Η μάχη της Πόρτας - 8 και 9 Ιουνίου 1943

"Γαμώ την Ιταλία σας και την μαμά σας" ήταν η απάντηση ενός απλού αντάρτη του ΕΛΑΣ στις κραυγές των υποχωρούντων Ιταλών στην μάχη της Πόρτας, στις 8 και 9 Ιουνίου 1943. Η μάχη είναι θρυλική όχι μόνο γιατί 250 περίπου ΕΛΑΣίτες, με αρχηγούς τους Ζαρογιάννη και Μπουκουβάλα σταμάτησαν 4500 πάνοπλους Ιταλούς, ούτε επειδή σήμανε την αρχή του τέλους της Ιταλικής κατοχής. Είναι επίσης και η πρώτη εκ παρατάξεως μάχη που έδωσε ο ΕΛΑΣ, και μάλιστα επί διήμερο. 

Στη μάχη της Πόρτας 150 μόνιμοι ΕΛΑΣίτες με 80-90 εφεδρικούς αντιμετώπισαν 4500-5000 Ιταλούς με βαρύ οπλισμό, ιππικό και τη συνδρομή της αεροπορίας.

Ας δούμε τα γεγονότα όμως από την αρχή...


Ιστορικό πλαίσιο

Στης 6 Απριλίου του 1943 οι καταχτητές αλλάζουν και τον δεύτερο κατοχικό  Πρωθυπουργό τον καθηγητή Λογοθετόπουλο και Βάζουν στην θέση του τον Ιωάννη Ράλλη. Η αλλαγή αυτή έγινε γιατί ο Λογοθετόπουλος δεν μπόρεσε να περιορίσει την εξάπλωση της Αντίστασης του Ελληνικού λαού δεν μπόρεσε να μειώσει την ανάπτυξη των Ανταρτών. Ερχόμενος ο Ράλλης στη εξουσία, σαν παλαιοκομματικός που ήταν, νόμιζε πως ήξερε πώς να κουμαντάρει τούτο το λαό.  Έφτιαξε λοιπόν μια προκήρυξη και την έριξε σε όλη την Ελλάδα, η ποία έλεγε.  Όλοι οι ένοπλοι αντάρτες να παραδώσουν τον οπλισμό τους και να γυρίσουν στα χωριά τους χωρίς πρόβλημα. Και το τελεσίγραφο θα ίσχυε μέχρι 20 Μαΐου.

Μετά την ημερομηνία αυτή θα γίνονταν παντού εκκαθαριστικές επιχειρήσεις

Συγκέντρωση των υπευθύνων του ΕΑΜ στη Πόρτα

Στις 17 Μαΐου του 1943 συγκεντρώθηκε για πρώτη φορά όλο το Στρατηγείο της Θεσσαλίας στην Ελεύθερη Πόρτα Τρικάλων και πάρθηκαν αποφάσεις αντιμετώπισης της κατάστασης που είχε δημιουργηθεί μια και σε τρεις ημέρες έληγε η προθεσμία αμνηστίας από την Κυβέρνηση Ιωάννη Ράλλη.

Πήραν μέρος ο Κώστας Καραγιώργης

Γραμματέας γραφείου Περιοχής Θεσσαλίας του Κ.Κ.Ε.

Ο ταγματάρχης μηχανικού Δημήτρης Μπαλλής,

Ο υπολοχαγός πεζικού Τρωϊάνος Ιερώνυμος «Αντώνης Καρατζάς».

Ο β’ Γραμματέας του ΕΑΜ Θεσσαλίας Χρήστος

Ο δημοσιογράφος Ρίζος Μπόκοτας

και τα στελέχη των Αντάρτικων δυνάμεων Κόζιακα και Αγράφων.

Στην Πόρτα ανακοινώθηκε  η απόφαση της Κ. Ε. του ΕΛΑΣ να συμπτυχθούν

οι αντάρτες Θεσσαλίας προς Σμόλικα, και πράγματι έτσι έγινε.

Άρχισαν να ανεβαίνουν τα βουνά της Πίνδου οι τοπικές ομάδες, και όσο οι πρώτες ομάδες προχωρούσαν οι άλλες που ακολουθούσαν από τον κάμπο και τα άλλα ανατολικά μέρη της Θεσσαλίας τους αντικαθιστούν.

Οι τελευταίες ομάδες που έφτασαν ήταν τα δύο συγκροτήματα του Υπαρχηγείου Κισσάβου και το συγκρότημα Πηλίου.

Ο Δημήτρης Μπαλλής που ήταν υπεύθυνος για την προώθηση των τμημάτωνΕίδε ότι άφηνε ακάλυπτους και απροστάτευτους τους κατοίκους της περιοχής. και έστειλε συνδέσμους με τη σύμφωνη γνώμη του Κώστα Καραγιώργη υπεύθυνου Θεσσαλίας να σταματήσουν τα τμήματα αυτά όπου βρίσκονταν, για την προστασία των χωρικών της περιοχής μια και τα άλλα είχαν προχωρήσει.

Το μέρος όμως ήταν άγνωστο στον «Καβαλάρη». έπρεπε να μείνει να κάνει αναγνώριση εδάφους, Μαζί του σαν ποιο κατάλληλος ο καπετάνιος Μίμης Μπουκουβάλας. που ήταν μέλος του Αρχηγείου Θεσσαλίας.

Οι δυο τους αφού έκαναν την αναγνώριση καθόρισαν και τις θέσεις αμύνης φτιάχνοντας ορύγματα. 15 ημέρες πριν την επίθεση.

Τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου οι Ιταλοί, μετέφεραν στα Τρίκαλα μεγάλες  μονάδες πεζικού και συνεργατών τους, όπως το τμήμα Λεγεωνάριων.

Επιτάσσουν από την πόλη και τα χωριά, φορτηγά και ζώα.

Γίνονταν Φανερό πια, πως ετοιμάζονταν για επίθεση εναντίων των Ανταρτών.

Όμως που θα γίνονταν η επίθεση;

Στα στενά Μουζακίου, Πόρτας;

προς Καλαμπάκα, Μέτσοβο;

ή προς Καλαμπάκα, Γρεβενά, Δεσκάτη;

Όμως όλοι και για όλα ήταν έτοιμοι, είχαν σηκώσει τις κεραίες τους και περίμεναν.

Ο ΕΛΑΣ είχε αναπτύξει τηλεφωνικό δίκτυο μέσα στα χωριά κι’ έχοντας πλησιάσει και την Πόλη, ακόμα είχαν συνδέσμους παντού μέσα και έξω από την Πόλη και τα νέα κυκλοφορούσαν γρήγορα.


Ο στόχος των Ιταλών αναγνωρίζεται


Μόνο την νύχτα 7 προς 8 Ιουνίου φάνηκε πια θα ήταν η περιοχή που θα άρχιζαν τις εκκαθαρίσεις τους οι Ιταλοί. ήταν τα στενά της Πόρτας. Ο τηλεφωνητής της Μικρής Πουλιάνας, που πήρε τα στοιχεία από τους συνδέσμους ειδοποιούσε την διοίκηση ότι πολλοί Ιταλοί με αυτοκίνητα και μοτοσικλετιστές έμπαινα στο χωριό. Είχε αρχίσει η μεταφορά δι’ αυτοκινήτων του Ιταλικού στρατού. Ύστερα από λίγα λεπτά επανέλαβε «Παίρνω το ακουστικό και πηδώ από το παράθυρο γιατί έρχονται στο σπίτι. Τις  κινήσεις των ανταρτών και των στελεχών του Ε Α Μ της παρακολουθεί και ο Επιτελικός Συνταγματάρχης  Μηχανικού Δημ. Πετρουλάκης από την Τσαγκαράδα Πηλίου που είχε φτάσει αυτές τι ημέρες στην Πόρτα.

Θέλει τώρα που ανέλαβε Αρχηγός στον ΕΛΑΣ ο Σαράφης  να προσχωρήσει και ο ίδιος και να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον απελευθερωτικό αγώνα του λαού.

Παρακολουθεί τις εργασίες των ανταρτών του ΕΛΑΣ. Βρίσκει και συμβουλεύει τους Καπετάνιους Μίμη Μπουκουβάλα και Πηλιορείτη Τους Αξιωματικούς, Ίλαρχο Γιώργο Ζαρογιάννη, και τον υπολοχαγό Γιώργο Νικήτα.

Και τους λέει δεν είναι σωστό να περάσει ο εχθρός αμαχητί, από τέτοιες κακοτοπιές. Εκείνοι και με τις συμβουλές του Συνταγματάρχη Πετρουλάκη που πήρε και ο ίδιος μέρος στις επιχειρήσεις σαν επιτελής. Νιώθουν ακόμα ποιο έτοιμοι να κάνουν το καθήκον τους. Θα πολεμήσουν τώρα για πρώτη φορά σαν τακτικός στρατός με οργανωμένο σχέδιο εναντίον, ενός πολυπληθέστερου και καλύτερα εξοπλισμένου εχθρού όπως τους ήταν γνωστό. Αφού λοιπόν πήραν τις πληροφορίες.

Δόθηκε διαταγή της κατάληψης των προκαθορισμένων θέσεων και περίμεναν.

Οι κάτοικοι της Πόρτας οι κάτοικοι του Μουζακιού και των γύρω χωριών δεν  ειδοποιήθηκαν για την εμφάνιση του εχθρού γιατί ενώ δεν διέτρεχαν κίνδυνο αφού οι γραμμές άμυνας βρίσκονταν αρκετά πιο μπροστά από τα σπίτια τους υπήρχε η περίπτωση να πανικοβληθούν μέσα στην νύχτα και ίσως είχε επίδραση αρνητική στη εξέλιξη της επιχείρησης.

Ο Σαράφης που είχε αναλάβει την στρατιωτική διοίκηση του ΕΛΑΣ από τις 19 του Μάη τώρα πήγαινε από το Κουρνέσι στην Βιτσίστα Είχε στείλει τον Λοχαγό Κατσόγιαννο να πάρει πληροφορίες για τα συμβάντα στην Πόρτα. Ο λοχαγός Κατσόγιαννος, πήγε και είχε γυρίσει στα Κούτσαινα τον βρίσκει τηλεφωνικά το Σαράφη να έχει φτάσει στην Βιτσίστα και να μένει   στα Σακέϊκα τον πληροφόρησε πως μεγάλες Ιταλικές δυνάμεις  πεζικού, ιππικού, πυροβολικού, με συνοδεία αεροπλάνων χτυπούσαν τα τμήματα μας στην Πόρτα και το Μουζάκι και χρειάζονταν πολεμοφόδια. Έστειλε αγγελιοφόρο ο Σαράφης αμέσως  στον Εντυ Μάγιερ που ήταν στα Θοδώριανα να στείλει πυρομαχικά, όπως είχε υποχρέωση, που όμως δεν έστειλε.


Οι αντάρτες


Οι δυνάμεις των δύο συγκροτημάτων Κισσάβου και Πηλίου ήταν περίπου 150 άνδρες, Χωρισμένοι σε 14 ομάδες. Ο Μίμης Μπουκουβάλας που ήταν ο Καπετάνιος στην μάχη αυτή αναφέρει 130 αντάρτες.

Την συνδιοίκηση των συγκροτημάτων Κισσάβου και Πηλίου την έχουν

ο «Καβαλάρης». Ίλαρχος Γιώργος Ζαρογιάννης

και ο Καπετάνιος «Μίμης Μπουκουβάλας» Δημήτρης Τάσος

Οι  8 από αυτές υπερασπίζονταν τα στενά της Πόρτας.

Οι 6 από αυτές τις ομάδες υπερασπίζονταν τα στενά του Μουζακίου και την διοίκηση την έχει ο καπετάνιος «Πηλιορείτης» Πέτρος Κουφοδήμος.

Μια ομάδα 50 ατόμων Αγραφιωτών με Καπετάνιο τον ενωμοτάρχη Φασούλα, που εκείνη την ημέρα έκαιγε στον πυρετό, που όταν χρειάστηκε προστάτεψε τους αντάρτες από την πλευρά του Ντούσικο. με ξεχωριστή παλικαριά και ηρωισμό. Αυτός και η ομάδα του στην απεμπλοκή των δυνάμεων μας στην υποχώρηση.

Ακόμα σαν εφεδρεία είναι από την πλευρά των Αγράφων ο έφεδρος υπολοχαγός Περικλής Παπαδημητρίου «Ίταμος».

Σύνολο 250 περίπου αντάρτες μαχητές.

Ο οπλισμός των ανταρτών δεν έχει καμία ομοιομορφία μεταξύ τους. Υπήρχαν όπλα ακόμα και από τον 1ο Παγκόσμιο πόλεμο. άλλα από μαχητές του 22  και άλλα από τους αγωνιστές του Αλβανικού Μετώπου που τα έκρυψαν για την ποθούμενη ώρα. , άλλοι έχουν μάλινχερ Ελληνικά άλλοι Βουλγάρικα, Γερμανικά, Αγγλικά, Ιταλικά, γκράδες, λεμπέλ, Ότι είχε κριμένο ο καθένας στο σπίτι του από προηγούμενους πολέμους και όλοι με λίγες σφαίρες 15 σχεδόν ο καθένας. Εκτός από τον ατομικό οπλισμό, όπλα, αυτόματα, και οπλοπολυβόλα. Τα μόνα βαριά όπλα που υπάρχουν είναι 2 Πολυβόλα Χότσκις και ένας ομαδικός Ιταλικός όλμος όμως χωρίς το σκοπευτικό όργανο. Το ένα πολυβόλο και ο Όλμος δόθηκαν στο Υπαρχηγείου Κισσάβου για την άμυνα της Πόρτας, Και το άλλο Πολυβόλο για την άμυνα των στενών Μουζακίου.

Τα οπλοπολυβόλα και τα αυτόματα είχαν μόνο 300 σφαίρες δηλαδή για λίγα μόνο λεπτά. Τα πολυβόλα χάρη στον οπλουργό  στο συνεργείο οπλοδιορθωτών, Κώστα Αλεξάνδρου από την Κερασιά Πηλίου, που διόρθωσε 3.500 φυσίγγια Γερμανικά τα οποία κόντυνε κατά δύο χιλιοστά για να κάνουν στα Πολυβόλα Χότσκις. Ο όλμος που του έλειπε το σκοπευτικό όργανο είχε 36 βλήματα τα 6 από αυτά έπαθαν αφλογιστία και επισκευάσθηκαν κατά την ώρα της μάχης. Με αυτά τα δεδομένα περιμένουν να αντιμετωπίσουν. Τον εξοπλισμένο και πολυπληθή Ιταλικό στρατό.


Οι Ιταλοί


Οι δυνάμεις των Ιταλών που τη νύχτα 7 προς 8 του μηνός μεταφέρθηκαν στο Γορτζή σαν έδρα κατά τον Δημήτρη Μπαλλή ή στο Μπελέτσι κατά Μίμη Μπουκουβάλα με αυτοκίνητα ήταν οι εξής: Δύο τάγματα πεζικού, δύο επιλαρχίες του συντάγματος Ιππικού της Αόστης, μία πεδινή πυροβολαρχία, 2 λόχοι Λεγεωνάριων, 4 βομβαρδιστικά αεροπλάνα, και 1 αεροπλάνο αναγνωρίσεως και μοτοσικλετιστές

Σύνολο μαχητών 4.500  Την διοίκηση έχει ο Συνταγματάρχης Ιππικού Μπέρτι

Όλα ήταν έτοιμα. Σε λίγο θα άρχιζε η μάχη.



Η μάχη


Τα πρώτα πυρά άρχισαν στις πεντέμισι το πρωί από την ομάδα του Πηλίου που ήταν στα υψώματα κοντά στο Μπελέτσι προς τα στενά Μουζακίου.

Εναντίον του Ιταλικού πεζικού που προχωρούσε στην κατεύθυνσή τους.

Το ιππικό και οι μοτοσικλετιστές πλησιάζουν προς τα τμήματα της Πόρτας έχουν πάρει διαταγή από τον Καπετάνιο Μπουκουβάλα να μην χτυπήσει κανείς αν δεν αρχίσει πρώτα το πολυβόλο. Οι Ιππείς πλησίαζαν καλπάζοντας. οι μοτοσικλετιστές προς τον κεντρικό τομέα. Φτάνουν στα πεντακόσια, τα τετρακόσια, τα τριακόσια μέτρα και το πολυβόλο τίποτα αδημονούν με το δάχτυλο στην σκανδάλη οι αγωνιστές αν τους αφήσουν να πλησιάσουν περισσότερο θα προστατεύονταν από τους ξερότοιχους των χωραφιών . Μόλις μπήκαν στην ακτίνα βολής του πολυβόλου. Το πολυβόλο αναπήδησε και οι σφαίρες του ψαχούλευαν τα κορμιά των ιππέων που έτρεχαν μπροστά, τα άλογα γύριζαν πίσω χωρίς τους αναβάτες τους, που έπεσαν νεκροί. Άλλες μονάδες πεζικού ενίσχυσαν τα προηγούμενα Ιταλικά τμήματα, η μάχη γενικεύτηκε, σειρά έχουν τώρα και τα οπλοπολυβόλα, τα αυτόματα, τα όπλα. Άρχισαν να ξεθαρρεύουν και οι αντάρτες. Όταν οι Ιταλοί οπισθοχώρησαν  άτακτα να ανασυνταχτούν. τα αφηνιασμένα άλογα πέφτουν πάνω στο πεζικό ποδοπατώντας δεκάδες. Επικρατεί πανικός. Οι αντάρτες αρχίζουν να φωνάζουν και να προκαλούν τους Ιταλούς σε σημείο που οι επικεφαλής δεν μπορούν καλά καλά να τους κρατήσουν στην θέση τους, άρχισαν μερικοί να τραγουδούν.

Σε όλα αυτά μόνο ο όλμος των ανταρτών δεν έχει ευστοχία. Ο Πυλαίας που είναι αρχηγός του στοιχείου δεν μπορούσε να κατευθύνει τις βολές με ευστοχία χωρίς το σκοπευτικό όργανο και δεν υπήρχαν και βλήματα για δοκιμαστικές βολές. Τότε αναλαμβάνει ο υπολοχαγός Γιώργος Νικήτας τον όλμο, τον «μοναχογιό» όπως τον είχαν βαφτίσει γιατί ήταν ο μοναδικός τους, και από εκείνη την στιγμή οι βολές του κάνουν μεγάλη ζημιά στους συγκεντρωμένους Ιταλούς. Οι αντάρτες βρήκαν το κόλπο του να μετακινούν από μέρος σε μέρος τον όλμο για να ρίχνει βολές έτσι που οι Ιταλοί να νομίζουν ότι υπάρχουν πολλοί όλμοι.

Στις 12 και 30 τραυματίζεται ο Πηλιορείτης από θραύσμα βλήματος σε λίγο τραυματίζεται και ο αντάρτης Δερβίσης.

Έμεινε ο Πηλιορείτης όμως να διευθύνει την μάχη ως το απόγευμα που τον αντικατέστησε ο έφεδρος υπολοχαγός Ιωάννης Κατσαντώνης από την Πιαλεία.

Κατά το μεσημέρι στον τομέα της Πόρτας, οι Ιταλοί υποχώρησαν και άφησαν ένα τμήμα με 40 άνδρες. Ομάδα ανταρτών σύρθηκαν μέσα στις σταριές και τους ξερότοιχους των χωραφιών αιφνιδίασαν τον εχθρό.

Τον έδιωξαν και πήραν μέρος του οπλισμού τους.

Όλη την ημέρα αυτή ο εχθρός δεν μπόρεσε να πλησιάσει τις θέσεις των ανταρτών και αποσύρθηκε για το βράδυ στο Μπελέτσι. Το μόνο που πέτυχαν ήταν στην πλευρά του Μουζακίου, που έσπασε την άμυνα, να μπούνε στο Μουζάκι και να το λεηλατήσουν.

Όταν βράδιασε γύρισαν από φόβο στο Μπελέτσι για να περάσουν τη νύχτα. Έτσι τέλειωσε η πρώτη ημέρα.


Τη νύχτα


Ο καπετάνιος Μπουκουβάλας αναφέρει στο βιβλίο του:

"Η πρώτη νύχτα μας βρίσκει κοντά – κοντά μέσα στους μπαξέδες της Πόρτας. Με τρεις τραυματίες και είκοσι νεκρούς στο Μουζάκι και τον βιασμό και το σφάξιμο μιας 17χρονης ΕΠΟΝίτισας. Μοιράζουμε φαΐ στους αντάρτες και πέρασα από όλους τους μαχητές. Ήταν κουρασμένοι αλλά χαρούμενοι για την επιτυχία τους.

Μίλησε ο Μπουκουβάλας στον καπετάνιο Κατσαντώνη να πιάσει τα υψώματα του Μουζακίου προς Πορτή. Υπάρχει ανάγκη να μην αφήσουμε τους Ιταλούς σε ησυχία απόψε.

Ο Μπουκουβάλας πλησιάζει από την ομάδα του Κισσάβου έναν ατρόμητο αντάρτη τον «Περονόσπορο». Πρόκειται για τον Μποροζίκα από το Μακρυχώρι της Λάρισας αγρότη, του λέει:

– Πας εγχείρημα;  
– Πάω καπετάνιε,

Παίρνει μαζί του 5-6 αντάρτες εθελοντές Κισσαβίτες.

Δεν αργούν να γυρίσουν, κουβαλάει ο Περονόσπορος στον ώμο έναν ολμίσκο και οι υπόλοιποι φορτωμένοι πυρομαχικά. Τον βλέπει και τον ρωτάει ο Μπουκουβάλας τι έγινε Περονόσπορε; Τι έγινε; Να κόψαμε ένα φυλάκιο και πετούν σωρό τα λάφυρα.

Άλλη μία περίπολος ανταρτών βρήκε πάνω σε μια γκορτσιά δυο Λεγεωνάριους να παρακολουθούν τις κινήσεις των ανταρτών, τους χτύπησαν με αραιά πυρά και τους σκότωσαν.

Μέσα στα στάρια υπήρχαν νεκροί Ιταλοί, οι περίπολοι των ανταρτών, πήραν τα πυρομαχικά και τον οπλισμό τους για να τα χρησιμοποιήσουν την άλλη μέρα στη μάχη εναντίων των συμπατριωτών τους."


Η δεύτερη μέρα της μάχης


Ξημέρωσε η 9η του Ιούνη οι Ιταλοί όπως αναμένονταν πολλαπλασιάστηκαν.  Οι δυνάμεις τους  από τις 9 η ώρα χτυπούν πρώτα με το πυροβολικό, βομβαρδίζουν τα αεροπλάνα, αναπτύσσεται και το Ιππικό, μάχη σκληρή, χαλασμός από πυρά, εκρήξεις και βλήματα. Το πολυβόλο του "Φλόγα" που είχε τοποθετηθεί έξω από το χωριό τους θερίζει. Σπάζει η επίθεση των Ιταλών. Συμπτύσσονται και αρχίζουν να βομβαρδίζουν και να πολυβολούν. Ένα ιταλικό αεροπλάνο πετάει πάνω από το Μπελέτσι. Προσγειώνεται και κατεβαίνει ο Ιταλός Μέραρχος από την Λάρισα να ενημερωθεί επί τόπου για το τι συμβαίνει και για το γιατί τόσος στρατός, τόσες δυνάμεις δεν έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Πλησιάζει το μεσημέρι. Πολλά ιταλικά αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες κινούνται βιαστικά. Κάτι τώρα ετοίμαζαν πλαγιοκόπηση των τμημάτων του ΕΛΑΣ.  Προώθησαν ένα τάγμα προς την μεριά του Ντούσικου εκεί το μέρος το κρατούσε ο Ενωμοτάρχης Αποστόλης Φασούλας με 50 αντάρτες προστατεύοντας τους μαχητές  της Πόρτας. Το τμήμα του Φασούλα δεν υποχωρεί αλλά χτυπάει τους Ιταλούς και προστατεύει τους άλλους αντάρτες που αγωνίζονται στα στενά. Αναβαίνει προς το Μοναστήρι κι επικοινωνεί με τον καπετάνιο Μπουκουβάλα και τον ενημερώνει για την πίεση που δέχεται και πως καίνε το Ντούσικο. Από το μέρος του Μουζακίου οι αγωνιστές τραβήχτηκαν προς τα υψώματα να φυλάξουν τα νότα.

Οι Ιταλοί με  διαταγές του συνταγματάρχη Μπέρτι καίνε και καταστρέφουν το Μουζάκι, τη Σκλάταινα, την Βατσινιά, την Πορτή και το χάνι του Αηγιάννη στο Ροπωτό. "Καπνός,  παντού καπνός"  γράφει ο Μίμης Μπουκουβάλας. Δίνεται διαταγή σιγά σιγά να αποσυρθούν οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ προς το Δραμίζι και την Τύρνα. Υπάρχει απόφαση περνώντας οι μαχητές την γέφυρα Κονδύλι στον Πορταϊκό να την ανατινάξουν. Ομάδα σαμποτέρ του ΕΛΑΣ την έχει ήδη παγιδεύσει με εκρηκτικά.

Όταν τα τμήματα των ανταρτών μαζί με πολίτες από τα παραπάνω χωριά την περάσουν, η γέφυρα ανατινάζεται. Ήταν 17 και 30 η ώρα όταν μέρος την γέφυρας τινάχτηκε στον αέρα κάνοντας εκείνο τον εκκωφαντικό θόρυβο της έκρηξης, πολλαπλασιάζοντας τον ήχο που αντιλαλώντας στις χαράδρες του Ίταμου και του Κόζιακα ακούγεται φοβερή.


Από το σημείο αυτό και μετά, οι Ιταλοί δεν προχώρησαν. Είχαν ήδη 300- 400 νεκρούς και περίπου διπλάσιους τραυματίες. Την επομένη, οι Ιταλοί μάζεψαν τους νεκρούς τους και έφυγαν. Τις επόμενες 2 ημέρες η ομάδα του "Ιταμού" παρακολουθούσε τους Ιταλούς και τους παρενοχλούσε αποτρέποντάς τους από το να περάσουν στον ορεινό όγκο της περιοχής.

Όπως κάθε χρόνο, ο Δήμος Πύλης θα τιμήσει την Κυριακή αυτήν την μάχη. 

Το παρακάτω βίντεο είναι του Μίμη Οικονόμου, το οποίο δημιουργήθηκε για λογαριασμό του Δήμου Πύλης.

Η μάχη της Πόρτας