"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Τρίτη 20 Μαΐου 2014

Ο αφοπλισμός του 1946 από το Αρχηγείο Αγράφων του ΔΣΕ

Με την σύσταση του Αρχηγείου Αγράφων το 1946, τέθηκε το ζήτημα των οπλισμένων χωρικών σε συνδυασμό με την έλλειψη όπλων και πυρομαχικών του ΔΣΕ. Οι οπλισμένοι χωρικοί των χωριών των Αγράφων διαχωρίζονταν σε δύο κατηγορίες:


  1. Σε όσους είχαν με τη βία ή οικειοθελώς εξοπλιστεί από τις κυβερνητικές δυνάμεις κατά των ανταρτών
  2. Σε όσους κατείχαν όπλα υπό διάφορες συνθήκες και τα χρησιμοποιούσαν για τη δική τους προστασίας. 
Σε ότι αφορά την πρώτη κατηγορία πολιτών ο ΔΣΕ κρατούσε διττή στάση. Στην περίπτωση πολιτών που οπλίστηκαν με τη βία και δεν μετείχαν σε ενέργειες κατά των ανταρτών ή των δημοκρατικών πολιτών, ο ΔΣΕ κρατούσε στάση ήπια. Συνήθως ο αφοπλισμός γίνονταν κατόπιν συνεννόησης. Σε περιπτώσεις ομάδων που ανέπτυξαν παρακρατική δράση, ο ΔΣΕ κρατούσε επιθετική στάση και τους αφόπλιζε συνήθως κατόπιν σύγκρουσης. Για τη δεύτερη κατηγορία πολιτών το αρχηγείο του ΔΣΕ επέλεξε μια πολύ ήπια προσέγγιση με ενημέρωση των πολιτών και αφοπλισμό κατόπιν συνεννόησης. Για την εφαρμογή του αφοπλισμού στα χωριά των Αγράφων τέθηκε υπεύθυνος ο γνωστός στην τοπική κοινωνία αγωνιστής του ΕΛΑΣ και καπετάνιος του ΔΣΕ Χρήστος Κορώζης. Ο Κορώζης έχαιρε μεγάλης εκτίμησης για το ήθος και την αγωνιστικότητά του σε όλα τα χωριά του Δήμου Αγριθέας και ήταν ιδιαίτερα κατάλληλος για αυτή την αποστολή. 

Το σχέδιο αφοπλισμού περιλάμβανε μια διείσδυση του δυτικού συγκροτήματος στα χωριά του δήμου η οποία κρατήθηκε μυστική και ξεκίνησε από το δάσος πάνω από το παραθεριστικό κέντρο Νεράιδα. 

Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 15 Σεπτέμβρη του 1946. Στη Νεράιδα το συγκρότημα έκανε μικρή στάση κατά την οποία τους εξηγήθηκε ο σκοπός της επιχείρησης. Τους εξηγήθηκε ότι η συμπεριφορά και η ενέργεια του κάθε αντάρτη ξεχωριστά θα έπρεπε να είναι υποδειγματική, ώστε η επιχείρηση να διεξαχθεί ομαλά και να αναπτυχθούν φιλικές σχέσεις με τους κατοίκους. Μετά από 5-6 ώρες πορεία, το συγκρότημα έφθασε στο χωριό Πετρίλια στο βουνό Γκαβέλ. Είναι ένα χωριό με πολλές γειτονιές που για να περάσει κανείς από όλα του τα σπίτια απαιτεί σχεδόν μια ολόκληρη μέρα. Το χωριό αυτό οι αντάρτες του ΕΛΑΣ το είχαν χαϊδευτικά ονομάσει Ενωμένες Πολιτείες λόγω της δομής και της έκτασής του. Μια διμοιρία έφθασε έξω από το χωριό, ενώ δύο άλλες με το στοιχείο του πυροβόλου κατευθύνθηκαν στο ύψωμα Αφορισμένη και πήραν μέτρα ασφαλείας. Εκεί η κίνηση των ανταρτών έγινε αντιληπτή από ένα μικρό κυβερνητικό φυλάκιο στο χωριό Βλάση από όπου έπεσαν μερικοί πυροβολισμοί. Την ώρα εκείνη αντιπροσωπεία των ανταρτών με επικεφαλής των Κορώζη έμπαινε στο χωριό. Με το άκουσμα του πυροβολισμού, οι χωρικοί ξεκίνησαν να εγκαταλείπουν άτακτα το χωριό. Ο Κορώζης έσπευσε στην πλατεία και ενημέρωσε μερικούς άνδρες για τα τεκταινόμενα. Αφού τους καθησύχασε του ζήτησε να φέρουν πίσω τους χωρικούς στο χωριό. Παράλληλα χτυπούσε η καμπάνα για να μαζευτεί ο κόσμος. 

Μερικές ώρες μετά οι περισσότεροι χωρικοί είχαν επιστρέψει στο χωριό και συγκεντρώνονταν στην πλατεία. Ο Κορώζης με λίγα απλά λόγια τους εξήγησε το σκοπό του ΔΣΕ και τους κάλεσε να βοηθήσουν με ότι μπορούν. Έτσι άρχισε ο διάλογος. "Σε τι μπορούμε να βοηθήσουμε εμείς οι φτωχοί;" ρώτησε ένας χωρικός και ο Κορώζης απάντησε απλά " Με όπλα και καλή καρδιά". Κατόπιν, ξεκίνησε να προσκαλεί μερικούς με τα ονόματά τους να φέρουν τα όπλα στους στους αντάρτες. Μερικοί έφθασαν γρήγορα και άφηναν άλλος το μάλινχερ, άλλος το μάουζερ και τα ανάλογα πυρομαχικά. 

Τις επόμενες ημέρες η φήμη του ΔΣΕ αλλά και του Κορώζη διαδόθηκε σε όλα τα χωριά της Αγριθέας. Οι αντάρτες πέρασαν από τα χωριά Τροβάτο, Στεφανιάδα, Βραγγιανά, Κοστέσα, Φουντωτό, Λεοντίτ, Τριζόλ, Βλάση, Μπουκοβίτσα κτλ. Ο Κορώζης μιλούσε με τα ίδια λόγια και οι χωρικοί ανταποκρίνονταν παραδίδοντας τα εφεδρικά όπλα τους. Δεν έλειψαν και οι μεμονωμένες περιπτώσεις χωρικών που εγκατέλειψαν τα χωριά τους φοβούμενοι τους αντάρτες. Υπήρξαν ασφαλώς και οι περιπτώσεις που ορισμένοι χωρικοί δυστροπούσαν και δεν ήθελαν να παραδώσουν τον οπλισμό τους. Τότε οι συζητήσεις τραβούσαν σε μάκρος. Ο Κορώζης είτε ο ίδιος ήξερε, είτε είχε πληροφορίες και ζητούσε από τον κάθε χωρικό συγκεκριμένο αριθμό και τύπο όπλου που έπρεπε να παραδώσει. Συχνά άκουγες διαλόγους σαν τον παρακάτω που παραθέτει ο Τάκης Ψημμένος στο βιβλίο του: 

_ Καλά ρε Μήτρο, μόνο το μάουζερ μας έφερες; Φέρε μας και την αραβίδα την κοντή.
_ Μα ρε καπετάνιε, ξέρεις αυτή την έχω δώρο από τον μακαρίτη τον μπάρμπα μου τον Θανάση. Είναι βολική και εύκολα μπαίνει κάτω από την κάπα...
_ Φέρε την τώρα και άμα τελειώσει ο πόλεμος θα στην επιστρέψουμε.

Κι ο Μήτρος πήγαινε στενοχωρημένος και την έφερνε από την κρυψώνα της. 

Με την επιχείρηση αυτή συγκεντρώθηκαν περίπου 250 όπλα παντός τύπου, ενώ ενισχύθηκαν οι δεσμοί του ΔΣΕ με τις τοπικές κοινότητες. Στο χωριό Τροβάτο σε καθορισμένα σπίτια δημιουργήθηκαν πρόχειρα αναρρωτήρια με τη βοήθεια του παπά του χωριού και του Κώστα Πετρόπουλου μέλους του ΕΑΜ. Στα χωριά Φουντωτό και Τροβάτο δημιουργήθηκαν επίσης μικρές ομάδες Λαϊκής Αυτοάμυνας με ελαφρύ οπλισμό. Σημαντικό γεγονός υπήρξε επίσης ο αυθόρμητος εφοδιασμός των ανταρτών με τρόφιμα και διάφορα είδη που προέρχονταν από το υστέρημα των χωρικών της Αγριθέας. 


Ένα ευτράπελο περιστατικό έλαβε χώρα στο χωριό Φουντωτό προς το τέλος της επιχείρησης. 

Ένα μεσημέρι η αντάρτικη διμοιρία ξεκουράζονταν στο ύψωμα πάνω από το χωριό Φουντωτό όταν ακούστηκαν πυκνοί πυροβολισμοί και κάπου-κάπου εκρήξεις χειροβομβίδων από το ύψωμα Αφορισμένη. Οι αντάρτες γνώριζαν ότι στην περιοχή δεν υπήρχαν άλλες δυνάμεις τους και έσπευσαν στο σημείο για να εντοπίσουν το τι συνέβαινε. Το πρώτο πράγμα που είδαν ήταν μια νύφη ανεβασμένη σε ένα μουλάρι και τους συγγενείς να τη συνοδεύουν για το γάμο. Οι αντάρτες σταμάτησαν τους συγγενείς της νύφης και και τους κάλεσαν να παραδώσουν τον οπλισμό. "Αρκετά ρίξατε στην υγειά της νύφης. Καιρός τώρα να μας δώσετε τα όπλα γιατί τα χρειαζόμαστε. Ευχόμαστε κι εμείς να ζήσουν ευτυχισμένοι." Οι συγγενείς παρέδωσαν απρόθυμα τον οπλισμό τους και έφυγαν. Από το γάμο αποκτήθηκαν δέκα όπλα και περίπου είκοσι χειροβομβίδες. 


Το χωριό Πετρίλια σήμερα

Ταμπούρι του Εμφυλίου στο ύψωμα Λάκκα στο βουνό Γκαβέλ. 



2 σχόλια:

  1. Ψάχνω πληροφορίες για την μάχη που δόθηκε στον Αγ Δημήτριο και στην Αράχωβα Ναυπακτίας από 10-1-1948 έως 17-1-1948. Αν κάποιος έχει κάτι γι αυτό ας τις αναρτήσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. https://stratistoria.wordpress.com/1948/03/06/19480306-dse-prnasidos-arachoba/

    ΑπάντησηΔιαγραφή