H μάχη της Φτερίτσας

Η μάχη της Φτερίτσας έλαβε χώρα στις 7 Ιανουαρίου του 1948, ανάμεσα στον ΔΣΕ Ευβοίας και στις κυβερνητικές δυνάμεις. Η κατάληξή της ήταν νικηφόρα για τον ΔΣΕ ενώ αναλογικά με τις δυνάμεις του ο ΕΣ υπέστει μια αδικαιολόγητη ήττα. Για την μάχη αυτή οι πηγές είναι ελάχιστες.


Στις 7 Γενάρη λοιπόν ο ΔΣΕ Ευβοίας βρίσκονταν στον δρόμο για το χωριό Μαρκάτες, μονοπάτι δύσβατο, που διατρέχει όλο το βουνό Πυξαριά. Στο ύψωμα Φτερίτσα, οι δυνάμεις του ΔΣΕ σταμάτησαν για να αναπαυθούν. Είχε αρχίσει να φυσάει και το ύψωμα είχε πιάσει χιόνι. Οι αντάρτες στρατοπέδευσαν και έβαλαν σκοπούς, ενώ ο Νίκος Συμεωνίδης (Αθηναίος) εστάλει για να αναχνεύσει τον δρόμο τον οποίο ο ΔΣΕ θα ακολουθούσε. Οι υπόλοιποι καθάρισαν ένα πλάτωμα από το χιόνι και το έστρωσαν με κλαδιά από έλατα και άναψαν φωτιά.

Κατά τις 2:00 το μεσημέρι ο Κώστας Λούλιας εστάλει να αντικαταστήσει τον Συμεωνίδη και μόλις έφθασε κοντά του πρόσεξαν το κράνος ενός φαντάρου του ΕΣ που ανέβαινε. Ο Συμεωνίδης δεν τον είχε δει και έτσι ο Λούλιας του έριξε με το τουφέκι του φωνάζοντας "Στα όπλα στρατός". Οι μαζεμένοι αντάρτες βρίσκονταν σε ύψωμα γεμάτο βράχια και ο Θύμιος Καψής, ο διοικητής τους, έδωσε εντολή σε δυο τρεις από τους άνδρες του να αναπτυχθούν ρίχνοντας μερικές αραιές τουφεκιές στον εχθρό μέχρι να αναπτυχθεί το τμήμα. Η μάχη ανάβει και σύντομα γίνεται αντιληπτό ότι οι κυβενρητικές δυνάμεις είναι πολλές. Ο Καψής αναπτύσσει το τμήμα ενώ στέλνει στα μετόπισθεν τον Χρίστο Στεργιόπουλο με 6 άνδρες για να πιάσουν το δρόμο από τον οποίο ήρθαν. Δεξιά στον αυχένα στέλνει μια μικρή δύναμη ανδρών με ένα πολυβόλο για να αποφύγει την πλαγιοκόπηση. Τώρα στο ύψωμα μάχονται 18 με 20 αντάρτες όλοι καλά οχυρωμένοι πίσω από πέτρες. Στο σημείο αυτό πρέπει να πούμε ότι ο αριθμός των ανταρτών στην μάχη της Φτερίτσας είναι μικρός γιατί ήδη ο Θύμιος Καψής είχε προχωρήσει σε κατάτμηση των δυνάμεών του και τις είχε διασκορπίσει σε όλη την Εύβοια. Έτσι εδώ μάχεται μονάχα το δικό τμήμα. Οι φαντάροι έχουν πια βρει και αυτοί τις δικές τους θέσεις και ρίχνουν αδιάκοπα με πολυβόλα. Οι αντάρτες σε πολλά σημεία έχουν να αντιμετωπίσουν την εφόρμηση των στρατιωτών. Κάποιοι από αυτούς δεν έχουν καν χειροβομβίδες και έτσι τους πετάνε πέτρες για να τους μπερδέψουν. Σε άλλα σημεία αντάρτες και φαντάροι έχουν πιαστεί κυριολεκτικά στα χέρια. Η προκεχωρημένη θέση του ΔΣΕ είναι ένα σύμπλεγμα πεσμένων βράχων στο οποίο μάχεται ο πολιτικός επίτροπος Γρηγόρης Σγαγιάς με 5 άνδρες του. Μπροστά τους στήνεται ένα οπλοπολυβόλο που ρίχνει ασταμάτητα, γύρω από αυτό οι φαντάροι επιχειρούν κυκλωτική κίνηση. Νεκρός πέφτει ο Κώστας Μπεκάκος, που το πολυβόλο τον βρίσκει το μέτωπο και ο Κώστα Θωμόπουλος τραυματίζεται στην κοιλιά. Ο πολιτικός επίτροπος δρα με αυτοθυσία και κρατώντας το αυτόματο με το άλλο τον Θωμόπουλο οπισθοχωρεί λίγο πιο πίσω όμως καθηλώνεται ξανά.

