Η δολοφονία Λαδά

Ο Χρήστος Λαδάς γεννήθηκε το 1891 στην Καλλιθέα της Αθήνας και σπούδασε στην Νομική Αθηνών. Αργότερα πολιτεύτηκε με το Κόμμα Φιλελευθέρων και εξελέγη βουλευτής τέσσερις φορές από το 1926 έως και το 1936. Στην αισχρή κυβέρνηση της Λευκής Τρομοκρατίας, ο Λαδάς συμμετείχε ως Υπουργός Δικαιοσύνης και οδήγησε στον θάνατο χιλιάδες κομμουνιστές και κομμουνίστριες, μέλη του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και της Εθνικής Αντίστασης. Τα έκτακτα στρατοδικεία Λαδά έμειναν γνωστά για το πογκρόμ που εξαπέλυσαν. Επί υπουργίας Λαδά το δεξιό παρακράτος οργίασε με την συνδρομή και της Χωροφυλακής και οι βιαιοπραγίες ενάντια στον αριστερό και δημοκρατικό κόσμο έγιναν καθημερινότητα σε όλη την ελληνική επικράτεια. Αυτός ήταν ο Χρήστος Λαδάς που κάποτε διετέλεσε συνήγορος υπεράσπισης του ΚΚΕ στο Μακεδονικό…

Σημαντικό είναι να ειπωθεί ότι ήταν ο Λαδάς που ενήργησε ως θιασώτης του επαίσχυντου ΛΖ' Ψηφίσματος που προέβλεπε μαζική στέρηση της ελληνικής ιθαγένειας στους κομμουνιστές και εισηγήθηκε τον νόμο 509/27. 12 «περί μέτρων ασφαλείας του κράτους, του πολιτεύματος, του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών». Με αυτούς τους νόμους δολοφονήθηκαν χιλιάδες τόσο από τις δεξιές συμμορίες του Σούρλα και του Βουρλάκη όσο και από το εκτελεστικό απόσπασμα.

Ήταν ήδη από το 1946 που η απόφαση για την δολοφονία του Χρήστου Λαδά είχε παρθεί. Το αρχηγείο του ΔΣΕ καταδίκασε ερήμην του τον Λαδά σε θάνατο και ανέθεσε το δύσκολο εγχείρημα στην ΟΠΛΑ Αθήνας. Ωστόσο, ο Λαδάς δεν δολοφονήθηκε μέχρι την 1^η Μαΐου του 1948, λόγω των εξαιρετικά δύσκολων συνθηκών. Την δολοφονία ανέλαβε η ομάδα του Ευστράτιου Μουτσογιάννη.

Το Μεγάλο Σάββατο του 1948, ο Ευστράτιος Μουτσογιάννης ντυμένος σμηνίας και φέροντας 3 χειροβομβίδες μιλς. Βρέθηκε στην πλατεία Καρύτση όπου ο Λαδάς είχε μεταβεί για να εκκλησιαστεί στον Άγιο Γεώργιο. Αργότερα, ο Λαδάς εξέρχονταν της εκκλησίας και μπήκε στο αυτοκίνητό του. Εκείνη την στιγμή ο Μουτσογιάννης έριξε μέσα από την πόρτα την χειροβομβίδα και άρχισε να τρέχει μακριά. Ο Λαδάς τραυματίστηκε σοβαρά στην νεφρική χώρα , τα δύο πόδια, το δεξί χέρι και το κεφάλι, και παρά την άμεση διακομιδή του απέπνευσε στο νοσοκομείο ερυθρός σταυρός στις 22:20 το ίδιο βράδυ. Λίγες ώρες μετά την επίθεση κατά του Χρήστου Λαδά η κυβέρνηση κήρυξε στρατιωτικό νόμο. Το διάταγμα δημοσιεύθηκε σε έκτακτο φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως στο οποίο μεταξύ άλλων οριζόταν η απαγόρευση «της καθ' οιονδήποτε τρόπον δημοσιεύσεως, ανακοινώσεως ή διαδόσεως πληροφοριών ή ειδήσεων δυναμένων να εμβάλουν εις ανησυχίαν τους πολίτας». Στις 4 Μαΐου του 1948 απαγορεύτηκε η διανυκτέρευση παντός ατόμου εκτός της κατοικίας του και την ίδια μέρα τουφεκίστηκαν 24 άτομα, από τις φυλακές Αβέρωφ, στην Αθήνα και 130 στην επαρχία ως εκδίκηση για τη δολοφονία Λαδά.

Η τύχη του Μουτσογίαννη ήταν και αυτή κακή. Παρά το ότι ξεκίνησε γρήγορα να απομακρύνεται από το συμβάν, δέχτηκε τα πυρά ενός από τους σωματοφύλακες του Λαδά και τραυματίστηκε στο πόδι και την πλάτη. Ο Μουτσογιάννης απάντησε με μια ακόμη χειροβομβίδα που όμως δεν έσκασε και αργότερα πέταξε και την τρίτη σκοτώνοντας τον χωροφύλακα Αθανάσιο Πινακούλια. Λόγω του διαμπερούς του τραύματος στην πλάτη, ο Μουτσογιάννης τελικά συνελήφθηκε λίγο πιο κάτω από το σημείο της δολοφονίας.

Στις 17 Ιουνίου του 1948 ξεκίνησε η δίκη του Μουτσογιάννη και των άλλων 8 συλληφθέντων για τη δολοφονία Λαδά που πιάστηκαν μέσα στο διάστημα που μεσολάβησε. Η διαδικασία ήταν συνοπτική και στις 21 Ιουνίου βγήκε η απόφαση σύμφωνα με την οποία καταδικάστηκαν σε θάνατο 8 από τους κατηγορούμενους μεταξύ των οποίων και ο Μουτσογιάννης. Οι έξι από αυτούς εκτελέστηκαν στο Γουδί στις 25 Ιουνίου, ενώ η ποινή του Μουτσογιάννη και του άμεσου συνεργού του, Διονυσίου Καμπανίδη μετατράπηκε σε ισόβια  αφού σύμφωνα με τον αστυνομικό διευθυντή Νικόλαο Αρχιμανδρίτη «και οι δύο προέβησαν εις ομολογίας και κατά τη διάρκεια της δίκης εξέφρασαν την ειλικρινή μεταμέλειά τους για το έγκλημα, κατέκριναν την αντεθνική και εγκληματική πολιτική του ΚΚΕ και γενικώς έδωσαν σαφή δείγματα ότι έπαυσαν να πιστεύουν εις τα κομμουνιστικά κηρύγματα». Οι δύο κρατήθηκαν στις φυλακές Αβέρωφ κάτω από συνθήκες απομόνωσης και σκληρότατων μέτρων.  Ο Μουτσογιάννης αποφυλακίστηκε το 1964 οπότε και έγραψε ένα σχετικό με την δολοφονία βιβλίο.

Η επιχέιρηση Λαδά πρέπει να αναφερθεί, ότι δεν αποτελούσε μεμονομένο περιστατικό στα σχέδια του ΔΣ. Είχε ήδη αποφασιστεί και η δολοφονία του υπουργού στρατιωτικών του 1946, Πέτρου Μαυρομιχάλη, γεγονός που δεν έγινε ποτέ αφού οι συνθήκες για ένα τέτοιο χτύπημα δεν ήταν ποτέ ευνοικές. Ως ήταν αναμενόμενο ο αστικός τύπος της εποχής οργίασε σχετικά με την δολοφονία Λαδά. Δεκάδες άρθρα γράφηκαν για τους σοφέρ του Λαδά και την ηρωική τους καταδίωξη ενώ για να κεντριστεί το λαικό συναίσθημα εφευρέθηκε η είδηση ότι αυτόπτης μάρτυρας στον φόνο του πατέρα της ήταν μικρή του κόρη που έβλεπε το περιστατικό και κόντεψε να πέσει από το μπαλκόνι. Ως προς αυτά το αστυνομικό δελτίο συμβάντων δεν συμφωνεί καθώς ούτε και η μαρτυρίες περαστικών ή του ίδιου του Μουτσογιάννη.



Πρωτοσέλιδο εφημερίδας της εποχής για την δολοφονία Λαδά. Τα σχόλια είναι του ανάλογου κλίματος και ύφους...