Η απόδραση από τα Βούρλα 1955

Βρισκόμαστε στα μέσα του Καλοκαιριού του 1955. Λίγα χρόνια μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου οι φυλακές της χώρας μας είναι ακόμη γεμάτες από χιλιάδες κομμουνιστές αγωνιστές και οι θανατικές καταδίκες συνεχίζονται.

Στις 17 του Ιούλη γίνεται από τις φυλακές των Βούρλων στον Πειραιά, που είναι υψίστης ασφαλείας και πολύ καλά φρουρούμενη, η πιο μεγάλη, συναρπαστική και πιο μυθιστορηματική απόδραση όλων των εποχών στην Ελλάδα.

Είκοσι επτά βαρυποινίτες κομμουνιστές δραπετεύουν μέρα μεσημέρι και η είδηση ταρακουνάει όλη την Ελλάδα. Ένας ανθρώπινος συλλογικός άθλος και ένα γερό ράπισμα σε κάθε μορφή τυραννίας και αυθαιρεσίας. Μίλησε για μια ακόμη φορά η αδάμαστη ψυχή των κομμουνιστών.

Οι προετοιμασίες για την απόδραση είχαν αρχίσει από τον Μάρτιο. Προέβλεπαν το τρύπημα του πατώματος στο κελί 13 των φυλακών κάθετα και σε συνέχεια την άνοιξη σύραγγας κάτω από τα θεμέλια της φυλακής, κάτω από το κατάστρωμα της οδού Δογάνης και την έξοδο στο εργοστάσιο λουλακιού της Ντεστρέ απέναντι από τις φυλακές. Τις απαραίτητες μετρήσεις και πληροφορίες τις έδωσαν οι αρραβωνιαστικές δύο κρατουμένων κομμουνιστών.

Οι φυλακισμένοι ξεκίνησαν από το σκάψιμο ενός λάκκου βάθους δύο μέτρων κοντά στον εξωτερικό τοίχο του κελιού 13. Ακολούθως έσκαψαν μια σήραγγα μήκους 17,5 περίπου μέτρων με κλίση προς τα πάνω, ώστε να συναντήσει το κατάλληλο σημείο που ήταν το λουτρό του εργοστασίου. Έτσι μετά από εργασίες μηνών βγήκαν πράγματι στο σημείο που είχαν προγραμματίσει φορώντας πιτζάμες πάνω από τα καλά τους ρούχα, για να μην τα λερώσουν … και μην τους είδατε! Τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν ήταν πολλά, από την εξαφάνιση των μπαζών, την υποστήλωση και ηλεκτροφώτιση της σήραγγας μέχρι τον εξαερισμό της, αλλά τελικά όλα λύθηκαν με τη συλλογική δουλειά.

Μετά την απόδραση επιβάλλεται λογοκρισία στις εφημερίδες και ένα ανθρωποκυνηγητό αρχίζει σε όλη την Ελλάδα. Ραδιοφωνικό απόσπασμα της εποχής εκείνης αναφέρει:

«Η θρασυτάτη δραπέτευσις των 27 κομμουνιστών προκαλεί γενικήν κινητοποίησιν. Εικοσιτρείς χιλιάδες αστυνομικοί αναζητούν τους ερυθρούς δραπέτας. Ενώ τα σύνορα προς τας χώρας του παραπετάσματος ελέγχονται αυστηρώς, μονάδες του Στόλου και της Βασιλικής Αεροπορίας ερευνούν την θαλάσσιαν περιοχήν από του Σαρωνικού μέχρι της Κρήτης. Εγένοντο συλλήψεις υπόπτων ενώ ανακοινώθηκε η επικήρυξις των ληστών, με χρηματική αμοιβή από 5.000 έως 30.000 δραχμές δια τον φόνον ή τη σύλληψην ή την αποτελεσματικήν κατάδειξίν τους εις τας αρμοδίας Αρχάς.»

Στην εβδομαδιαία εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» της εποχής εκείνης διαβάζουμε:

«Μια έντεχνος, μυθιστορηματική, δραματική, περιπετειώδης, καταπληκτική, ομαδική δραπέτευσις εγκαθείρκτων στελεχών του Κ.Κ.Ε. έλαβε χώραν εις τον Πειραιά. Δεν είναι η πρώτη. Προηγήθηκαν άλλαι, φυσικά ολιγώτερον μυθιστορηματικαί και με ολιγώτερα πρόσωπα αποδρασάντων. [...] Η δραπέτευσις κομμουνιστών από τας φυλακάς δεν έχει τίποτε το εκπληκτικόν. Δεν πρόκειται περί του ληστάρχου Κουμπή ή του Τζατζά. Δι” αυτούς δεν θα ευρίσκετο ουδείς συνεργός δια να τους βοηθήση να αποδράσουν.

[...] Εδώ πρόκειται περί Κόμματος ολοκλήρου περί παρανόμου και συνωμοτικής οργανώσεως, περί μηχανισμού κινούμενου συμφώνως προς την τελευταία λέξιν του συνωμοτισμού, διαθέτοντας και πρόσωπα άφθονα και έμπειρα εις τοιαύτα και μέσα οικονομικά και μέσα τεχνικά και ακόμη αφθόνους συνεργασίας εντός και αυτής της κρατικής μηχανής, την οποία όταν θελήση εις έναν τομέα την κάμνει να πάθη εμπλοκήν και να μη δύναται να κινηθή…»

Από τους είκοσι επτά συνολικά κομμουνιστές δραπέτες τελικά μόνο οι έντεκα κατάφεραν να διαφύγουν.

Δεκαπέντε συνελήφθηκαν και ένας δολοφονήθηκε στα σύνορα.

Aπό τον τύπο της εποχής

Φωτογραφία από τον τύπο της εποχής. Εικονίζεται στρατιώτης με λάμπα χειρός που φωτίζει για την κάμερα την τρύπα από όπου έγινε η διαφυγή.