Εκφάνσεις της ταξικής βίας του ΔΣΕ

Στη σύγχρονη ιστοριογραφία και δη στο πλαίσιο της Νέας Ιστορίας (τόσο νέα που η ναφθαλίνη της μυρίζει από μακριά) εντοπίζεται μια εκτενής προσπάθεια "αποχρωματισμού" του ΔΣΕ και διαφόρων μορφών του ταξικού κινήματος της εποχής (βλέπε Νίκος Μπελογιάννης), επιχειρώντας το συσκοτισμό της ταξικής διάστασης στον αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού. Έτσι, ο αγώνας του ΔΣΕ τοποθετείται απλά και μόνο, είτε στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου, στην καλύτερη περίπτωση, είτε σαν ένα "τραγικό γεγονός", αδελφοκτόνου πολέμου. Και όμως είναι σε διάφορες εκφάνσεις της σύγκρουσης του Εμφυλίου που εντοπίζουμε σαφή στοιχεία της ταξικής σύγκρουσης, που είναι ο ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος. Εντοπίζουμε, με άλλα λόγια, τι επιφύλασσε ο ΔΣΕ στην αστική τάξη της χώρας. Αυτό λοιπόν το ιστορικό στοιχείο, που έρχεται από το παρελθόν και αποτελεί το μέλλον της ανθρωπότητας, καλό είναι να μένει στη σκιά, προκειμένου οι νέες γενιές ανθρώπων να μην μάθουν ποτέ την ιστορική εμπειρία, της πάλης των τάξεων στη χώρα τους.

Παρακάτω, θα αναδείξουμε τέτοια στοιχεία, αποδίδοντας στο ΔΣΕ και τον αγώνα του, την πραγματική του, ταξική διάσταση.

Ο ΔΣΕ τσακίζει τους εργοστασιάρχες της Νάουσας και καίει τα χρεόγραφα των τραπεζών.

Βρισκόμαστε στο Γενάρη του 1949, στις τελευταίες ώρες της μάχης της Νάουσας, όπου ο ΔΣΕ έχει καταλάβει τους βασικούς επιχειρησιακούς στόχους του μέσα στο "μικρό Μάντσεστερ"(η Νάουσα λεγόταν έτσι λόγω του ισχυρού της εργατικού κινήματος, που πολλές φορές η εργοδοσία του Λαναρά και των άλλων εργοστασιαρχών είχε πνίξει στο αίμα) και μοναδική εστία αντίστασης που απέμενε στις κυβερνητικές δυνάμεις ήταν τα κλωστήρια και η έπαυλη της οικογένειας Λαναρά. 

Στο μεν εργοστάσιο βρισκόταν η έδρα του ταξίαρχου Κατσούδη, στη δε έπαυλη ένα εκτενές συρματόπλεγμα, εναλλασσόμενο από πολυβολεία καθιστούσε το οίκημα σχεδόν απροσπέλαστο. Λίγες ώρες πιο πριν, ο ΔΣΕ είχε μπει στις δύο τράπεζες της πόλης και είχε κάψει όλα τα έγγραφά τους, με σκοπό να ακυρώσει τα χρέη των φτωχών κατοίκων.

Έτσι λοιπόν, αυτές τις τελευταίες ώρες της μάχης τα δύο στρατόπεδα είχαν σαφείς τις ταξικές τους αποχρώσεις: Ο μεν ΔΣΕ προχωρούσε με επευφημίες των εργατών και εργατριών της πόλης, όπως η Ζίνα Σπυροπούλου, ο δε κυβερνητικός στρατός προσπαθούσε να προστατεύσει το κεφάλαιο και τη ζωή των Ναουσαίων αστών.

Η τελική επίθεση ενάντια στα "Κλωστήρια Λαναρά" ξεκίνησε στις 15:00, όπου ισχυρές δυνάμεις του ΔΣΕ έσπασαν τον εξωτερικό κλοιό των εργοστασίων με αντιαρματικά και κατέλαβαν τα εργοστάσια, με τον ταξίαρχο Κατσούδη να εγκαταλείπει κρυφά την έδρα του, αφήνοντας πίσω ακόμα και τον ασυρματιστή του. 

