Μετά τη μεγάλη μάχη της Σαμαριάς, τις απώλειες του ΔΣΕ Κρήτης και τον εκτοπισμό του, από μια ακόμα μεγάλη ελεύθερη περιοχή δράσης και τροφοδοσίας του, στις γραμμές των ανταρτών επικράτησε απογοήτευση και κάμψη του ηθικού. Αρκετοί μαχητές του ΔΣΕ ξεκίνησαν να παρουσιάζονται "αυθόρμητα" και να παραδίδονται στις αρχές της Χωροφυλακής και του Εθνικού Στρατού. Ανάμεσά τους και ορισμένα στελέχη του ΔΣΕ. Αυτό σήμανε και την αρχή του τέλους, του ΔΣΕ Κρήτης.
Οι εναπομείναντες αντάρτες αποφάσισαν το διαχωρισμό τους σε μικρές ομάδες, για την εξασφάλιση της καλύτερης κίνησής τους και της τροφοδοσίας τους. Σταδιακά οι ομάδες αυτές έχασαν την επαφή μεταξύ τους και η πολιτική τους καθοδήγηση έπαψε πια να είναι ενιαία. Πολλοί περίμεναν για μήνες, κάποια πολιτική επαφή ή σύνδεση με κάποιο στέλεχος του ΚΚΕ.
Στις 18 Ιούνη του 1948, ομάδα ανταρτών με επικεφαλής το Στέλιο Μαστοράκη, από το Γαλατά της Κυδωνίας, είχε καμουφλαριστεί στη θέση "Μάντρα Βουράκηδων", πάνω από το χωριό Φουρνέ. Εκεί δέχτηκε σφοδρή επίθεση από δυνάμεις της Χωροφυλακής και του στρατού, που εξερευνούσαν την περιοχή. Ακολούθησε συμπλοκή, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό του Γιάννη Ηλιάκη, από το Νεροχώρι Αποκορώνου. Ο τραυματίας αιχμαλωτίστηκε και παρά λίγο να δολοφονηθεί από τους χωροφύλακες, όταν παρενέβη ο στρατιώτης Κ. Περογιάννης που μαζί με συναδέλφους του απομάκρυναν τους χωροφύλακες, έδεσαν το τραύμα του Ηλιάκη και τον μετέφεραν στο νοσοκομείο Χανίων. Εκεί, η εσκεμμένη αδιαφορία του προσωπικού, οδήγησε στην απώλεια του τραυματισμένου του ποδιού, το οποίο μολύνθηκε.
Στις 20-21 Ιουνίου του ίδιου έτους, απόσπασμα Χωροφυλακής με διοικητή το μοίραρχο Τερζιδάκη, που εξερευνούσε την περιοχή του Πρασσέ Κυδωνίας συνεπλάκη με τους παλαίμαχους αγωνιστές του ΕΛΑΣ και μαχητές του ΔΣΕ, Διονύση Μάντακα (ανηψιός του στρατηγού Μάντακα του ΕΛΑΣ) και Ευτύχη Μακρινάκη. Στη συμπλοκή που ακολούθησε αιχμαλωτίστηκαν και οι δύο και οδηγήθηκαν στις επανορθωτικές φυλακές Χανίων. Αργότερα, θα καταδικαστούν από το στρατοδικείων Χανίων και εκτελέστηκαν, στο γνωστό τόπο εκτελέσεων, κάτω από το σανατόριο Χανίων.
Στις 27 Ιουνίου του 1948, Χωροφύλακες του αποσπάσματος Φλωρίων της επαρχίας Σελίνου, με διοικητή το Μαλινδρέτο, μετά από πληροφορίες που είχαν λάβει, περικύκλωσαν μικρή ομάδα ανταρτών του ΔΣΕ, αποτελούμενη από τους Φώτη Παπαδόπουλο, μέλος του Νομαρχιακού Συμβουλίου Χανίων της ΕΠΟΝ, Βασίλη Κορτσιδάκη και έναν αντάρτη με το ψευδώνυμο "Ταυρωνίτης". Και οι τρεις έπεσαν μαχόμενοι μέχρι την τελευταία σφαίρα τους.
Στις 27 Ιουλίου του 1948, θα σκοτωθεί ο αντάρτης Φώτης Αναγνωστάκης, από τα Χαρχαλιανά Κισάμου, επίλεκτο στέλεχος του ΔΣΕ Κρήτης. Ο Αναγνωστάκης έπεσε σε ενέδρα χωροφυλάκων, με διοικητή το Λαζόπουλο και παρά την ηρωική του άμυνα που προέβαλε, για δύο ολόκληρες ώρες, δεν κατόρθωσε να διαφύγει του κλοιού.
Ακολουθεί ένας περίπου μήνας χωρίς σοβαρά επεισόδια εκατέρωθεν.
Μετά από αυτά τα τραγικά περιστατικά και από πολλές προσπάθειες της κομματικής καθοδήγησης του ΚΚΕ, τον Αύγουστο του 1949 πραγματοποιήθηκε σύσκεψη 25-30 ανταρτών, στην ορεινή περιοχή, πάνω από το χωριό Κάμποι Κυδωνίας. Στη σύσκεψη παρευρέθηκαν ο γραμματέας της Περιοχής Κρήτης του ΚΚΕ, Γιώργος Τσιτήλος, δάσκαλος στο επάγγελμα και ο γραμματέας της περιφερειακής επιτροπής Χανίων του ΚΚΕ, Δημήτρης Μακρυδάκης, φοιτητής. Εκείνες τις ημέρες είχε γίνει γνωστή η πρώτη επιτυχημένη δοκιμή ατομικής βόμβας, από την ΕΣΣΔ. Στη σύσκεψη έγινε εκτίμηση της δραστηριότητας του αντάρτικου, στο τελευταίο διάστημα και κρίθηκε ως λανθασμένη, η συγκέντρωση των κυρίων αντάρτικων δυνάμεων του ΔΣΕ, στο φαράγγι της Σαμαριάς, που δεν ήταν απόρθητο, όπως η διοίκηση του ΔΣΕ Κρήτης πίστευε. Κρίθηκε ως ορθότερη επιλογή, η κατάτμηση των δυνάμεων του ΔΣΕ, σε διάφορα σημεία του νομού, όπου θα είχαν δυνατότητα ελιγμού και θα μπορούσαν να ανταπαντούν, με ενέδρες και επιθέσεις.
Μετά τη συζήτηση έγινε αναδιάρθρωση των ομάδων και συγκροτήθηκε μια ομάδα από άνδρες και γυναίκες που είχαν καλύτερη δυνατότητα κίνησης, με επικεφαλής το Σπύρο Χανταμπή. Ο σκοπός αυτής της ομάδας δεν τεκμηριώνεται ιστορικά, ωστόσο είναι πιθανό να ήταν ομάδα τροφοδοσίας των άλλων μικρο-ομάδων του ΔΣΕ ή ομάδα που θα έπαιρνε επαφή με τα διάφορα χωριά και την πόλη των Χανίων και θα επιχειρούσε την ανασυγκρότηση του παράνομου κομματικού μηχανισμού του ΚΚΕ. Είναι άλλωστε γνωστό, ότι έως το 1961, όλες οι κομματικές οργανώσεις στο νομό Χανίων είχαν ανασυγκροτηθεί.
Στις 18 Οκτωβρίου του 1948, ομάδα ανταρτών θα πυροπολήσει το επιβατικό αυτοκίνητο που διενεργούσε τη γραμμή: Χανιά- Γέρο Λάκκος, αφού το σταματήσει σε ενέδρα και το αδειάσει από τους επιβάτες του. Προφανώς, η κίνηση αυτή έγινε για λόγους εντυπωσιασμού.
Περίπου μια εβδομάδα μετά, στις 25 Οκτωβρίου, αποσπάσματα της Χωροφυλακής, με διοικητές το Λαζόπουλο και το Δασκαλάκη, θα ενεργήσουν μετά από πληροφορίες στις θέσεις "Μεσκλιανές" και "Θερισσιανές Μαδάρες", ενάντια σε ομάδα ανταρτών που κινούταν στην περιοχή. Θα πέσει σε ενέδρα η ομάδα του Σπύρου Χανταμπή, στη θέση "Μελινταού", ωστόσο, όλοι οι αντάρτες θα διαφύγουν σώοι, με τη βοήθεια μιας ξαφνικής ομίχλης που κάλυψε την περιοχή.
Την ίδια ημέρα, στη θέση "Πλακοσέλι", θα πέσει σε ενέδρα, ο ηρωικός γραμματέας Κρήτης του ΚΚΕ, Γιώργος Τσιτήλος και ο Δ. Μακρυδάκης, όπως και ο οδηγός τους Βασίλης Κουταλώνης. Ο Τσιτήλος θα σκοτωθεί μαχόμενος, στη θέση "Κολοκυθά", ενώ λίγο πιο πριν είχε σκοτωθεί και ο Μακρυδάκης. Ο Κουταλώνης κατάφερε να διαφύγει. Οι κανίβαλοι της Χωροφυλακής έκοψαν τα κεφάλια των δύο νεκρών και αφού τα εξέθεσαν στο καφενείο του χωριού Μεσκλά τα τοποθέτησαν στη γέφυρα του Κλαδισού, όπου έμειναν άταφα για πολλές ημέρες.
Πηγή: Λευτέρης Ηλιάκης, Ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Κρήτη, Αυτοέκδοση, Χανιά 2002, 104-107.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου