Το παρακάτω άρθρο αποτέλεσε μια συρραφή σκέψεων και διαπιστώσεων που προέκυψαν από την ενασχόλησή μας επί δεκαετίας με την Ιστορία και τη μεθοδολογία της ανάλυσής της. Βασική μας διαπίστωση είναι ότι ο ιστορικός αναθεωρητισμός, ο αντικομμουνισμός και η γενικευμένη προσπάθεια επανασυγγραφής της Ιστορίας, προχωρούν με άλματα όσο η κρίση του καπιταλισμού οξύνεται και η αδυναμία του συστήματος να δικαιολογήσει τον εαυτό του βαθαίνει. Έτσι, η Ιστορία πλήττεται, παράλληλα με τα εργασιακά κεκτημένα και δικαιώματα, ως έκφανση μιας γενικευμένης επίθεσης στα λαϊκά στρώματα.
Οι προσπάθειες αυτές περνούν στον κλάδο της Ιστορίας και της Ιστοριογραφίας ως δίπολο που εκφράζει δύο υποτιθέμενα αντικρουόμενες ιδεολογικοπολιτικές θεωρήσεις και απόψεις: Αυτή της σοσιαλδημοκρατίας και αυτή του συντηρητισμού, της δεξιάς και ακροδεξιάς, που στη βάση τους αναπαράγουν τον αντικομμουνισμό, όντας πρακτικά οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Στον ακαδημαϊκό χώρο, στα σύγχρονα ιστορικά και ερευνητικά βιβλία, οι εκφραστές της πρώτης κατηγορίας ιστορικών υιοθετούν τον αντικομμουνισμό ως "καλοπροαίρετη" κριτική, επιχειρώντας με τη χρήση του αντικομμουνισμού να "αναδείξουν τον σοσιαλισμό όπως πρέπει να είναι". Στην άλλη κατεύθυνση, οι αναλύσεις κινούνται σε επίπεδο εκχυδαϊσμένου αντικομμουνισμού, που αγγίζουν τα όρια της γελοιότητας. Και στις δύο περιπτώσεις η στόχευση είναι ίδια: Το μπόλιασμα των νέων γενεών με ιδεολογήματα, ψέματα και ιστορικές ανακρίβειες. Τη δημιουργία μιας στρατιάς σύγχρονων δούλων, χωρίς δικαιώματα και χωρίς τη δυνατότητα σκέψης. Άλλωστε, στα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα, το φαινόμενο διαπερνά όλα τα εγκύκλια μαθήματα κάθε πεδίου και επιπέδου.
Στο άρθρο μας αυτό θα επιχειρήσουμε να σας παρουσιάσουμε μια σειρά μεθοδολογικών "εργαλείων" που χρησιμοποιούν εκφραστές και των δύο παραπάνω κατευθύνσεων, με στόχο να αποτελέσει "οδηγό πλοήγησης" ανάμεσα στο πλήθος των "Μαρατζίδιδων" και των "Βερέμιδων" της εποχής.
Η επιλεκτικότητα στην αποκάλυψη των γεγονότων
Ένας από τους πιο "πρωτόγονους" τρόπους ανάλυσης των ιστορικών γεγονότων είναι αυτός της επιλεκτικής ανάδειξης ιστορικών γεγονότων, ξεκομμένα από την σειρά που συνέβησαν ή χωρίς την ιστορική τους συνέχεια, που ενδεχομένως τα επεξηγεί ή τα αιτιολογεί. Πρόκειται για μια τεχνική ιδιαίτερα δημοφιλή στην προπαγάνδα, που μετρά αρκετούς αιώνες ζωής.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τέτοιας ανάλυσης αποτελεί η επιλεκτικότητα της αποκάλυψης των ιστορικών γεγονότων που πλαισιώνουν την εξέγερση της Βαρσοβίας και που σήμερα αποτελεί επίσημη ιστορική θέση του πολωνικού κράτους. Λίγο- πολύ, η αποτυχημένη εξέγερση των αντιστασιακών οργανώσεων της Βαρσοβίας, πολλές εκ των οποίων ήταν κομμουνιστικού προσανατολισμού επεξηγείται σήμερα σε μουσεία, ξεναγήσεις και στα σχολικά εγχειρίδια, ως προσπάθεια της Σοβιετικής Ένωσης να καταλάβει την Πολωνία. Με άλλα λόγια, ο Κόκκινος Στρατός το 1944 δεν εισέβαλε στην Βαρσοβία συνδράμοντας τους εξεγερθέντες, καθώς επιθυμούσε την ήττα τους, ώστε η προσάρτηση της Πολωνίας να είναι ευκολότερη.
Από το παραπάνω γεγονός της ήττας της εξέγερσης αφαιρούνται ορισμένα εξαιρετικής σημασίας γεγονότα:
Πρώτον, οι σκληρότατες πολύνεκρες συγκρούσεις που έδινε ο Κόκκινος Στρατός σε όλο σχεδόν το μήκος του Βιστούλα και που απασχολούσαν τεράστιες δυνάμεις του.
Δεύτερον, το γεγονός ότι η σοβιετική αεροπορία συνέδραμε την πολωνική εξέγερση με 2535 ρίψεις εφοδίων και οπλισμού. Ενδεικτικό του μεγέθους της βοήθειας είναι η ρίψη 131,2 τόνων, μόνο σε τρόφιμα και ιματισμό.
Τρίτον, το γεγονός ότι μια ήττα του Κόκκινου Στρατού εντός της Βαρσοβίας καθιστούσε τη δυνατότητα περικύκλωσης των σοβιετικών δυνάμεων στον Βιστούλα ως ιδιαίτερα εύκολη υπόθεση.
Παραδείγματα αυτής της μεθόδου απομόνωσης ιστορικών γεγονότων, απο-αντικειμενικοποίησής τους και εξαγωγής αυθαίρετων συμπερασμάτων υπάρχουν πάμπολλα, ήδη από την εποχή του Πολέμου των Ρόδων στην Αγγλία και δεν αποτελούν "εφεύρεση" του σήμερα, αλλά μάλλον μια χρήση ενός παλαιού δοκιμασμένου εργαλείου σε μια νέα κατεύθυνση.
 |
| Σοβιετικό τεθωρακισμένο στο μέτωπο του Βιστούλα 1945. |
H επιλεκτικότητα στη χρήση αρχειακού υλικού και μαρτυριών
Μπορούμε σήμερα να γράψουμε ένα ιστορικό βιβλίο που θα αθώωνε τον Χίτλερ;
Το δίτομο βιβλίο του αντικομμουνιστή και αρνητή του Ολοκαυτώματος Ντέιβιντ Ίρβινγκ Ο Πόλεμος του Χίτλερ επιχειρεί και επιτυγχάνει ακριβώς αυτό. Πρόκειται για ένα μακροσκελές βιβλίο, που εν τέλει έστειλε στη φυλακή το συγγραφέα του και που στην χώρα μας η παρουσίασή του έγινε από τον ίδιο τον Ίρβινγκ, σε εκδήλωση του Πολεμικού Μουσείου, παρουσία μάλιστα του τότε βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, Βύρωνα Πολύδωρα. Βασική μεθοδολογία στα βιβλία του Ίρβινγκ αποτελεί ο παραμερισμός αρχειακού υλικού και ευρημάτων και η ανάδειξη άλλων ντοκουμέντων που υποτίθεται πως αποδεικνύουν ότι "ο Χίτλερ δεν γνώριζε για το Ολοκαύτωμα". Ακόμα λοιπόν κι αν η υπογραφή του Χίτλερ δεν "κοσμούσε" τα έγγραφα που διάτασσαν εξοντώσεις Εβραίων, κομμουνιστών, ομοφυλοφίλων κτλ, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ο Ρούντολφ Ες, ο Χίμλερ, ο Άμον Γκεθ, ο Άιχμαν και οι λοιποί του είδους τους δεν συνδέονταν με τον Φύρερ με μια σαφή, ρητή και ευθεία γραμμή εξουσίας;
Σε ότι αφορά την Ελλάδα και την γενίκευση των ρεβιζιονιστικών προσπαθειών για την Ιστορία, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πρόσφατο βιβλίο των ιστορικών Καλύβα-Μαραντζίδη, Εμφύλια Πάθη, που βρίθει τέτοιων πρακτικών. Για παράδειγμα, στις σελίδες 135 και 140-145, οι συγγραφείς επιχειρούν να μας πείσουν ότι οι πρακτικές του ΕΑΜ δεν ήταν πάντα αποδεκτές από τον λαό, καθώς πολλές φορές μεταχειριζόταν τη βία και την τρομοκρατία ως μέσο πειθούς. Προς τεκμηρίωση του παραπάνω, οι συγγραφείς παραθέτουν δύο μαρτυρίες. Αυτή του Κώστα Βάγια, δημάρχου Άρτας γνωστού αντικομμουνιστή που εξισώνει θύτες και θύματα με χαρακτηρισμούς όπως "γερμανοκρατία" και "εαμοκρατία" και αυτή κάποιου ανώνυμου (ωραία πρακτική για ιστορική τεκμηρίωση), που ισχυρίζεται ότι προσχώρησε στο ΕΑΜ "λόγω φόβου". Από την άλλη πλευρά, πετιούνται στο καλάθι των αχρήστων οι δεκάδες μαρτυρίες που αναδεικνύουν την απήχηση και το έργο του ΕΑΜ, αρχειακά υλικά που αποτυπώνουν την τεράστια έκταση των οργανώσεών του, την αξία και το έργο των λαϊκών θεσμών που δημιούργησε κτλ.
 |
| Το επαίσχυντο βιβλίο των Καλύβα-Μαραντζίδη. |
Άλλες, περισσότερο ραφιναρισμένες εκδοχές της παραπάνω πρακτικής μπορούν να εντοπιστούν σε βιβλία όπως το Η ματαιωμένη ουτοπία, όπου ανάμεσα σε άλλα γίνεται αναφορά για εκατοντάδες εκτελεσμένους από την οργάνωση του ΚΚΕ στο Μπούλκες (σημερινή ονομασία: Μαγκλίτς), των οποίων τα πτώματα ρίχνονταν σε παρακείμενα ρέματα. Το παραπάνω "γεγονός" τεκμηριώνεται υποτίθεται μέσα από ένα αρχείο του Μπούλκες το οποίο κάηκε κάπου στο διάστημα 1945-1955 και μέσα από τις μαρτυρίες δύο, μάλιστα δύο, εκ των περίπου 2.000 κατοίκων του.
Η επιλεκτική εστίαση σε αυτές τις δύο μαρτυρίες, αφήνει φυσικά απέξω τόσο τα φύλλα της κομματικής εφημερίδας του Μπούλκες που σώζονται σήμερα, το αθησαύριστο αρχειακό υλικό στα βουλγαρικά και γιουγκοσλαβικά αρχεία, όσο και σημαντικά βιβλία κομμουνιστών που έζησαν το Μπούλκες, άσκησαν γόνιμη και αιχμηρή κριτική σε διάφορες πρακτικές και λογικές των κομματικών οργανώσεων εκεί, στηλιτεύουν όμως με μεγάλη αυστηρότητα την μετεμφυλιακή πτωματολογία που αναπτύχθηκε κυρίως από αριστεριστές συγγραφείς (πχ. Δημήτρης Ραβανής- Ρεντής, Ημερολόγιο της προσφυγιάς ενός αντάρτη, Ηριδανός, Αθήνα 1980).
Συνεχίζεται
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου