Η σχολή Μεσαίων Υγειονομικών Στελεχών του ΔΣΕ

Είναι ευρύτερα γνωστή η τιτάνια προσπάθεια του ΔΣΕ και των γιατρών του Πέτρου Κόκκαλη, Επαμεινώνδα Σακελλαρίου, Νίκου Κουκουλιού, Θανάση Καράμπαμπα και άλλων να οργανώσουν, ήδη από τις αρχές του 1947, μια ενιαία υγειονομική υπηρεσία που θα παρείχε στο Δημοκρατικό Στρατό και στην ΠΔΚ, όχι μόνο τη δυνατότητα να φροντίζει τους τραυματίες των μαχών, αλλά να προσφέρει και πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια ιατρική φροντίδα στα χωριά του χώρου που κατείχε. 

Εντός της γενικευμένης αυτής προσπάθειας, η ΠΔΚ και το ΓΑ του ΔΣΕ οργάνωσε και λειτούργησε τη Σχολή Μεσαίων Υγειονομικών Στελεχών (ΜΥΣ), για την οποία ελάχιστα έχουν γραφεί ή διερευνηθεί. 

Η Σχολή Μεσαίων Υγειονομικών Στελεχών ιδρύθηκε στις αρχές του 1948, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έλλειψη γιατρών και νοσοκόμων. Τα ΜΥΣ ήταν ένας παντελώς νέος θεσμός για την Ελλάδα και το κίνημα, οι καταβολές του οποίου εντοπίζονται στα πρώτα μεταπολεμικά έτη της Σοβιετικής Ένωσης. Στην ΕΣΣΔ, τα μεγάλα κενά που δημιούργησε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος σε υγειονομικό προσωπικό καλύφθηκαν άμεσα και πρωταρχικά από τα ΜΥΣ. Η σχολή των σοβιετικών ΜΥΣ διαρκούσε τρία χρόνια και το δίπλωμα που χορηγούταν ήταν κάτι ανάμεσα σε αυτό του παθολόγου ιατρού και του νοσηλευτή. Στα ΜΥΣ επιτρεπόταν η χρήση στηθοσκοπίου και η συνταγογράφηση ορισμένων ιατρικών συνταγών και φαρμάκων. Απουσία ιατρού, τα ΜΥΣ είχαν την άδεια διενέργειας θεραπειών.

Στα ΜΥΣ του Δημοκρατικού Στρατού, η σπουδές διαρκούσαν για 5 μήνες και η διδακτέα ύλη αφορούσε κυρίως την αντιμετώπιση του τραυματισμένου μαχητή και μαχήτριας. Κατά το διάστημα της εκπαίδευσής τους, τα ΜΥΣ εργάζονταν και σε συνεργεία κατασκευής θαλάμων-αμπριών για τους τραυματίες, έπαιρναν μέρος σε μάχες ως μαχητές και ως νοσοκόμοι και ήταν υπεύθυνοι για τη συγκρότηση πρόχειρων σταθμών επίδεσης και προώθησης των τραυματιών.

Η σχολή των ΜΥΣ στεγαζόταν κοντά στο Ορεινό Χειρουργείο του ΔΣΕ στο Βίτσι, σε εγκαταστάσεις καταφύγια που είχαν κατασκευαστεί από τους ίδιους τους μαθητευόμενους. Διευθυντής της σχολής υπήρξε ο εξαίρετος γιατρός Νίκος Μαγκάκης, ειδικός στην παθολογία και την ανατομία. Στη σχολή δίδασκαν οι περισσότεροι γιατροί του ΔΣΕ Βορείου Ελλάδας, κυρίως όσοι υπηρετούσαν στο Ορεινό Χειρουργείο, όπως ο Επαμεινώντας Σακελλαρίου και η Β. Κριτσίκη. 

Κοντά στη σχολή των ΜΥΣ λειτουργούσε και η Σχολή Νοσοκόμων του ΔΣΕ, που είχε ιδρυθεί αρκετά νωρίτερα. 

Από τη  σχολή των ΜΥΣ αποφοίτησαν 150 στελέχη σε δύο σειρές και έλαβαν το βαθμό του ανθυπολοχαγού της Υγειονομικής Υπηρεσίας του ΔΣΕ. 

Στην περίοδο ομαλής της λειτουργίας, η σχολή ΜΥΣ εκπαίδευε 65-75 στελέχη, τα οποία παρακολουθούσαν και εργαστηριακά μαθήματα στο Ορεινό Χειρουργείο του Βίτσι. Κατά τα μέσα του 1949, που οι συγκρούσεις στο Γράμμο εντάθηκαν, τα στελέχη των ΜΥΣ εντάχθηκαν είτε στο βασικό κορμό της υγειονομικής υπηρεσίας του ΔΣΕ, είτε τοποθετήθηκαν σε τμήματα πρώτης γραμμής, στο μέτωπο του Γράμμου και του Βίτσι. 

Κατά τον Σακελλαρίου, οι άνδρες και οι γυναίκες της σχολής εργάστηκαν, αλλά και πολέμησαν με μεγάλη αυταπάρνηση και αυτοθυσία. Πολλοί από αυτούς σκοτώθηκαν στις μάχες του Εμφυλίου, ενώ άλλοι κατόρθωσαν να περάσουν στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού. Ορισμένοι συνέχισαν να σπουδάζουν την Ιατρικοί και έγιναν γιατροί στις διάφορες σοβιετικές δημοκρατίες. 

Αρχείο ΚΚΕ, Απόστολος Μουσούρης: Επίδεση τραυματία μαχητή του ΔΣΕ από νοσοκόμα.