Η «Αγία» Αθανασία του Αιγάλεω και η χρήση της από το εμφυλιακό κράτος

Η Αθανασία Σάμαρη, που αργότερα έγινε γνωστή ως «Αγία» Αθανασία του Αιγάλεω γεννήθηκε το 1928 στην Παλιά Μανωλάδα. Μικρή δεν ήταν παρά μια αγράμματη βοσκοπούλα. Το 1945 σε ηλικία 17 ετών, ισχυρίστηκε ότι είδε σε όραμα την Παναγία. Τα «οράματα» της άρχισαν να πληθαίνουν, τα νέα διαδόθηκαν και η κοπέλα κάποια στιγμή υποστήριξε ότι η Παναγία άρχισε να της στέλνει μηνύματα τα οποία αποτυπώνονταν στο στήθος της.... 

Ωστόσο δεν πίστεψαν όλοι την Αθανασία. Ιδιαίτερα δύσπιστοι στάθηκαν οι δικοί της άνθρωποι, καθώς αυτοί γνώριζαν ότι στην οικογένειά τους υπήρχε μια κληρονομική πάθηση, η δερμογραφία ή δερμογραφισμός, που ιατρικά ορίζεται ως «δερματική αντίδραση σε κάποιο μηχανικό ερέθισμα του δέρματος, που οφείλεται σε υπερευαισθησία του νευρικού συστήματος». Σε μια τέτοια περίπτωση, οι δερματολόγοι εξηγούν με απλά λόγια ότι κάποιος θα μπορούσε με ένα αντικείμενο να ασκήσει πίεση ή να γράψει πάνω στο δέρμα του ασθενούς και το «μήνυμα» να παραμείνει πάνω στο δέρμα για αρκετή ώρα, Αυτή όμως ήταν η επιστημονική άποψη, την οποία βέβαια δε συμμερίστηκαν, όλοι όσοι γνώριζαν την περίπτωση της Αθανασίας και των «οραμάτων» της. Εκείνο που εντυπωσίαζε και διαμόρφωνε τη γνώμη των απλών ανθρώπων της επαρχίας ήταν το γεγονός ότι όλα αυτά συνέβαιναν σε μια αγράμματη κοπέλα, που δεν ήξερε να βάλει ούτε την υπογραφή της.... 

Το 1948 ο θείος Γεώργιος Κίντος την παίρνει μαζί του στην Αμαλιάδα για να τον βοηθάει στις δουλειές του καφενείου. Οι μέρες περνούσαν δύσκολα, καθώς η δουλειά ήταν απαιτητική και η κούραση άρχισε να δοκιμάζει σοβαρά τη νεαρή κοπέλα. Τότε ήταν που η Αθανασία διαλάλησε ότι για μια ακόμα φορά η παναγία επικοινώνησε μαζί της και ότι χάραξε και πάλι στο στήθος της το σύμβολο του σταυρού. (Βολική επικοινωνία γιατί δεν χρειάζεται να ξέρει και ορθογραφία) Μάλιστα, οι παλαιότεροι θυμούνται ότι από εκείνη την ημέρα άρχισε να δημιουργείται κοσμοσυρροή στο σπίτι του Κίντου. Οι πιστοί ήθελαν να δουν το «θαύμα».... 

Η μικρή κοινωνία της Αμαλιάδας είχε αρχίσει πλέον να αναστατώνεται για τα καλά. Τα σπουδαία νέα δε θα αργήσουν βέβαια να φτάσουν και στο μητροπολίτη Ηλείας, Γερμανό. Ο ιεράρχης σπεύδει στο σπίτι του θείου της Αθανασίας και συνομιλεί με την οραματίστρια για περίπου δέκα λεπτά. Όταν όμως βγαίνει από το δωμάτιο έχει την όψη πολύ συγκινημένοι ανθρώπου και απευθύνεται στο πλήθος που τον περιμένει με αυτά τα λόγια: «η Θεομήτωρ έχει κατ’ επανάληψιν εμφανιστεί σε ευσεβείς χριστιανούς και έχει παροτρύνει δι΄ ευχών τους ανθρώπους εις μετάνοιαν». Ο κύβος έχει ριφθεί και ο θεοσεβούμενος λαός, που περίμενε ανυπόμονα το πόρισμα του δεσπότη ανατριχιάζει με τις διαβεβαιώσεις. 

Ύστερα από τη μητροπολιτική επικύρωση του «θαύματος» διοργανώνεται λιτανεία στην Αμαλιάδα παρουσία του κλήρου και των αρχών της πόλης. Δήμαρχος, δημοτικό συμβούλιο, δικαστές, δικηγόροι, δημόσιοι υπάλληλοι, παπάδες και χωροφύλακες ακολουθούν με δέος την πρωτοφανή για τα ελληνικά χρονικά πομπή, ενώ όταν εμφανίζεται η Αθανασία, το πλήθος προσκυνά ευλαβικά, όλοι κάνουν συγκινημένοι το σταυρό τους και ανοίγουν διάδρομο για να περάσει ανάμεσά τους η «ευτυχής» κόρη.... 

Η «ανάσταση» της Αθανασίας 

Μια εβδομάδα μετά το «θαύμα» η Αμαλιάδα θα συγκλονιστεί ξανά, αλλά με μεγαλύτερη ένταση τώρα , αφού αυτή τη φορά πρόκειται για τον.. θάνατο της Αθανασίας! Ιερείς και αστυνομικές αρχές σπεύδουν και πάλι στο σπίτι του Κίντου, όπου ναι μεν η Αθανασία μπορεί να είχε «πεθάνει», αλλά η βεβαιότητα για ένα ακόμα θαύμα ήταν τόσο μεγάλη, που δεν άφηνε περιθώρια για πολλά θαύματα. Κλήρος και λαός περιμένουν εναγωνίως το χαρμόσυνο μήνυμα της ανάστασης… Έτσι και έγινε.... 

Η «οραματίστρια», αφού «αναστήθηκε», άρχισε να τους διηγείται την περιπέτειά της στον άλλο κόσμο, με τους φωτορεπόρτερ να καταγράφουν τη σκηνή και με την Αθανασία ολοζώντανη μέσα στο φέρετρό της να τους λέει ότι η Παναγία την είχε πάρει μαζί της μέχρι τα Καλάβρυτα, όπου από κοινού παρακολούθησαν σκηνές σφαγής αιχμαλωτισμένων ανταρτών. Σύμφωνα με το παραλήρημα της, η Μητέρα του Χριστού της είπε για τους κομμουνιστές: «Βλέπεις παιδί μου; Αυτά παθαίνουν όσοι δεν πιστεύουν…» 

Η «οραματίστρια» είχε ξεκινήσει για τα καλά την πορεία της την ώρα που ο εμφύλιος είχε φουντώσει και βρισκόταν στις πιο κρίσιμες στιγμές του, έχοντας συμπαραστάτες της την εκκλησιαστική ιεραρχία και τους τοπικούς κυβερνητικούς παράγοντες, οι οποίοι θεωρούσαν ιερό καθήκον τους να ευλογούνται με κάθε μέσο τα όπλα του Εθνικού Στρατού. 

Οι αριστεροί τότε αποκάλεσαν για πρώτη φορά την Αθανασία «αγία της δεξιάς». Οι άλλοι χαμογέλασαν με νόημα στην «οραματίστρια» και της έκλεισαν πονηρά το μάτι, καθώς οι καιροί ήταν εξαιρετικά δύσκολοι και τα θαύματα περιζήτητα.... 

Οι αυτόπτες μάρτυρες της «ανάστασης» της Αθανασίας ήταν επίλεκτα μέλη της τοπικής κοινωνίας: ο δεσπότης με δυο τρεις έμπιστους παπάδες, ο διοικητής χωροφυλακής Πύργου και ένας μοίραρχος που υπηρετούσε στην Αμαλιάδα. Σύμφωνα με όσα δήλωσαν και δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Πατρίς του Πύργου, «όταν επανήλθε η ψυχή της Αθανασίας στο σώμα της, σείστηκαν τα θεμέλια του σπιτιού». Τότε η Παναγία της ζήτησε ένα ποτήρι νερό, είπαν και όταν της το έφερε ήπιε το μισό. Έβλεπαν μάλιστα το ποτήρι ψηλά στον αέρα και το νερό να λιγοστεύει χωρίς να χύνεται… Ο αγνός κόσμος της Αμαλιάδας είχε πλέον πειστεί ότι η αθώα βοσκοπούλα είχε άμεση επαφή με την Παναγία και ότι μπορεί, εξ ονόματός της να κάνει θαύματα, όπως να βρίσκει τα σημεία που υπήρχε νερό, κάτι πολύτιμο για τις αγροτικές καλλιέργειες της περιοχής. 

Ο ξάδελφος της Αθανασίας, Μιχάλης Σάμαρης χαρακτηριστικά θυμάται: «εβάρεσε νερό χίλια μέτρα μακριά από το Κουνουπέλι και είπε ότι το νερό θα βγει μονάχο του προτού το βαρέσουν. Και το βάρεσε στα 80 μέτρα και έτρεχε μοναχό του». Οι επικριτές της Αθανασίας όμως, υποστήριζαν από τότε ότι η «οραματίστρια» ήταν δημιούργημα του τότε μητροπολίτη και του διοικητή της χωροφυλακής.... 

Μετά τον Εμφύλιο

Η «Αγία» Αθανασία Απέκτησε σταδιακά πλήθος πιστών, με τις εισφορές και δωρεές των οποίων δημιούργησε ένα γηροκομείο στη Μάνδρα Αττικής («Παναγία Φανερωμένη»). Για να δεχτεί οποιονδήποτε ηλικιωμένο ως τρόφιμο, του έπαιρνε τη σύνταξή του και άλλα περιουσιακά στοιχεία.  συνθήκες διαμονής και διαβίωσης στο ίδρυμα ήταν τραγικές και οι επιθεωρητές του Υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών κατήγγειλαν ότι «πότιζαν με υπνωτικά τους γέρους και τις γριές, που δεν μπορούσαν να κουνηθούν από τα κρεβάτια τους. Ήταν ακίνητοι και σκελετωμένοι και περίμεναν τον θάνατο». Η κερδοφορία της επιχείρησής της επέτρεψε στην Αθανασία να αποκτήσει πολύ μεγάλη κινητή και ακίνητη περιουσία.

Αρκετές φορές πέρασε από δικαστήρια λόγω των κατηγοριών που της απαγγέλθηκαν, αλλά ουδέποτε καταδικάσθηκε.

Τεράστιο πλήγμα στη φήμη της "αγίας" υπήρξε το 1980, μια σειρά εκπομπών των "Ρεπόρτερς" (Γιάννης Δημαράς, Γιώργος Λιάνης και Κώστας Χαρδαβέλλας) κατάφεραν να την παγιδεύσουν και να καταδείξουν τις απάτες της. Δεύτερο πλήγμα ήρθε από το Ριζοσπάστη που το 1980 δημοσίευσε ντοκουμέντα με λίστες των πολιτικών φύλων της Αθανασίας και την παρακάτω φωτογραφία.

Με τον Κ. Λάσκαρη, τότε υπουργό Εργασίας

Πηγή: εδώ