"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Τετάρτη 11 Μαΐου 2011

Οι επιχειρήσεις του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου

Οι παλιές φυλακές της Σπάρτης, κοντά στους πρόποδες του Ταϋγέτου, καθώς και του Γυθείου, αποτέλεσαν τόπους βασανιστηρίων αγωνιστών, κυρίως κομμουνιστών, άνανδρων δολοφονιών αλλά και εκπληκτικών απελευθερώσεων μετά από στρατιωτικές επιχειρήσεις. Στα κολαστήρια αυτά μαρτύρησαν αλύγιστοι χιλιάδες αγωνιστές που πολλές φορές ήρθαν αντιμέτωποι όχι μόνο με τους βασανιστές και τους εκτελεστές τους, αλλά και με τους χιτοMAYδες και με τους χωροφύλακες, οι οποίοι οπλισμένοι σαν αστακοί μπήκαν για να δολοφονήσουν άοπλους ανθρώπους.

Από τα γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία της Λακωνίας και του λαϊκού κινήματος γενικότερα και είχαν ως επίκεντρο τα κολαστήρια αυτά, αναφέρουμε: Την απελευθέρωση των 230 κρατούμενων αγωνιστών από τις φυλακές της Σπάρτης στις 13 του Φλεβάρη του 1947 μετά από αριστοτεχνική επιχείρηση των δυνάμεων του ΔΣΕ (με διεθνή αντίκτυπο), χωρίς καμιά απώλεια. Την απελευθέρωση των κρατουμένων από τις φυλακές του Γυθείου στις 21 του Φλεβάρη του 1948 μετά από επιχείρηση των ανταρτών.

Στις φυλακές του Γυθείου ξεχύθηκαν στις 22 του Μάρτη 1947 πάνοπλοι χιτοσυμμορίτες και εκτέλεσαν ομαδικά 31 κρατούμενους αγωνιστές. Αλλους 8 εκτέλεσαν αφού τους απήγαγαν από τα κρατητήρια της Χωροφυλακής. Είχε προηγηθεί τα Χριστούγεννα του '46 καλά οργανωμένη επίθεση των χιτοτρομοκρατών στους 300 κρατουμένους της ίδιας φυλακής, οι οποίοι σώθηκαν μόνο και μόνο χάρη στα μέτρα αυτοπροστασίας που είχαν λάβει.

Αλλη μια μαύρη σελίδα στην ιστορία καταγράφηκε στις 13 του Απρίλη του 1948 όταν χωροφύλακες επιτέθηκαν ενάντια στους κρατουμένους στις φυλακές της Σπάρτης. Τη μέρα αυτή, χωροφύλακες, σε έξαλλη κατάσταση από το θάνατο του διοικητή τους από νάρκη, εισέβαλαν στα κελιά των κρατούμενων αγωνιστών πυροβολώντας με αυτόματα και επαναληπτικά όπλα και σκότωσαν 27 κρατουμένους ενώ τραυμάτισαν σοβαρά άλλους 5. Μεταξύ των νεκρών και ο διοικητής της φυλακής, ονόματι Δημήτρης Φίτσιος, αντισυνταγματάρχης, ο οποίος, στην προσπάθειά του να τους αποτρέψει, δολοφονήθηκε επί τόπου.

Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας το λαϊκοδημοκρατικό κίνημα της Πελοποννήσου δέχτηκε εκείνη την περίοδο ένα ισχυρό πλήγμα από τις κυβερνητικές δυνάμεις και τις παρακρατικές συμμορίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Αθήνα, τη βιτρίνα της «αστικής δημοκρατίας» εκείνης της περιόδου, είχαν καταφύγει 18.000 Μεσσήνιοι και άλλοι τόσοι Λάκωνες αγωνιστές, καθώς και 30.000 καταδιωκόμενοι από τους άλλους νομούς του Μοριά. Μετά τη δολοφονία δύο μελών του Γραφείου Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ και την αναγκαστική φυγή πολλών άλλων μελών του στην Αθήνα, στην Πελοπόννησο έμειναν μόνο δύο μέλη του, ο Νίκος Μπελογιάννης και ο Βαγγέλης Ρογκάκος, οι οποίοι τον Ιούλη του 1946, συγκροτώντας τις πρώτες ένοπλες ομάδες στη Λακωνία, έβαλαν τα θεμέλια του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου.
Την περίοδο Φλεβάρης - Ιούλης 1946, ισχυρό πλήγμα δέχτηκε και η ΝΕ Μεσσηνίας του ΚΚΕ, έπειτα από το «Κίνημα Μαγγανά» (20/01/1946), όπως καθιερώθηκε να λέγεται από το αστικό κράτος της δεξιάς η αιματηρή εισβολή της συμμορίας Μαγγανά στην Καλαμάτα. Η κατάληψη της πόλης από την ένοπλη συμμορία του Μαγγανά, του ανθρώπου που είχε καταδικαστεί μάλιστα σε ισόβια δεσμά για συνεργασία με τους ναζί, καθώς και το τρομοκρατικό όργιο που ακολούθησε (δολοφονίες, ληστείες, βιασμοί, ξυλοδαρμοί, βασανιστήρια, συλλήψεις ΕΛΑΣιτών, κομμουνιστών) έγιναν με την απόλυτη ανοχή της κυβέρνησης, αν όχι με την παρότρυνσή της.

Η μόνη που κατάφερε να διατηρήσει τις Οργανώσεις της, παρά το τρομοκρατικό όργιο την εποχή εκείνη, ήταν η ΝΕ Λακωνίας του ΚΚΕ, η οποία στην κατάλληλη στιγμή, όταν οι ένοπλες συμμορίες ετοιμάζονταν να μπουν στη Σπάρτη, ανέπτυξε επιθετική τακτική και κατάφερε έτσι όχι μόνο να διατηρήσει τις θέσεις της σε όλη τη Λακωνία, αλλά και να μετατρέψει τις ολιγομελείς ομάδες των καταδιωκόμενων αγωνιστών, που είχαν καταφύγει στον Πάρνωνα και στον Ταϋγετο, σε ένοπλα τμήματα, τα οποία εξελίχτηκαν στην πορεία στο ΔΣΠ.

Γραμματέας της ηρωικής αυτής ΝΕ ήταν ο Βαγγέλης Ρογκάκος και μέλη της οι Μήτσος Κοττής, πρόεδρος του ΕΚ Γυθείου, Λυκούργος Γιαννούκος, γιατρός, Νίκος Λάτσης, δικηγόρος, Αθηνά Μπενέκου, δασκάλα, Χριστόφορος Κώνστας, οικονομολόγος, Γιώργης Παπαδόπουλος, καθηγητής μαθηματικών, Χρήστος Κακούρος, καθηγητής, Βαγγέλης Πετρακάκος, αγρότης, Ανδρέας Καβαλλιεράκης, αγρότης, και Κοσμάς Αναστασόπουλος, δικηγόρος. Κανένας από τους ηρωικούς αυτούς κομμουνιστές δεν επέζησε. Επεσαν όλοι τους ηρωικά στα πεδία των μαχών, στη διάρκεια του τρίχρονου ηρωικού αγώνα του ΔΣΕ.

Μια από τις πρώτες επιτυχημένες επιχειρήσεις του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου, με διεθνή αντίκτυπο, αποτέλεσε η μάχη στη Σπάρτη και η απελευθέρωση των κρατουμένων από τις φυλακές. Συγκεκριμένα, τη νύχτα της 12 προς 13 του Φλεβάρη 1947, τμήμα 150 ανταρτών, με διοίκηση τους Κονταλώνη, Πρεκεζέ και Γιαννούκο, χτύπησε αιφνιδιαστικά τη φρουρά των φυλακών Σπάρτης. Ταυτόχρονα δε ομάδες μαχητών του ΔΣΠ (Πέρδικας, Καστάνης, Γιώργος Πρεκεζές) προέβησαν σε παραπλανητικές κρούσεις σε άλλα σημεία, στο κέντρο και στη νοτιοδυτική πλευρά της πόλης, όπου καθήλωσαν τμήματα του κυβερνητικού στρατού και της χωροφυλακής.


Μετά από ολιγόωρη μάχη, εξουδετερώθηκε η φρουρά των φυλακών και απελευθερώθηκαν 240 πολιτικοί κρατούμενοι, οι 170 από τους οποίους με επικεφαλής τα στελέχη του ΚΚΕ Κοντογιωργάκο και Οικονομάκη προσχώρησαν στο ΔΣΕ. Το σχέδιο του Κονταλώνη ήταν άρτιο από κάθε άποψη καθώς πέρα από το γεγονός ότι απελευθέρωσαν τους κρατούμενους κανείς από τους αντάρτες δεν έπαθε τίποτα, πλην δύο που τραυματίστηκαν ελαφρά. Η επιτυχία αυτή ήταν σταθμός στην ανάπτυξη του ΔΣΠ, είχε δε και τεράστια πολιτική σημασία γιατί έγινε σε μια περίοδο που στην Αθήνα βρισκόταν η «Βαλκανική Επιτροπή του ΟΗΕ», η οποία είχε συσταθεί ...για να ερευνήσει και αποφανθεί για τις καταγγελίες των Αγγλοαμερικανών ότι οι γειτονικές στην Ελλάδα σοσιαλιστικές χώρες υποκινούσαν τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα και εφοδίαζαν με πολεμικό υλικό το ΔΣΕ!

Οπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο στρατηγός Τσιγγούνης στο βιβλίο του «Ο Συμμοριτισμός στην Πελοπόννησο», «η επιτυχία αυτή, εκτός της σημαντικής ποσοτικής αυξήσεώς των, είχε μεγίστην σημασίαν. Διότι συνέπεσεν με την άφιξη της Βαλκανικής Επιτροπής αφ' ενός και αφ' ετέρου εδόθη η εντύπωσις ότι οι κομμουνιστοσυμμορίτες υπερτερούν εις τόλμην, αποφασιστικότητα και ικανότητα, αφού δύνανται να προσβάλλωσι αποτελεσματικώς πόλεις φρουρουμένας, πλην της Χωροφυλακής, και υπό μονάδων Στρατού».

Με την επιχείρηση της Σπάρτης είχε ασχοληθεί αργότερα ο Ν. Μπελογιάννης (ο στόχος αυτός είχε υποδειχτεί από τον ίδιο, πριν αναχωρήσει για τη Βόρεια Ελλάδα), ο οποίος σε ειδικό άρθρο του, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Δημοκρατικός Στρατός» με τον τίτλο «Επίθεση σε κατοικημένους χώρους» είχε, μεταξύ άλλων, γράψει και τα εξής:
«Η επιχείρηση της Σπάρτης μπορεί εδώ να αναφερθεί σαν ένα καλό παράδειγμα από την πλευρά:
1) Της καλής εκλογής του στόχου
2) Της συγκέντρωσης πάνω σ' αυτόν πολύ υπέρτερων δυνάμεων με ταυτόχρονη απασχόληση και σύγχυση σ' όλους τους άλλους τομείς της εχθρικής διάταξης
3) Της παραπλάνησης του εχθρού και
4) Του αιφνιδιασμού
Το κύριο πρόβλημα που απασχολούσε τότε το Αρχηγείο Πελοποννήσου ήταν η αύξηση της δύναμής του με εθελοντές μαχητές. Η καλύτερη λύση ήταν η απελευθέρωση των αγωνιστών από τις φυλακές της Σπάρτης. Το Αρχηγείο προσανατόλισε αμέσως προς τη Σπάρτη όλες σχεδόν τις δυνάμεις του. Το μεσημέρι της 22 του Φλεβάρη μία γερή ομάδα ανταρτών εμφανίστηκε επιδειχτικά σ' ένα χωριό 5 χιλιόμετρα προς Νότο της Σπάρτης. Οι μοναρχοφασίστες αμέσως κινητοποίησαν δυνάμεις κι άρχισαν να καταδιώκουν την ομάδα, που τους παράσυρε δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την πόλη. Τη νύχτα της ίδιας μέρας εκδηλώθηκε αιφνιδιαστικά η επίθεση ενάντια στη Σπάρτη από βόρεια κατεύθυνση. Οι κύριες δυνάμεις επιτέθηκαν στις φυλακές και οι υπόλοιπες απασχολούσαν τα άλλα σημεία στήριξης της εχθρικής άμυνας, ενώ άλλες μικροομάδες είχαν εισδύσει παντού στην πόλη και προκαλούσαν σύγχυση και πανικό στον εχθρό. Ετσι ο αντικειμενικός σκοπός πραγματοποιήθηκε χωρίς μεγάλη δυσκολία. Ας σημειωθεί επίσης ότι ηδιοίκηση σε συνεργασία με τα στελέχη-εκτελεστές, είχε προβλέψει και όλες σχεδόν τις λεπτομέρειες, καθώς και όλες τις πιθανές εξελίξεις της επιχείρησης».



Ο Σταύρος Μιχαλακάκος, μαχητής του ΔΣ Πελοποννήσου, στην εκδήλωση που πραγματοποίησε η Επιτροπή Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ και η ΝΕ Λακωνίας τον περασμένο Νοέμβρη προς τιμήν όλων όσοι πέρασαν και μαρτύρησαν από τις φυλακές της Σπάρτης αλλά και του Γυθείου εκείνη την περίοδο, σημείωσε χαρακτηριστικά: «Οι φυλακές της Σπάρτης ήταν τόπος μαρτυρίου. Πολλοί σύντροφοι και συναγωνιστές βασανίστηκαν. Εδώ πέρασαν ατέλειωτες ώρες και μέρες κλεισμένοι και απομονωμένοι από τον έξω κόσμο. Η κύρια κατηγορία που τους απέδωσαν ήταν ότι διακρίνονταν από ανυπόταχτη σκέψη και ως ελεύθεροι άνθρωποι πάλεψαν για να φύγουν οι κατακτητές από τη χώρα μας. Πολλοί από τους αδούλωτους αυτούς - τους σταυραετούς της λευτεριάς - μαρτύρησαν, βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν από το δοσίλογο κράτος και τους συνεργάτες των κατακτητών. Από αυτές τις φυλακές πέρασαν εκατοντάδες συναγωνιστές και σύντροφοι και εκτελέστηκαν. Στο Μονοδέντρι 118, στην Κοκκινόλουτσα 45, στο Αλεποχώρι 32, στην Ανάληψη της Σπάρτης 25, στην Τρύπη 55, στον Πασσαβά Γυθείου 50, στη Μονεμβασιά 10 καθώς και σε πολλά άλλα μέρη και χωριά της Λακωνίας και του Μοριά. Οι φυλακές της Σπάρτης και του Γυθείου είναι χώροι ιστορικής μνήμης. Γι' αυτό πρέπει να γίνουν ιστορικά διατηρητέα μνημεία, για να τιμάμε τη μνήμη όσων έπεσαν στην άνιση πάλη και αγώνα για μια ελεύθερη, πιο δίκαιη και ειρηνική ζωή».


Στο Γύθειο

Μια ακόμη επιτυχημένη επιχείρηση απελευθέρωσης 40 αγωνιστών από φυλακές χωρίς να ανοίξει μύτη, αυτή τη φορά στο Γύθειο, πραγματοποιήθηκε στις 20 του Φλεβάρη του 1948 από το ΔΣΠ. Ο Αρίστος Καμαρινός, ταγματάρχης του ΔΣΠ, στο βιβλίο του «Ο εμφύλιος πόλεμος στην Πελοπόννησο», σημειώνει σχετικά με την επιχείρηση: «Τις βραδινές ώρες της 20/02/1948, τμήμα του Αρχηγείου Πάρνωνα, με επικεφαλής της τη διοίκησή του (Θ. Πρεκεζές, Γ. Ατζακλής), αφού απομόνωσε την πόλη του Γυθείου - ανατίναξε τη "γέφυρα Βασιλοποτάμου" και απέκοψε τις τηλεφωνικές επικοινωνίες - χτύπησε τη φρουρά του κυβερνητικού στρατού στο Γύθειο και απελευθέρωσε από τις φυλακές 40 αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, οι οποίοι κατατάγηκαν στο Δημοκρατικό Στρατό. Μεταξύ των απελευθερωθέντων αγωνιστών ήταν και το ανώτερο στέλεχος του ΚΚΕ, Γραμματέας της ΝΕ Λακωνίας του ΚΚΕ στην περίοδο της Κατοχής, ο γεωπόνος Θεόδωρος Κατσίβας (Φωτιάς).


Ο αιφνιδιασμός της φρουράς των φυλακών ήταν πλήρης. Σε αυτό συντέλεσε και το συνηθισμένο αντάρτικο τέχνασμα. Κατά την ώρα της επίθεσης στις φυλακές οι αντάρτες φορούσαν χωροφυλακίστικες στολές! Σκοτώθηκαν 8 χωροφύλακες. Δεν έγινε επιμελητειακή εκμετάλλευση, ούτε πάρθηκαν πολλά λάφυρα, γιατί ο καθορισμένος "ωφέλιμος χρόνος επίθεσης" είχε παρέλθει. Επρεπε να γίνει σύμπτυξη των τμημάτων του Αρχηγείου Πάρνωνα, γιατί είχαν κινηθεί κυβερνητικές στρατιωτικές δυνάμεις, από διάφορες κατευθύνσεις, και σε ορισμένα σημεία είχαν αρχίσει συγκρούσεις με τμήματα ανταρτών, που είχαν καταλάβει θέσεις ως πλαγιοφυλακές του τμήματος του ΔΣ που είχε μπει στο Γύθειο».


