Ο Στυλιανός Χούτας και η μάχη του Μακρυνόρους

Το Μακρυνόρος είναι μια ορεινή περιοχή που απλώνεται απο τον δρόμο της Αμφιλοχίας Αιτωλοακαρνανίας και φθάνει μέχρι και λίγο πρίν την πόλη της Άρτας. Ως τοποθεσία είναι ιδιαίτερα όμορφη. Είναι μια μεσαίου ύψους οροσειρά που φιδογυρίζει ακολουθώντας τις πολλές πτυχώσεις του δρόμου. Ο ίδος ο δρόμος είναι στενός και στα αριστερά του έχει απόκρυμνες πλαγιές που οδηγούν στην θάλασσα.

Το Μακρυνόρος είναι μια απο τις περιοχές που ο ΕΛΑΣ στην διάρκεια της Κατοχής συνήθιζε να στήνει ενέδρες σε Γερμανούς και Ιταλούς που μετέφεραν εφόδια και στρατιώτες απο την Άρτα και τα Ιωάννινα στο Αγρίνιο και την Βόνιτσα. Μιλάμε για την σημαντικότερη αρτηρία της περιοχής που χρησιμοποιείται ακόμα και μέχρι και σήμερα. Χαρακτηριστικά , στην περιοχή ο ΕΛΑΣ έχει δόσει τουλάχιστον τρείς μεγάλες μάχες σε μια απο τις οποίες σημετείχε και ο θρυλικός καπετάν Επαμεινώνδας.

Το 1943 η διοίκηση του ΕΔΕΣ αποφασίζει οτι η περιοχή είναι σημαντική και για αυτούς καθώς οι ενέδρες του ΕΛΑΣ εδώ τον βοηθούσαν να συλλέξει και πολύτιμο πολεμικό υλικό και εφόδια. Έτσι αποφασίζεται λόγω της διπλής της σπουδαιότητας απο τον ΕΔΕΣ η μάχη του Μακρυνόρους. Σε αυτό το σημείο ιατρός και επιτελής του ΕΔΕΣ Σ. Χούτας μας πληροφορεί στο βιβλίο με τα απομνημονεύματά του οτι το βράδυ της 13 - 14 Ιουλίου του 1943 οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ είχαν λάβει θέσεις στο Μακρυνόρος και χτυπήθηκαν με μια ιταλική φάλαγγα που πέρναγε απο το σημείο. Ο ίδιος ο Χούτας μιλάει για μια άρτια επιχείρηση που πέτυχε όλους τους αντικειμενικούς της σκοπούς και που επιβραβεύθηκε και απο τους Άγγλους συμμάχους. Μάλιστα αφού εξελέγει βουλευτής με την Ένωση Κέντρου ανέγειρε μνημείο στην περιοχή για να τιμήσει τους νεκρούς του ΕΔΕΣ. Η ίδια όμως η ιστορία που όπως φαίνεται παραποίησε έμελλε να τον διαψεύσει...

Την εποχή εκείνη στρατηγός του ΕΔΕΣ ήταν και ο Κομνηνός Πυρομάγλου που διατέλεσε και βουλευτής της ΕΔΑ αργότερα. Αφού ο Χούτας έγραψε την βιογραφία του ο Κ. Πυρομάγλου, που διαφωνούσε με την φιλογερμανική στάση του ΕΔΕΣ, δήλωσε τα παρακάτω: " Σχετικά με πολλα γεγονότα που αναφέρει ο κ. Χούτας στο βιβλίο του και ειδικά την μάχη του Μακρυνόρους, ένα έχω να πω, βρίσκονται μόνο στο μυαλό του κ. Χούτα και δεν συνέβησαν ποτε." Ο ίδιος ο Κ. Πυρομάγλου, στενός φίλος της οικογενείας μου, διαβεβαίωνε την ιστορική απάτη και στο ίδιο τον παππού μου υποψήφιο νομάρχη της ΕΔΑ και παλιό αντάρτη του ΕΛΑΣ.

Η πραγματικότητα σχετικά με την μάχη του Μακρυνόρους έχει ως εξής (Κ. Πυρομάγλου):

Ο Ζέρβας είχε όντως αποφασίσει να δώσει μια μάχη στην περιοχή του Μακρυνόρους και την ανάθεσε στον στρατηγό Χούτα. Ο Χούτας δείχνοντας απροθυμία διέταξε τους άνδρες του να μεταφερθούν στον χώρο και να καταλάβουν θέσεις στα υψώματα. Η ίταλική φάλαγγα που διέσχησε το Μακρυνόρος ήταν όμως μεγαλύτερη του αναμενόμενου και έτσι οι δυνάμεις του Χούτα ρίξαν κυριολεκτικά δυο-τρεις διάσπαρτες τουφεκιές και αποχώρησαν, αργότερα ο Χούτας όταν ρώτησε τον ομαδάρχη του για το πόσους Ιταλούς σκοτώσανε και εκείνος του απάντησε "κανέναν" εξοργήσθηκε και του χαστούκισε στο πρόσωπο.

Χαρακτηριστικά αναφέρω οτι τα "παλικάρια" του Χούτα ήταν τόσο γενναία που όταν ο ΕΛΑΣ το 1944 εκστράτευσε εναντίον τους όλη η διοίκηση τους πανικοβλήθηκε σε τέτοιο βαθμο που εγκατέλειψε ακόμα και την ηπειρωτική Ελλάδα και πέρασε στην Κέρκυρα. Όταν αργότερα οι κατσαπλίαδες του Ζέρβα γύρισαν στα χωρία του Βάλτου με τον εμφύλιο και τρομοκρατούσαν και καταπίεζαν τον λαό , ο ίδιος ο λαός του Βάλτου τους κόλλησε το κοροιδευτικό ψευδώνυμο "Τα παιδιά της Κέρκυρας".

Ένα απο αυτά τα παιδιά ήταν και ο συχωριανός μου Στάθης Φίλος γυρνώντας πίσω, πήρε τα δύο του αδέλφια και επιχείρησε να ξυλοκοπήσει τον παππού μου που μόλις είχε έρθει απο το βουνό. Εκείνος πάντα κουβάλαγε μαζί του κάποιο πιστόλι, αλλά εκείνο το βράδυ κρατούσε μια "μιλς", την έβγαλε απο την τσέπη του και τους είπε ήρεμα " Εάν θέλετε έρχεστε κατά δω και πάμε όλοι μαζί" (εννοούσε στον τάφο). Εκείνοι εξαφανίσθηκαν και δεν τον πλησίασαν ποτέ απο τότε.