Ηρωίδες του ΔΣΕ

Στο σημείο αυτό θα σας παρουσιάσουμε τις συνοπτικές ιστορίες μερικών από τις πιο γνωστές αντάρτισσες του ΔΣΕ. Οι ιστορίες αυτές που μας είναι γνωστές από τον πολιτικό επίτροπο Κώστα Γκριτζώνα, αποτελούν ένα μικρό μονάχα δείγμα του ηρωισμού του μεγάλου πλήθους των γυναικών που στελέχωσαν τις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού.

·        Κλαδού Βαγγελιώ: Από τα Ανώγεια Ρεθύμνου. Σπούδασε δασκάλα και πήρε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Μετά την Βάρκιζα ξεκίνησαν οι διώξεις της και εκείνη αποφασίζει να βγει ξανά αντάρτισσα του ΔΣΕ στα Λευκά Όρη. Αργότερα ορίζεται μέλος του γραφείου περιοχής Κρήτης του ΚΚΕ. Μετά τον χαμό των μελών του γραφείου αναλαμβάνει με το ψευδώνυμο Μαρία τις ομάδες ενόπλων του ΔΣΕ σε ολόκληρο το νησί. Τον Δεκέμβριο του 1949, πέντε μήνες μετά την ήττα του Γράμμου, η Βαγγελιώ συνεχίζει με ακόμα έξι συντρόφους της τον δικό της αγώνα. Περικυκλωμένοι από μακράν υπέρτερες δυνάμεις δίνουν την τελική μάχη και η Βαγγελιώ τραυματισμένη σοβαρά στο χέρι ζητά από τους συντρόφους της να την σκοτώσουν. Οι μοναρχοφασίστες θα της κόψουν το κεφάλι και θα το μεταφέρουν στα Χανιά.

·        Αναστασία Δασκαλοπούλου: Από το Βαλτεσινίκο Γορτυνίας. Υπήρξε κόρη δημοδιδάσκαλου και φοιτήτρια παιδαγωγικής στην Ακαδημία Τρίπολης. Διετέλεσε μέλος του κεντρικού συμβουλίου της ΕΠΟΝ. Το 1945 συνελήφθη και εξορίστηκε στην Κύθνο. Μετά την απελευθέρωσή της με εντολή του ΚΚΕ ανέβηκε στο βουνό και έγινε καπετάνισσα του 2ου Τάγματος του Αρχηγείου. Μετά την εκτέλεση της Αθηνάς Μπενέκου στάλθηκε στην Τρίπολη με αποστολή την προώθηση προς τον ΔΣΕ εθελοντών από την Αθήνα. Από τον Οκτώβρη του 1948 ήταν αναπληρωματικό μέλος του Γραφείου Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ. Κατά την σύγκρουση του τάγματός της με δυνάμεις του Κυβερνητικού Στρατού σκοτώθηκε σε ηλικία 24 ετών.

·        Δρίβα Μεταξία: Χειρίστρια οπλοπολυβόλου, από τα Κουπιά Λακωνίας. Στις 5 Οκτωβρίου του 1948 ένα τμήμα του ΔΣΠ εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση ενάντια σε ένα τάγμα των ΛΟΚ που κατείχε την τοποθεσία Στραβοράχη στην περιοχή της Σπάρτης. Η τιτανομαχία κράτησε 48 ολόκληρες ώρες κατά τις οποίες η Μεταξία χειρίστηκε το οπλοπολυβόλο με εξαιρετική επιδεξιότητα σκοτώνοντας τουλάχιστον 16 ΛΟΚαντζήδες. Για την μάχη αυτή έλαβε τιμητική διάκριση. Υπήρξε μια από τις πιο γνωστές αντάρτισσες της Πελοποννήσου. Σκοτώθηκε στην περιοχή Άγιος Βασίλειος κοντά στο Παλαιοχώρι τον Ιανουάριο του 1949 πολεμώντας παλικαρίσια.

