"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2020

Θανάσης Μπουραζίκας: Ο "Περονόσπορος", μέσα από τις αφηγήσεις του Τριαντάφυλλου Γεροζήση

 

Ελάχιστα έχουν γραφεί ποτέ για το Θανάση Μπουραζίκα, γνωστό στην εποχή της Κατοχής και του Εμφυλίου με το ψευδώνυμο "Περονόσπορος" και σπάνια θα συναντήσει κανείς στη σχετική βιβλιογραφία, οτιδήποτε περισσότερο από το ψευδώνυμό του. Εύκολα κανείς θα θεωρήσει δε, λόγω του ψευδωνύμου αυτού, ότι ο "Περονόσπορος" θα ήταν μάλλον κάποιος σκληροτράχηλος αντάρτης του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, που αντιμετώπιζε τους αντιπάλους του, με σκληρότητα και πάθος.

Ωστόσο, ο Τριαντάφυλλος Γεροζήσης περιγράφει το Θανάση Μπουραζίκα ως κάτι το τελείως διαφορετικό στο βιβλίο του: Ανταρτόπουλο στο ΔΣΕ- Το χαμένο ημερολόγιο.



Ο Θανάσης Μπουραζίκας καταγόταν από τη Μαρμαριανή ή το Μακρυχώρι και κατά την ένταξή του στο ΔΣΕ πρέπει να ήταν ήδη μεσήλικας. Υπήρξε πολεμιστής του Αλβανικού Μετώπου και από τους πρώτους αντάρτες του ΕΛΑΣ. Καθώς αρνήθηκε να καταθέσει το όπλο του με τη Συνθήκη της Βάρκιζας, όταν ο Γεροζήσης τον γνώρισε (τέλη του 1948) πολεμούσε διαρκώς, ήδη για οκτώ χρόνια. Ο Θανάσης Μπουραζίκας υπήρξε μέλος και του ΚΚΕ, οργανωμένος μάλλον στην προπολεμική περίοδο ή κατά την ένταξή του στον ΕΛΑΣ. Το ψευδώνυμο που εκείνος διάλεξε για τον εαυτό του ήταν "Πυρηνόσπορος", που ο λαός μετάτρεψε σταδιακά σε "Περονόσπορο".

Ο Τριαντάφυλλος Γεροζήσης γνώρισε τον "Περονόσπορο" στα τέλη του 1948, όταν κατατάχθηκε εθελοντικά στο ΔΣΕ και εκτελούσε χρέη διοικητή του κέντρου διερχομένων της 123 Ταξιαρχίας στον Όλυμπο. Ο Γεροζήσης αναφέρει ότι η θέση αυτή του είχε ανατεθεί κατόπιν τιμωρίας του από το ΚΚΕ, για λόγους που δεν αναφέρονται. Ο αδελφός του Χρυσόστομος Μπουραζίκας υπήρξε ταγματάρχης του ΔΣΕ, αρχικά στην ίδια ταξιαρχία και μετά στο ΣΑΓΑ. Ο ίδιος ο "Περονόσπορος" είχε το βαθμό του λοχαγού του ΔΣΕ.

Ο Γεροζήσης αναφέρει ότι για τον "Περονόσπορο", οι θρύλοι από τη δράση του στον ΕΛΑΣ ήταν τέτοιοι που τον φανταζόταν ως πανύψηλο άντρα. Ωστόσο, ο Μπουραζίκας ήταν μάλλον κοντός, λιπόσαρκος, με ελάχιστα γένια και χαρακτηριστικά που έμοιαζαν με Ινδιάνο. Το βλέμμα του μόνο πρόδιδε την τεράστια πείρα του σαν αντάρτης. Στο Κέντρο Διερχομένων, μαζί με τον "Περονόσπορο" βρισκόταν και η γυναίκα και ο πεθερός του, ο οποίος έκανε δώρο στο Γεροζήση ένα μαχαίρι με λαβή από κέρατο ελαφιού. 

"Οι άνθρωποι εκείνοι, με έβαλαν πιο μέσα σε κεινη την ατμόσφαιρα, την ανεπανάληπτη, της αδελφοσύνης, της συντροφικότητας, που είχα γνωρίσει από την πρώτη στιγμή και που χαρακτήριζε τις σχέσεις των ανταρτών του ΔΣΕ", γράφει ο Γεροζήσης.

Μαζί με τον Περονόσπορο, οι Μπλούχος και Καλομοίρης, στελέχη του ΔΣΕ υπήρξαν αυτοί που βοήθησαν το νεαρό Γεροζήση να εκπαιδευτεί και να σκληραγωγηθεί, για τη δύσκολη και γεμάτη στερήσεις ζωή του αντάρτικου. Μια από τις πρώτες κουβέντες του Μπουραζίκα ήταν δε η εξής: "Εδώ πρέπει να συνηθίσεις να τρως ότι βρίσκεται".

Μετά το προσκλητήριο, στο κέντρο διερχομένων της 123ης Ταξιαρχίας, ο "Περονόσπορος" διατηρούσε πρόγραμμα για το νεαρό Γεροζήση και τους υπόλοιπους που προορίζονταν για τα έμπεδα της Ταξιαρχίας. Οργάνωνε και ανάθετε διάφορες εργασίες, όπως το κόψιμο ξύλων, το κουβάλημα εφοδίων, ενώ φρόντισε να τους μάθει σημαντικές δεξιότητες που θα τους χρησίμευαν στην αντάρτικη ζωή, όπως το πώς σφάζεται και γδέρνεται ένα αρνί ή κατσίκι, πως κατασκευάζεται μια σούβλα, πώς ανάβεις φωτιά χωρίς καπνό και πώς ψήνεται σωστά το κρέας. 