Ο ΔΣΕ προχώρησε και πυρπόληση του εργοστασίου, κίνηση συμβολική, καθώς γνώριζε ότι δεν θα μπορούσε να παραμείνει για πολύ στην πόλη. 

Αντίστοιχη σύγκρουση λαμβάνει χώρα και στην έπαυλη της οικογένειας Λαναρά. Ο ΔΣΕ την εκπορθεί μεταφέροντας για βολή ένα από τα ορειβατικά του πυροβόλα. Σύντομα, οι οπλίτες που προστατεύουν την έπαυλη παραδίδονται και πίσω τους ακολουθούν τριάντα πολίτες, όλοι βιομήχανοι ή μέλη των οικογενειών τους. Η μοίρα τους παραμένει άγνωστη, αν και θεωρείται πολύ πιθανή η εκτέλεση των εργοστασιαρχών.

Πριν την αποχώρησή του από την πόλη, ο ΔΣΕ πυρπολεί ολοσχερώς τις βίλες και τις επαύλεις των βιομηχάνων: Λαναρά, Πετρίδη, Χρηστίδη, Αγγελάκη, Κάψη, Κιλιμπουρίδη και Κιτσέλη. 

Πηγή: Νίκος Κυτόπουλος, Η μάχη της Νάουσας, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1999, σελ. 79-99.

Ο ΔΣΕ Σάμου "διαγράφουν μονομερώς" τα χρέη του Σαμιώτικου λαού

Το Σεπτέμβρη του 1947, ο ΔΣΕ Σάμου βρίσκεται ακόμα σε ανάπτυξη. Παρόλα αυτά, σε έναν μεγάλο ελιγμό αποφυγής, ο ΔΣΕ του νησιού συνειδητοποιεί ότι το Καρλόβασι είναι ουσιαστικά αφύλακτο και περνά από μέσα του. Έτσι, το 1948, στις 20-21 Γενάρη, ο ΔΣΕ ενεργεί επιχείρηση ενάντια στο Καρλόβασι, με στόχο την εμποροβιομηχανική περιοχή του Όρμου.

Στόχος της επιχείρησης είναι η κατάληψη των βυρσοδεψείων, των Γενικών Αποθηκών και των τραπεζών που βρίσκονταν σε αυτή την περιοχή. Από εκεί, ο ΔΣΕ στόχευε στο να επιτάξει τρόφιμα, δέρματα και τα χρήματα των τραπεζών. 

Καθώς η επιχείρηση προχωρούσε και ο ΔΣΕ κατέλαβε την Εθνική Τράπεζα στον Όρμο, εντόπισε στο εσωτερικό της δύο υπαλλήλους που ακόμα εργάζονταν, συσκευάζοντας μεγάλα πακέτα. Ο συγκροτηματάρχης του ΔΣΕ Βακάκης, ενημερώθηκε τότε, από τους δύο υπαλλήλους, ότι με εντολή της διοίκησης της Εθνικής Τράπεζας, όλα τα διαθέσιμα σε χρήμα των υποκαταστημάτων της στο νησί, έπρεπε να μεταφερθούν στο Καρλόβασι, να συσκευαστούν και να σταλούν στην Αθήνα. Έτσι, ο ΔΣΕ κατέλαβε εκείνη την ημέρα 360 εκατομμύρια δραχμές, φιλοδωρώντας τους δύο υπαλλήλους με 20 εκατομμύρια τον κάθε έναν. 

Μετέπειτα, οι άνδρες του ΔΣΕ άνοιξαν το αρχείο της τράπεζας και έκαψαν ολόκληρο το περιεχόμενό του εξαφανίζοντας πρακτικά τα χρέη του Σαμιώτικου λαού. Το χρηματικό ποσό που ο ΔΣΕ κατέλαβε, χρησιμοποιήθηκε αργότερα για την αγορά τροφίμων και ιματισμού από αγρότες, κτηνοτρόφους και εμπόρους των περιοχών του νησιού που έλεγχε. 

Πηγές: Συλλογικό έργο, Ο αγώνας του ΔΣΕ στη Σάμο, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2004, σελ. 115-117.

Μαρτυρία του πρώην μαχητή του ΔΣΕ, Θανάση Μπαρόλια, Αθήνα 2009.