·        Ελένη Κουτσοβίτη: Στις 5 Νοεμβρίου 1949 ο Τάκης Γεωργόπουλος με την αντάρτισσα Ελένη Κουτσοβίτη από τον Βασσαρά, πέφτοντας σε πυκνά πυρά χωροφυλάκων σκοτώθηκε. Η Ελένη αντί να παραδοθεί και να υποστεί την χλεύη και τα βασανιστήρια άρπαξε το όπλο του νεκρού και για δύο ώρες κράτησε μακριά το απόσπασμα σκοτώνοντας και 4 από αυτούς. Όταν τελείωσαν τα πυρομαχικά της όρμησε με το μαχαίρι της και σκοτώθηκε σαν αληθινή ηρωίδα του ΔΣΕ.

·         Νίνα Παπαφάγου: Από την Σκάλα Λακωνίας. Η πολυμελής οικογένειά της πρόσφερε πολλά στην Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ. Τον πατέρα της τον δολοφόνησαν οι χίτες. Τρία αδέλφια της ήταν στον ΔΣΕ. Οι δύο σκοτώθηκαν σε μάχες και ο τρίτος πέθανε από τις κακουχίες. Η αδελφή της Στέλλα φοίτησε στην Σχολή Αξιωματικών του ΔΣΕ και αποφοίτησε με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού. Η άλλη της αδελφή Ελένη τραυματίστηκε σε μάχη. Η Νίνα πέρασε στον ΔΣΕ το 1947. Τοποθετήθηκε υπεύθυνη γυναικών στο 2ο Τάγμα της 55ης Ταξιαρχίας. Ήταν έξυπνη, υπεύθυνη και μαχητική. Στην μάχη που έγινε στην θέση Δρακοβούνι, η Νίνα που ήταν επιλοχίας ενός λόχου, έχασε την ζωή της πολεμώντας παλικαρίσια.

·        Αθηνά Μπενέκου: Η κόκκινη δασκάλα από τη Ζούπαινα Λακωνίας. Ήταν κόρη παπά. Πήρε το πτυχίο της από την Παιδαγωγική Ακαδημίας Τρίπολης. Ήξερε γαλλικά και αγγλικά. Στην Κατοχή έδρασε μέσα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ της οποίας ήταν νομαρχιακό στέλεχος. Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην δημιουργία του ΔΣΠ και τραυματίστηκε σοβαρά σε ενέδρα στα Σουστιανά στις 27 Μάιου 1947. Αργότερα της ανατίθεται η δημιουργία δικτύου πληροφοριών στην Τρίπολη με σκοπό την διενέργεια επιχείρησης για την απελευθέρωση κρατουμένων αγωνιστών στις φυλακές της πόλης. Κάποια ημέρα ένας φαντάρος από το χωριό της την εντόπισε στον δρόμο και την κατάγγειλε στην τοπική χωροφυλακή. Αποτέλεσμα ήταν η σύλληψη και η  μεταφορά της στην Αθήνα για δίκη. Εκτελέστηκε μερικές ημέρες μετά. Οι τελευταίες λέξεις της ήταν «Πιστεύω ότι ο χώρος αυτός που τώρα εσείς ποτίζετε με το αίμα μου θα γίνει αύριο τόπος προσκυνήματος που θα έρχονται τα παιδιά σας και θα τον ραίνουν με λουλούδια.» Στο τελευταίο της κελί είχε γράψει στίχους του Βασίλη Ρώτα.

·        Αθηνά Χανταμπή: Ήταν από τις πρώτες γυναίκες στα Χανιά που κατατάχθηκε στον ΔΣΕ. Ισάξια με τους αποφασιστικούς και γενναίους άνδρες στις συγκρούσεις με τον αντίπαλο. Οι μοναρχοφασίστες, θέλοντας να εκδικηθούν αυτήν και τον αδελφό της Σπύρο έκαψαν το σπίτι τους και αργότερα δολοφόνησαν και τον πατέρα τους. Μερικούς μήνες μετά ένα ακόμα πλήγμα έρχεται για την Αθηνά. Ο αδελφός της πεθαίνει από καλπάζουσα φυματίωση. Η Αθηνά συνεχίζει ως το τέλος αλύγιστη τον αγώνα. Σκοτώθηκε σε κάποια μάχη στα Λευκά Όρη.

·        Μαρίκα Μποράκη: Ήταν η μικρότερη από όλες τις κοπέλες όταν έφθασε στον Ομαλό για να καταταγεί στους αντάρτες. Ήταν δεν ήταν 16 ετών. Είχε αδέλφια αντάρτες και από την πρώτη στιγμή αποδείχτηκε άξια και τρομερή μαχήτρια. Τον Γενάρη του 1950 σε συμπλοκή με τμήμα του στρατού στην Μεσκλά, η Μαρίκα τραυματίζεται και συνεχίζει να πολεμά πίσω από ένα δέντρο. Σταματά μόνο για να αφήσει την τελευταία της πνοή. Το κορμί της το διαπόμπευσαν στα Χανιά.

·        Παγώνα Λιονάκη και Αργυρώ Κοκοβλή: Οι τελευταίες αντάρτισσες του ΔΣΕ Κρήτης. Έμειναν καταδιωκόμενες 13 χρόνια στα Χανιά της Κρήτης με ακόμα 6 συντρόφους τους. Οργάνωσαν την μετεμφυλιακή κομματική δουλειά στο νησί και μόνο το 1962 κατάφεραν να φύγουν μέσω Ιταλίας για Τασκένδη.

·        Βαγγελιώ Κουσιάντζα: Από τον Παλαμά Καρδίτσας. Υπήρξε δασκάλα και στέλεχος του ΚΚΕ κατά την περίοδο της Κατοχής. Μετά την Βάρκιζα συλλαμβάνεται και βασανίζεται άγρια με καυτό λάδι και βαστά αυγά στις μασχάλες από τους αρχιβασανιστές των κρατητηρίων Καρδίτσας. Η υγεία της κλονίζεται τόσο που στην φυλακή υφίσταται καρδιακή προσβολή. Τελικά δραπετεύει το 1946 και αμέσως περνά στο βουνό στις τάξεις του ΔΣΕ. Πολεμά  ως το 1947 όπου συλλαμβάνεται εκ νέου στην Νιάλα Καρπενησίου κατά την διάρκεια ελιγμού. Νέος κύκλος βασανιστηρίων ξεκινά. Τελικά, χωρίς να της πάρουν κουβέντα την μεταφέρουν στην Λαμία όπου δικάζεται μαζί με ακόμα 6 αγωνιστές. Η ετυμηγορία είναι φυσικά εις θάνατο. Στις 9 Μαΐου του 1947, η Βαγγελιώ μεταφέρεται με τους συναγωνιστές της στο νεκροταφείο της Σηριώτισσας για την εκτέλεση. Φορά ένα κόκκινο φουστάνι. Μαζί με τους συντρόφους της χορεύει μπροστά στο απόσπασμα το «Έχε γεια καημένε κόσμε». Το εκτελεστικό απόσπασμα του 106^ου Τάγματος Πεζικού αρνείται να εκτελέσει τους καταδικασμένους. Την θέση τους παίρνουν χωροφύλακες και παρακρατικοί. Η Βαγγελιώ τελευταία, χτυπημένη στην καρδιά πέφτει στα γόνατα ζητωκραυγάζει ακόμα για την ζωή, τον λαό και το κόμμα της. Χωροφύλακας που έζησε το συμβάν λέει: « Μεγάλη κομμουνίστρια εκείνη η δασκάλα. Όλοι έπεσαν κι εκείνη γονατισμένη στο ένα πόδι έλεγε, έλεγε και δεν έβγαινε η ψυχή της. Η άτιμη! Τρεις σφαίρες χαριστική της έριξε ο επικεφαλής κι εκείνη εκεί, να φωνάζει για το κουκουέ! Μεγάλη κομμουνίστρια!»