Ο "Περονόσπορος" μάλιστα πιέσε το Γεροζήση να σφάξει το πρώτο του αρνί, προκειμένου αφενός να σκληραγωγηθεί στη θέα του θανάτου και αίματος, αφετέρου για να μάθει μια σημαντική δεξιότητα, που στο αντάρτικο, μπορούσε να κάνει τη διαφορά της ζωής από το θάνατο. Σταδιακά, ο Μπουραζίκας "υιοθέτησε" το Γεροζήση μεταδίδοντάς του δεκάδες πρακτικές δεξιότητες: Του έμαθε πως ο αντάρτης πάντα μαζί του πρέπει να κουβαλά ένα σακουλάκι αλάτι, τόσο για το φαγητό, όσο και για τα τραύματα. Ποια φυτά μπορείς να μαζέψεις για να διώξεις τις ψείρες από τα ρούχα, πώς αρμολογούνται και λύνονται διάφορα όπλα. Επίσης, του διηγούταν ιστορίες από μάχες και περιστατικά από τη δράση του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, όπως η ενέδρα που έστησαν οι αντάρτες στο Δερελί, ενάντια στη συμμορία του Σούρλα, διαλύοντάς τη σχεδόν ολοκληρωτικά.

Σταδιακά, ο Μπουραζίκας ξεκίνησε να παίρνει μαζί του το Γεροζήση και στο κυνήγι. Του έμαθε να κινείται αθόρυβα, να αναγνωρίζει τα χνάρια διαφόρων ζώων, καθώς και διάφορα κόλπα και τεχνάσματα των ανταρτών, όπως το "αλογοσούρσιμο", δηλαδή το ανάποδο πετάλωμα των μουλαριών και των αλόγων προκειμένου να αφήνουν ίχνη προς την αντίθετη κατεύθυνση, από την οποία κινούνταν. Του έμαθε επίσης να στήνει παγίδες για λαγούς και αγριόπαπιες. 

"Το πιο δύσκολο σε μας, Τριαντάφυλλε, δεν είναι η μάχη, η στιγμή που πολεμάς. Το πιο δύσκολο είναι η καθημερινή ζωή. Εδώ πρέπει να προσέχεις να μην κρυώσεις, να μη σε τσιμπήσει φίδι, σκορπιός ή άλλο ζώο, να μην ξεμοναχιαστείς και σε στριμώξουν οι λύκοι, να μην αφήσεις τα παπούτσια σου να χαλάσουν, να μη φας μυγοφτυγμένο κρέας, να μην κοιμηθείς με βρεγμένη φανέλα ή με βρεγμένα πόδια, αν η καραβάνα σου είναι ξεγάνωτη, να την καθαρίζεις καλά με στάχτη, με συκόφυλλα, με άμμο για να μην οξειδώνεται και δηλητηριαστείς. Να μην πιεις νερό ιδρωμένος. Ιδιαίτερα σε περίπολο ή σε επιχείρηση, τα μάτια σου τέσσερα, πού θα πατήσεις, τι παρέσυρες περπατώντας; Σιγά σιγά θα πρέπει να ξεχωρίζεις τους θορύβους που κάνουν τα διάφορα όπλα. Και όχι χαμένες σφαίρες! Έτσι κι αλλιώς εμάς οι μάνες μας μας έχουν κλάψει. Ας κλάψουν και τους άλλους."

Ετούτα και πολλά άλλα διδάγματα άφησε παρακαταθήκη ο "Περονόσπορος" στο Γεροζήση και η πορεία του βιβλίου του αποδεικνύει το πόσο πολύτιμα ήταν.

Ο Θανάσης Μπουραζίκας συνέχισε να πολεμά μέχρι τις αρχές του 1950. Παρέμεινε με άλλους μαχητές και στελέχη του ΔΣΕ στον Όλυμπο μαζεύοντας αποκομμένους αντάρτες και προωθώντας τους στην Αλβανία. Σκοτώθηκε στις αρχές του 1950 σε άγνωστη τοποθεσία. 

Ο Τριαντάφυλλος Γεροζήσης επέζησε αφάνταστων δυκσολιών και επέστρεψε στην οικογένειά του, στα τέλη του 1949. Το 2000 εξέδωσε το παραπάνω βιβλίο. Έφυγε από τη ζωή το 2018.

Παρέμεινε κομμουνιστής και αγωνιστής έως το τέλος της ζωής του, κάνοντας πράξη αυτό που κάποτε του είχε πει ο "Περονόσπορος":

"Είτε πεθάνουμε, είτε ζήσουμε Τριαντάφυλλε, εμείς είμαστε πια δράκοι. Ανήκουμε στη δρακογενιά του αντάρτικου και δεν θα ξεχαστούμε"


2 σχόλια:

  1. Σε παρακαλώ, Oberon, γράψε τον τίτλο του συγκεκριμένου βιβλίου ― γιατί έχει γράψει αρκετά ο μακαρίτης ο Τριαντάφυλλος ― του Γεροζήση, στο οποίο αναφέρεται στον «Περονόσπορο», γιατί θέλω να το αγοράσω. Σ’ ευχαριστώ και να ’σαι πάντα καλά,

    Άγρυπνος

    ΑπάντησηΔιαγραφή