1965-1966. Η μεγάλη σφαγή των κομμουνιστών στην Ινδονησία

Τον Οκτώβρη του 1965 άρχισε ένα απίστευτο πογκρόμ εναντίον των μελών του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ινδονησίας (ΚΚΙ) από τον πραξικοπηματία Σουχάρτο, το οποίο στηρίχτηκε ανοιχτά από τους Αμερικανούς και όλον σχεδόν τον δυτικό κόσμο. Μέσα σε δύο χρόνια δολοφονήθηκαν άγρια 1.000.000 κομμουνιστές και δημοκράτες. Οι διαστάσεις της μαζικής αυτής δολοφονίας ήταν τέτοιες που από πολλούς χαρακτηρίστηκε ως πολιτική γενοκτονία και νέο ολοκαύτωμα.

Η Ινδονησία, μια από τις πιο πολυπληθείς χώρες του κόσμου με 200 εκατ. κατοίκους ήταν αποικία της Ολλανδίας από τις αρχές του 17ου αιώνα Οι Ολλανδοί λεηλάτησαν συστηματικά τη χώρα μέχρι και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε τους διαδέχτηκαν οι Ιάπωνες. Μετά την κατάρρευση της Ιαπωνίας ο εθνικιστής Σουκάρνο, αποκαλούμενος και «πατέρας του έθνους», ανακήρυξε την ανεξαρτησία της Ινδονησίας το 1945 και αναδείχθηκε πρόεδρός της. Τον Σεπτέμβρη του 1948 η λαϊκή δυσαρέσκεια εκφράστηκε με μια μεγάλη εξέγερση στο Ματιούν, με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές, που όμως κατεστάλη άγρια από το στρατό. 30.000 κομμουνιστές σκοτώθηκαν, ανάμεσά τους και οι δύο βασικότεροι ηγέτες του ΚΚΙ, Στζαριφουντίν και Μούσο. 

Το νεοσύστατο ινδονησιακό κράτος και μετά από την εναλλαγή πολλών κυβερνήσεων παραχώρησε στις ΗΠΑ και την Αγγλία την εκμετάλλευση των πετρελαιοπηγών της χώρας παρά την αντίθεση του λαού και την απαίτηση για εθνικοποιήσεις. 

Ο Σουκάρνο, εθνικιστής και εκφραστής της εθνικής αστικής τάξης της χώρας προσπαθούσε να ισορροπήσει ανάμεσα στο στρατιωτικό κατεστημένο που είχε άμεσες διασυνδέσεις με τις ΗΠΑ, τους ισλαμιστές και τους κομμουνιστές. Μάλιστα το 1960 ανακήρυξε το «Nasakom» ως επίσημη ιδεολογία του κράτους. Η λέξη αποτελείται από τις πρώτες συλλαβές των ινδονησιακών λέξεων εθνικισμός, θρησκεία, κομμουνισμός. 

Οι στρατιωτικοί έκαναν πολλές απόπειρες πραξικοπήματος χωρίς επιτυχία. Στα τέλη της δεκαετίας του ’50 ο Σουκάρνο άρχισε να προσεγγίζει τη Σοβιετική Ένωση και την Κίνα στηρίζοντας, τουλάχιστον λεκτικά, το ΚΚΙ. Μάλιστα τον Ιανουάριο του 1965 έβγαλε τη χώρα από τον ΟΗΕ καταγγέλοντάς τον ως ιμπεριαλιστικό μηχανισμό. Ταυτόχρονα προχώρησε σε κάποιες εθνικοποιήσεις κυρίως Ολλανδικών επιχειρήσεων. 

Το ΚΚΙ ιδρύθηκε στα 1920. Είχε ηγηθεί σε δύο μεγάλες εξεγέρσεις στο πρώτο μισό του 20ου αι. μια φορά το 1926 και την άλλη το 1948. Ήταν το τρίτο μεγαλύτερο κομμουνιστικό κόμμα μετά το ΚΚΣΕ και το ΚΚ Κίνας. Στα 1965 έφτασε τα 3.000.000 μέλη περίπου και επηρέαζε περίπου το ένα τρίτο της ινδονησιακής κοινωνίας. Οι μαζικές του οργανώσεις (συνδικάτα, νεολαία, γυναίκες, αγρότες) υπολογίζονταν σε 20.000.000 σε όλη τη χώρα. Πρώτος Γραμματέας του ήταν ο Αϊντίτ. Μετά το 20ο συνέδριο του ’56 τάχθηκε με το μέρος του ΚΚ Κίνας. Λόγω της τεράστιας επιρροής στην κοινωνία της Ινδονησίας πολλοί εκτιμούσαν πως αν γίνονταν εκλογές πιθανώς να τις κέρδιζε. 