Ενα μήνα αργότερα, στις 20 του Μάρτη, μια ομάδα του Τάκη Γεωργόπουλου μετά από εντολή του Θ. Πρεκεζέ, κατάφερε να εξοντώσει τον Παναγιώτη Κατσαρέα, ο οποίος ήταν ο στρατιωτικός αρχηγός όλων των χιτών στη Λακωνία. Εχοντας την υλική, ηθική και πολιτική κάλυψη του υπουργού Στρατιωτικών Μπέη Μαυρομιχάλη δολοφονούσε (μέχρι και ομαδικές εκτελέσεις) τον αριστερό κόσμο της περιοχής. Ο θρασύδειλος νταής, αφού υπηρέτησε πιστά τους ναζί, στη συνέχεια οργάνωσε τους πρώην συνεργάτες των κατακτητών σε παραστρατιωτικές συμμορίες με την επωνυμία ΕΑΟΚ (Εθνικαί Αντικομμουνιστικαί Ομάδες Κυνηγών ή Κατσαρέα).

Τα αντίποινα των χιτών με την απόλυτη ανοχή της κυβέρνησης ακολούθησαν αμέσως μετά την κηδεία του Κατσαρέα, όταν και ξεχύθηκαν πάνοπλοι στις φυλακές του Γυθείου εκτελώντας ομαδικά 31 κρατούμενους αγωνιστές. Αλλους 8 εκτέλεσαν αφού τους απήγαγαν από τα κρατητήρια της Χωροφυλακής. Τέτοια επίδειξη ...ανδρείας μόνο οι χιτοσυμμορίτες μπορούσαν να επιδείξουν. Είναι γνωστό ότι ποτέ δε συμμετείχαν σε μάχες με τους αντάρτες του ΔΣΠ, λούφαζαν στις μεγάλες πόλεις κάτω από τη σκέπη του Στρατού και σε ορισμένες περιπτώσεις όταν ένιωθαν το ΔΣΕ σε απόσταση πολλών χιλιομέτρων κατέφευγαν σε πλοιάρια και στα ανοιχτά της θάλασσας.

Μετά τη δολοφονία των κρατουμένων από τους συμμορίτες του Μπαθρέλου, επισκέφτηκε το Γύθειο ο Γεώργιος Παπανδρέου και δήλωσε τα εξής, προκειμένου να καθησυχάσει τα εγκληματικά στοιχεία του παρακράτους από την παραπλανητική δήλωση της κυβέρνησης ότι θα διαλύσει τις παρακρατικές οργανώσεις, μετά την κατακραυγή της κοινής γνώμης για το φρικτό έγκλημα: «Εφόσον δεν έχει αποκατασταθεί η έννοια του κράτους, η διατήρησις των παρακρατικών οργανώσεων της Δεξιάς αποτελεί εθνικήν ανάγκην. Οταν αργότερα επιτευχθεί η δημιουργία ισχυρού κράτους, αι παρακρατικαί οργανώσεις δεν θα έχουν λόγο υπάρξεως». Είχε προηγηθεί τα Χριστούγεννα του '46 καλά οργανωμένη επίθεση των χιτοτρομοκρατών στους 300 κρατουμένους της ίδιας φυλακής, οι οποίοι σώθηκαν μόνο και μόνο χάρη στα μέτρα αυτοπροστασίας που είχαν λάβει.


Εγγραφα και διαταγές από το αρχείο του Βαγγέλη Ρογκάκου
Στο χώρο του κλειστού Γυμναστηρίου της Σπάρτης εκτέθηκε για πρώτη φορά, δημόσια, μέρος από το αρχείο του Β. Ρογκάκου, το οποίο και απέσπασε τα βλέμματα όλων των συγκεντρωμένων. Αξίζει να σημειώσουμε πως ο Β. Ρογκάκος, λίγο πριν σκοτωθεί, εμπιστεύτηκε το πολύτιμο αρχείο του στον Αγγελο Πανάγο, ο οποίος μετά από χρόνια το παρέδωσε στο ΚΚΕ.

Στο χώρο της έκθεσης μπορούσε κανείς, μεταξύ άλλων, να δει:

-- Το ανακοινωθέν υπ' αριθ. II του ΔΣΕ, Αρχηγείον Πελοποννήσου, Συγκρότημα (Πάρνωνα). «Στις 19/6/47 εκδηλώθηκε εκκαθαριστική επιχείρηση στον Πάρνωνα. Ο εχθρός διέθεσε περισσότερο από 3.000 στρατό και χωροφυλακή (...) Ετσι ο εχθρός σαν άλλος Μπραΐμης (σ.σ. αφού δεν κατάφερε να ζημιώσει στο ελάχιστο τον ΔΣΕ) καίγοντας και καταστρέφοντας τα δάση, τα σπαρτά των χωρικών, απαγορεύοντας κάθε κίνηση τσοπάνη και αγρότη στις δουλειές τους, πέτυχε το παραπάνω αποτέλεσμα που το χαρακτηρίζει ολοκληρωτική αποτυχία. Ο ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΘΑ ΝΙΚΗΣΕΙ. ΖΗΤΩ Ο ΗΡΩΙΚΟΣ ΛΑΟΣ ΤΗΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ. Κάπου στον Πάρνωνα».
-- Προκήρυξη του Αρχηγείου Πελοποννήσου, από το πρώτο συγκρότημα Πάρνωνα, στις 22/06/1947: «Πολύπαθε λαέ του Καστριού (Δήμου Τανίας). Μια φορά έπεσες θύμα των ντόπιων προδοτών και πολιτικάντηδων στην καταραμένη εποχή της ιταλο-γερμανικής κατοχής και πλήρωσες με την τιμή σου, το αίμα σου, τα υπάρχοντά σου το βαρύ αμάρτημά σου. Τώρα με την πείρα που έχεις μη παρασύρεσαι ξανά από τους ίδιους σκοτεινούς ανθρώπους. Σκέψου καλά. Μην τα βάνεις κόντρα με τον ελληνικό λαό και με τον καινούριο του στρατό, το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (...) Κοιτάχτε σε τι κατάντημα μας έφεραν (σ.σ. αναφέρεται στους Αγγλοαμερικάνους ιμπεριαλιστές). Αυτοί με τους ντόπιους συνεταίρους τους που μας κυβερνούν σήμερα, σπέρνουν τον εμφύλιο πόλεμο στο λαό μας, γιατί έτσι μόνο μπορούν και εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους. Οσοι από εσάς πήραν τα αδελφοκτόνα όπλα, πετάχτε τα (...) Κανένας πια στη Χωροφυλακή, στο στρατό, στην εγκληματική "Χ" που σφάζουν το λαό για λογαριασμό των ξένων. Εργασθείτε όλοι για τη συμφιλίωση του χωριού σας και μονιασμένοι ενδιαφερθείτε για την προκοπή του. Θα χτυπήσουμε αμείλιχτα κάθε ένοπλο εχθρό μας. Μην αμφιβάλλετε πως η νίκη είνε δική μας. Είνε νίκη του λαού».
-- Ταξιαρχία Χωροφυλακής
17ον Τάγμα
Διαταγή
Προς τους κατοίκους των χωρίων Βορδώνια, Λογγάστρα, Σουστιάνοι και Τρύπης
Εντός τεσσάρων ημερών από σήμερον ήτοι μέχρι του μεσονυκτίου της 30 Μαΐου 1947
Διατάσσω
Την εκκένωσιν των ανωτέρω χωρίων. Οι κάτοικοι υποχρεούνται να παραλάβωσι μεθ' εαυτών πάσαν την κινητήν των περιουσίαν.
Πας συλλαμβανόμενος μετά την εκπνοήν της ανωτέρω προθεσμίας εντός των ανωτέρω αναφερομένων χωρίων θα θεωρείται ως συμμορίτης.
-- Ενα κωδικοποιημένο μήνυμα με διάφορους αριθμούς που κάθε ένας από αυτούς αντιπροσωπεύει και μια λέξη. Η αποκρυπτογράφηση του μηνύματος ακολουθεί. Υπάρχουν άρθρα για το πώς πρέπει να οργανωθεί η διαφώτιση στην 3η Μεραρχία του ΔΣΕ με τον χαρακτηριστικό τίτλο - προτροπή: «Λόγος στυλώνει την ψυχή και λόγος την γκρεμίζει».

- ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑ ΕΚ ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ, Προς Ανωτέρα Χωροφυλακή, Εις Πάτρας

Στο τηλεγράφημα αυτό συμπυκνώνεται η βλακεία των άκαπνων γραφειοκρατών της Ελληνικής Χωροφυλακής. Αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ευάγγελος Πετράκης ή Ρογκάκος ή Φλογαΐτης εκ Κοκκίνων Λουριών Γυθείου υπεύθυνος επί των Πολιτικών Οργανώσεων Πελοποννήσου περιέρχεται ύπαιθρον και πόλεις δίδων κατευθύνσεις υπευθύνους τοπικών οργανώσεων. ΣΤΟΠ. Ούτος είναι αδύνατος κοντός με τρέμουσαν κεφαλήν και έχει ηλιθίου όψιν. ΣΤΟΠ. Διατάξτε ενεργούντα έλεγχον όργανα αναζητήσωσι ανωτέρω. ΣΤΟΠ. Ούτος ων συμμορίτης διώκεται. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗ. Υ.Χ. ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ, ΑΡΙΘ. ΠΡΩΤ. 33/102/12, Αίγιον τη 3-12-1947. Κοινοποίησις: Αστυνομικόν Τμήμα, ΣΧ Ελίκης, ΣΧ Διακοπτού Πλατάνου και Παραλίας Ακράτας, διά την έκδοσιν αναζητήσεων και σύλληψιν τούτου».
-- Εγγραφο του υπουργείου Στρατιωτικών με τον τίτλο «Σημείωμα Ελευθέρας Εισόδου», καταδεικνύει τη σύμφυση του αστικού κράτους με τις συμμορίες των χιτών. Συγκεκριμένα αναφέρει:
«ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ
ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΛΕΥΘΕΡΑΣ ΕΙΣΟΔΟΥ
Διά τον Παναγιώτη Κατσαρέα
επιτρέπεται η είσοδος εις το υπουργείον δι' οιανδήποτε ημέραν και ώραν.
Αθήναι τη 10 Απριλίου 1946
Εντολή Υπουργού
Ο Ιδιαίτερος Γραμματεύς
Κ. Μαυρομιχάλης».

15 σχόλια:

  1. Για τον Στέφανο Γκιουζέλη δεν είδα να έγραψες κάτι.

    Καταρέας ο "λοχαγός" ξέρεις τον είχαν σε μεγάλη υπόληψη στην Λακωνία (και τον έχουν) ήταν όμορφος άντρας, ένας "σερ" μέσα στον εμφύλιο μετά τον θάνατό του, είπαν τον δεσπότη Παναγιώτη ανέλαβαν Γερακάρης, Παυλάκος ΚΛΠ εκτέλεση με βατοκόπτη αυτό σου λέω μόνο.


    http://img223.imageshack.us/img223/395/050zn7nr8.jpg

    Ο Παυλάκος στη Σπάρτη μετά τήν ορκομωσία


    Στο Μονοδέντρι στο βουνό
    Είν’ ο Παυλάκος με στρατό
    Μ’ όλη του την ομάδα
    Βρίσκει μια βλάχα σε μια πλαγιάδα.

    -Γεια σου , χαρά σου , λυγερή
    και με τη στάνη σου μαζί
    -Καλώς ορίσατε Παυλάκο Γιάννη
    με τους λεβέντες από τη Μάνη
    -Για έκρινέ μας βρε βλαχοπούλα,
    αν είσαι γνήσια Ελληνοπούλα
    -Γνήσια και ειλικρινής
    τι θέλεις Γιάννη; να μας πεις.
    -Για έκρινέ μας ειλικρινά
    αν είν’ αντάρτες στα βουνά.
    -Φοβάμαι Γιάννη να μαρτυρήσω
    γιατί το ξέρω πως δε θα ζήσω
    -Για της πατρίδας την τιμή
    βάλε και νιάτα και ζωή.
    -Εχτές περάσαν στο χωριό
    ο Σάξης και ο Σφακιανός
    για σένα λέγανε Παυλάκο Γιάννη
    για σένα κρένανε αυτοί οι ρουφιάνοι.

    Λέγαν να σε μεθύσουνε
    Για να σ’ αποκοιμήσουνε
    Να ‘ρθουν να σε χτυπήσουνε .
    -Πες τους θα τους κοιμήσω εγώ
    θα τους χτυπήσω στο σταυρό
    Θε να περάσουνε όλοι οι ρουφιάνοι
    Απ’ του Παυλάκο το γιαταγάνι!

    :)))))))))


    Υπάρχει και ένα άλλο

    Γιάσου Παυλάκο γιάννη
    που ελευθέρωσες την Μάμη

    :))))))

    Αυτός μέχρι τελευταία ζούσε κάποιος μου είπε "Στο καφενείο κάθεται πάντα με πλάτη τοίχο" κάποιοι μου το διέψευσαν.


    Εδώ έγινε μια μεγάλη συζήτηση (34 σελίδες) για το θέμα και συμμετείχα.

    http://www.phorum.gr/viewtopic.php?f=51&t=113328&start=150

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Για τον Παυλάκο έχω μεγάλο αρχείο για όλα του τα εγκλήματα . Αρκεί να σου πω ότι το όνομά του το ξέρουν και παιδιά που είναι σήμερα εγγόνια των τότε νέων...

    Τέλος πάντων γενικά ακούγονταν οτι ο Παυλάκος ήταν ψυχοπαθής και δεν είχε ως θύματα μόνο αριστερούς.

    Η συζήτηση για τον Παυλάκο είναι λίγο ανατριχιαστική ιδιαίτερα όταν γίνεται από ανθρώπους που έχουν ένα τέτοιο σκουπίδι ως πρότυπο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Είδες τι πράγματα σο βάζω.

    Αίολος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Για τον Παυλάκο έχουν ακουστεί και γραφτεί πολλά αλλά η προσωπική μου άποψη είναι πως όλα αυτά είναι σε έναν βαθμό υπερβολικά,χωρίς βέβαια να σημαίνει πως ήταν αγγελούδι.Έχω ψάξει το θέμα όταν έγραφα γενικά για τις ΕΑΟΚ και μπορώ να πω ότι δεν γίνεται να λάβει κανείς σοβαρά υπόψη π.χ. γράμματα σε εφημερίδες της εποχής που λένε ''κάποιος μας είπε πως στο τάδε χωριό ο Παυλάκος έβαλε έναν στρατιώτη του να σκοτώσει την ίδια του τη μάνα'' κλπ.

    Εξάλλου,ο Παυλάκος μέχρι πρόπερσι ήταν ακόμη εν ζωή και από ότι ξέρω είχε σώας τας φρένας.Αν είχε κάνει όλα αυτά τα εγκλήματα κάποιος θα τον κυνηγούσε,όχι τώρα αλλά από χρόνια.Όσο για διάφορα που λέγονταν ότι ζούσε απομονωμένος στον πύργο του,ότι τα παιδιά του είχαν αλλάξει επίθετο κ.α. απλά είναι ανοησίες.

    Αυτό που μου κάνει μεγάλη εντύπωση είναι το ότι η αριστερά,όταν αναφέρεται στα γεγονότα της εποχής στη Μάνη και στη Λακωνία υπερπροβάλει τον Παυλάκο τη στιγμή που υπήρχε χειρότερος από αυτόν:ο Γερακάρης.

    Μάλιστα στις μέρες μας,ο Ριζοσπάστης,ακόμη και τη σφαγή της Βαμβακού την χρεώνει στον Παυλάκο,όταν τα δημοσιεύματα της εποχής αναφέρουν ως υπεύθυνο τον Γερακάρη (βέβαια ο Ριζοσπάστης κάνει λάθος ακόμη και στην χρονολογία του συμβάντος).

    Κατά τη γνώμη μου,πρέπει να ληφθεί υπόψη και κάτι άλλο:πολλές φορές οι χίτες ή οι αντάρτες διέπρατταν εγκλήματα και αυθαιρεσίες εν ονόματι του αρχηγού τους χωρίς να σημαίνει πως είχαν τέτοιες εντολές:πχ ένας πρώην οπλίτης του Κατσαρέα που ζούσε στο χωριό μου,μου είχε πει πως εν ονόματι του Κατσαρέα σκότωσαν σε διπλανό χωριό 2-3 άτομα χωρίς ο Κατσαρέας να έχει ιδέα γι' αυτό διότι εκείνες τις μέρες βρισκόταν στην Αθήνα.Από την άλλη πλευρά,φαντάζομαι πως και ο Ρογκάκος όταν διέταξε τους αντάρτες να σκοτώσουν τον Κοντοβουνήσιο δεν τους διέταξε να σκοτώσουν και το 6χρονο παιδί του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Κοίτα σαφέστατα έχουν γραφτεί και υπερβολές για όλα τα γεγονότα ΟΜΩΣ:

    1) Στην Βαμβακού απο όσο ξέρω έγιναν διάφορα φρικτά και σε διάφορες ημερομηνίες

    2) Επειδή έχω πάει σε όλο τον νότο της Παλ/σου και έχω συλλέξει μπόλικο υλικό, συμπέρασμά μου είναι ότι ο Παυλάκος υπήρξε ένα σαδιστικό κάθαρμα μαζί με τον Γερακάρη και τους άλλους της ΕΑΟΚ. Μπορείς να δεις ανάλογο άρθρο μου για τις σφαγές στον Μοριά (είναι τόσο πολύ υλικό που το έγραψα και σε 3μέρη ). Επίσης έχω υλικό που με έχουν παρακαλέσει να μην δημοσιεύσω..

    3) Το άρθρο Σφαγές στον Μοριά έχει τουλάχιστον 2 πηγές για κάθε εξακριβωμένο περιστατικό γιατι δεν ήθελα να γράφω ονόματα χιτών και καθαρμάτων χωρίς στοιχεία και πηγές.

    4)Για τον Ρογκάκο και τον Κοντοβουνήσιο δεν έχω βρει τεκμηριωμένα ιστορικά στοιχεία εάν έχεις τέτοια σε παρακαλώ θερμά να μου τα δώσεις για να τα εξετάσω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Και εγώ έχω βρει διάφορα και από τις δύο πλευρές,κάποια πράγματα όμως πρέπει να φιλτράρονται.Για παράδειγμα,χωρίς να αμφιβάλω ότι διέπραξε εκτελέσεις αθώων(άλλωστε η θέση μου είναι ξεκάθαρη από την πρώτη δημοσίευσή μου για τις ΕΑΟΚ)δεν μπορώ να θεωρήσω αξιόπιστο δημοσίευμα που αναφέρει πως ο Παυλάκος πυροβολούσε στα καφενεία για την πλάκα γάτες,σκύλους,περαστικούς,ακόμη και δικούς του ή άλλο που έγραφε πως είχε σκοτώσει ο ίδιος π;aνω από 400 άτομα.
    Βέβαια,και η αντίθετη πλευρά στην περιοχή,σε δημοσιεύματα της εποχής,πέραν από τους υπερβολικούς προσδιορισμούς που δίνει για αρχηγούς των ανταρτών συνήθως για διάφορες επιθέσεις των ανταρτών κατηγορούσε συγκεκριμένους:π.χ. για τη δολοφονία του Κοντοβουνήσιου και του γιου του αποδίδονταν κατηγορίες στους Γεωργούλη και Κωνστανταράκο ενώ η εκτέλεση είχε σχεδιαστεί από τον Ρογκάκο.

    Όσον αφορά αυτό που με ρώτησες για τον Ρογκάκο και τον Κοντοβουνήσιο το διάβασα στο άρθρο του Ιωάννη Καρακατσιάνη ''Η μεταβαρκιζιανή πολιτική κατάσταση το νοτιο-Πελοποννησιακό χώρο'',στο συλλογικό 'Νότια Πελοπόννησος 1935-1950'' των εκδόσεων Αλφειός.Ως παραπομπή για αυτόν τον ισχυρισμό,ο συγγραφέας δίνει τον Πιερρουτσάκο ''Ένα αετόπουλο θυμάται'' και τον Καμαρινό.

    Υ.Γ.Ετοιμάζω σε λίγο καιρό διάφορα άρθρα για τους αντικομμουνιστές ενόπλους του Εμφυλίου,απλά έχω μείνει λίγο πίσω λόγω του ότι έχω και μια σχολή να τελειώσω... :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Kαι πάλι δεν υπα΄ρχουν αρκετά στοιχεία για τον Ρογκάκο... Και να ξέρεις ότι σώζεται και εκτείθεται ολόκληρο το αρχείο του. Πάντως για τον Παυλάκο τα όσα έγραψα έχουν πηγές τους και μαρτυρίες συγκεκριμένων επώνυμων προσώπων. Άσε που έχουν εκδοθεί και από το ιστορικό τμήμα της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Στην Αγια Σοφια που μενουν καποια απο τα παιδια(ολα αγορια) του Παυλακου ρωτηστε να μαθετε τι ονομα εχουν

    Ουτε τα ιδια αντεξαν το ονομα του μεγαλυτερου δολοφονου που γνωρισε η Λακωνια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Παναγιωτάκος είναι το νέο όνομα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. ο κατσαρεας τοτε στην κατασταση.αν και παντρεμενος διατηρουσε εξωσυζηγικη σχεση με καποια απο χωριο των βορειων δημων της λακωνιας.κατα τα αλλα υπερμαχοι ηθους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Προς τον προτελευταίο και τον 3ο από το τέλος ανώνυμο:ελπίζω να ξέρετε ότι ο Παυλάκος είχε δύο επίθετα και πως το κανονικό του επίθετο ήταν μάλλον Παναγιωτάκος....Έτσι πληροφοριακά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ο Παντελής Ρουμάνης στο βιβλίο του "Πολεμώντας για λευτεριά και δικαιοσύνη" ελδόσεις Ιδιομορφή Σπάρτη 2006, αναφέρει πως ο Παυλάκος για να πάρει την ηγεσία του νομού απο τον Κατσαρέα του εστησε ενέδρα στη Γκαγκανιά και τον σκότωσε. Για να καλύψει τη δολοφονία σκότωσε στη συνέχεια περί τους 100-120 πολιτικούς κρατούμενους στς φυλακές Γυθείου και 15-20 στους Μολάους με το αιτιολογικό οτι οι αντάρτες σκότωσαν τον Κατσαρέα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. O ΔΣΠ σκότωσε τον Κατσαρέα. Εκτός από μαρτυρίες εν ζωή αγωνιστών που πήραν μέρος στην επιχείρηση το αρχείο Βαγγέλη Ρογκάκου φιλοξενεί και αναφορές για την επιχείρηση

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Κατά 99% δεν ισχύουν τα περί εμπλοκής του Παυλάκου,όχι τόσο επειδή το λένε αντάρτες ( που θα μπορούσαν κάλλιστα και να ψεύδονται ) αλλά επειδή υπάρχουν κάποιες λεπτομέρειες που αν αληθεύουν τότε για να εμπλέξει κάποιος στη δολοφονία του Κατσαρέα τον Παυλάκο πρέπει να καταφύγει σε θεωρίες συνομωσίας, δηλαδή από κοινού συνεννόηση χιτών και ανταρτών, πράγμα αστείο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. ΕΝΑΣ ΛΑΚΩΝΑΣ ΩΣ ΕΙΜΑΙ ΣΑΣ ΛΕΕΙ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΟΛΕΣ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΠΑΥΛΑΚΟΥ Ο ΦΟΒΟΣ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ ΑΥΤΟΣ ΚΑΙ Ο ΓΕΡΑΚΑΡΗΣ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΜΑΣ ΤΟΝ ΕΚΑΝΕ ΝΑ ΔΕΙΧΝΕΙ ΘΕΡΙΟ ΑΝΙΚΗΤΟ.
    ΑΛΗΘΕΥΕΙ ΟΤΙ ΒΙΑΖΕ ΚΑΙ ΕΚΟΒΕ ΚΕΦΑΛΙΑ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΟΛΩΝ ΟΣΩΝ ΕΡΧΟΝΤΑΝ ΣΕ ΡΙΞΗ ΜΑΖΙΤΟΥ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΟΥ.ΑΛΗΘΕΥΕΙ ΟΤΙ ΣΤΗΝ ΜΠΑΚΑΛΟΤΑΒΕΡΝΑ ΠΟΥ ΕΠΙΝΕ ΚΑΦΕ ΚΑΘΟΤΑΝ ΣΕ ΕΝΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΜΑΓΑΖΙΟΥ ΚΑΙ ΕΒΛΕΠΕ ΤΑ ΠΑΝΤΑ.ΑΛΗΘΕΥΕΙ ΟΤΙ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ ΔΕΝ ΒΡΗΚΑΝ ΟΛΟ ΤΟΝ ΟΠΛΙΣΜΟ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΦΥΛΑΞΕΙ. ΑΛΗΘΕΥΕΙ ΟΤΙ ΒΙΑΖΕ ΚΑΙ ΕΔΕΡΝΕ ΟΠΟΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΤΕΚΟΤΑΝ.ΑΛΗΘΕΥΕΙ ΟΤΙ ΑΡΓΟΠΕΘΑΙΝΕ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΟΥ ΕΜΦΑΝΙΣΤΗΚΕ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ (ΜΑΛΛΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΑΤΑΡΕΣ).ΑΛΗΘΕΥΕΙ ΟΤΙ ΟΙΚΕΙΟΘΕΛΩΣ ΑΠΟΔΕΧΤΗΚΕ ΤΟΝ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΟΣΟΙ ΗΤΑΝ ΜΑΖΙ ΤΟΥ.ΜΙΛΗΣΤΕ ΟΜΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΠΡΑΝΤΙΤΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΝΙΑΤΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΤΟΝ ΒΕΝΕΤΗ ΚΟΛΟΚΟΥΡΗ ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΑΡΧΟ ΜΟΛΑΩΝ ΛΑΚΩΝΙΑΣ.ΜΙΛΗΣΤΕ...
    Η ΠΛΕΥΡΑ ΤΩΝ ΝΙΚΗΤΩΝ ΞΕΡΕΙ ΜΟΝΟ ΝΑ ΛΕΕΙ ΓΙΑ ΣΥΜΜΟΡΙΤΕΣ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΠΟΥ ΣΚΟΤΩΣΑΝ "ΑΘΩΟΥΣ" ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΕΣ ΣΤΟ ΜΕΛΙΓΑΛΑ.ΜΙΛΗΣΤΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΟΠΩΣ Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΣΤΑΘΑΚΗΣ,Ο ΣΑΡΡΗΓΙΑΝΝΗΣ,Ο ΜΑΚΡΗΓΙΑΝΝΗΣ,Ο ΚΟΝΤΑΛΩΝΗΣ,Ο ΠΡΕΚΕΖΕΣ,Ο ΤΣΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΜΕ ΨΥΧΗ ΠΟΥ ΑΠ'ΟΤΙ ΦΑΝΗΚΕ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΑΡΚΕΤΗ ΓΙΑ ΝΑ ΦΡΕΝΑΡΕΙ ΤΟΥς 6000 ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΧΙΤΟΤΣΟΛΙΑΔΕΣ - ΜΑΥΔΕΣ ΑΦΟΥ ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ ΤΙΠΟΤΑ ΑΛΛΟ ΓΙΑ ΝΑΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΗΣΟΥΝ. ΜΙΛΗΣΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ-ΕΛΛΑΣ ΠΟΥ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΠΥΡΟΜΑΧΙΚΑ ΔΕΝ ΚΑΤΑΦΕΡΕ ΝΑ ΤΟΥΣ ΔΩΣΕΙ,ΑΛΛΑ ΤΟΥΣ ΦΟΡΤΩΣΕ ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΜΕΡΑΡΧΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕ ΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ , ΜΙΛΗΣΤΕ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΑ ΛΑΘΗ...
    ΕΝΑΣ ΛΑΚΩΝΑΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή