Η μάχη στο χάνι της Καλλιθέας

Άρθρο φίλου του Κόκκινου Φακέλου

Στις 7 Σεπτέμβρη του 1944, το 2ο τάγμα του 85 συντάγματος της 8ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ έδωσε μια πολύ πετυχημένη μάχη στο 38ο χλμ του δρόμου Γιάννενα – Κόνιτσα. Χτύπησε το χάνι της Καλλιθέας, το οποίο οι Γερμανοί είχαν μετατρέψει σε απόρθητο φρούριο και προξένησε στον εχθρό μεγάλες ζημιές: σκότωσε 19 γερμανούς, έπιασε 18 αιχμαλώτους και πολλά λάφυρα. Η μάχη αυτή ενθουσίασε τους Γιαννιώτες, τους Καμποχωρίτες, όλους τους Ηπειρώτες, όχι γιατί ήταν μεγάλη, αλλά γιατί οργανώθηκε από το διοικητή του Τάγματος με μεγάλη μαστοριά. 

Συγκεκριμένα ο Γιώργος Καλιανέσης (Μεσσήνης), λοχαγός του Αστικού Στρατού, διώχτηκε το 1935 από τις τάξεις του για τα δημοκρατικά του φρονήματα, έντυσε μια ομάδα, επικεφαλής της ο Χαρίσης Σδράβος, με ρούχα βλάχικα άνδρες και γυναίκες και τους έδωσε εντολή να προσποιηθούν, πως πάνε στα Γιάννενα για ψώνια και μόλις οι Γερμανοί τους ζητήσουν τις ταυτότητες τους για έλεγχο να τους χτυπήσουν όπως και έγινε. Την ίδια στιγμή εισόρμησαν στο χάνι και άλλα τμήματα, που ήταν καλυμμένα πολύ κοντά. Οι γερμανοί αιφνιδιάστηκαν, μόλις συνήλθαν κλείστηκαν στο χάνι, όμως, μην αντέχοντας στην κόλαση του πυρός, όσοι έμειναν ζωντανοί, παραδόθηκαν.

Η μάχη τελείωσε τόσο γρήγορα, που δεν πρόλαβαν να πάρουν μέρος σ' αυτή ούτε οι Γερμανοί από το Καλπάκι που απέχει μόνο 3 χλμ από την Καλλιθέα και πολύ περισσότερο οι Γερμανοί που ήταν στο Γεροπλάτανο και τα Δολιανά. Ο λαός της Ηπείρου τραγούδησε το ηρωικό αυτό κατόρθωμα. Παραθέτουμε το τραγούδι όπως το ακούσαμε πριν 45 χρόνια.

ΚΑΛΛΙΘΕΑ

Από βραδίς εδόθη διαταγή

Απ' το Μεσσήνη το διοικητή,

πως σαμποτάζ θα γίνει

και το σχέδιο τους δίνει.

Κι ένα πουρνό ταχιά – ταχιά

δέκα παιδιά ντυμένα βλάχικα

στην Καλλιθέα πιάνουν

όπλα τουφέκια για να πάρουν

Στό πόστο μπλόκο, μόλις φτάσανε 

αλά παπήρι τους φωνάζανε

Για για Ζδράβος φωνάζει

και κοντά τους πλησιάζει.

Από το άλογο επήδησε

και το σκοπό εζύγωσε

το πιστόλι αμέσως βγάζει

τρεις σφαιρούλες τους αδειάζει.

Έτσι σ' αξίζει σκύλε Γερμανέ

βρωμιάρη και άτιμε στρατέ

καταπάνω τους χυμούνε

πόρτες παράθυρα τα σπούνε.

Και ο Χαρίσης φωνάζει στα παιδιά

αχ το Λάζο μας τον φάγαν τα σκυλιά.

Ο ΕΛΑΣ εκδίκηση φωνάζει

και τους Γερμανούς τινάζει.

Μόλις τη μάχη τελειώσανε

όλμους, τουφέκια τα φορτώσανε

Για την Αρτσίστα πάνε

όμως τον Λάζο δεν ξεχνάνε.

Σημειώνω τα ονόματα μερικών Ελασιτών, που πήραν μέρος σε αυτή τη μάχη: Γιώργος Καλιανέσης (Μεσσήνης), Σπύρος Πρωτοσύγγελος, Βαγγέλης Δεμίρης,Λάζος Οικονόμου από τη Στράτσιανη, έπεσε σε αυτή τη μάχη, Βαγγέλης Ντακουβάνος. Κώστας Τσιάρας, Τέλης Κουπανέλης, Αποστόλης Σπύρου, Κώστας Βαταβάλης, Πριμεκίρης, Γιώργος Μόκας, Χαρίσης Σδράβος, Θανάσης Αναστασίου (Νάκος), Χρήστος Χασιώτης, Γιάννης Κοντοκάλης και άλλοι.

Από το βιβλίο του Δήμου Βότσικα Στη θύελλα. Αναμνήσεις από την εθνική αντίσταση και τη δράση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας στην Ήπειρο και στη Δυτική Μακεδονία. (Διατηρήθηκε η ορθογραφία του κειμένου.)

Φωτογραφίες

Καπετάνιοι του ΕΛΑΣ.Εικονίζονται στη μέση ο Γεώργιος Καλιανέσης (Μεσήνης) και αριστερά ο Κώστας Κηπουρός (Μετσοβίτης). Ζαγόρι, φθινόπωρο 1944

Ο Χαρίσης Σδράβος σε φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα.