Ένα από τα πιο γνωστά έργα του κομμουνιστή χαράκτη Γιώργου Φαρσακίδη φέρει τον τίτλο "Τα λευκά λουλούδια" και εικονίζει ένα πεσμένο στο έδαφος χέρι που κρατά ένα μπουκέτο με άσπρα κρινάκια. Το ίδιο το έργο του Φαρσακίδη είναι αρκετά γνωστό, σχετικά άγνωστα είναι όμως τα τραγικά περιστατικά που το ενέπνευσαν.
| Τα άσπρα λουλούδια του Γιώργου Φαρσακίδη. |
Βρισκόμαστε στο έτος 1943, στην περιοχή του Χολομόντα, όπου ο Βουλγαρικό στρατός κατοχής διενεργεί εκτεταμένες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον των τοπικών μονάδων του ΕΛΑΣ, τα οποία, σε συνθήκες δύσκολες και εξαιρετικά επικίνδυνες ελίσσονται στα δασωμένα τμήματα της περιοχής. Η πρώτη βουλγαρική επίθεση έχει εκδηλωθεί στην περιοχή του Πολυγύρου και της Αρναίας, όπου βρίσκονταν δύο σημαντικές βάσεις του ΕΛΑΣ. Τα τοπικά τμήματα του ΕΛΑΣ διασπούνται σε μικρές και ευκίνητες ομάδες και συμπτύσσονται στα ορεινά τμήματα της περιοχής. Μια ημέρα μετά, τα τμήματα του ΕΛΑΣ ελίσσονται αθόρυβα στα μετώπισθεν των Βουλγάρων καταλαμβάνοντας ξανά θέσεις στην εκκαθαρισθείσα περιοχή.
Την τρίτη ημέρα των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων, το τμήμα του διοικητή Κίτσου, με καπετάνιο τον "Βαγγέλη" εδρεύει στην ορεινή περιοχή Αρκουδόλακκος. Τα υπόλοιπα τμήματα του ΕΛΑΣ έχουν καταλάβει θέσεις στις περιοχές Ράβνα, Ντουμπιά και Γεροπλάτανο, ενώ τμήμα του ΕΛΑΣ περνά στο Άγιο Όρος, με βάρκες και ελίσσεται προς τα εκεί. Αψιμαχίες και διάσπαρτοι πυροβολισμοί δείχνουν ότι οι Βούλγαροι έχουν εντοπίσει τις κινήσεις του ΕΛΑΣ και το τμήμα του Κίτσου έχει ήδη έναν νεκρό και τρεις τραυματίες. Το τμήμα αντιμετωπίζει το σοβαρό πρόβλημα του επισιτισμού, όμως στην περιοχή του Αρκουδόλακκου βρίσκεται ένα βοσκός, οργανωμένος στο ΕΑΜ που ανακουφίζει την πείνα των ανταρτών, σφάζοντας μερικά κατσίκια.
Η φωτιά που έχει ανάψει για το ψήσιμο των κατσικιών ανησυχεί σοβαρά τον διοικητή. Ο τσέλιγκας επιμένει ότι η θέση του είναι γνωστή στους Βούλγαρους και ξέρουν ότι τακτικά ανάβει φωτιές για να βράσει το γάλα. Ωστόσο, ο διοικητής του τμήματος αποφασίζει να δώσει εντολή για το σχηματισμό περιπόλου. Άξαφνα, η περίπολος πέφτει επάνω σε δύο Βούλγαρους στρατιώτες και έναν αξιωματικό, που με τα όπλα κατεβασμένα προχωρούν στο δάσος κρατώντας ένα μεγάλο μπουκέτο λευκά λουλούδια. Οι αντάρτες αντιδρούν ενστικτοδώς και ανοίγουν πυρ με το αυτόματο. Εκείνη τη στιγμή και καθώς οι Βούλγαροι πέφτουν από τα πυρά, ένας στρατιώτης τους φωνάζει στα ελληνικά:
"Όχι αδέρφια, μη μας σκοτώνετε, ήρθαμε να σας σώσουμε!"
Οι αντάρτες σταματούν και πλησιάζουν τους πεσμένους στρατιώτες. Ο αξιωματικός και ο ένας οπλίτης είναι ήδη νεκροί, ενώ ο τρίτος στρατιώτης, με θρυμματισμένο το γόνατο από τα πυρά, σέρνεται και αγκαλιάζει το άψυχο σώμα του νεκρού ανθυπολοχαγού.
"Σκοτώσατε τους καλύτερους", λέει ανάμεσα σε αναφιλητά. "Ήταν αντιφασίστες. Δικοί σας"
Ο τραυματίας μεταφέρεται γρήγορα στο διοικητή Κίτσο, που τον ρωτά: "Γιατί δε βάζατε ένα άσπρο μαντήλι, να σας καταλάβουμε".
"Ξέραμε πως μας παρακολουθεί με τα κιάλια ο φασίστας ταγματάρχης μας και δεν μπορούσαμε να βγάλουμε μαντήλι. Ο ανθυπολοχαγός μας είχε μαζέψει και κράταγε άσπρα λουλούδια, αντί για το μαντήλι".
Το περιστατικό προκάλεσε βαθειά συγκίνηση στους αντάρτες του ΕΛΑΣ. Ο διοικητής ρώτησε τον Βούλγαρο στρατιώτη, που τον έλεγαν Βασίλη, αν θέλει να μείνει μαζί τους. Εκείνος αρνήθηκε:
"Όχι μπρατίμια*, σε λίγο θα έρθουν να με πάρουν. Μόνο βιαστείτε να φύγετε από το διάσελο στα Μαγέρικα. Εκεί όλοι οι στρατιώτες είναι μιλημένοι".
Οι αντάρτες έφυγαν γρήγορα για το διάσελο, όπου οι Βούλγαροι στρατιώτες άνοιξαν τη διάταξή τους για να περάσουν. Οι αντάρτες πέρασαν κυριολεκτικά δίπλα τους, ανάμεσα στις άμαξες και τα μεταγωγικά τους και διέφυγαν από την περιοχή.
Η θυσία των Βουλγάρων αντιφασιστών έμεινε ανεξίτηλη στη μνήμη του καπετάνιου του τάγματος, όπως και η εικόνα του Βούλγαρου ανθυπολοχαγού, πεσμένου ανάσκελα, με τα μάτια να κοιτούν τον ουρανό και τα ματωμένα πια λευκά λουλούδια στο χέρι του. Ο καπετάν Βαγγέλης διηγήθηκε την ιστορία αυτή στο Γιώργο Φαρσακίδη, που φιλοτέχνησε το παραπάνω χαρακτικό. Αργότερα, αποδείχτηκε ότι ο Βούλγαρος ανθυπολοχαγός είχε επαφή με το ΕΛΑΣίτικο τάγμα του Ραφτούδη και όταν οι Βούλγαροι επιχειρούσαν στα Κρούσια Κοζάνης, διοχέτευε πολύτιμες πληροφορίες στον ΕΛΑΣ για τις κινήσεις του Βουλγαρικού στρατού.
* Μπρατίμια: Αδελφοποιητός.
Πηγές:
Γιώργος Φαρσακίδης, Σε άνιση μάχη, Αυτοέκδοση, Θεσσαλονίκη 2012, σελ 49-50.
"Ριζοσπάστης", 19/10/2008, σελ 8
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου