Οι σχέσεις των Βρετανών με τη συμμορία του Σούρλα - Μαρτυρία του Λοχαγού Θ. Μοσχάτου

 

Σ’ εκτέλεση της συμφωνίας της Βάρκιζας το Γενικό Στρατηγείο του  ΕΛΑΣ, είχε αρχίσει να αποστρατεύει τις δυνάμεις του. Τότε εμφανίστηκε  στην περιοχή των χωριών, ανατολικά και κοντά στα Φάρσαλα, μια συμμορία ληστών από 20 περίπου άτομα, με αρχηγό το γνωστό Γρηγόρη Σούρλα. 

Ο Σούρλας ήταν παλιός ΕΑΣΑΔίτης.  Η ληστοσυμμορία του Σούρλα έμπαινε στα διάφορα χωριά της περιοχής Φαρσάλων, που την είχαν οι Άγγλοι και σκότωνε ανθρώπους, βίαζε γυναίκες και κορίτσια, άρπαζε ζώα και νοικοκυριά, έδερνε και τυραννούσε. Όλη η δραστηριότητα της ληστοσυμμορίας αυτής στρέφονταν ενάντια στους οπαδούς του ΕΑΜ. 

Η οργάνωση του ΕΑΜ των χωριών αυτών, έστελνε δελτία πληροφοριών για τη δράση του Σούρλα και της συμμορίας του, στα κοντινότερα τμήματα της Ι Μεραρχίας του ΕΛΑΣ και η Ι Μεραρχία διεβίβαζε τα δελτία αυτά στο Γενικό Στρατηγείο. Αυτές οι ληστρικές πράξεις εναντίον των οπαδών του ΕΑΜ γίνονταν σχεδόν κάθε μέρα, χωρίς οι Άγγλοι να παίρνουν κανένα μέτρο για την ασφάλεια και τάξη μέσα στην περιοχή τους. Σε κάθε τέτοια περίπτωση το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ έκανε ένα έγγραφο διαμαρτυρίας προς τον Άγγλο ταξίαρχο Έικενχερτ και ζητούσε να φροντίσει να παρθούν μέτρα και να αποκατασταθεί η τάξη και η ασφάλεια στην περιοχή αυτή και να πάψουν οι διωγμοί αυτοί που γίνονταν σε βάρος του ΕΑΜ. 

Τις περισσότερες φορές το Γενικό Στρατηγείο έστελνε εμένα σαν σύνδεσμο στον ταξίαρχο Έικενχεντ και έτσι μου δίνονταν η ευκαιρία να αναπτύσσω κάθε φορά και προφορικά το ζήτημα στον Άγγλο ταξίαρχο. 

Ο Άγγλος ταξίαρχος απαντούσε πάντα: “Όου γιες!” Μια μέρα, μας ήλθε η πληροφορία πως τρία αυτοκίνητα αγγλικού στρατού γεμάτα ιματισμό, οπλισμό και πυρομαχικά έφθασαν σε κάποιο χωριό της περιφέρειας του Σούρλα […] Μετά τρεις ή τέσσερις μέρες ο Σούρλας εμφανίστηκε με μια συμμορία από 120 πρόσωπα που ήταν ντυμένα με καινούριες αγγλικές στολές και είχαν αγγλικά όπλα και αυτόματα. 

Τα βάσανα των οπαδών του ΕΑΜ στην περιφέρεια αυτή έγιναν πολύ μεγάλα. 

Κάναμε πάλι νέα έγγραφα διαμαρτυρίας. Επισκέφτηκα τον ταξίαρχο Έικενχερτ και του ζήτησα μια απάντηση στις διαμαρτυρίες μας, λέγοντας του πως σε κανένα έγγραφο διαμαρτυρίας μας δεν είχε απαντήσει. Εκείνος μου απάντησε ότι τα είχε διαβιβάσει όλα στο στρατηγό Σκόμπι στην Αθήνα και δεν είχε πάρει καμμιά απάντηση. Ετόνισα στον Άγγλο ταξίαρχο ότι, η κατάσταση αυτή είναι πέρα για πέρα απαράδεκτη. Του εξήγησα ακόμα ότι – όπως σε προηγούμενα έγγραφα του λέγαμε – η κατάσταση αυτή γίνεται εμπόδιο για την εφαρμογή της συμφωνίας της Βάρκιζας, γιατί οι αντάρτες του ΕΛΑΣ της περιφέρειας Φαρσάλων, μια και μαθαίνουν το τί γίνεται στα χωριά τους, δεν θα παραδώσουν τον οπλισμό τους, αλλά θα τον κρύψουν, θα πάνε οπλισμένοι στα χωριά τους και θ’ αρχίσουν εκεί συμπλοκές. Του εξήγησα, ότι κοντά στους αντάρτες αυτούς, θα κάνουν το ίδιο και πολλοί άλλοι από άλλες περιφέρειες, με τη σκέψη ότι το ίδιο μπορεί να γίνεται ή να γίνει και στα χωριά τους. Του εξήγησα ότι την ευθύνη για όλα αυτά θα την έχουν οι Άγγλοι. 

Τότε – και μόνο τότε – ο ταξίαρχος Έικενχεντ μου είπε ότι θα έπρεπε το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ να συνεννοηθεί με τον Άγγλο στρατιωτικό Διοικητή στο Βόλο γιατί σ’ αυτόν υπάγεται και η περιοχή Φαρσάλων. 

Στείλαμε στο Βόλο έναν αξιωματικό, αφού τον κατατοπίσαμε στο ζήτημα. Όταν γύρισε ο αξιωματικό μας από το Βόλο, μας υπέβαλε έγγραφη έκθεση της συνομιλίας του με τον Άγγλο στρατιωτικό Διοικητή Βόλου. Με λίγα λόγια μας έλεγε πως ο Άγγλος Διοικητής του Βόλου δεν δέχεται καθόλου τις απόψεις μας και πως γι’ αυτόν ο Σούρλας δεν είναι ληστής ούτε παλιός συνεργάτης των Γερμανών, αλλά εθνικιστής! 

Εν τω μεταξύ τι τραβούσαν οι οπαδοί του ΕΑΜ στην περιοχή Φαρσάλων από το Σούρλα και τη συμμορία του δεν περιγράφεται.

Το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, έκανε και πάλι έγγραφο διαμαρτυρίας στον Ταξίαρχο Έικενχεντ για όλη αυτή τη στάση του Άγγλου στρατιωτικού Διοικητή Βόλου και για τις καινούργιες ληστείες. Μαζί με τη διαμαρτυρία αυτή του στείλαμε και αντίγραφο της έκθεσης του αξιωματικού που στείλαμε στο Βόλο. Αυτά τα έγγραφα τα πήγα εγώ στον Άγγλο ταξίαρχο. Ο ταξίαρχος δεν είπε τίποτε άλλο από το συνηθισμένο “Όου γιες!”. 

Του ανάπτυξα και πάλι το όλο ζήτημα και επειδή δεν άλλαζε θέση πάνω σε’ αυτό του είπα ότι μας κοροϊδεύουν οι Άγγλοι και τούτο διότι αποστρατευόμεθα και υπερβαίνοντας τη δικαιοδοσία μου και τις εντολές που είχα, αναπτύσσοντας δική μου πρωτοβουλία, με δική μου ευθύνη, λέω στον ταξίαρχο Έικενχεντ: «Πολύ καλά, αφού δεν θέλετε να διορθώσετε εσείς την κατάσταση, τότε θα την διορθώσουμε εμείς και μάλιστα πολύ γρήγορα». Και σηκώθηκα να φύγω. Τότε ο ταξίαρχος Έικενχεντ με ρώτησε: «Με ποιο τρόπο;» Του απάντησα: «Τώρα που θα γυρίσω στο στρατηγείο η πρώτη διαταγή που θα βγάλω, θα είναι να περάσει ένα τάγμα του ΕΛΑΣ στην περιφέρεια Φαρσάλων και να ξεκαθαρίσει το Σούρλα και τη συμμορία του». 

Ο Άγγλος ταξίαρχος μου είπε τότε, ότι δεν πρέπει να μου διαφύγει ότι η περιοχή που βρίσκεται ο Σούρλας, σύμφωνα με την ανακωχή, ανήκει στους Άγγλους και συνεπώς δεν έχω το δικαίωμα να στείλω εκεί στρατό του ΕΛΑΣ. Του απάντησα πως αυτό μου ήταν αδιάφορο γιατί έτσι κι αλλιώς ο ΕΛΑΣ θα αποστρατευόταν και ότι το μόνο που με ενδιέφερε ήταν να προσφέρουμε μια τελευταία υπηρεσία στην Ελλάδα απαλλάσσοντας την από το ληστή Σούρλα και τη συμμορία του. Αυτά είπα και κίνησα να φύγω. Ο ταξίαρχος Έικενχεντ με σταμάτησε και μου είπε ότι θα πάρει αυτός μέτρα για να ησυχάσει ο Σούρλας. Απάντησα στον ταξίαρχο πως αυτά είναι πολύ αόριστα. Εκείνος μου είπε πως δεν είναι αόριστα· τότε του λέω. «Κύριε Ταξίαρχε θα περιμένω 24 ώρες και αν ο Σούρλας εξακολουθεί να δρά, τότε θα διατάξω το τάγμα να κινηθεί προς την περιοχή Φαρσάλων και να τον κτυπήσει». 

Μιλούσα βέβαια σαν Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ. Για αρκετές μέρες ο Σούρλας και η ληστοσυμμορία του ούτε ξανακούστηκε – πραγματικά – έως ότου η αποστράτευση της Ι Μεραρχίας του ΕΛΑΣ έφθασε σε τέτοιο σημείο που δεν είχαμε ούτε διμοιρία διαθέσιμη και τότε ξαναφούντωσε η πανούκλα του Σούρλα.

Ο πρώην ΕΑΣΑΔίτης Γρηγόρης Σούρλας