Βαμβακού: το ξεκίνημα της βίας

To χωριό Βαμβακού, βρίσκεται σκαρφαλωμένο στον βορρά της λακωνικής γης. Εδώ το 1946 έμελλε να παιχτεί ένα από τα πρώτα φοβερά δράματα του εμφυλίου πολέμου που ξεκίναγε μόλις δύο χρόνια μετά την απελευθέρωση της χώρας από τους Γερμανούς. Το περιστατικό στην Βαμβακού αποτέλεσε δείκτη για την φρίκη και τον αποτροπιασμό που θα ξέσπαγε τόσο στην περιοχή της Λακωνίας, όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ας πάρουμε τα γεγονότα όμως από την αρχή.

Οι φρικαλέοι πρωταγωνιστές του δράματος υπήρξαν οι γνωστοί ταγματασφαλίτες της Κατοχής που είχαν συστήσει την συμμορία Κατσαρέα. Η συμμορία αυτή, που αργότερα θα πάρει το όνομα ΕΑΟΚ (Εθνική Αντικομουνιστική Ομάδα Κυνηγών), ταλαιπώρησε και βύθισε στο αίμα ολόκληρη την Πελοπόννησο κάτω φυσικά, από την σκέπη της Χωροφυλακής και του στρατού.

Η σφαγή στην Βαμβακού ξεκίνησε με την είσοδο του Κατσαρέα στο χωριό στις 15 Οκτωβρίου του 1946. Ο Κατσαρέας γνώριζε καλά το χωριό Βαμβακού και το θεωρούσε σφηκοφωλιά ανταρτών. Ήδη από το 1944 που επέδραμε εναντίων του ΕΛΑΣ στο πλευρό των Ταγμάτων Ασφαλείας, ο Κατσαρέας είχε περάσει από μαχαίρι αρκετούς από τους κατοίκους του. Η συμμορία είχε εγκαταστήσει στο χωριό μια μικρή φρουρά με αποτέλεσμα οι κλοπές, οι ξυλοδαρμοί και οι αυθαιρεσίες να πολλαπλασιαστούν. Οι κάτοικοι του χωριού (όπως αναφέρεται και στο Βήμα 15/10/1946) προσπάθησαν να διαμαρτυρηθούν στο τοπικό τμήμα χωροφυλακής χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Η ολιγωρία των κρατικών αρχών και η τραμπουκισμοί οδήγησαν πολλούς από τους κατοίκους αλλά και μέλη των ΚΠ, να μεταφέρουν την κατάσταση στα κλιμάκια του ΔΣΕ. Έτσι στις 10 Οκτώβρη του 1946, πέντε ημέρες πριν την σφαγή, ομάδα ανταρτών του ΔΣΕ επιτέθηκε στην Βαμβακού και σκότωσε σε ολιγόωρη συμπλοκή, οκτώ μέλη της φρουράς του Κατσαρέα. Δύο από τους παρακρατικούς κατάφεραν να γλιτώσουν και να διαφύγουν σε διπλανά χωριά. Οι αντάρτες, πολλοί από τους οποίους κατάγονταν και από το χωριό, επέστρεψαν μετά από λίγες ώρες στην βάση τους.

Πέντε ημέρες μετά, μια δύναμη 80 παρακρατικών του Κατσαρέα με επικεφαλής των υπάνθρωπο Γερακάρη, εισήλθε στην Βαμβακού. Οι συμμορίτες είχαν αποφασίσει ότι αφού δεν μπορούσαν να χτυπήσουν τους ίδιους τους αντάρτες θα ξέσπαγαν την οργή τους στις οικογένειές τους. Η ομάδα του Γερακάρη εισέρχεται σε διάφορα σπίτια που διαμένουν οικογένειες ανταρτών και συλλαμβάνει 25 άνδρες, 5 γυναίκες και 3 μικρά παιδιά. Μερικές από τις γυναίκες ξυλοκοπούνται και βιάζονται. Οι αιχμάλωτοι μεταφέρονται στην πλατεία του χωριού και αφού μερικοί δέρνονται με κόπανους και ξύλα, στήνονται σε σειρά και εκτελούνται μαζικά. Το έγκλημα περιλαμβάνει και τα μικρά παιδιά και προκαλεί την φρίκη όλης της Λακωνίας. Εκατοντάδες οι διαμαρτυρίες στην χωροφυλακή που σιωπά και τρίβει τα χέρια της. Μετά την εκτέλεση, το κεφάλι ενός εκ των εκτελεσθέντων τοποθετείται σε παλούκι και εκτίθεται στην πλατεία του χωριού. Τα κορμιά των νεκρών φρουρούνται και δεν επιτρέπεται στους χωριανούς τους να τα κηδέψουν παρά μέρες μετά. Το κεφάλι του άτυχου θα μεταφερθεί αργότερα στην Αράχοβα.

Αυτά είναι τα γεγονότα της Βαμβακούς. Από την μεγάλη σφαγή και μετά, η δράση του Κατσαρέα κλιμακώνεται σε όλη την Λακωνία αλλά και αλλού. Η πολιτεία μέχρι σήμερα δεν θεώρησε σκόπιμο να αποκαταστήσει την μνήμη των αθώων. Το ΚΚΕ ανέγειρε το 2009 τιμητική πλακέτα για την σφαγή.

H τιμητική πλακέτα του ΚΚΕ

Μέλη της συμμορία Κατσαρέα με τον αρχισφαγέα Παυλάκο δεύτερο από αριστερά. Η φωτογραφία πρέπει να έχει τραβηχτεί μεταπολεμικά ή κατά το τέλος του εμφυλίου και βρίσκεται στο themataistorias.pblogs.gr