O Nίκος Καρανικολάου που αγαπούσε πολύ το λαό

Πολλές περιπτώσεις γενναίων μαχητών του ΔΣΕ θα μπορούσαμε να μνημονεύσουμε, όμως στη σκέψη μας ιδιαίτερα ξεχωριστή είναι αυτή του Νίκου Θ. Καρανικολάου, του ανθυπολοχαγού του ΔΣΕ Σάμου, που αγαπούσε πολύ το λαό.

Ο Καρανικολάου, γέννημα και θρέμμα της Σάμου, δεν είχε μάχιμα καθήκοντα στο ΔΣΕ του νησιού, ή μάλλον δεν είχε κυρίως μάχιμα καθήκοντα. Αντιθέτως, η χρέωσή του σήμαινε τη ζωή ή το θάνατο των συντρόφων του, καθώς ήταν υπεύθυνος τροφοδοσίας τους και εκπρόσωπος του ΔΣΕ στο λαό των ελεύθερων περιοχών του νησιού. Ο Καρανικολάου εργαζόταν κυρίως με έδρα το χωριό Κουμέικα, με τον λαό του οποίου είχε αναπτύξει ιδιαίτερα στενή και θερμή σχέση. Ανάλογη ευθύνη είχαν κι άλλα στελέχη του ΔΣΕ της Σάμου, όπως ο Μενέλαος Μενελάου και ο Αριστείδης Ζάγκας, είναι όμως η περίπτωση του Νίκου Καρανικολάου που είναι τόσο ιδιαίτερη και συγκινητική, μέσα στο ζόφο του Εμφυλίου.

Έως τις αρχές του 1949, ο ΔΣΕ Σάμου έχει αποτελεσματικά αποκρούσει τρεις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των κυβερνητικών δυνάμεων, έχει στρατολογήσει περί τους 180- 200 μαχητές και διατηρεί ήσυχη και ειρηνική παρουσία στα ελεύθερα χωριά του νησιού, δίνοντας εντυπωσιακά χτυπήματα στον ταξικό αντίπαλο, όπως η είσοδος στο Καρλόβασι και στο Βαθύ, το 1948. 

Παρόλα αυτά, την άνοιξη του 1949, οι κυβερνητικές δυνάμεις αποβιβάζουν χιλιάδες στρατιώτες στη Σάμο, συγκεντρώνοντας δύναμη περίπου τριών ταξιαρχιών, με άφθονα πυρομαχικά και όπλα και τρία πολεμικά πλοία που συμμετέχουν στις επιχειρήσεις. Ο ΔΣΕ Σάμου είναι καταδικασμένος στην ήττα, όμως οι μαχητές και τα στελέχη του, ιδίως ο Γιάννης Σαλάς, ΠΕ του Αρχηγείου του ΔΣΕ Σάμου, γνωρίζουν καλά πως ο ΔΣΕ της Σάμου, οφείλει να πράξει το ταξικό και συντροφικό του καθήκον, αποσπώντας όσες δυνάμεις μπορεί, από το μέτωπο του Γράμμου και μειώνοντας την πίεση που ο ΔΣΕ δέχεται εκεί. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η ιστορία του τραγικού ήρωα του λαού Νίκου Καρανικολάου.

Την άνοιξη του 1949, από υπαιτιότητα κάποιου μαχητή του ΔΣΕ, η κρύπτη με τα τρόφιμα και υλικά του ΔΣΕ στα Κουμέικα ανακαλύπτεται από τους κυβερνητικούς στρατιώτες. Η κρύπτη βρισκόταν μέσα στο κτήμα του Καρανικολάου κι ανάμεσα στα περιεχόμενά της βρέθηκε και το κατάστιχο των οικονομικών, όπου αναγράφονταν με λεπτομέρεια οι χιλιάδες προσφορές του λαού του χωριού προς τον ΔΣΕ, καθώς και άλλων κοντινών χωριών. Ακόμα και δεξιοί πολίτες βρίσκονταν στο κατάστιχο του Καρανικολάου, καθώς εκτιμούσαν και συμπαθούσαν τον ανθυπολοχαγό και το επιτελείο του. 

Έτσι, ολόκληρο το χωριό Κουμέικα και άλλα ανταρτοχώρια του νησιού βρέθηκαν στον κίνδυνο εκτεταμένων μέτρων εναντίον τους.

Ο Νίκος Καρανικολάου γνώριζε πολύ καλά τι σήμαινε η παραπάνω αποκάλυψη για τους πολίτες των χωριών που με το υστέρημά τους στήριζαν τον αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού. Έτσι, στις 17/05/1949, ο Καρανικολάου φόρεσε τη στρατιωτική του στολή, έγραψε ένα μεγάλο απολογητικό γράμμα στους πολίτες του χωριού και εμφανίστηκε στην πλατεία του χωριού, όπου φώναξε τους συχωριανούς του να τους μιλήσει. Πολλοί ήρθαν γύρω του ανήσυχοι. Εκείνος τους καθησύχασε και μιλώντας τους ήρεμα, τους ζήτησε συγγνώμη για τον κίνδυνο, στον οποίο τους έθεσε και τους ευχήθηκε να περάσουν τη δοκιμασία, όσο το δυνατόν πιο μαλακά. 

Κλείνοντας τους χαιρέτησε, τράβηξε το περίστροφό του και αυτοκτόνησε.

Στο γράμμα του εξηγούσε, ότι με την πράξη του αυτή, όλοι θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι εκβιάστηκαν ή απειλήθηκαν από τον ίδιο και καθώς οι κυβερνητικοί δεν μπορούσαν να τον βασανίσουν ή να τον απειλήσουν, δεν θα αποκάλυπτε ποτέ τους πραγματικούς του τροφοδότες και συντρόφους, που ήταν στην πραγματικότητα όλοι τους.

Η αυτοκτονία του Νίκου Καρανικολάου συντάραξε την κοινωνία των Κουμέικων και μαθεύτηκε σε όλο σχεδόν το νησί. Οι κυβερνητικοί από τη δική τους μεριά έπεσαν σε αδιέξοδο, καθώς δεν μπορούσαν να εκτοπίσουν ολόκληρα χωριά στη Μακρόνησο ή να ανακρίνουν χιλιάδες ανθρώπων. Αρκέστηκαν στην απραξία και η θυσία του Καρανικολάου έπιασε τόπο.

Έως σήμερα, στα Κουμέικα, το όνομα του Νίκου Καρανικολάου είναι συνώνυμο της μπέσας και της τιμής. 

Δυστυχώς δεν διαθέτουμε φωτογραφία του...

Κουμέικα Σάμου.