Mελετώντας ένα ποίημα του Άλκη Αλκαίου

Σήμερα, 134 χρόνια από το θάνατο του Καρόλου Μαρξ ξανάκουσα εκείνο το εκπληκτικό τραγούδι της Μαρίας Δημητριάδη, σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου και στίχους του Άλκη Αλκαίου, που φέρει τον τίτλο: Φλεβάρης 1848.

Οι στίχοι του ποιήματος του Αλκαίου είναι οι εξής:

Μανουέλ Ντουάρντε απ' το Πράσινο Ακρωτήρι

ίσως ποτέ και να μη δω το πρόσωπό σου

ωστόσο αν κρίνω απ' το αιμάτινο γραφτό σου

θα πρέπει να 'ναι γιομάτο από λιοπύρι

Ελμπέρτο Κόμπος Παναμέζε αδελφέ μου

ίσως ποτέ να μην ακούσω τη φωνή σου

ωστόσο ασίγαστη θε να 'ναι σαν τη γη σου

αν κρίνω απ' τα μηνύματα του ανέμου

Ναϊμ Ασχάμπ απ' τις όχθες του Ιορδάνη

ίσως ποτέ και να μη σφίξουμε το χέρι

ωστόσο δίπλα μου αγρυπνάει το ίδιο αστέρι

που δίπλα σου αγρυπνάει κι αυτό μου φτάνει

Απόψε σμίξαν τις καρδιές μας σ' έναν έστω

στιγμιαίο συντονισμό ίδιες ελπίδες

καθώς μας φώτιζαν το δρόμο οι σελίδες

απ' το κομμουνιστικό μας μανιφέστο

Μου δημιουργήθηκε η απορία να μάθω αν τα ονόματα που αναφέρονται σε αυτό είναι υπαρκτά πρόσωπα και ποια ήταν η ζωή κι η δράση τους και όντως ο Άλκης Αλκαίος αναφερόταν σε υπαρκτούς ανθρώπους, αγωνιστές του παγκόσμιου προλεταριάτου.

Ο Μανουέλ Ντουάρτε υπήρξε πολιτικός, δικηγόρος και θεωρητικός της λογοτεχνίας. Στη ζωή του υπήρξε ο βασικός εκφραστής του κινήματος του παν-αφρικανισμού στο Πράσινο Ακρωτήρι από τη δεκαετία του ’50 και μετά. Στο έργο του, καλεί τους ομοεθνείς του, τόσο εντός της χώρας όσο και εκείνους της διασποράς, να ανακαλύψουν τις αφρικανικές ρίζες τους και να συνδέσουν την ταυτότητά τους με μία ευρύτερη αφρικανική ταυτότητα. Αυτή η θέση ερχόταν σε αντιπαράθεση με την επίσημη πολιτική των Πορτογάλων αποικιοκρατών που ενθάρρυνε την αποστασιοποίηση των υποτελών τους από οποιαδήποτε παν-αφρικανική ιδέα. Σαφώς ο Ντουάρτε δεν υπήρξε κομμουνιστής με την κλασική έννοια, υπήρξε όμως προοδευτικός αγωνιστής της ελευθερίας του λαού του από τα δεσμά της αποικιοκρατίας. Aγωνίστηκε επίσης στην Αγκόλα και στη Γουινέα Μπισάου. 

Ο Ελμπέρτο Κόμπος, συνδικαλιστής και γενικός γραμματέας του εργατικού κέντρου του Παναμά, υπήρξε σταθερός υποστηρικτής της ανεξαρτησίας της χώρας του έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών. Εξαιτίας της διώρυγας, ο Παναμάς υπήρξε «προνομιακός» στόχος της αμερικάνικης διπλωματικής και στρατιωτικής δράσης. Από το 1903, η ζώνη της διώρυγας ήταν επίσημα έδαφος των ΗΠΑ βάσει μιας εντελώς αποικιακής συνθήκης και χωριζόταν από τον Παναμά με το λεγόμενο και «τείχος της ντροπής». Το 1964, είκοσι άτομα δολοφονούνται από τις δυνάμεις ασφαλείας της ζώνης καθώς προσπαθούν να υψώσουν τη σημαία του Παναμά σε ένα σχολείο εντός της ζώνης. Μόλις το 1977 και ύστερα από μακρόχρονη πάλη, υπογράφεται η συνθήκη απόδοσης της διώρυγας στον Παναμά, η οποία ολοκληρώθηκε το 1999. Ενδιάμεσα, το 1989, μεσολαβεί η αιματηρή επέμβαση 26.000 αμερικανών πεζοναυτών στον Παναμά για την αποπομπή του μέχρι τότε έμμισθου υπάλληλου της CIA δικτάτορα Μανουέλ Νοριέγκα.

ο Ναΐμ Αλ Ασχάμπ υπήρξε ηγέτης του Ιορδανικού Κομμουνιστικού Κόμματος και της μετεξέλιξής του, του Παλαιστινιακού Λαϊκού Κόμματος. Όπως πολλοί παλαιστίνιοι αγωνιστές της γενιάς του, πέρασε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του στις φυλακές της Ιορδανίας και του Ισραήλ. Μάλιστα, η υγεία του χειροτέρευσε τόσο ενώ ήταν σε απομόνωση στο Ισραήλ ώστε το 1971 επιτράπηκε η μεταφορά του στη Μόσχα για θεραπεία, ύστερα από διεθνή εκστρατεία υπέρ της απελευθέρωσής του. Με την επιστροφή του στην Παλαιστίνη, εκλέχθηκε στο κεντρικό συμβούλιο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, για να αποσυρθεί εν τέλει το 1991.