KOKKINOΣ ΦΑΚΕΛΟΣ: To Έκτακτο Στρατοδικείο Θήβας-Χαλκίδας

Συνέχεια

Στις 15/12/1948 εκτελέστηκαν ομαδικά οι εξής:

Χαρίκλεια Καραχανίδη: 20 ετών. Το υποκοριστικό της ήταν Ζήνα. Οι γονείς της ήταν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Η προσφυγιά του οδήγησε τελικά στη Χαλκίδα, στις παράγκες που τους είχε διαθέσει το κράτος. Η Ζήνα γεννήθηκε στις παράγκες. Αργότερα έχτισαν το σπιτικό τους στην οδό Πναδώρου. Η γειτονιά και τα μικρά παιδιά, έως και τους μεγάλους έδιναν εκεί, το δικό τους ξεχωριστό αγώνα. Οι γονείς, κατά την περίοδο της Κατοχής έραβαν σημειώμτα στα ρούχα των παιδιών τους και τα έστελναν σε άλλες γειτονιές εξυπηρετώντας τη δράση και την επαφή του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Τον ίδιο ρόλο διαδραμάτισε η Ζήνα και στην περίοδο του Εμφύλιου. Κατόπιν προδωσίας συνελήφθη, οδηγήθηκε στην Ασφάλεια Χαλκίδας, όπου βασανίστηκε φρικτά, χωρίς να προδώσει κανέναν. Πριν εκτελεστεί, ζήτησε να δώσουν το παλτό της, στις αδελφές της, γιατί ήταν καινούργιο. Η οικογένειά της άκουσε από το σπίτι του τους πυροβολισμούς του αποσπάσματος που την εκτέλεσε...

Κώστας Αργύρης: Καταγωγή από την Άνω Βάθεια. Το αγωνιστικό του ψευδώνυμο ήταν Ζητσέας.

Ισαάκ Βασιλειάδης: Καταγόταν από τη Χαλκίδα.

Ανέστης Βασιλειάδης: Άγνωστο εάν μεταξύ τους υπάρχει συγγένεια.

Εντός του 1948, άγνωστο σε ποια ημερομηνία, εκτελέστηκε και ο αγωνιστής Γιάννης Ζερβός, από τους Στροπώνες Ευβοίας.

Η μεγάλη δίκη του 1949

Στις 15/03/1949, ξεκίνησε στη Χαλκίδα η μεγαλύτερη δίκη του Εμφυλίου, στην πόλη. Στο εδώλιο βρέθηκαν 38 κατηγορούμενοι, ενώ η δίκη κράτησε για 20 ήμερες. Οι 14 κατηγορούμενοι αγωνιστές καταδικάστηκαν σε θάνατο και ήταν οι:

Ευάγγελος Μαντής.

Δημήτρης Φίτσιος.

Αλέξανδρος Κατραφύλλιας.

Δημήτρης Μπουραζόπουλος.

Φ. Σκαρής.

Μαρία Λαφαζάνου.

Αλίκη Τσουκαλά.

Γιάννης Χριστοφορίδης.

Κατερίνα Μελεμενή.

Ευανθία Πάτσαλη.

Γιάννης Χάνος.

Πολυξένη Βακάλη.

Ιωάννης Βλέσσας.

Ιωάννης Ζέρβας.

Από τους κατηγορούμενους, 6 καταδικάστηκαν σε ισόβια δεσμά (Αλκμήνη Αλεξανδροπούλου, Θρασύβουλος Παπαστράτης, Ελένη Μπάμπαλη, Παναγιώτα Ζέρβα, Γιώργος Μπέης, Βούλα Τσιώλη), ο αγωνιστής Αντώνης Κούκκος καταδικάστηκε σε σε φυλάκιση 14ων ετών και 17 κατηγορούμενοι απαλλάχθηκαν.

Στις 21/04/1949, ο ραδιοσταθμός του ΔΣΕ "Ελεύθερη Ελλάδα" αμακοίνωσε την είδηση ότι ύστερα από διαβήματα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ και του Προέδρου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, προς την κυβέρνηση της Αθήνας, για την αναστολή του Δημήτρη Φίτσιου, και 2 άλλων αγωνιστών, τηρώντας τη δέσμευση της Ελλάδας, για παύση των εκτελέσεων, και οι 3 κρατούμενοι, διαπιστώθηκε ότι ήδη είχαν εκτελεστεί.

Οι αρχές φρόντισαν να τους δολοφονήσου, πριν ακόμα λήξει η προθεσμία που προέβλεπε ο νόμος για την εκτέλεση της ποινής τους.

Ήταν ο χάραμα της 16ης Απριλίου του 1949, όταν, από τους 14 καταδικασμένους σε θάνατο της δίκης αυτής, οι 8 εκτελέστηκαν στο νεκροταφείο του Αη- Γιάννη στη Χαλκίδα.

Η μεγάλη δίκη του 1949. Κατηγορούμενοι εξέρχονται του Στρατοδικείου Χαλκίδας.

Οι εκτελεσθέντες οκτώ ήταν οι εξής:

Τάκης Φίτσιος: Προπολεμικό στέλεχος του ΚΚΕ και αρχισυντάκτης του "Ριζοσπάστη", που στην απολογία του είπε τα εξής: "Αγνωίστηκα σε όλη μου τη ζωή για την υπόθεση του ΚΚΕ, για το θρίαμβο του κομμουνισμού, για μια καλύτερη ζωή του λαού μας. Δεν έχω να επιδείξω αγαθοεργείς πράξεις, αλλά πράξεις που ωφελούν το Κομμουνιστικό Κόμμα". Εκτελέστηκε με υψωμένη τη γροθιά και φωνάζοντας "Ζήτω το ΚΚΕ".

Αλίκη Τσουκαλά: Γεννήθηκε στον Προυσό Ευρυτανίας και κατά την Κατοχή εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ. Παραδόθηκε στην Ασφάλεια από κοντινό και αγαπημένο της πρόσωπο, καθώς εκείνο πίστευε ότι δεν θα την εκτελούσαν, όπως του είχαν υποσχεθεί στην Ασφάλεια (ανεξακρίβωτες πληροφορίες μιλούν για τον πατέρα της, που ήταν στρατιωτικός του προπολεμικού αστικού στρατού). Στο στρατοδικείο, ο πατέρας της την πίεζε για να δηλώσει μετάνοια και να σώσει τη ζωή της. Εκείνη κοιτώντας τους στρατοδίκες τους είπε: "Μονάχα δήλωση ότι αποκηρύσσω τον πατέρα μου μπορώ να σας υπογράψω, όχι τις ιδέες μου". Εκτελέστηκε με το κεφάλι ψηλά και φωνάζοντας: "Ζήτω η Δημοκρατία". Ήταν 22 ετών.

Γιάννης Χάνος: Γεννήθηκε το 1876 στη Χαλκίδα και υπήρξε προπολεμικό στέλεχος του ΚΚΕ και του συνδικαλιστικού κινήματος. Ενδεχομένως υπήρξε ένας εκ των παλαιότερων κομμουνιστών του νησιού. Πήρε μέρος στο 2ο Συνέδριο του ΣΕΚΕ, το 1920 και κατά την Κατοχή υπήρξε στέλεχος του ΕΑΜ. Το 1946 οργάνωσε την Περιφερειακή Συδιάσκεψη του 8ου Συνεδρίου της ΓΣΕΕ, στη Χαλκίδα και έκρυψε στο βαφείο του, πάνω από 30 αγωνιστές και συνδικαλιστές. Πιάστηκε το 1948 και βασανίστηκε από την Ασφάλεια, χωρίς να αποκαλύψει κανένα πρόσωπο ή όνομα του μηχανισμού του ΚΚΕ. Εκτελέστηκε φωνάζοντας "Ζήτω το ΚΚΕ".

Δημήτρης Μπουραζόπουλος: Φοιτητής ιατρικής από την Ιστιαία. Κατά την Κατοχή, οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ. Μετά τη Βάρκιζα εργαζόταν παράνομα στη Χαλκίδα στην έκδοση προκηρύξεων του ΚΚΕ. Πιάστηκε από την Ασφάλεια στη Χαλκίδα, βασανίστηκε και στάλθηκε εξόριστος στην Ικαρία. Αργότερα μεταφέρθηκε στη Χαλκίδα, όπου δικάστηκε και εκτελέστηκε. Έπεσε φωνάζοντας: "Ζήτω το ΚΚΕ! Ζήτω ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας".

Γιάννης Χριστοφορίδης: Καταγόταν από την Αρτάκη και υπήρξε μέλος του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ, κατά την Κατοχή. Στον Εμφύλιο υπηρέτησε τον αγώνα, οργανώνοντας επικίνδυνες αποστολές μεταφοράς αγωνιστών, από την Αθήνα στα τμήματα του ΔΣΕ στην Όθρη, μέσω καϊκιού. Εκτελέστηκε με την κατηγορία της συμμετοχής σε κομμουνιστική οργάνωση για την ανατροπή του καθεστώτος. Με το θάνατό του άφησε πίσω 4 ορφανά παιδιά. Η σύζυγός του Κούλα, δεν άντεξε τον πόνο της απώλειας του άνδρα της και αυτοκτόνησε στον Ευοϊκό κόλπο.

Κατερίνα Μελεμενή: Μητέρα δύο παιδίών, νοικοκυριά στο Μεσολόγγι. Είχε φυλακιστεί και κατά την Κατοχή για διανομή προκηρύξεων του ΕΑΜ, από τον οικογενειακό της φούρνο, στην οδό Κώστου, στη Χαλκίδα. Κατά την περίοδο του Εμφυλίου, στήριξε ξανά το κίνημα, καθώς στο σπίτι της είχαν φιλοξενηθεί οι κομμουνιστές Καπόλος και Μπουραζόπουλος. Στο υπόγειό της υπήρχε επίσης γραφομηχανή και πολύγραφος, με τον οποίο τυπώνονταν προκηρύξεις και εφημερίδες του ΔΣΕ. Μετά τη σύλληψή της βασανίστηκε στα κρατητήρια της Θήβας, χωρίες να αποκαλύψει τίποτε και κανέναν.

Μαρία Λαφαζάνου: Γεννήθηκε στην Καλαμάτα, το 1919 και ήταν δασκάλα. Κατά την Κατοχή οργανώθηκε, μαζί με τα αδέλφια της Ρίτσα και Νάσο στην ΕΠΟΝ και στο ΕΑΜ. Τον αδελφό της Νάσο, δολοφόνησε το 1946, η συμμορία Μαγγανά, στην Καλαμάτα. Η ίδια δεν δέχτηκε να της δέσουν τα μάτια μπροστά στο απόσπασμα. Κατά την Κατοχή την είχαν "εκτελέσει ξανά", οι Γερμανοί. Η σφαίρα τότε είχε διαπεράσει το στήθος της χωρίς να τη σκοτώσει και ο Γερμανός που έδινε τη χαριστική βολή τη λυπήθηκε και δεν τη σκότωσε.

Ευανθία Πατσαλή.

Άλλες εκτελέσεις του 1949

Στις 21/06/1949 εκτελέστηκαν ομαδικά οι εξής τέσσερις αγωνιστές:

Γιάννης Ματούκας: Από το Σπαθάρι Μαντουδίου.

Σταμάτης Γεωργούλης: Από τις Κεχριές Ευβοίας.

Ανδρέας Καραγκούνης: Με το αγωνιστικό ψευδώνυμο "Δημοκράτης". Καταγόταν από τα Βουτά της Ιστιαίας. Υπήρξε κατά την Κατοχή, μέλος της υποδειγματικής ΕΠΟΝ Ευβοίας.

Βασίλης Σωτηρίου: Καταγόταν από τη Νεροτριβιά Ευβοίας.

Τον Ιούνιο του 1949 εκτελέστηκε επίσης, ο Ευάγγελος Μαντής, 45 ετών, από το Σχηματάρι Βοιωτίας. Εργαζόταν ως υπάλληλος τράπεζας και ήταν μέλος του ΚΚΕ.

Στις 11 Ιουλίου του 1949 εκτελέστηκε ο Νίκος Νάστας, από τη Χαλκίδα. Ο αδελφός του Αρίστος, είχε σκοτωθεί στη Στενή Ευβοίας, πολεμώντας ενάντια σε γερμανική φάλαγγα. Τα άλλα του αδέλφια, Τζέλος, Αντώνης και Βασίλης κυνηγήθηκαν και εξορίστηκαν. Ο Νίκος Νάστας εκτελέστηκε, γιατί στο σπίτι του πιάστηκε ο κομμουνιστής και καταδιωκόμενος, δάσκαλος, Στέργιος Ιωάννου. Δικάστηκε για την υπόθεση αυτή, μαζί με τον Δημήτρη Λόλο, ενώ η σύλληψή του έγινε κατόπιν καταγγελίας ρουφιάνου της γειτονιάς του. Στο Στρατοδικείο απάντησε στους στρατοδίκες: "Την ιδεολογία μου δεν την πουλάω. Είμαι κομμουνιστής". Πριν εκτελεστεί, οδηγήθηκε στο απόσπασμα 6 φορές, αλλά δεν εκτελέστηκε, καθώς οι ανακριτές του προσπαθούσαν να τον σπάσουν και να μαρτυρήσει τους υπόλοιπους του μηχανισμού. Κάθε φορά τους απαντούσε: "Δεν προδίδω το ΚΚΕ".

Τέλος, εντός του 1949 και χωρίς να μπορούμε να εξακριβώσουμε την ημερομηνία της εκτέλεσής του, εκτελέστηκε ο αντάρτης του ΔΣΕ Θεόδωρος Ματσούκας, που πιάστηκε σε ενέδρα του κυβερνητικού στρατού, στις 8 Μαρτίου του 1949 και υπήρξε από τους ελάχιστους μαχητές του ΔΣΕ που έφθασαν να δικαστούν και δεν δολοφονήθηκαν επί τόπου, από τους παρακρατικούς, τους χωροφύλακες και τα ΜΑΥ-ΜΑΔ, πρώην ταγματασφαλίτες της Εύβοιας.

Φωτογραφίες