητικά ήταν και εκεί τα λόγια του Υβ Φαρζ: «Θα φύγουμε απ' την Ελλάδα με μαρτυρίες τρανταχτές. Και σας υποσχόμαστε πως μόλις φτάσουμε στο Παρίσι μπροστά σε όλους τους λαούς θα ντροπιάσουμε τους Αγγλοαμερικάνους ιμπεριαλιστές».

Αργότερα, στις 5 Ιούνη, η αντιπροσωπεία συναντήθηκε με τους αντάρτες της ΕΠΟΝ. «Αξέχαστες θα μείνουν, έγραψε η ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ - για τους μαχητές του ΔΣΕ του Γράμμου και του Βίτσι, τους Επονίτες - Επονίτισσες, οι μέρες που ανάμεσά μας βρέθηκαν οι διαλεχτοί φίλοι του λαού μας, αντιπρόσωποι του γαλλικού λαού. Ηταν μια ακόμη χειροπιαστή απόδειξη για την παγκόσμια αλληλεγγύη. Μια ακόμα απόδειξη για το ότι στο σκληρό και δίκαιο αυτό αγώνα δεν είμαστε μόνοι». Να τι έγραψε ο Πωλ Ελυάρ για την ελληνική νεολαία και την ΕΠΟΝ εκείνες τις ώρες: «Οι νέοι και οι νέες της Ελλάδας είναι γεροί. Και θέλουν την ευτυχία της χώρας τους. Και η χώρα τους θα βρει την υγεία της, την ευτυχία της με τη νίκη. Η νεολαία της Ελλάδας παρασέρνει τραγουδώντας τη νεολαία του κόσμου στον απελευθερωτικό αγώνα. Μέσα στον πόνο και στον αγώνα χαμογελάει στο μέλλον, στις θαυμαστές μέρες που δε θα σκοτώνουν και όπου δε θα υπάρχουν πια εχθροί, όπου όλοι οι άνθρωποι θα 'ναι αδέλφια».

Στις 6 Ιούνη, ο ΔΣΕ υποδέχτηκε τη γαλλική αντιπροσωπεία στο Γράμμο. Σε μιά σεμνή τελετή, την αντιπροσωπεία, θα προσφωνήσει ο Βασίλης Μπαρτζιώτας, ενώ από τις πιο συγκινητικές στιγμές της επίσκεψης της αντιπροσωπείας στο Γράμμο ήταν η τελετή κατά την οποία απονεμήθηκε στον Ελυάρ μετάλλιο από νεκρό μαχητή της μάχης του Λιτόχωρου.

Την τελετή θα μας περιγράψει με ακρίβεια η εφημεριδα "Προς την νίκη":

Στο πυκνό δάσος που ποτέ μια αχτίνα ήλιου δεν περνάει είναι ένα ίσωμα σαν πλατεούλα κι ένας διάδρομος ανάμεσα απτά δένδρα. Ελατοκλώναρα ολόγυρα και συνθήματα. Εκεί συγκεντρώθηκαν τα τμήματα της ΙΧ Μεραρχίας. Λίγο πιο κάτω μια χαραδρούλα κι από κει ο εχθρός. Δεξιά, αριστερά απτό διάδρομο παραταγμένοι οι μαχητές και οι μαχήτριες. Μια ομάδα με ομοιόμορφη στολή παρουσιάζει όπλα. Η μουσική παίζει τον ύμνο του ΕΛΑΣ. Περνάει η αντιπροσωπεία, ο υπουργός σ. Κόκκαλης και η διοίκηση της Μεραρχίας χαιρετίζοντας. Στην πλατεούλα με γρηγοράδα και τάξη το τμήμα. Δίνονται παραγγέλματα. Ο στρατηγός σ. Παλαιολόγου παίρνει αναφορά και δίνει στον υπουργό. Και ύστερα ξεσπάνε τα τραγούδια, τα συνθήματα, οι φωνές και τα χειροκροτήματα. Οι φαντάροι ακούν το βοητό σαν νεροποντή. Ακούν τον αχό του τραγουδιού σαν μήνυμα ειρήνης. Δύο κόσμοι ανταμώθηκαν για μια φορά ακόμα στις 2.30 η ώρα στις 8 του Ιούνη. Ο ένας τραβάει προς τον τάφο, το σκοτάδι. Ο άλλος προς το φως, τη ζωή, σκορπώντας γύρω χαρά, τραγούδια. Υστερα σιγή. Τίποτα δε σαλεύει. Ο στρατηγός προχωράει στον Ελυάρ. Χαιρετά και καρφιτσώνει το παράσημο "Λιτόχωρο" και αργά, καθαρά χτυπητά σα να θέλει να φτάσουν τα λόγια ως τα κατάβαθα της ψυχής, να πετάξουν ως τις άκρες της γης, λέει: "Η λεύτερη Ελλάδα μέσω της ΙΧης Μεραρχίας σας προσφέρει το παράσημο "Λιτόχωρο" παρμένο απτό νωπό τάφο του ήρωα νεκρού μας ταγματάρχη Ανδρεάδη...


Οταν ήρθε η σειρά του να μιλήσει, ο Ελυάρ είπε: "Σύντροφοι σας ευχαριστώ για το μετάλλιο. Νιώθω πως δεν το αξίζω. Μα το δέχομαι γιατί θα το φορώ στ' όνομα όλων των Γάλλων που παλεύουν και πάλεψαν όπως εσείς. Σας δίνω όρκο πως το μήνυμα του νεκρού συντρόφου σας Ανδρεάδη θα γίνει γνωστό σ' όλο τον κόσμο... Απ' όλο τον κόσμο στην Ελλάδα είδα τα πιο ξεκάθαρα μάτια. Θα τα δείξουμε σ' όλο τον κόσμο... Στη Γαλλία θα φέρουμε ελπίδα και δύναμη απ' το Γράμμο. Ζήτω το ΚΚΕ. Ζήτω ο σ. Ν. Ζαχαριάδης. Ζήτω η νίκη κι ο θρίαμβος των λαών πάνω στη γη".


Λίγες ημέρες αργότερα η γαλλική αντιπροσωπεία εγκατέλειψε την Ελεύθερη Ελλάδα και πήρε το δρόμο της επιστροφής. Ο Ζαν Μορίς Ερμαν άφησε πίσω του ένα ποίημα με τίτλο «Γράμμος», που απόσπασμά του δημοσιεύτηκε στον Τύπο του ΔΣΕ σε ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά από τους Γιώργη Σεβαστίκογλου και Μάνο Ζαχαρία:

«Βουνά της Ελλάδας, όπου πετάνε σταυραετοί/ βουνά της Ελλάδας όπου ζούνε οι δυνατοί/ βουνά που σείεστε απτίς βροντές κι από τα πολυβόλα/ βουνά χρυσαφένια που στις κορφές σας τραγουδάν, χορεύουν και πεθαίνουν.
Βουνά με τα παχιά βελούδινα λιβάδια, βουνά δασοντυμένα/ βουνά γυμνά με τα τραχιά, σταχτιά ηλιόδαρτα τσουγκάρια/ βουνά χιονοστεφανωμένα, όπου κάθονταν οι θεοί/ βουνά όπου αναβρύζουν γάργαρα νερά και γιόζουν απτό αίμα/ βουνά χαράς, βουνά οργής.
Ολα εσείς τα βουνά πούχετε πάρει τάξη μάχης./ Είστε του κόσμου η απαντοχή και της καρδιάς μας η αγάπη».

Ο Πωλ Ελυάρ έγραψε και χάρισε στον ΔΣΕ το παρακάτω:

«Το Βίτσι και ο Γράμμος, οι δυο αυτές κορφές του λεύτερου κόσμου, δεν είναι καθόλου πιο κάτω από κει που τις είχε βάλει η φαντασία μου. Αντίθετα, γιατί είδα εκεί τους μαχητές που τις στολίζουν με τον απίστευτο ηρωισμό τους, τους μαχητές πούναι η φωτιά των βουνών και ολόκληρης της Ελλάδας, τιμή για τον πολιτισμένο κόσμο που δε θέλει να πεθάνει κάτω απ' την ασφυκτική πίεση μιας μειοψηφίας εκμεταλλευτών, εμπρηστών του πολέμου. Ο ήλιος και η γης είναι ολότελα δικοί τους. Αδελφοί μου, αδελφές μου με το καλοσυνάτο και ωραίο χαμόγελο, πόσες φορές δε δάκρυσα ακούγοντας σας να τραγουδάτε, βλέποντας όλους έτσι ενωμένους στην αγάπη για την πατρίδα σας, στην εμπιστοσύνη σας για το μέλλον. Μισούμε τον πόλεμο αλλά δυστυχία σε κείνους που θα μας τον επιβάλλουν.

Φεύγω και φυλάω στην καρδιά μου σαν διαμάντι την αξέχαστη θύμηση της σωματικής και ψυχικής σας υγείας, τον ενθουσιασμό σας, την αδελφοσύνη σας, την πίστη σας για τη νίκη. Το μέλλον είναι δικό σας. Επειδή είσαστε ενωμένοι τα καταπιεσμένα αδέλφια σας αύριο θάρθουνε μαζί σας. Η λευτεριά και η αδελφοσύνη είναι μεταδοτικές. Δεν μπορούν να κάνουν τίποτα ενάντια σ' ένα λαό πούναι ενωμένος. Κι η θάλασσα καρτερικά θα δεχτεί τους σκλάβωνές σας.

Ζήτω η Ελλάδα ενωμένη και λεύτερη!

Ζήτω η αδελφοσύνη των λαών!

Ζήτω η ειρήνη που χτίζεται!

Με σεβασμό σας χαιρετώ
Πωλ Ελυάρ».



Τύπος του ΔΣΕ για την γαλλική αντιπροσωπεία


Τύπος του ΔΣΕ για την γαλλική αντιπροσωπεία

Τύπος του ΔΣΕ για την γαλλική αντιπροσωπεία


Αφιερομένη στην ΕΠΟΝ φωτογραφία του Πωλ Ελυάρ




 

1 σχόλιο:

  1. Ο Δ.Σ.Ε υπήρξε η ελπίδα για το ξεσκλάβωμα του Ελληνικού λαού από τον αχρείο φαύλο καπιταλισμό. Με την ήττα του μείναμε στο έλεος των αδίστακτων εκμεταλλευτών της χώρας και του λαού μας.Περισσότερο από εκείνη την ήττα κλαίω για τη καταραμένη διάσπαση που υπέστη η γνήσια πατριωτική εκείνη αντίσταση, για την απελευθέρωση της Πατρίδαςε μας. Αιώνια η μνήμη των πεσόντων αγωνιστών. Δυστυχώς την απαξίωσαν οι διασπαστές ένθεν και ένθεν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή