Κατίν: Aπό τον Γκαίμπελς στα Media (μέρος 2)

Οι τάφοι του Κατίν

Το 1951 - 1952, με αφορμή τον πόλεμο της Κορέας, συστάθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ η Επιτροπή Madden (υπό τον Ρεπουμπλικανό R. J. Madden), η οποία κατέληξε στο «συμπέρασμα» πως οι Πολωνοί αξιωματικοί δολοφονήθηκαν από τους Σοβιετικούς και πρότεινε την παραπομπή της ΕΣΣΔ στο Διεθνές Δικαστήριο. Ανάμεσα σε εκείνους που κατέθεσαν στην Επιτροπή ήταν και ο Dr. Otto Stahmer, σύμβουλος του Γκέρινγκ (του νο. 2 στην ιεραρχία των ναζί) στις Δίκες της Νυρεμβέργης! Η όλη υπόθεση θεωρήθηκε μεταξύ άλλων και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για προπαγανδιστική δουλειά στους Αμερικανούς πολίτες πολωνικής ή άλλης ανατολικοευρωπαϊκής καταγωγής που έως τότε στήριζαν παραδοσιακά το κόμμα των Δημοκρατικών.

Το Κατίν καταλαμβάνει από τότε περίοπτη θέση στο οπλοστάσιο του ιμπεριαλισμού. Σε έκθεση του υπουργείου των Εσωτερικών των ΗΠΑ (State Department) με την ένδειξη «Απόρρητος» και ημερομηνία 7 Ιουλίου 1952, ξεδιπλώνονται συνοπτικά οι συνομιλίες ΗΠΑ - Βρετανίας για τη χάραξη κοινής στρατηγικής στον ΟΗΕ. Στο κείμενο αυτό, εκτός από τη σημασία της χρησιμοποίησης της «ομπρέλας του ΟΗΕ» προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων του ΝΑΤΟ, αναφέρεται και η ανάγκη αξιοποίησης του Οργανισμού για αντισοβιετική προπαγάνδα. Ενα από τα δύο ζητήματα που «προσφέρονται» για το σκοπό αυτό δεν είναι άλλο από το Κατίν. Η πρόταση για «χρήση διαφόρων οργάνων του ΟΗΕ ως πλατφόρμες προπαγάνδας για τη Δύση», με την προώθηση «προβλημάτων» όπως η «σφαγή στο Κατίν», επαναλαμβάνεται και σε εμπιστευτικό έγγραφο της 16ης Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους.

Ο αντίλογος στην αντικομμουνιστική αυτή πολεμική προερχόταν πολλές φορές από φωνές που δε θα περίμενε κανείς. Οπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση του Alexander Werth (1901 - 1969), γόνου εξόριστων τσαρικών εμιγκρέδων του Λονδίνου, ο οποίος διατέλεσε πολεμικός ανταποκριτής του BBC και των London Sunday Times στο Ανατολικό Μέτωπο, ενώ κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια υπήρξε ανταποκριτής της Guardian στη Μόσχα. Στο έργο του «Russia at War: 1941 - 1945» (Η Ρωσία σε πόλεμο: 1941 - 1945) που εκδόθηκε το 1964 (και επανακυκλοφόρησε το 1984 και το 2000 - Caroll & Graf edition, New York), ο Werth, κάθε άλλο παρά κομμουνιστής, διατύπωσε ξεκάθαρες ενστάσεις και προβληματισμούς αναφορικά με την εκδοχή της σοβιετικής ενοχής για το Κατίν. Ταυτόχρονα, επισήμανε την ομοιότητα της τεχνικής των μαζικών δολοφονιών στο Κατίν με τις αναρίθμητές άλλες περιπτώσεις που έλαβαν χώρα από την Γκεστάπο στις κατεχόμενες από τους ναζί περιοχές της Ανατολικής Ευρώπης. Σε μια άλλη περίπτωση, ένας πρώην Γερμανός στρατιώτης που ζούσε στην περιοχή του Surrey της Αγγλίας, παρενέβη με επιστολή του σε συζήτηση που είχε ανοίξει μέσα από τις στήλες των «The Times» το 1971 σχετικά με το Κατίν, γράφοντας μεταξύ άλλων: «Ως Γερμανός στρατιώτης, πεπεισμένος εκείνη την περίοδο για το δίκαιο της υπόθεσής μας, έλαβα μέρος σε πολλές μάχες και επιχειρήσεις κατά την εκστρατεία στη Ρωσία... Θυμάμαι καλά το θόρυβο όταν ξέσπασαν τα νέα το 1943 γύρω από την ανακάλυψη ενός αποτρόπαιου μαζικού τάφου κοντά στο Κατίν, μιας περιοχής που τότε απειλούνταν από τον Κόκκινο Στρατό. Ο Τζόζεφ Γκαίμπελς, όπως δείχνουν τα ιστορικά στοιχεία, είχε εξαπατήσει πολλούς ανθρώπους. Αλλωστε, αυτή ήταν η δουλειά του, και λίγοι θα αμφισβητήσουν τη σχεδόν απόλυτη ικανότητά του σ' αυτή. Αυτό που πραγματικά προκαλεί έκπληξη, ωστόσο, είναι ότι (σ.σ. η ικανότητα του Γκαίμπελς στην εξαπάτηση) μπορεί να εμφανίζεται ακόμα στις σελίδες των Times 30 χρόνια αργότερα. Γράφοντας εκ πείρας δε νομίζω ότι εκείνη την ύστατη στιγμή του πολέμου ο Γκαίμπελς κατάφερε να ξεγελάσει και πολλούς Γερμανούς στρατιώτες στη Ρωσία για το ζήτημα του Κατίν...Οι Γερμανοί στρατιώτες γνώριζαν πολύ καλά για τις εκτελέσεις στο πίσω μέρος του κεφαλιού... εμείς, οι Γερμανοί στρατιώτες, γνωρίζαμε πως οι Πολωνοί αξιωματικοί δεν εξολοθρεύτηκαν από κανέναν άλλο παρά από τους δικούς μας».

Τη δεκαετία του 1980, το Κατίν αποτέλεσε ιδεολογικοπολιτικό επιχείρημα των δυνάμεων της αντεπανάστασης, τόσο στην Πολωνία όσο και στη Σοβιετική Ενωση. Τα γεγονότα και οι προβοκάτσιες προμήνυαν τα όσα θα επακολουθούσαν μετά τις ανατροπές. Ας σταθούμε ενδεικτικά μόνο σε ένα:

Στις 30 του Οκτώβρη 1989, μετέβη στο Κατίν - με την άδεια και τις ευλογίες του Γκορμπατσόφ - πολυάριθμη αντιπροσωπεία Πολωνών, μελών μιας οργάνωσης με την επωνυμία «Οικογένειες των Θυμάτων του Κατίν», προκειμένου να επισκεφτεί το μνημείο που είχαν στήσει εκεί οι Σοβιετικοί. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Zbigniew Brzezinski (Μπρεζίνσκι), ο πρώην σύμβουλος για ζητήματα Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, μέλος τότε της Συμβουλευτικής Επιτροπής Διεθνών Πληροφοριών του Προέδρου Μπους (πατρός) και πρωταγωνιστικός παράγοντας στην αντικομμουνιστική εκστρατεία των Ηνωμένων Πολιτειών (με «πλούσιο» βιογραφικό που εκτείνεται από την πολύμορφη και ολομέτωπη υποστήριξη των Μουζαχεντίν στο Αφγανιστάν ως την ενεργό διαβρωτική - διαλυτική δουλειά στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και ιδιαίτερα της Πολωνίας).

Οι συγκεντρωμένοι τέλεσαν λειτουργία και ανάρτησαν πανό με συνθήματα υπέρ της αντικομμουνιστικής πολωνικής οργάνωσης «Αλληλεγγύη». Ενας από τους «πενθούντες» τοποθέτησε μια πινακίδα που έγραφε «NKVD» καλύπτοντας τη λέξη «Ναζί», ώστε η επιγραφή στο μνημείο να φαίνεται ως εξής: «Στη μνήμη των Πολωνών αξιωματικών που δολοφονήθηκαν από τη NKVD το 1941». Στη συνέχεια, ο Μπρεζίνσκι έκανε δηλώσεις, οι οποίες μεταδόθηκαν με έμφαση και από τη σοβιετική τηλεόραση. Ανάμεσα σε άλλα είπε: «Είναι πολύ σημαντικό για μένα να ειπωθεί η αλήθεια (!) για το τι πραγματικά συνέβη, γιατί μόνο μέσω της αλήθειας μπορεί η νέα σοβιετική ηγεσία να αποστασιοποιηθεί από τα εγκλήματα του Στάλιν και της NKVD... Το γεγονός ότι η σοβιετική κυβέρνηση μου έδωσε τη δυνατότητα να βρίσκομαι εδώ - και οι Σοβιετικοί γνωρίζουν τις απόψεις μου - συμβολίζει τη ρήξη με το σταλινισμό που αντιπροσωπεύει η περεστρόικα»

Και το 1992 επήλθε επιτέλους η «απόλυτη» και «πέραν πάσης αμφιβολίας» «δικαίωση» των υποστηρικτών της σοβιετικής ενοχής με την παρουσίαση από τον Ρώσο Πρόεδρο Μπόρις Γιέλτσιν στον Πολωνό ομόλογό του Λεχ Βαλέσα αντιγράφων μιας σειράς αρχειακών «ντοκουμέντων» που «επιβεβαίωναν» τη δολοφονία των Πολωνών αξιωματικών από τις σοβιετικές αρχές (με την υπογραφή φυσικά του Ι. Β. Στάλιν). Περιλάμβαναν μεταξύ άλλων:

•  Ενα κείμενο του Μπέρια στο οποίο πρότεινε την εκτέλεση 25.700 Πολωνών

•  Ένα απόσπασμα από τη διαταγή του Πολιτικού Γραφείου για την εκτέλεση 

• Ένα σημείωμα του επικεφαλής της KGB Shelepin προς τον Χρουστσόφ σχετικά με την εκτέλεση 21.857 Πολωνών και την ανάγκη καταστροφής των σχετικών εγγράφων.

Τα έγγραφα αυτά αποτέλεσαν έκτοτε το σημαντικότερο επιχείρημα του ιστορικού αναθεωρητισμού αναφορικά με το Κατίν. Το στοιχείο που παραλείπεται από όλες τις σχετικές προσεγγίσεις του θέματος είναι το εξής πολύ σημαντικό: Οτι η κύρια χρήση των εν λόγω εγγράφων ήταν άλλη. Πράγματι, τα συγκεκριμένα «ντοκουμέντα» είχαν προσκομιστεί (μόλις «εντοπισθέντα») από τη νομική ομάδα του Γιέλτσιν στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Ρωσικής Ομοσπονδίας προκειμένου να επισυναφθούν ως «πειστήρια» για την επιδιωκόμενη κήρυξη του ΚΚΣΕ ως «οργάνωσης αντισυνταγματικής». Η υπεράσπιση εξέφρασε από την πρώτη στιγμή αμφιβολίες αναφορικά με την αυθεντικότητα των εγγράφων. Οι ενδείξεις που υποδείκνυαν πλαστογραφία ήταν πολλές:

 α) Η πλήρης ταύτιση των ημερομηνιών της αποστολής του κειμένου Μπέρια και της απόφασης του Πολιτικού Γραφείου (5 Μάρτη 1940). «Στην πρακτική των συνεδριάσεων του Πολιτικού Γραφείου δε συνέβη ποτέ κάτι παρόμοιο», αναφέρει ο Γιούρι Σλομπότκιν, ένας εκ των δύο μελών της υπεράσπισης που κλήθηκαν να δώσουν μια νομική εκτίμηση επί των εγγράφων. «Υπήρχε απόσταση χρόνου μεταξύ της ημερομηνίας της αποστολής του ενός ή του άλλου εγγράφου και της πρότασης να εξεταστεί κάποιο ζήτημα στη συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου από την ίδια τη συνεδρίαση και δεν ήταν μικρότερη από 5-6 μέρες».

 β) Η απόφαση του ΠΓ είχε, μεταξύ άλλων, τις υπογραφές των Καγκάνοβιτς και Καλίνιν, οι οποίοι ωστόσο ήταν απόντες από τη 13η Σύνοδο του οργάνου το Μάρτη του 1940!

 γ) Πολλές λεπτομέρειες που αφορούν την «τυπική» σύνταξη των εν λόγω κειμένων ή τη διαδικασία λήψης παρόμοιων αποφάσεων υπήρξαν περιέργως παράτυπες (θέση υπογραφών, το γεγονός ότι το μόνο σώμα με την αρμοδιότητα να εξουσιοδοτήσει την υψίστη των ποινών ήταν το Ανώτατο Δικαστήριο της ΕΣΣΔ - τέτοια αιτήματα δεν υποβάλλονταν ποτέ στο ΠΓ, κλπ.).

δ) Τα έγγραφα που κατατέθηκαν ήταν φωτοαντίγραφα. Τόσο στο Συνταγματικό Δικαστήριο, όσο και από την πολωνική πλευρά στη συνέχεια, ζητήθηκαν επίμονα τα πρωτότυπα. Ως τα σήμερα, τα κείμενα αυτά δεν έχουν κάνει την εμφάνισή τους.

ε) Ο Shelepin αρνήθηκε γνώση του κειμένου που υποτίθεται πως φέρει την υπογραφή του. Τουναντίον, ερωτηθείς, δήλωσε πως οι γνώσεις του για το Κατίν την περίοδο που ήταν επικεφαλής της KGB περιορίζονταν στα εκάστοτε δημοσιεύματα του Τύπου...

Δεν είναι λίγοι εκείνοι, οι οποίοι, χωρίς να αποδέχονται απαραίτητα τη σοβιετική εκδοχή των γεγονότων, παραδέχονται ταυτόχρονα πως «τέτοια έγγραφα δε θα γίνονταν ποτέ δεκτά σε ένα δικαστήριο» ως αποδεικτικά στοιχεία. Και όντως, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ρωσικής Ομοσπονδίας δεν τα συμπεριέλαβε στην απόφασή του στις 30 του Νοέμβρη 1992.

Νεκροί του Κατίν

Τίποτε όμως από όλα αυτά δεν πτόησε την επιθετικότητα του ιστορικού αναθεωρητισμού. Οι υπέρμαχοι της «σοβιετικής ενοχής» συνεχίζουν την αντικομμουνιστική σταυροφορία τους, εξαπολύοντας μύδρους ακόμα και εναντίον όσων απλά τολμούν να ζητήσουν μια νηφαλιότερη, αντικειμενική και επιστημονική μελέτη των ιστορικών δεδομένων. Παραλληλίζονται με τους «αρνητές του Ολοκαυτώματος», χαρακτηρίζονται «λάτρεις του Στάλιν», κλπ. Υπάρχουν βέβαια και «όρια». Ετσι, όταν μια «νέα» μελέτη, βασισμένη σε αεροφωτογραφίες της Luftwaffe και προηγούμενες «έρευνες» της CIA, βρέθηκε πρόσφατα σε τυπογραφείο της Πολωνίας, ο υπεύθυνος σύνταξης αρνήθηκε κατηγορηματικά να προχωρήσει στην εκτύπωση πλέον των 20 σελίδων με το αιτιολογικό - συν τοις άλλοις - ότι πρόδιδαν «σε απαράδεκτο βαθμό την υπογραφή της CIA».

Η ουσία του ζητήματος στην υπόθεση Κατίν δεν έχει να κάνει με την ιστορική έρευνα. Δεν έχει να κάνει με κάποια ανθρωπιστική ευαισθησία για περιπτώσεις εγκλημάτων πολέμου. Αλλωστε, όταν ο Γενικός Εισαγγελέας της Ρωσικής Ομοσπονδίας ζήτησε το 1998 από τον Πολωνό υπουργό Δικαιοσύνης να διενεργηθεί επίσημη έρευνα γύρω από το θάνατο 83.500 Σοβιετικών αιχμαλώτων πολέμου (κατά τον σοβιετο-πολωνικό πόλεμο του 1919-1921), οι οποίοι πέθαναν σε άθλιες συνθήκες σε πολωνικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, η πολωνική κυβέρνηση αρνήθηκε. Καμιά ευαισθησία δεν επέδειξαν οι απανταχού αστοί «ανθρωπιστές», που αντιμετώπισαν το θέμα με χλευασμό και ειρωνεία.

Η ουσία είναι αλλού. Την περίοδο 1989-1991, όταν στη Σοβιετική Ενωση είχε ξεκινήσει ήδη η αποδόμηση του σοσιαλιστικού παρελθόντος μέσω της ταύτισης κομμουνισμού και φασισμού, Χίτλερ και Στάλιν, υπήρξαν φωνές που προειδοποιούσαν πως η επιμονή της Πολωνίας στο ζήτημα του Κατίν υπέκρυπτε ένα βαθύτερο νόημα: «Οτι η Σοβιετική Ενωση δεν ήταν καλύτερη - ή ακόμα ότι ήταν χειρότερη - απ' ό,τι η ναζιστική Γερμανία» και πως η ΕΣΣΔ υπήρξε «εξίσου υπεύθυνη» για το ξέσπασμα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

Η άποψη ενός μη κομμουνιστή Αμερικανού ακαδημαϊκού είναι χαρακτηριστική. Γράφει ο Grover Furr:

«Ορίστε η άποψή μου: Κανείς δε νοιάζεται για το τι συνέβη στους Πολωνούς αξιωματικούς! Κανείς, συμπεριλαμβανομένων και των ίδιων των Πολωνών. Ακόμα, κανείς δε νοιάστηκε ποτέ, ακόμα και την περίοδο που συνέβη!..από τότε, η "Σφαγή του Κατίν" αποτέλεσε ένα ραβδί για να χτυπούνε τους Σοβιετικούς. Ακόμα είναι μια επιπλέον "απόδειξη" ότι "ο κομμουνισμός είναι κακό πράγμα". Ηδη με αποκαλούν έναν παλιο-λάτρη του Στάλιν επειδή επιμένω στα αποδεικτικά στοιχεία, επειδή δεν προσκυνώ τον ναό ανειλικρινών αντικομμουνιστών ιστορικών των οποίων τα έργα αποτελούν ντροπή για το επάγγελμα του ιστορικού. Η "Σφαγή του Κατίν" δεν αποτελεί ένα ιστορικό ζήτημα -αποτελεί ένα ΟΠΛΟ... Το χρησιμοποιείς για να κάνεις πόλεμο "στην άλλη πλευρά", και μόνο αυτό».

Εν κατακλείδι. Το παρόν άρθρο επιχειρεί να αναδείξει το εύρος της ιστορικής αποδόμησης στο οποίο προτίθεται να προβεί ο ιμπεριαλισμός στο πλαίσιο της αντικομμουνιστικής αναθεώρησης της ιστορικής μνήμης.

ΠΗΓΕΣ 

1. Ολες οι αναφορές στα ημερολόγια του Τζ. Γκαίμπελς από την αγγλική μετάφραση: Goebbels J (1948) «The Goebbels Diaries (1942-1943)», μετάφραση Louis P. Lochner (New York: Doubleday & Company)

2. «Πράβντα» 19 Απρίλη 1943 και Fisher B «The Katyn Controversy: Stalin's Killing Field»

3. Ηλεκτρονικό άρθρο στον δικτυότοπο Κέντρου Μελέτης Πληροφοριών της CIA, 14 Απρίλη 2007 3. Βλέπε Fowler M (1985) «Winston S. Churchill. Philosopher and Statesman» (Lanham, MD: University Press of America) και Mukhin Y I (1995) «Katyn Detective» (Moskva: Firma Svetoton LTD)

4. Furr G. στο http://chss.montclair.edu/english/furr/pol/discuss-katyn041806r.html

5. Οπως αναδημοσιεύεται στο «Ριζοσπάστη», 10 Μάη 1943

6. Ολόκληρη η Εκθεση Burdenko μπορεί να βρεθεί εδώ: http://katyn.codis.ru/cccp054.htm

7. Roberts G «Stalin's Wars» (New Haven: Yale University Press) σελ.171-172 και 400

8. United States Department of State / Foreign relations of the United States: diplomatic papers: the Conference of Berlin (the Potsdam Conference), 1945, Volume II (1945), σελ. 803

9. Experts of Nuremberg Archives: Nikzor.org - 59η Ημέρα, Πέμπτη, 14 Φλεβάρη 1946 και Conot R E (1984) «Justice at Nuremberg» (New York: Carol & Graf Publishers) σελ. 454

10. Ντοκουμέντο αρ. EC-344 (16), Πρακτικά Δικών Νυρεμβέργης, 14 Δεκέμβρη 1945, τόμος 3ος, σελ.576-581

11. Ντοκουμέντο αρ. 1061-PS, Πρακτικά Δικών Νυρεμβέργης, επισυναπτόμενο έγγραφο στον τόμο 3.

12. Fisher B, όπως πριν και US Congress, House of Representatives, Select Committee on the Katyn Forest Massacre, 82d Congress, 1st and 2nd Session, 1951-1952, 7 parts (Washington, DC: US Government Printing Office, 1952)

13. United States Department of State / Foreign relations of the United States, 1952-1954. United Nations affairs, Volume III (1952-1954), σελ. 13 και 15

14. Rule E, «The Katyn Massacre», ηλεκτρονική δημοσίευση (Ιούλης 2002), στο www.stalinsociety.org.uk/katyn.html

15. BBC News: Commemoration of Victims of Katyn Massacre, November 1, 1989 και Associated Press: Brzezinski: Soviets Should Take Responsibility for Katyn Massacre, October 30, 1989

16. Γιούρι Σλομπότκιν «Κατίν: Πώς και γιατί οι χιτλερικοί εκτέλεσαν τους Πολωνούς αξιωματικούς», στο «Ριζοσπάστη», 29/5/2005

17. http://holocaustcontroversies.blogspot.com/2007/03/andnow-for-something-not-completely.html

18. Βλέπε Nina Tumarkin (1994) «The Living and the Dead: The Rise and Fall of the Cult of World War II in Russia» (New York: Basic Books) σελ.140

19. Furr G. στο http://chss.montclair.edu/english/furr/pol/discuss-katyn041806r.html



Αεροφωτογραφία της γερμανικής "ανακάλυψης" του Κατίν

Αφίσα των Ναζί για το Κατίν

Γερμανός αξιωματικός παρουσιάζει στοιχεία στην επιτροπή του Κατίν

Κρανία από το Κατίν: Χαρακτηριστικές τρύπες από σφαίρες στο πίσω μέρος τους (Έτσι εκτελούσαν οι Γερμανοί σε όλη την Ευρώπη)