Τα γεγονότα του 1965

Στις 30 Σεπτέμβρη του 1965 πραγματοποιήθηκε κίνημα μέσα στο στρατό, γνωστό ως «Κίνημα της 30ης Σεπτέμβρη» ή G30S. Έξι στρατηγοί, ύποπτοι για απόπειρα πραξικοπήματος καθοδηγημένου από τη CIA εναντίον του Σουκάρνο, δολοφονήθηκαν. Ανάμεσα στους αρχηγούς του G30S ήταν και ο Ουντούνγκ μπιν Σιαμσούρι, συμπαθών του ΚΚΙ. Το πρόσχημα βρέθηκε. Η πατρότητα του κινήματος αποδόθηκε στο ΚΚΙ και ο υποστράτηγος Σουχάρτο πήρε τον έλεγχο του στρατού στα χέρια του. Παραμερίστηκε ο πρόεδρος της χώρας, ανέλαβε την εξουσία ο Σουχάρτο και από τότε ξεκίνησε ένα ανελέητο κυνηγητό μελών του ΚΚΙ αλλά και απλών πολιτών που θεωρήθηκαν φιλοκομμουνιστές ακόμα και πολίτες κινεζικής καταγωγής που δεν είχαν καμιά σχέση με το ΚΚΙ.

Η καταστολή ξεκίνησε με διαδηλώσεις «αγανακτισμένων πολιτών» που πυρπόλησαν τα γραφεία του ΚΚΙ στην Τζακάρτα και σε άλλες πόλεις της χώρας και συνεχίστηκε με την εξόντωση των μελών του.

Η ωμότητα του στρατού και των υποστηρικτών του Σουχάρτο (ακροδεξιών, παραστρατιωτικών και ισλαμιστών) ήταν απερίγραπτη. Άνθρωποι θάφτηκαν ζωντανοί, οικογένειες ολόκληρες καήκαν ζωντανές μέσα στα σπίτια τους, αποκεφαλισμοί, απαγχονισμοί, εκτελέσεις μετά από φριχτά βασανιστήρια, ακόμα και δημόσιοι διαμελισμοί ήταν στην ημερήσια διάταξη. 

Εκατοντάδες χιλιάδες φυλακίστηκαν ή κλείστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μέσα σε μόλις δύο χρόνια οι νεκροί έφτασαν το 1 εκατ. Το μεγαλύτερο μέρος των ενεργών μελών του ΚΚΙ είχε εξοντωθεί. Ο ίδιος ο Αϊντίτ, συνελήφθη και εκτελέστηκε το Νοέμβρη του 1965. Στην επαρχία οι μεγάλοι τσιφλικάδες βρήκαν την ευκαιρία να ξεκαθαρίσουν μια και καλή την κατάσταση με τους ηγέτες του αγροτικού κινήματος που το προηγούμενο διάστημα σημείωσε επιτυχίες. Ήταν η τρίτη φορά στην ιστορία του ΚΚΙ μετά το 1926 και το 1948 που δέχτηκε ένα τεράστιο πλήγμα. Η καταστολή συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια. Η Ινδονησία μετατράπηκε σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, με καθημερινά βασανιστήρια και εκτελέσεις. 

Το 1974 πραγματοποιηθήκαν μαζικές φοιτητικές διαδηλώσεις που χτυπήθηκαν άγρια από το καθεστώς του Σουχάρτο. Χιλιάδες άνθρωποι συνελήφθηκαν και φυλακίστηκαν. Αντίστοιχες κινητοποιήσεις έγιναν το 1978 με την ίδια κατάληξη. 

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα ο στρατός της Ινδονησίας κατάφερε το 1975 σχετικά εύκολα, με την υποστήριξη της Δύσης, να εισβάλει στο Ανατολικό Τιμόρ (πρώην πορτογαλική αποικία) και να διατηρήσει την κατοχή του για πολλά χρόνια. Η εισβολή συνοδεύτηκε με δεκάδες χιλιάδες δολοφονίες κατοίκων του νησιού και μάλιστα χωρίς ποτέ να αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ ως παράνομη η εισβολή και η προσάρτηση της χώρας.

Η εμπλοκή των ΗΠΑ

Η έρευνα έφερε στο φως της δημοσιότητας στοιχεία που αναμιγνύουν τη CIA στα γεγονότα. Στα 1962 συντάχθηκε υπόμνημα της CIA με το οποίο ο πρόεδρος των ΗΠΑ Κένεντι και ο Βρετανός πρωθυπουργός Μακμίλαν, συμφώνησαν να «απαλλαγούν από τον Πρόεδρο Σουκάρνο, ανάλογα με την εξέλιξη της κατάστασης και με την πρώτη ευκαιρία». Από την πρώτη στιγμή της αιματηρής καταστολής η αμερικανική πρεσβεία στην Ινδονησία έδωσε στην ηγεσία του στρατού λίστα με 5.000 ονόματα κομμουνιστών, απαιτώντας την εκτέλεσή τους. Τις πρώτες κιόλας μέρες των σφαγών αμερικανικά έντυπα ενθάρρυναν το Σουχάρτο να συνεχίσει το πογκρόμ εναντίον των κομμουνιστών. Το περιοδικό Time στις 15-7-1966 αναφερόταν στα γεγονότα χαρακτηρίζοντάς τα ως «τα καλύτερα νέα της χρονιάς από την Ασία» ενώ την ίδια περίοδο η αμερικανική εφημερίδα US News and World Report έγραφε με πηχυαίους τίτλους: «Ινδονησία: ελπίδα, εκεί που δεν υπήρχε καμία». 

Οι σχέσεις της χώρας με τις ΗΠΑ έγιναν πολύ στενές. Αμοιβαίες επισκέψεις των προέδρων τους πραγματοποιήθηκαν αρκετές φορές τη δεκαετία του ’70 και του ’80. Η στρατιωτική και οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ ήταν γενναία. Και φυσικά με το αζημίωτο. Η εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της Ινδονησίας αλλά και ο γεωστρατηγικός έλεγχος της ευρύτερης περιοχής ήταν το αντίτιμο που αποκόμισε ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός από την πολύπαθη χώρα. 

Η ανατροπή του Σουχάρτο

Ο Σουχάρτο ανατράπηκε το 1998 μετά από τρεις δεκαετίες δικτατορίας. Η «κρίση της ρουπίας» στα ασιατικά χρηματιστήρια επιτάχυνε τις διαδικασίες εναλλαγής της εξουσίας στη χώρα μετά από τις σκληρές πολιτικές λιτότητας που επέβαλε το ΔΝΤ και τις γενικευμένες ταραχές που ακολούθησαν κυρίως στην επαρχία και στα πανεπιστήμια μέσα στην ίδια την Τζακάρτα, λίγο πριν την παραίτηση του Σουχάρτο. 

Όμως η αντικομμουνιστική πολιτική παραμένει. Τα πραγματικά γεγονότα του 1965-66 αποκρύπτονται από την επίσημη ιστορία, τα βιβλία που αναφέρονται στη πρόσφατη ιστορία της χώρας προσπερνούν την περίοδο αυτή, δίνοντας ελάχιστη σημασία στο σύγχρονο ολοκαύτωμα, η νεολαία στα σχολεία τα διδάσκεται διαστρεβλωμένα, η κομμουνιστική ιδεολογία, ο μαρξισμός και ο αθεϊσμός είναι απαγορευμένα. 

Ακόμα όμως και από τα -κατά τα άλλα- «ευαίσθητα» δυτικά ΜΜΕ, ελάχιστη σημασία έχει δοθεί για το 1 εκατομμύριο των δολοφονημένων κομμουνιστών, τη στιγμή που με κάθε ευκαιρία αναμασούν την πιο αισχρή αντικομμουνιστική προπαγάνδα, διανθισμένη με γκεμπελικού τύπου ψεύδη και διαστρεβλώσεις.

Φωτογραφίες