Οι επιχειρήσεις του ΔΣΕ στο Σινιάτσικο (1948) μέρος 3ο

Η απειλή που δημιούργησε με τη δράση του το απόσπασμα Σινιάτσικου στον αστικό στρατό, δημιούργησε με τη σειρά της ανησυχία στο Γενικό Επιτελείο Στρατού, που αναγκάστηκε να πάρει μια σειρά από στρατιωτικά μέτρα. Αρχικά έγινε σύσκεψη επιτελικών αξιωματικών στην Κηφισιά, στην οποία συμμετείχε και ο διοικητής των ΛΟΚ. Στην Αθήνα προετοιμάστηκε διαταγή για την επιχείρηση των ΛΟΚ στο Σινιάτσικο. Τελικά, στην Καστοριά καταρτίσθηκε ένα ειδικό σχέδιο αιφνιδιασμού των δυνάμεων του ΔΣΕ στην περιοχή που αυτές δρούσαν.

Οι δυνάμεις των ΛΟΚ που θα συμμετείχαν στην επιχείρηση  ήταν η Β' Μοίρα ΛΟΚ που θα επέδραμε στον Προφήτη Ηλία Βλαστής. Η Α' Μοίρα των ΛΟΚ θα μετέβαινε στο Σινιάνι. Διοικητής των μονάδων διορίστηκε ο Κυριάκος Παπαγεωργόπουλος. Ο σταθμός διοίκησης εγκαταστάθηκε στην τοποθεσία "Δεσπότη Ράχη". Μια μονάδα ΛΟΚ θα χτυπούσε το ύψωμα στο χωριό Νάματα, όπου βρίσκονταν το αναρρωτήριο της 18ης Ταξιαρχίας ΔΣΕ. Στο βιβλίο του, ο διοικητής των ΛΟΚ αναφέρει: "Οι αντάρτες στο Σινιάτσικο είναι μεταξύ ογδόντα και εκατόν είκοσι, μπορεί και εκατόν πενήντα, και μένουν οι περισσότεροι στο χωριό Βλάστη, που είναι στο βάθος της κοιλάδας και οι υπόλοιποι στο χωριό Σινιάνι. Συντάξαμε ένα σχέδιο ενέργειας, σύμφωνα με το οποίο θα ξεκινούσαμε με το σούρουπο από την Καστοριά με τα φορτηγά αυτοκίνητα και θα φθάναμε με σβησμένα τα φώτα, στο ύψος του χωριού Δρυόβουνου".

Οι δυνάμεις του ΔΣΕ ήταν οι παρακάτω:

Όλη η 18η Ταξιαρχία, η διλοχία σαμποτέρ, τμήμα του ιππικού Θεσσαλίας. Στη διαταγή του ΓΑ του ΔΣΕ, αναφέρονταν ότι το τμήμα από το Βέρμιο θα παρέμεινε στο Σινιάτσικο μέχρι τις 20/11/1948. Οι μονάδες του ΔΣΕ βρίσκονταν σε διάφορα μέρη. Η τοποθεσία στάθμευσης των σαμποτέρ ήταν στα Καλύβια Σινιάνι. Ο 2ος λόχος στάθμευε στα Νάματα και φρουρούσε το αναρρωτήριο. Οι άλλοι δύο λόχοι σε διάφορα υψώματα γύρω από τη Βλάστη. Άλλες δυμάνεις της 18ης Ταξιαρχίας βρίσκονταν στο Μορίκι και σε άλλες διαβάσεις. Το ιππικό της Θεσσαλίας στάθμευε στο χωριό Βλάστη. Ο σταθμός διοίκησης και το επιτελείο της 18ης Ταξιαρχίας βρίσκονταν και αυτό στο χωριό Βλάστη. Συνολικά ο ΔΣΕ συγκέντρωνε περίπου 1.200 μάχιμους.

Οι σχηματισμοί των ΛΟΚ μέσα από δύσβατα μέρη, οδηγήθηκαν από χωρικούς που γνώριζαν τις διαβάσεις και τις θέσεις των τμημάτων του ΔΣΕ.

Στην έκθεση επιχειρήσεων της 18ης Ταξιαρχίας αναφέρεται: "Στις 23/11, πρωινές ώρες, ο εχθρός κινήθηκε από πολλές κατευθύνσεις με ισχυρές δυνάμεις ενάντια στο χωριό Σινιάτσικο, όπου βρίσκονταν τα τμήματά μας. Ώρα 5. Η Β' Μοίρα ΛΟΚ με τους 51, 52, 53 και 53 λόχους σε πρώτη γραμμή κινήθηκε από κατεύθυνση Δρυόβουνου. Με σφοδρή μάχη κατόρθωσε να καταλάβει το ύψωμα Προφήτη Ηλία Βλάστης. Σκληρή μάχη σώμα με σώμα συνεχίζεται για ανατροπή του εχθρού."

Ο διοικητής των ΛΟΚ γράφει: " Το πρωί είδα φωτοβολίδες που έριξαν οι μοίρες και που εσήμαιναν ότι είχαν καταλάβει τα υψώματα πάνω από τα χωριά Βλάστη και Σινιάνι. Ταυτοχρόνως, πήρα σήματα ότι οι αντάρτες έδιναν αγώνα. Σε λίγο όμως άρχισα να παίρνω απανωτά σήματα από τις μοίρες ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα, γιατί δέχονται ισχυρές επιθέσεις από αντάρτες που κατεβαίνουν από τα γύρω υψώματα. Αναφέρονταν επίσης απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες και ότι οι αντάρτες υπολογίζονται μεταξύ χιλίων και χιλίων τριακοσίων"

Ο διοικητής της 18ης Ταξιαρχίας Παντελής Βαινάς, είχε μεγάλη εμπειρία ήδη από το 1946 και είχε εκτιμήσει σωστά την κατάσταση και έγκαιρα έδωσε διαταγή για την αντεπίθεση στον Προφήτη Ηλία της Βλάστης. Η πρώτη εξόρμηση έγινε από το λόχο σαμποτέρ, με διοικητή τον Γιάννη Σίμο (Πλάτανος), με πάντσερφαουστ, χειροβομβίδες, αυτόματα και οπλοπολυβόλα. Η μάχη ήταν πολύ σκληρή, με νεκρούς και τραυματίες και από τις δύο πλευρές. Στην αντεπίθεση μπήκαν και οι μαχητές του τμήματος Βερμίου. Το θεσσαλικό ιππικό ανταποκρίθηκε στις σκληρές απαιτήσεις για την εκδίωξη των ΛΟΚ. Ανάμεσα στους ιππείς ήταν και ο Νίκος Γκένας, η Μαρία Γκένα και η Κική Τσούτσου. Ενώ η αντίσταση των ΛΟΚ στον Προφήτη Ηλία άρχισε να υποχωρεί με βαριές απώλειες, το Α' Σώμα Στρατού επέμενε στο να κρατηθούν οι θέσεις μέχρις αποστολής ενισχύσεων. Το τάγμα  της Μεραρχίας Μανιδάκη που πέρασε για ενίσχυση των ΛΟΚ στο Μορίκι αποκρούστηκε από το 427 τάγμα της 18ης Ταξιαρχίας. Με την κεραυνοβόλα επίθεση των δυνάμεων του ΔΣΕ ξεκίνησε μια άτακτη φυγή των ανδρών της Β' Μοίρας των ΛΟΚ από το ύψωμα του Προφήτη Ηλία. Ο διοικητής των ΛΟΚ διέταξε οι μοίρες να εγκαταλείψουν και να συμπτυχθούν προς τον δημόσιο δρόμο. "Εγώ ο ίδιος, καταλαβαίνοντας ότι με τους ελάχιστους άνδρες που είχα στο Σταθμό Διοικήσεως, και αυτούς διαβιβαστές, κινδύνευα να αιχμαλωτιστώ εύκολα. Τα μαζέψαμε λοιπόν άρον-άρον και φύγαμε", αναφέρει ο Κυριάκος Παπαγεωργόπουλος στο βιβλίο του.

Ο Παντελής Βαινάς, ανησύχησε για τους τραυματίες που βρίσκονταν στο αναρρωτήριο στα Νάματα. Τηλεφωνική επικοινωνία δεν υπήρχε, γιατί οι ΛΟΚατζήδες της Β' Μοίρας ανεβαίνοντας στον Προφήτη Ηλία είχαν κόψει το καλώδιο του τηλεφώνου. Τότε αποφασίζεται να σταλεί ο σύνδεσμος Χρυσόστομος να επανασυνδέσει το καλώδιο, ο οποίος κάτω από πυρά, φέρει σε πέρας την αποστολή του με επιτυχία. Ο σύνδεσμος επιστρέφει με δύο αιχμαλώτους που τους έπιασε φοβισμένους στα βράχια.

Στα Νάματα η Α΄διμοιρία του 2ου λόχου βρίσκεται σε νυχτερινή φρουρά στο ύψωμα απέναντι από το νεκροταφείο του χωριού. Οι Β' και Γ' διμοιρίες αναπαύονται σε σπίτια του χωριού. Όταν χάραξε ακούγεται ένα δυνατό κροτάλισμα αυτόματων όπλων. Οι αντάρτες εντός του χωριού αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για αυτόματο "τόμσον" που χειρίζονται οι αντάρτες της φρουράς. Δίνεται αμέσως εντολή να κινηθεί ολόκληρος ο 2ος λόχος και να χτυπήσει προς την κατεύθυνση Σινιάνι για να χτυπήσει από τον χωματόδρομο τις δυνάμεις του εχθρού. Στο ενδιάμεσο τα ΛΟΚ είχαν καταλάβει μέρος του υψώματος στο Νάματα που στάθμευε η Α' Μοίρα ΔΣΕ η οποία τώρα αμύνονταν με δυσκολία. Ο διοικητής της Α' Μοίρας είχε πέσει νεκρός επί τόπου, ενώ τις πρώτες ώρες της σύγκρουσης είχε σκοτωθεί και ο πολιτικός επίτροπος της μοίρας που κατάγονταν από τη Φλώρινα.

 Οι Β' και Γ' διμοιρίες ενήργησαν κυκλωτικά στα μετόπισθεν των ΛΟΚ με διοικητή τους τον Κίτσο Βολιώτη που επιτέθηκε με το τμήμα του μετωπικά χρησιμοποιώντας την κίνηση αυτή παραπλανητικά.  Το αποτέλεσμα της αντεπίθεσης ήταν η άμεση ανακατάληψη του υψώματος. Η Α' Μοίρα των ΛΟΚ υπέστει πανωλεθρία και υποχώρησε άτακτα προς τον δημόσιο δρόμο. Στην ανακατάληψη έχασε τη ζωή του ο διοικητής της 3ης ομάδας της Γ διμοιρίας από το Μοσχοχώρι Καστοριάς.

Τους τρεις νεκρούς του στα Νάματα, ο ΔΣΕ τους έθαψε στο νεκροταφείο του χωριού.

Στο Σινιάτσικο, οι μονάδες των ΛΟΚ γνώρισαν μια από τις μεγαλύτερες ήττες τους. Οι απώλειές τους σε έμψυχο και άψυχο υλικό ήταν τεράστιες. Επί τόπου σκοτώθηκαν 3 αξιωματικοί (δύο ανθυπολοχαγοί, ένας λοχαγός) και 23 στρατιώτες. Τραυματίσθηκαν σοβαρά 2 ακόμη αξιωματικοί και ακόμα 38 στρατιώτες, ανεβάζοντας τις συνολικές απώλειες σε 66. ( ΓΕΣ, ΔΙΣ, τόμος 11ος σελίδα 353)

Οι απώλειες του ΔΣΕ μαζί με τους νεκρούς στα Νάματα ανέρχονται σε 15.

Η ημερομηνία για την επίθεση αιφνιδιασμού στο Σινιάτσικο (23/11/48) συμπίπτει με την ημέρα ίδρυσης του ΚΚΕ την οποία γιόρτασαν όλα τα τμήματα του συγκροτήματος Σινιάτσικο στις 22. ίσως η επιλογή της ημέρας να μην έγινε τυχαία από το ΓΕΣ.

Μετά την ολέθρια ήττα των ΛΟΚ τα Α' και Β' Σώματα Στρατού έλαβαν μια σειρά από μέτρα. Με δυνάμεις τους δημιούργησαν έναν κλοιό σε Άργος Ορεστικό- Βογάτσικο- Σιάτιστα- Πτολεμαΐδα- Αναρράχη-Κλεισούρα- Κορησσό με απώτερο σκοπό να χτυπήσουν κυκλωτικά το απόσπασμα στο Σινιάτσικο. Για την έκβαση αυτής της ενέργειάς τους θα μιλήσουμε στο 4ο και τελευταίο μέρος του αφιερώματος.

Συνεχίζεται 

Πρώτος από αριστερά ο Παντελής Βαινάς διοικητής της 18ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ με άλλους αξιωματικούς στο Βίτσι 1949

Το σχεδιάγραμμα της επιχείρησης στο Σινιάτσικο στις 23/11/1948