Πολυχρόνη Χαρατσίδη (Βράχου): Αναμνήσεις από τον αγώνα του ΕΛΑΣ στην περιοχή Κιλκίς

Με αφορμή την 75η επέτειο από τη μάχη του ΕΛΑΣ στο Κιλκίς με ένοπλα τμήματα συνεργατών των ναζί κατακτητών (04/11/1944), και για αντίκρουση της επιχειρηματολογίας των ιδεολογικών απογόνων τους, παρατίθεται το παρακάτω κείμενο του Πολυχρόνη Χαρατσίδη που συνδιηύθυνε την επιχείρηση του ΕΛΑΣ


Αναμνήσεις από τον αγώνα του ΕΛΑΣ στην περιοχή Κιλκίς

του Πολυχρόνη Χαρατσίδη (Βράχου)

Ολοήμερες μάχες του 13ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Κιλκίς με τους Γερμανο-EEΣίτες στην περιοχή Λειψυδρίου – Αναβρύτου – Ευκαρπίας

Στα τέλη του Σεπτέμβρη 1944, ο ΕΛΑΣ με τις αλλεπάλληλες επιχειρήσεις του, κυριάρχησε σχεδόν σ’ όλη την ύπαιθρο της περιοχής Κιλκίς. Έλεγχε το δημόσιο Θεσσαλονίκης – Κιλκίς, που οι Γερμανοί χρησιμοποιούσαν για τη διακίνηση των συμπτυσσομένων δυνάμεών τους. Περιόρισε τους ελληνόφωνους συνεργάτες τους, τις ένοπλες ορδές του ΕΕΣ, ουσιαστικά, μέσα στην πόλη, που κατείχαν ακόμη οι γερμανοφασίστες. Ο βουλγάρικος στρατός, αποχώρησε από την περιοχή μας, γιατί από τις 9 Σεπτέμβρη η Βουλγαρία απελευθερώθηκε από το Σοβιετικό Στρατό και στη χώρα επικράτησε το Πατριωτικό Μέτωπο. Οι γερμανοφασίστες θα εκκένωναν την Κεντρική Μακεδονία και τη Θεσσαλονίκη, σχεδόν ύστερα από ένα μήνα. Χρειάζονταν ακόμη τις οδικές αρτηρίες του Κιλκίς, για την αναγκαστική τους σύμπτυξη προς Βορρά. Γι’ αυτό, για την αντιμετώπιση του ΕΛΑΣ στην περιοχή, χρησιμοποιούσαν ως την τελευταία ώρα, τα ελληνόφωνα ένοπλα τμήματα του ΕΕΣ.

Ο ΕΛΑΣ στην περιοχή αυτή είχε τα τρία τάγματα του 13ου Συντάγματος με το λόχο μηχανημάτων. Στη διάθεση του αντιπροσώπου της ΧΙ Μεραρχίας που διεύθυνε τις επιχειρήσεις του 13ου Συντάγματος υπάγονταν και τάγμα του 30ού Συντάγματος, που ήρθε μ’ αυτή την αποστολή από το Πάικο. Τα τμήματά μας, στις αρχές του Οκτώβρη 1944, πήραν εκτεταμένη διάταξη, για να προφυλαχθούν από ενδεχόμενες κυκλωτικές ενέργειες του εχθρού.

Η διοίκηση του Συντάγματος με έδρα το Λαοδικινό, έδωσε αποστολή στο 1ο τάγμα, να διεισδύσει στον κάμπο, προς Νέα Δήμητρα και Παλιό Γυναικόκαστρο, για ενέργεια και εξύψωση του αγωνιστικού ηθικού του πληθυσμού. Το 3ο τάγμα με διοίκηση τους Βασιλειάδη – Βαλαχά, κατείχε θέσεις στο Αναβρυτό, πάνω στο τραπεζοειδές ύψωμά του, που δέσποζε στην περιοχή με τα χωριά Μελισουργιό – Κοκκινιά – Τέρπυλος – Διπόταμος. Ενδιάμεσα στο Λαοδικινό και Αναβρυτό, με τα νώτα τους τα χωριά Ελληνικό – Κορωνούδα – Επτάλοφος, κατέλαβαν διαδοχικά θέσεις το 3/13 τάγμα και το 3/30 τάγμα.

Πριν τα ξημερώματα της 3 Οκτώβρη 1944, το 1ο τάγμα με διοίκηση τους Ηλιάδη – Γαρέφη, ξεκίνησε για την αποστολή του προς τον κάμπο. Τις πρωινές ώρες, μέσα στο χωριό Λειψύδριο, ακούσθηκαν σφοδρά πυρά. Οι δυνάμεις του τάγματος μπλέχθηκαν σε σκληρή μάχη, με εχθρικές δυνάμεις, που συνεχίσθηκε επί ώρες. Στη μάχη αυτοί οι γερμανο-ΕΕΣίτες αιφνιδιάστηκαν αναπάντεχα κι είχαν μεγάλες απώλειες, 16 νεκρούς, αρκετούς τραυματίες και 5 αιχμαλώτους. Εγκατέλειψαν στο τάγμα μας δυο μυδράλια, 20 κάσες πυρομαχικά, 12 αυτόματα όπλα, τουφέκια, ιματισμό και τρόφιμα. Το τάγμα μας είχε 5 νεκρούς, ανάμεσά τους και τον καπετάνιο λόχου Ξάνθο, από τη Μεγάλη Βρύση και 4 τραυματίες.

Δεν είχαμε ακριβείς πληροφορίες, για τις κινήσεις και τις προθέσεις του εχθρού. Η μάχη που άρχισε στο Λειψύδριο, τις πρωινές ώρες με το 1ο τάγμα, επεκτάθηκε σε συνέχεια σ’ όλη μας τη διάταξη. Συνεχίσθηκε ως τις βραδινές ώρες στην περιοχή Λειψυδρίου – Αναβρυτού. Σ’ αυτήν μπλέχθηκαν όλα τα τμήματά μας. Η έλλειψη πληροφοριών, για τις κινήσεις, τις δυνάμεις και επιδιώξεις του εχθρού μας έβαλε σε σκέψεις, αλλά η απουσία του πυροβολικού, μας ενθάρρυνε να συνεχίσουμε ανυποχώρητοι τη μάχη. Τις ακριβείς δυνάμεις και τις προθέσεις του εχθρού τις γνωρίσαμε, μόνο ύστερα από ένα μήνα, μετά τη θριαμβευτική μάχη για την απελευθέρωση της πόλης του Κιλκίς, όταν ύστερα απ’αυτήν, στη μάχη του Λιθωτού, στους πρόποδες του Μπέλες, με το τελευταίο τμήμα του ΕΕΣ, ο αρχηγός του Κ. Παπαδόπουλος, τρεπόμενος σε φυγή στο γιουγκοσλάβικο έδαφος εγκατέλειπε τον προσωπικό του χαρτοφύλακα, που έπεσε στα χέρια μας. Εκεί βρήκαμε την «άκρως απόρρητη διαταγή του Δ, της 1 Οκτώβρη 1944» που δημοσιεύθηκε ολόκληρη στη Συλλογή της «Εθνικής Αντίστασης», το Δεκέμβρη 1983.

Σ’ αυτήν αναφέρονται ότι στις μάχες Λειψυδρίου – Αναβρυτού, στις 3 Οκτώβρη 1944, ακριβώς πριν σαράντα χρόνια, στην περιοχή Κιλκίς, οι γερμανο-ΕΕΣίτες ενεργούσαν επιχειρήσεις ενάντια στον ΕΛΑΣ, με υπερδιπλάσιες δυνάμεις και άρτιο οπλισμό, απ’ ό,τι διέθετε ο ΕΛΑΣ. Οι γερμανοί διέθεταν: Στρατεύματα από την Ποντοκερασιά ως το Λευκοχώρι, με λοχαγό τον Οτμαν. Από το Λευκοχώρι ως την Κολχίδα δυο λόχους με τον λοχαγό Πρόκερ και συνεργάτες 300 εεσίτες των Μπουντουβάκη – Τσαμκιράνη. Στην Αργυρούπολη δυο λόχους με διοικητή τον λοχαγό Τσουμ Φελτ και συνεργάτες 300 άνδρες του λοχαγού Ψωμαδάκη. Στην Ευκαρπία δυο λόχους και συνεργάτες 300 ΕΕΣίτες με τον αρχηγό τους Κ. Παπαδόπουλο. Και στη Βάθη δυο λόχους με διοικητή τον λοχαγό Κιρσπάουν και συνεργάτες τους εεσίτες των Βαή – Τσιφτσόγλου – Καρυπίδη. Συνολικά οι Γερμανοί διέθεταν 10 λόχους και οι ΕΕΣίτες γύρω στους 1400 άνδρες.

Σ’ ένα τόσο εκτεταμένο χώρο, δεν ήταν δυνατό να μας δημιουργήσουν δύσκολη κατάσταση οι γερμανο-ΕΕΣίτες. Εμείς συνεχίζαμε τις μάχες μαζί τους όλη την ημέρα. Αυτοί δεν κατάφεραν να μας ξηλώσουν από τις θέσεις μας. Αποκρούσαμε με επιτυχία τις επιθέσεις και διεισδύσεις τους στη διάταξή μας. Τους ανατρέπαμε με αντεπιθέσεις προκαλώντας τους σοβαρές απώλειες.

Την τελική τους επιδίωξη «θανάτωσις παντός συλλαμβανομένου ένοπλου» και «συγκέντρωσις όλων των αρρένων και υπόπτων γυναικών από 15-70 ετών» στον «τελευταίο αντικειμενικό» τους «σκοπό το Ελληνικό»», ο ΕΛΑΣ τη ματαίωσε με τις γενναίες επιθέσεις και αντεπιθέσεις του. Το βράδυ στο Ελληνικό συγκεντρώθηκαν οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ και οι άοπλοι ΕΑΜίτες, που τους ανέμενε η σαδιστική μανία των προδοτών, κι όχι οι καταχτητές και οι συνεργάτες τους ΕΕΣίτες.

Σε δυο μέρες οι γερμανο-ΕΕΣίτες επανέλαβαν τις προσπάθειές τους, να μας απωθήσουν από τις θέσεις μας στο Αναβρυτό. Όμως τα τμήματά μας με ορμητική έφοδο ανέτρεψαν τις επιθέσεις τους στον τομέα Τερπύλου – Διποτάμου, και πανικόβλητοι με επικεφαλής τον αρχηγό τους Κ. Παπαδόπουλο, εγκλωβίσθηκαν οριστικά μέσα στην πόλη Κιλκίς. Το 2ο τάγμα μας με διοίκηση τους Αεροπόρο – Όμηρο, τρέποντας σε φυγή το ΕΕΣίτικο τμήμα Λαζίκ στο Σπουργίτη, μπήκε ακάθεκτο μέσα στην Ευκαρπία και μπλέχθηκε σε εξοντωτική μάχη με τις 64 εκεί εχθρικές δυνάμεις. Ο εχθρός άφησε στο πεδίο της μάχης 58 νεκρούς. Αιχμαλωτίσθηκαν 22 άνδρες. Πάρθηκαν λάφυρα 4 οπλοπολυβόλα, 17 αυτόματα όπλα, τουφέκια, κάσες πυρομαχικά και τρόφιμα. Στη μάχη αυτή έπεσαν 6 ελασίτες, ανάμεσά τους και ο διοικητής λόχου Γάτσος από τη Νέα Σάντα. Τραυματίστηκαν 7 μαχητές του λόχου.

Συνολικά σ’ όλες αυτές τις μάχες οι γερμανο-ΕΕΣίτες είχαν 74 νεκρούς, πολύ περισσότερους τραυματίες και 27 αιχμαλώτους. Πήραμε λάφυρα 6 ταχυβόλα-οπλοπολυβόλα, 29 αυτόματα όπλα, αρκετά τουφέκια, κάσες πυρομαχικά, ιματισμό και τρόφιμα. Αποτέλεσμα αυτών των επιχειρήσεων ήταν ο τελικός εγκλωβισμός των ΕΕΣτών μέσα στην πόλη Κιλκίς, Ελευθερώθηκαν τελικά τα κεφαλοχώρια Γερακιό – Ευκαρπία – Τέρπυλος – Διπόταμος και όλα τα γύρω χωριά.

Ύστερα από αυτές τις μάχες ο εχθρός δεν είχε πια κουράγιο να κινηθεί εναντίον του ΕΛΑΣ. Κυριολεκτικά είχαμε κυριαρχήσει σ’ όλη την περιοχή Κιλκίς, εκτός από την πόλη Κιλκίς, όπου φώλιαζαν Γερμανοί και ΕΕΣίτες.

Οι ΕΕΣίτες, απελπισμένοι από τις αποτυχίες τους και προβλέποντας το άδοξο τέλος τους, μετά την επικείμενη προφανή φυγή των Γερμανών προστατών τους, κατέφυγαν σε δόλιο τέχνασμα, Εκμεταλλευόμενοι τη συμφωνία ανακωχής ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ στην Ήπειρο, έστειλαν τετραμελή αντιπροσωπεία πολιτικών με επικεφαλής πρώην βουλευτή του Λαϊκού Κόμματος στη διοίκηση του ΕΛΑΣ στο Αναβρυτό, με αίτημα την εκεχειρία και το «αιτιολογικό» ότι αποτελούν τμήμα του ΕΔΕΣ, Οι ήττες, τους μεταμόρφωσαν αιφνιδιαστικά «εκ θαύματος» σε ΕΔΕΣίτες. Φυσικά ο ΕΛΑΣ απόρριψε τη δόλια πρότασή τους. Γιατί από καιρό ήταν ολοφάνερη η ένοπλη προδοτική συνεργασία τους με τους φασίστες καταχτητές. Τους συνέστησε να καταθέσουν τον οπλισμό τους στον ΕΛΑΣ και να πάνε στα σπίτια τους. Εκείνη που θα αποφάσιζε για την προδοτική τους συνεργασία με τους καταχτητές, θα ήταν η κυβέρνηση της Εθνικής Ενότητας. Τους δηλώθηκε κατηγορηματικά ότι, σε περίπτωση που θα αντιστέκονταν στο απελευθερωτικό έργο του ΕΛΑΣ, θα συντριβούν και μέσα στην πόλη Κιλκίς. Και αυτήν την παραγγελία του, όπως είναι γνωστό, την εκπλήρωσε με συνέπεια ο ΕΛΑΣ, ύστερα από ένα μήνα, στις 4 Νοέμβρη 1944, στη θριαμβευτική μάχη του Κιλκίς. Αλλά αυτήν την μεγαλειώδικη μάχη την εξιστορούμε παρακάτω.

Εμείς πια ετοιμάζαμε τα τμήματα για κίνηση και δράση νοτιότερα προς τη Νέα Σάντα, όπου θα συγκρουόμασταν με τις γερμανικές φάλαγγες, που περνούσαν το δημόσιο, συμπτύσσοντας τις δυνάμεις τους από τα νησιά, μέσον Χαλκιδικής – Λαγκαδά – Δρυμό προς τη δημοσιά Κιλκίς για τη Γιουγκοσλαβία.

Οι μάχες του ΕΛΑΣ Κιλκίς με τους Γερμανούς στη Νέα Σάντα – Δρυμό

Μετά τις πετυχημένες μάχες του ΕΛΑΣ στην περιοχή Λειψυδρίου Αναβρυτού – Ευκαρπίας, ενάντια στους γερμανο-ΕΕΣίτες, τα τμήματά μας κινήθηκαν νοτιότερα προς τη Νέα Σάντα, για έλεγχο του δημόσιου δρόμου προς το Κιλκίς. Οι Γερμανοί συμπτύσσονταν ολοένα από το δρομολόγιο Χαλκιδική – Λαγκαδά – Δρυμό – Κιλκίς προς Γιουγκοσλαβία.

Οι ΕΕΣίτες της Μακεδονίας, μεταμφιεσμένοι πια σε ΕΔΕΣίτες, κι άλλοι ένοπλοι συνεργάτες των καταχτητών από πόλεις και τις νότιες περιοχές της χώρας, ενήμεροι αυτής της υποχωρητικής κίνησης των αφεντικών τους, συγκλίνανε από διάφορες κατευθύνσεις προς την πόλη Κιλκίς, το ακροτελευταίο καταφύγιο της αντίστασής τους στον απελευθερωτή ΕΛΑΣ.

Εμείς, πριν από τη μεγάλη μάχη του Κιλκίς, κινήσαμε τα τμήματα νοτιότερα. Η διοίκησή μας, προσωρινά στο Λαοδικινό, έδωσε αποστολές στα τμήματα, να ελέγχουν τις διελεύσεις των ενόπλων συνεργατών του εχθρού προς το Κιλκίς, και με χτυπήματα να παρεμποδίσουν την μετακίνηση των Γερμανών. Και στη δράση μας αυτή είχαμε σημαντικά αποτελέσματα. Ήταν το τελευταίο δεκαήμερο του Οκτώβρη 1944.

Η πρώτη μας επιτυχία ήταν τα αποτελέσματα της ενέδρας από τη δύναμη του αξιωματικού της Σχολής του ΕΛΑΣ καπετάν Γιατρού, στο δρομολόγιο Γαλλικού-Φιλαδέλφειας προς το Κιλκίς. Το τμήμα μας αυτό εξουδετέρωσε δύναμη ταγματαλητών, που κινούνταν τη νύχτα από Θεσσαλονίκη προς το Κιλκίς. Προξένησε σ’ αυτούς απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες 13 κι αιχμαλώτισε 18. Ανάμεσα στους αιχμαλώτους που συνοδεύθηκαν στο Λαοδικινό ήταν και οι αξιωματικοί, Αστέρης Μιχαλάκης λοχαγός του πεζικού και ο Συνταγματάρχης της χωροφυλακής Ανδρεάδης. Το τμήμα μας πήρε λάφυρα 32 όπλα, πιστόλια και αρκετά πυρομαχικά. Από την ενέδρα σώθηκαν όσοι πανικόβλητοι τράπησαν σε φυγή.

Στην πολύωρη αβίαστη ανάκρισή του ο λοχαγός Μιχαλάκης, ομολόγησε ότι ήταν συνεργάτης των Γερμανών, πράκτορας των Αγγλων και σύνδεσμος του Ζέρβα, που διεβίβαζε οδηγίες στα ΕΕΣίτικα συγκεντρωμένα τμήματα του Κιλκίς. Μας αποκάλυψε ότι αποστολή των ενόπλων συνεργατών του καταχτητή, που συγκεντρώνονταν στο Κιλκίς ήταν, να κρατήσουν την πόλη, και μαζί με τα βρετανικά στρατιωτικά αγήματα που θα αποβιβάζονταν στη Θεσσαλονίκη, στην κατάλληλη στιγμή, να επιτεθούν από τα νώτα στον ΕΛΑΣ, που θα απελευθέρωνε τη συμπρωτεύουσα. Ο ίδιος μας πληροφόρησε ότι στο Κιλκίς συγκεντρώθηκαν, οι ελληνόφωνες ένοπλες ορδές των καταχτητών από την Κοζάνη, τη Βέροια, την Κατερίνη, τη Θεσσαλονίκη, ακόμα και από την Πελοπόννησο και τη Θεσσαλία, κι ότι ο αριθμός τους κυμαίνονταν στους 8.000-9.000 άνδρες και αξιωματικούς του στρατού.

Τις πολύτιμες αυτές πληροφορίες, που πρόδιναν τη γενική στάση της Μ. Βρετανίας απέναντι στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, τις διαβιβάσαμε με ασύρματο στη διοίκηση της ΧΙης Μεραρχίας, την Ομάδα Μεραρχιών Μακεδονίας και το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ. Τον Μιχαλάκη τον κρατήσαμε και τον παραδώσαμε, ύστερα από τη Βάρκιζα, στην Κυβέρνηση, σαν δοσίλογο. Τον ξανασυνάντησα το 1946 στο στρατόπεδο του Παύλου Μελά. Σαν συγκρατούμενο. Η κατοπινή του τύχη μου είναι άγνωστη. Από την προσωπική συζήτηση με τον Συνταγματάρχη Ανδρεάδη, σχηματίσαμε τη γνώμη, ότι πρόκειται για αξιωματικό που παρασύρθηκε από το ρεύμα χωρίς να κάνει ζημιά κι ότι έχει την πρόθεση να συμβάλλει, έστω και την τελευταία στιγμή, στην ευόδωση των ιδεών του ΕΑΜ. Τον στείλαμε στην ΧΙη Μεραρχία, που είχε την έδρα της στο Ασβεστοχώρι, με τη γνώμη να χρησιμοποιηθεί για τον αγώνα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. 

Ο χρόνος έδειξε γρήγορα, ότι στην εκτίμησή μας αυτή δεν λαθέψαμε. Σε λίγες μέρες διαβάζαμε τυπωμένη επώνυμη προκήρυξή του, που ξεσκέπαζε τους αντεθνικούς σκοπούς και τις ενέργειες της ΠΑΟ και των ενόπλων τμημάτων του ΕΕΣ, που μεταμφιεσμένα τώρα, παρουσιάζονταν σαν τμήματα του ΕΔΕΣ μέσα στο Κιλκίς. Ο ίδιος διορίσθηκε διοικητής της Εθνικής Πολιτοφυλακής στην Καβάλα και φαντάζομαι, ότι ύστερα από τη Βάρκιζα, θα είχε τις συνέπειες όλων των αξιωματικών που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στην πατρίδα από τις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

Τότε στο Λαοδικινό έφθασαν από την πόλη Κιλκίς κι άλλοι εθελοντές, που τους κατατάξαμε στον ΕΛΑΣ. Η διοίκηση των τμημάτων μετακίνησε την έδρα της στη Νέα Σάντο. Τα τμήματα κατέλαβαν θέσεις στα γύρω υψώματα του Περιστεριού, στο χώρο της Νέας Σάντας και πλησιέστερα στο Δρυμό. Το 1ο τάγμα έταξε το λόχο Α. Γεωργιάδη (ταχυδρομικού υπάλληλου, έφεδρου αξιωματικού από την πόλη ) στα βράχια κοντά στο δημόσιο, απ’ όπου περνούσαν γερμανικές μονάδες. Ο λόχος χτύπησε μέρα μεσημέρι κινούμενη γερμανική φάλαγγα, στο δημόσιο έξω από τη Νέα Σάντα. Ήταν 26 Οκτώβρη 1944. Προξένησε στον εχθρό απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες. Παρόλη τη βιασύνη τους, οι γερμανοί αναγκάσθηκαν να κατεβούν από τ’ αυτοκίνητα και τα μηχανοκίνητά τους. Κατέλαβαν θέσεις στην αριστερή πλευρά του δημόσιου και αμύνονταν. Χρησιμοποίησαν τους όλμους και το πυροβολικό τους, ενάντια στο λόχο και το τμήμα μας μέσα στη Σάντα. Εκεί έπεσαν οι ανταρτοεπονίτες Στολτίδης Γεώργιος και Σωκράτης από το Μελισσουργιό, ο Τεκτονίδης από το Κεντρικό και ο Γ. Αναστασιάδης. Τραυματίσθηκε ελαφρά ο καπετάνιος του τάγματος Γαρέφης. Ο εχθρός με την παύση των πυρών, περισυνέλεξε από το πεδίο της μάχης 7 νεκρούς και τραυματίες.

Την ίδια μέρα το 2ο τάγμα καθήλωσε στο δρόμο έξω από το Δρυμό γερμανική διλοχία που συνόδευε οχήματα πυρομαχικών. 

Η σκληρή μάχη που κράτησε ως αργά το βράδυ, ανάγκασε τον εχθρό να ζητήσει ενισχύσεις για την απαγκίστρωσή του. Αργά τη νύχτα έφθασε ενίσχυση από 800 περίπου άνδρες των Γερμανών, που συνόδεψαν τη διλοχία στην παραπέρα κίνησή της. Από τη μάχη αυτή το τάγμα πήρε αρκετά λάφυρα κάσες πυρομαχικά. Προξένησε στον εχθρό απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες συνολικά 19 άνδρες. Οι νεκροί υπολογίσθηκαν σε 8 οπλίτες και έναν αξιωματικό. Από το τμήμα μας έπεσε εκεί ένα διμοιρίτης από την Αγία Παρασκευή. Είχαμε και τρεις τραυματίες ελαφρά.

Πλησίαζε το τέλος του Οκτώβρη 1944. Η διοίκηση της ΧΙης Μεραρχίας μας έστειλε διαταγή για κίνηση με κατεύθυνση προς τη Θεσσαλονίκη. Θέσαμε τα τμήματά μας σε κίνηση για την εκπλήρωση αυτής της αποστολής, κι εγώ προπορεύτηκα για συνάντηση με τη διοίκηση της Μεραρχίας. Συναντήθηκα με τον Λασάνη και του εξέθεσα τις απόψεις μου, σχετικά με τις επιδιώξεις του εχθρού για τη χρησιμοποίηση των δυνάμεών του που συγκεντρώνονται στο Κιλκίς, ενάντια στον ΕΛΑΣ, όπως εξέθεσε στις καταθέσεις του ο αιχμάλωτος πράκτορας Αστέριος Μιχαλάκης. Πρότεινα στο Λασάνη να παραλάβω δυο τάγματα του 13 Συντάγματος και να επιστρέψουμε στο Κιλκίς, κρατώντας επαφή με τα εχθρικά τμήματα, που συγκεντρώθηκαν στην πόλη. Ο Λασάνης συμφώνησε με την πρόταση και σε λίγο μ’ έφερε τροποποιημένη διαταγή, σχετική με την εκπλήρωση της πρότασης. Εμείς με τα δυο τάγματα του συντάγματος επιστρέψαμε στην περιοχή Κιλκίας. Όλες οι άλλες δυνάμεις του 13 συντάγματος μαζί και το τάγμα του 30 συντάγματος, πήραν μέρος στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, στις 30 Οκτώβρη 1944. Ο λαός της Θεσσαλονίκης επεφύλαξε σ’ όλα τα τμήματα του ΕΛΑΣ θερμότατη υποδοχή.

Τα δύο τάγματα που επέστρεψαν στο Κιλκίς, τάχθηκαν στα υψώματα αντικριστά της πόλης, γύρω στα χωριά Ποταμιά-Σεβαστό-Διπόταμος, κρατώντας επαφή με τον ταμπουρωμένο στην πόλη πολυάριθμο εχθρό, και αναμονή για την εκπλήρωση της μεγάλης αποστολής του ΕΛΑΣ, την οργάνωση και διεξαγωγή της θριαμβευτικής μάχης του Κιλκίς, στις 4 Νοέμβρη 1944.

Η θριαμβευτική μάχη του ΕΛΑΣ στο Κιλκίς

Η Θεσσαλονίκη είχε πια ελευθερωθεί από  τον ΕΛΑΣ στις 30 Οκτώβρη 1944. Οι Γερμανοί εγκατέλειπαν και το Κιλκίς. Το άγχος των ένοπλων συνεργατών τους, που άφηναν πίσω τους μέσα στην πόλη, μεγάλωνε αγωνιώδικα. Ύστερα από τις νικηφόρες μάχες, που προηγήθηκαν στην περιοχή, ενάντια στους κατακτητές και συνεργάτες τους ΕΕΣίτες, εμείς κινούμασταν ελεύθερα σ’ όλο στο γύρω από την πόλη χώρο, ακόμη και με μοτοσικλέτες και αυτοκίνητα. Οι πληροφορίες μας για τις δυνάμεις, τα μέσα και τις προθέσεις των συγκεντρωμένων τμημάτων του ΕΕΣ μέσα στην πόλη εξακριβώθηκαν ακριβέστερα. Η δύναμη των τμημάτων τους σε άνδρες, οπλίτες, καπετάνιους και αξιωματικούς υπολογίζονταν σε 8.000-9.000. Ο εξοπλισμός τους σε ελαφρά ατομικά, ομαδικά και βαριά αυτόματα με άφθονα πυρομαχικά ήταν άρτιος. Επικεφαλής τους ήταν καπετάνιοι και αξιωματικοί μέχρι το βαθμό του συνταγματάρχη. 

Στρατωνίσθηκαν στους στρατώνες ιππικού, στο νοσοκομείο, στις καπναποθήκες και σε διάφορα κτίρια. Ταμπουρώθηκαν στο δεσπόζον ύψωμα Αη-Γιώργη, τις γύρω παρυφές της πόλης και διάφορα κτίρια. Μέσα στην πόλη συγκεντρώθηκαν όλα τα τμήματα του ΕΕΣ Μακεδονίας, από την Κατερίνη του Κυριάκου Παπαδόπουλου (Κισάμπατζακ), από τη Βέροια του Πούλου, από τη Θεσσαλονίκη τα τάγματα ασφαλείας του σφαγιαστή Δάγκουλα, από την Κοζάνη του Μιχάλαγα, ακόμη και ένοπλοι συνεργάτες των καταχτητών από την Πελοπόννησο και τη Θεσσαλία. Έξω από την πόλη, στο χωριό του Ροδώνα, απέναντι και νότια του Μπέλες, στρατοπέδευε μόνο το τμήμα του αρχηγού του ΕΕΣ Κιλκίς Κώστα Παπαδόπουλου. Στην είσοδο της πόλης, από την κατεύθυνση Θεσσαλονίκης, είχαν αναρτήσει αψίδα, για τους αναμενόμενους πάτρωνες συμμάχους των, τα βρετανικά στρατεύματα, με την ευχή: ΚΑΛΩΣΟΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΓΛΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ.

Οι δικές μας κινήσεις γύρω από την πόλη, τους διατηρούσαν την εντύπωση, ότι οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ Κιλκίς, βρίσκονταν στην περιοχή. Η εχθρική στάση του λαού προς αυτούς, μεγάλωνε το φόβο τους προς τον ΕΛΑΣ,τους κατάτρωγε ψυχικά. Εμείς, έχοντας επίγνωση των δυνάμεων και των μέσων τους, αναμέναμε την άφιξη κι άλλων τμημάτων του ΕΛΑΣ, για την οργάνωση και διεξαγωγή της επιχείρησης εναντίον τους.

Στις 3 Νοέμβρη 1944 έφθασαν στην περιοχή, με σταθμό διοίκησής τους το χωριό Νέα Δήμητρα, μονάδες του ΕΛΑΣ περί τους 3.000 άνδρες. Ήταν κλιμάκιο της Χ Μεραρχίας με διοικητή τον καπετάν Πέτρο (Χρήστο Μόσχο), έφεδρο αξιωματικό, γνωστό στην περιοχή Κιλκίς, από τα ιδρυτικά μέλη της ΠΕ/ΚΚΕ και πρώτο καπετάνιο της ανταρτοομάδας «ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ» στην Κρούσια το 1941.

Έσπευσα αμέσως προς συνάντηση της διοίκησής τους στη Νέα Δήμητρα, που διαπιστώνοντας την ιδιότητά μου, κάλεσε αμέσως το επιτελείο της, για την κατάστρωση του σχεδίου ενεργείας της μάχης Κιλκίς. Από τις υπάρχουσες πληροφορίες, για τις δυνάμεις και τα μέσα του εχθρού, που έθεσα στη διάθεση του επιτελείου, φάνηκε η ανεπάρκεια των δυνάμεών μας, για την εκτέλεση του σχεδίου επιχείρησης, την ολοκληρωτική κύκλωση και συντριβή των ΕΕΣιτών μέσα στην πόλη.

Επειγόντως αναχωρήσαμε έφιπποι με τον Πέτρο, με κατεύθυνση προς Θεσσαλονίκη, για να παραλάβουμε κι άλλα τμήματα, απαραίτητα για την επιτυχή έκβαση της μάχης. Στο χωριό Παλιό Αγιονέρι, μέσα στην πλατεία, συναντήσαμε καλά εξοπλισμένα και ντυμένα στο χακί, τμήματα της Χης Μεραρχίας, με τον καπετάνιο της Κικίτσα. Τον ενημερώσαμε για το σχέδιο ενέργειας και την ανάγκη συμμετοχής κι άλλων τμημάτων, για την εκτέλεσή του. Πήραμε όλα τα σταθμευμένα εκεί τμήματα και κατευθύνθηκε ο καθένας στον τομέα δράσης του. Ο Πέτρος με τα τάγματά του αναχώρησε για τη Νέα Δήμητρα κι εγώ με δυο τάγματα του 16ου Συντάγματος κατευθύνθηκα προς την Ποταμιά, το κέντρο διάταξης των δύο ταγμάτων του 13ου Συντάγματος. Στην πορεία προς την Ποταμιά, θα έπαιρνα στη διάθεσή μου κι όλα τα τμήματα του ΕΛΑΣ ΧΙ Μεραρχίας, που σίγουρα θα πορεύονταν, ύστερα από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, προς το Κιλκίς. Τη νύχτα στο δημόσιο δρόμο, μέσα στο χωριό Βάλτους συναντήσαμε τις διοικήσεις των 13 και 19 Συνταγμάτων, με διοικητές τους εφέδρους αξιωματικούς Καραγιώργη (Περικλή Σταματόπουλο) και Βασίλη Ραφτούδη, με δυνάμεις δυο συνταγμάτων. Μ’ όλες αυτές τις δυνάμεις κατευθυνθήκαμε προς τον τομέα ενεργείας μας.

Λόγω του εκτεταμένου χώρου της επιχείρησης – κύκλωση της πόλης – η διεύθυνση της μάχης χωρίσθηκε σε δυο μέτωπα, το δυτικό από τον Πέτρο, με κέντρο τα υψώματα Μεταλλικού, και το ανατολικό από τον Βράχο, με κέντρο της διάταξης την Ποταμιά. Στη μάχη θα έπαιρναν μέρος όλες οι δυνάμεις του ντόπιου 13 Συντάγματος και τάγματα των 16, 19, 28, 30, 50 και 53 συνταγμάτων, των ΙΧ, Χ και ΧΙ Μεραρχιών, με ολμοβόλα και στοιχεία πυροβολικού. Στις 4 Νοέμβρη 1944, στις 5 πρωινή ώρα και ύστερα από μεγάλη πορεία, όλα τα τμήματα κατέλαβαν, με τη βοήθεια τοπικών συνδέσμων, τις θέσεις τους, ο Πέτρος έριξε την φωτοβολίδα για την ταυτόχρονη έναρξη της μάχης σ’ όλο τον κυκλωτικό τομέα.

Οι κυκλωμένες και ταμπουρωμένες ΕΕΣίτικες δυνάμεις, πρόβαλαν μ’ όλα τα όπλα τους λυσσασμένη αντίσταση. Τα σφοδρά καταιγιστικά πυρά των αυτομάτων όπλων τους, γίνονταν ορατά σ’ όλη την έκταση και στο λαμπρό φως του ήλιου. Τα τμήματά μας αναχαιτισμένα αγκιστρώθηκαν στις γυμνές παρυφές της πόλης, ανταλλάσσοντας πυρά, με τους καλά οχυρωμένους ΕΕΣίτες, που κατέχοντας το κλειδί-ύψωμα Αη-Γιώργη, πρόβαλαν αποτελεσματική αντίσταση. Μόλις η χρησιμοποίηση του πυροβολικού με τις εύστοχες βολές του από την ανατολική πλευρά του μετώπου, τους στέρησε τα πλεονεκτήματα του απυρόβλητου στο ύψωμα, κατηφόρισαν πανικόβλητοι προς το κέντρο της πόλης. Με την ανατροπή τους και την άτακτη εγκατάλειψη του υψώματος, αντήχησαν οι σάλπιγγες «Προχωρείτε! Προχωρείτε!» και ακολούθησε η ακάθεκτη έφοδος των τμημάτων του ΕΛΑΣ σ’ όλη την κυκλωτική γραμμή του μετώπου. Τα τμήματά μας ακάθεκτα μπήκαν μέσα στην πόλη και με την ολόπλευρη υποστήριξη του λαού αιχμαλώτιζαν μαζικά τους ΕΕΣίτες.

Απελπισμένη απόπειρα διάσπασης του ασφυκτικού κλοιού, έκαναν τα ΕΕΣίτικα τμήματα του Κισάμπατζακ στον τομέα του Ηρώου κι άλλα τμήματά τους στις καπναποθήκες Σιδηρόπουλου. Και το μεν τμήμα του Κισάμπατζακ έπεσε πάνω σε ενεδρεύον πάνοπλο τάγμα του 50 Συντάγματος, σε μια χαράδρα, και εξοντώθηκε, πληρώνοντας την προδοσία του, συγκυριακά σε τμήμα του ΕΛΑΣ της περιοχής του. Εκεί σκοτώθηκε και ο αρχηγός του Κισάμπατζακ. Το δε άλλο τμήμα στις καπναποθήκες αναχαιτίσθηκε με τις απανωτές βολές των όλμων του 13 Συντάγματος κι αιχμαλωτίσθηκε ολόκληρο. 

Πεισματάρικα αμύνθηκαν οι ΕΕΣίτες στις στρατώνες του ιππικού και του νοσοκομείου, χρησιμοποιώντας την μπαμπεσιά. Προσποιήθηκαν ότι παραδίνονται και ύψωσαν άσπρες μανδήλες, κι όταν οι ελασίτες πήγαν να τους παραλάβουν έβαλαν στο ψαχνό. Τελικά παραδόθηκαν συντετριμμένοι. Τις απογευματινές ώρες οι καπναποθήκες και τα σινεμά γέμισαν από αιχμαλώτους, που μετά τη Βάρκιζα παραδόθηκαν στις κυβερνητικές αρχές και αφέθηκαν ελεύθεροι, για να συνεχίσουν το αντιλαϊκό τους όργιο, που ειδικεύθηκαν από τους φασίστες καταχτητές.

Σε βοήθεια των πολιορκημένων μέσα στην πόλη ΕΕΣιτών, έσπευσε το τμήμα Παπαδόπουλου από τη Ροδώνα, ανύποπτο για τον πύρινο κλοιό, που έζωνε τους ομοϊδεάτες του μέσα στην πόλη. Στα υψώματα όμως της Ευκαρπίας έπεσε πάνω στο 1ο τάγμα του 13ου Συντάγματος, που διοικούσε ο συγχωριανός του έφεδρος υπολοχαγός Χαράλαμπος Ηλιάδης, που τον καταδίωξε και τον έτρεψε σε φυγή, προς τα υψώματα Μαυροπλαγιάς-Βάθης. Την επομένη αιφνιδιάζεται στο χωριό Λιθωτό στους πρόποδες του Μπέλες, από τα Ι/13 και ΙΙ/19 τάγματα, και πανικόβλητο τρέπεται σε φυγή στο γιουγκοσλάβικο έδαφος. Στο Λιθωτό ο Παπαδόπουλος εγκατέλειψε τον προσωπικό χαρτοφύλακα, με τα προδοτικά του έγγραφα, που ξεσκεπάζουν το κατάπτυστο έργο του ΕΕΣ. 

Καταπόδι στο γιουγκοσλάβικο έδαφος τον καταδιώκει το ΙΙ τάγμα του 19 Συντάγματος, που διοικούσαν ο έφεδρος υπολοχαγός Βαγγέλης Διπλαράκος και ο καπετάν Μαύρος. Τη νύχτα αιφνιδιάζουν το εεσίτικο τμήμα σ’ ένα μοναστήρι, 30 χιλιόμετρα στο γιουγκοσλάβικο έδαφος, και το αποδεκατίζουν. Ο Παπαδόπουλος μόλις κατάφερε έντρομος με καμιά τριανταριά να διαφεύγει προς τη Θεσσαλονίκη, όπου τέθηκε υπό την προστασία, των Άγγλων πατρώνων του, ώσπου με την αποστράτευση του ΕΛΑΣ, επαναλαμβάνει τον οργιώδη τρομοκρατικό του ρόλο, σε βάρος των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Για τον προδοτικό και αντιλαϊκό του ρόλο βουλευτοποιείται από τη Δεξιά και ανακηρύσσεται «αγωνιστής» της Εθνικής Αντίστασης, προς ειρωνεία της ιστορίας.

Μετά την πολύκροτη μάχη του Κιλκίς, εμφανίζεται στην περιοχή και το περήφανο ιππικό του ΕΛΑΣ Θεσσαλίας, που σκορπίζει τη χαρά και απαντοχή στον πολύπαθο λαό του Κιλκίς και το δέος και την τρομάρα στη μουλωχτή δοσίλογη αντίδραση. Σε λίγο διαλύονταν και το τμήμα ΕΕΣ του ταγματάρχη Σπυρίδη στην Τριάδα Νιγρίτας. Όταν πια οι διάφορες μονάδες του ΕΛΑΣ αποσύρονταν στις έδρες τους, ο λαός του Κιλκίς αποθέωνε κυριολεκτικά το 13 Σύνταγμά του, στην πανηγυρική παρέλαση που οργανώθηκε προς τιμήν του, την οποία παρακολούθησαν εμβρόντητοι και εγγλέζοι πάτρωνες των ηττημένων ΕΕΣιτών.

Στο Κιλκίς συντρίφτηκαν ένοπλοι εθνοπροδότες

Μεταδεκεμβριανά, η δοσίλογη Δεξιά ξεσήκωσε αφάνταστο συκοφαντικό θόρυβο, με την «πτωματολογία», για να επισκιάσει το απελευθερωτικό έργο του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και να αμαυρώσει τον πατριωτισμό των αγωνιστών, με αντικειμενικό σκοπό να θεμελιώσει την ποινικοποίηση της δράσης τους, μιμούμενη τους προγόνους της προσκυνημένους, που συκοφάντησαν τους αγωνιστές του Εικοσιένα. Μ’ αδίσταχτο φαρισαϊσμό και κυνισμό, διαλαλούσαν σ’όλα τα κύματα, ότι στο Κιλκίς συντρίφθηκαν, όχι συνεργάτες των φασιστών καταχτητών, αλλά τμήματα του ΕΔΕΣ, αναγνωρισμένα από τους «συμμάχους» εγγλέζους. Διαστρεβλώνοντας τα αμείλικτα γεγονότα και πλαστογραφώντας την ιστορία, αναμασάει κατά καιρούς, τα σαθρά συκοφαντικά της επιχειρήματα και μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Έτσι ο αξιωματικός Μυριδάκης έγραφε στην ακροδεξιά εφημερίδα «Ελεύθερος Κόσμος» στις 19.11.1975: «Ο ΕΛΑΣ εξετέλεσεν εις την πόλιν Κιλκίς και την γύρω περιοχήν του περί τα 4.800 άτομα, μεταξύ των οποίων 280 αξιωματικούς και 274 αντάρτες του 13 Συντάγματος ΕΟΕΑ-ΕΔΕΣ Μακεδονίας».

Ο υποκριτικός αυτός ισχυρισμός του Μυριδάκη αντιστρατεύεται όχι μόνο στην στυγνή πραγματικότητα, αλλά και στην πιο απλή λογική. Γιατί, αν πάρει κανείς υπόψη του, τη στελέχωση στρατιωτικής μονάδας στο αντάρτικο, σύμφωνα με τη λογική του οι 280 και οι αρκετοί αιχμάλωτοι αξιωματικοί στη μάχη του Κιλκίς, αναγκαστικά θα βγάλει το συμπέρασμα, ότι οι αξιωματικοί αυτοί, στελέχωναν το σύνολο των έγκλειστων εεσιτών στο Κιλκίς, αναλογώντας σε κάθε 30 άνδρες και ένας αξιωματικός. Δηλαδή κατά τους συλλογισμούς του Μυριδάκη, όλος ο ΕΕΣίτικος συρφετός των Κισάμπατζακ – Πούλου – Μιχάλαγα – Παπαδόπουλου – Δάγκουλα – Σπυρίδη, ήταν τμήματα του ΕΔΕΣ. Έτσι ο Μυριδάκης υιοθετεί το μεταμορφωμένο ΕΕΣ σε ΕΔΕΣ. Πέφτει στην γκάφα της σοφιστικής του λογικής.

Η ιστορία όμως αδυσώπητα επιβεβαιώνει το αντίθετο. Ότι όλοι εκείνοι που συντρίφθηκαν στο Κιλκίς και την γύρω περιοχή ήταν εθνοπροδότες της οργάνωσης ΕΕΣ Μακεδονίας. Και να γιατί. Όταν στα τελευταία χρόνια, οι αποκαλύψεις του καθηγητή Πολυχρόνη Ενεπεκίδη στο Πανεπιστήμιο Βιέννης, από την έρευνά του στα μυστικά αρχεία της Βέρμαχτ, προκάλεσαν σάλο στους εθνοπροδότες, υπεύθυνες προσωπικότητες, με τις έγκυρες δηλώσεις τους στην αθηναϊκή εφημερίδα «ΒΗΜΑ»» στις 1/8/1963 ότι «…ο ΕΔΕΣ δεν είχε ποτέ μάχιμα τμήματα στην Βόρειο Ελλάδα. Το τμήμα του Μιχάλαγα – Κοζάνης – οπλίσθηκε από τους Γερμανούς». Ο Μιχάλαγας διέφυγε από το Κιλκίς, αλλά πλήρωσε για την προδοσία του στο ΔΣΕ. Ο Κυριάκος Παπαδόπουλος (Κισάμπατζακ), που υπέγραφε τις διαταγέε του σαν αρχηγός του ΕΕΣ Μακεδονίας, σε γράμμα του στον Αντόν Τσαούς (συνεργάτη των βουλγαροφασιστών καταχτητών στη Δράμα), έλεγε ότι σε λίγες μέρες, τα τμήματά τους θα μεταβαπτισθούν σε ΕΔΕΣ, προσθέτοντας το κεφαλαίο Δ ανάμεσα στα δυο κεφαλαία Ε. 

Το τμήμα του Κισάμπατζακ και ο ίδιος εξοντώθηκαν στη μάχη του Κιλκίς. Ο Κώστας Παπαδόπουλος στη γνωστή διαταγή του της 3 Οκτώβρη 1944, για κοινές επιχειρήσεις με τους Γερμανούς ενάντια στον ΕΛΑΣ, υπογράφεται σαν αρχηγός του ΕΕΣ Κιλκίς. Ο συνταγματάρχης Α. Χρυσοχόου, γενικός διευθυντής νομαρχιών Μακεδονίας επί κατοχής στη Θεσσαλονίκη, με την επιστολή του στο «ΒΗΜΑ» στις 11/8/1963 ομολογεί, ότι οι υπερτρισχίλιοι ταγματαλήτες του Δάγκουλα που εξοπλίσθηκαν από τους Γερμανούς, με διαταγή του μετακομίσθηκαν στο Κιλκίς. Στη μάχη του Κιλκίς, όπως είναι γνωστό, τραυματίσθηκε θανάσιμα ο δήμιος Δάγκουλας και μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, χωρίς να προλάβει να λογοδοτήσει στον θεσσαλονικιώτικο λαό, για τα εγκλήματα και την προδοσία του. Ο στρατηγός Α.Αργυρόπουλος στο γράμμα του στο «ΒΗΜΑ» στιξ 14/6/1963 βεβαιώνει: Ο ταγματάρχης Σπυρίδης, αρχηγός ΕΕΣ Νιγρίτας, έλαβε οπλισμό από τους Γερμανούς. 

Το τμήμα Κισάμπατζακ – Κατερίνης – δέχθηκε από τα τέλη του 1943 και μετέπειτα ενίσχυση από τους Γερμανούς… Ο υπολοχαγός Κ. Παπαδόπουλος -αρχηγός ΕΕΣ Κιλκίς- οργάνωσε σώμα εξοπλισθέν υπό των Γερμανών και συντηρούμενον υπ’ αυτών. Εξετέλεσεν επιθετικάς επιχειρήσεις κατά τμημάτων του ΕΛΑΣ, βάσει σχεδίου Γερμανών και εις κατευθύνσεις συγκλίνουσας κατά των ιδίων αντικειμενικών σκοπών. Και το απόρρητο γερμανικό έγγραφο FΑΤ 250/30.8.929/427/31.8.13158, που έφερε σε φως ο καθηγητής Π. Ενεπεκίδης, αναφέρει: «Εντεταλμένοι του Ζέρβα, επεξεργάζονται μ’ όλα τα μέσα τους αρχηγούς των εθνικών ομάδων. Σκοπός των είναι να επιτύχουν μιαν συνεργασίαν του ΕΔΕΣ και των εθνικών ομάδων. Επισημάνθηκαν πράκτορες του Ζέρβα εις Κούκον, Μελίκην, Κατερίνη, Βέροια, Γιδά, Κιλκίς και Θεσσαλονίκη. Οι πράκτορες υπεσχέθηκαν εις περίπτωσιν αγγλικής αποβάσεως όπλα και πολεμοφόδια, ως και εγγυήσεις πολιτικής φύσεως». Ένας τέτιος επισημασμένος πράκτορας ήταν, όπως αναφέρομε στο προηγούμενο θέμα, ο λοχαγός Αστέριος Μιχαλάκης, αιχμάλωτος από ενέδρα μας στο Γαλλικό. 

Το ομολόγησε ο ίδιος στην κατάθεσή του. Οι «εθνικές ομάδες» που αναφέρουν οι Γερμανοί είναι στον Κούκο Κατερίνης, του Κυριάκου Παπαδόπουλου (Κισάμπατζακ) γενικού αρχηγού του ΕΕΣ Μακεδονίας, στη Βέροια του Πούλου, στο Κιλκίς του Κ. Παπαδόπουλου και στη Θεσσαλονίκη του Δάγκουλα. Όλοι αυτοί οι εθνοπροδότες, όπως γράφει και ο στρατηγός Αργυρόπουλος, «δυστυχώς …έχουν συγκαταλεχθεί υπό του ελληνικού κράτους, μεταξύ των αναγνωρισμένων εθνικών οργανώσεων αντίστασης. Είναι εκπληκτικόν αλλά αληθές». Και δυστυχώς επαναλαμβάνομε κι εμείς, παρόλα που νομοθετικά αναγνωρίσθηκε το πατριωτικό απελευθερωτικό έργο του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, ωστόσο όλοι αυτοί οι εθνοπροδότες, εξακολουθούν να αμείβονται και συνταξιοδοτούνται και από την σημερινή κυβέρνηση της αλλαγής, σαν αντιστασιακοί, ενώ ταυτόχρονα εμπαίζονται με απατηλές υποσχέσεις οι πραγματικοί αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

Τα αδυσώπητα λοιπόν πραγματικά ιστορικά γεγονότα, κονιορτοποιούν κυριολεκτικά την ασύστολη συκοφαντική προπαγάνδα της ακροδεξιάς και τη σοφιστική λογική του Μυριδάκη, ότι δηλαδή στο Κιλκίς, εξοντώθηκαν ανύπαρκτα τμήματα του ΕΔΕΣ και μάλιστα του «13 Συντάγματος του». Η αλήθεια είναι ότι στη μάχη του Κιλκίς και στην περιοχή του συντρίφτηκαν εθνοπροδοτικά τμήματα του ΕΕΣ, που την τελευταία στιγμή, δώδεκα παρά πέντε, μεταμορφώθηκαν σε ΕΔΕΣ, για να απολαμβάνουν τις «πολιτικές εγγυήσεις» που αναφέρουν οι Γερμανοί, κι όχι μόνο αυτές, αλλά και παχυλές συνταξιοδοτικές ασφαλίσεις… 

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Εθνική Αντίσταση”, συλλογή 44, Μάρτης 1985, σ.σ.63-69.