 Ο Καψής και το επιτελείο του γρήγορα αντιλαμβάνονται την δεινή θέση των ανταρτών στην γούβα και στέλνουν τον έμπειρο ελεύθερο σκοπευτή Φάνη Γκερμπενή από τα δεξιά του κέρατος της εφόρμησης του ΕΣ. Εκείνος μαθημένος από τα μικράτα του στο κυνήγι, καταφέρει να τους τρέψει σε φυγή  Το πολυβόλο σταματά να ρίχνει, και ο Θωμόπουλος μεταφέρεται στα μετόπισθεν. Τραυματίας είναι και ο λοχαγός Ιωάννης Τσάκαλος. Ο Καψής αποφασίζει να τους στείλει με μερικούς ακόμα στο χωριό Αγία Σοφία να τους φροντίσει η εκεί οργάνωση. Ο Τσάκαλος επιθυμεί να μείνει και δέχεται μια πρόχειρη επίδεση. Ο Κώστας Θωμόπουλος θα μεταφερθεί τελικά και  μερικές μέρες αργότερα, βλέποντας τους φαντάρους να πλησιάζουν στην σπηλιά που κρύβονταν θα αυτοκτονήσει. Το κεφάλι του θα κρεμαστεί στην πλατεία του χωριού... Πίσω στην μάχη τώρα, οι αντάρτες του ΔΣΕ ανακουφισμένοι κάπως που εξασφάλισαν τους τραυματίες τους ετοιμάζονται για γενική αντεπίθεση. Πάνω από τις θέσεις του επιτελείου σκάει ένα βλήμα από τανκ! Οι αντάρτες εφορμούν μαζικά από τα υψώματα . Έντρομος ο στρατός υποχωρεί άρον άρον προς τα τανκ χαμηλότερα, πίσω τους αφήνουν τον οπλισμό τους και 5 μουλάρια φορτωμένα πολεμικό υλικό , βαριά ρούχα και τρόφιμα. Στην έφοδο αυτή έχασε και την ζωή του ο λοχαγός του ΕΣ Λυμπερόπουλος. Με την άτακτη υποχώρηση του στρατού, έχει ήδη ξεκινήσει να βραδιάζει. Οι αντάρτες του ΔΣΕ υποχωρούν γρήγορα στο ύψωμα της Φτερίτσας και από εκεί ξεκινούν για το χωριό Άγιος και την θέση Καντήλι. Μέρες μετά ο  ΕΣ θα σαρώνει την περιοχή της Φτερίτσας για να βρει το λημέρι των ανταρτών, εκείνοι βρίσκονται ήδη χιλιόμετρα μακριά...


Απολογισμός της μάχης  

• Στην μάχη της Φτερίτσας ο ΕΣ έχασε 19 άνδρες ενώ ακαθόριστος είναι ο αριθμός των τραυματιών. Από τους νεκρούς γνωστοί μας είναι οι : Λοχαγός Λυμπερόπουλος, ανθυπολοχαγός Αλεξάνδρου, πολυβολητής Δρακάκης, οπλίτης Βουκεφαλάκος, οπλίτης Παρασκευάς, οπλίτης Καδράσης, οπλίτης Τέλογλου, οπλίτης Χαντζησολιάνογλου, οπλίτης Ρεσαλάς, οπλίτης Ραβασόλας, οπλίτης Διαγνώστης

• Οι απώλειες του ΔΣΕ, στην μάχη της Φτερίτσας ήταν ο Κώστας Μπεκάκος από το Τρουπί Ευβοίας, ετών 17 και ο Μιχάλης Ζούπας από τον Αη- Σώστη Σπερχειάδας ετών 18. Τους νεκρούς αυτούς τους έθαψε ο βοσκός Κορδώνης.

Τα νούμερα


Σύμφωνα με έκθεση του ΔΣΕ στην μάχη συμμετείχαν 28 αντάρτες, ενώ το σώμα στρατού που έλαβε μέρος στην μάχη απαρτίζονταν από 150 οπλίτες και αξιωματικούς και 2 τανκ , τα οποία έλαβαν μέρος στην μάχη με κανονιοβολισμούς. Η "Ακρόπολις" φυσικά κάνει λόγο για 80 "κομμουνιστοσυμμορίτες" που ενεπλάκησαν σε μάχη με ένα μικρό τμήμα στρατού με αποτέλεσμα να τραυματισθούν 17 εκ του εχθρού...


Η βεβήλωση


Χρόνια μετά το 2007, στην τοποθεσία Φτερίτσα παλαίμαχοι του ΔΣΕ Ευβοίας, ανάμεσά τους και ο Γρηγόρης Σγαγιάς, τοποθέτησαν μικρή μαρμάρινη πλάκα για τους δύο αδικοχαμένους τους συντρόφους. Είναι χαρακτηριστικό της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας, ότι κάποια φασιστοειδή την έχουν καταστρέψει πάνω από μια φορά...