Από τη δράση της Ι Μεραρχίας του ΔΣΕ: Η μάχη των Τρικάλων

 

Η φρουρά των Τρικάλων αποτελείτο από τη Διοίκηση του 51 Τ.Ε (Αντισυνταγματάρχης Πανταζής), έναν λόχο του 51 Τ.Ε κατανεμημένο σε διάφορα σημεία της πόλης, μία ομάδα πολυβόλων Βίκερς εγκαταστημένη στο Φρούριο, έναν λόχο του Κέντρου ενισχύσεως που προστάτευε τα βόρεια υψώματα της πόλης, έναν λόχο του Κέντρου Εκπαιδεύσεως Υποψηφίων Βαθμοφόρων (ΚΕΥΒ), μία ίλη Ιππικού με 2 ουλαμούς στους στρατώνες και τέλος 2 ουλαμούς Τεθωρακισμένων. 

Η παρουσία των τμημάτων της Ι Μεραρχίας (192 Ταξιαρχία. Ταξιαρχία Ιππικού και ίλη δυτικής Μακεδονίας) λίγα χιλιόμετρα από την πόλη προκάλεσε την ανησυχία της στρατιωτικής Διοίκησης των Τρικάλων, καθώς «η πόλις Τρικκάλων έχει εκτεταμένην έκτασιν, ο χώρος περί τας παρυφάς της πόλεως είναι κεκαλυμμένος και συνεπώς είναι ευχερής η διείσδυσις συμμοριτών προς την πόλιν». 

Νέες πληροφορίες από έναν βοσκό στις 23 του μήνα για συγκεντρώσεις ανταρτών οδήγησαν στη λήψη μιας σειράς νέων μέτρων, όπως ήταν ο περιορισμός της κυκλοφορίας έως τις 22.00, η τοποθέτηση των ΜΑΔ Αγριλιάς (Ανθυπολοχαγός Μανάφας) οι οποίες είχαν καταφύγει στα Τρίκαλα στη βορειοανατολική παρυφή της πόλης, η ενημέρωση της φρουράς της πόλης, η ενημέρωση του Διοικητή της Χωροφυλακής, του Διοικητή της Καλαμπάκας και του επιτελάρχη της Διοίκησης Εθνοφρουράς Θεσσαλίας (ΔΕΘ). 

Η επίθεση εναντίον της πόλης εκδηλώθηκε στις 23.00 της 23ης Αυγούστου από τα ανατολικά και βορειοανατολικά. Μια ομάδα σαμποτέρ κατόρθωσε να διεισδύσει στη βορειοανατολική συνοικία της πόλης. Η ομάδα των τανκς που κινήθηκε εναντίον της δεν κατάφερε να την εντοπίσει και λίγο αργότερα συνέχισε την αποστολή της. Ένα τμήμα του ιππικού του ΔΣΕ κινήθηκε προς τα βορειοανατολικά της πόλης, συγκρούστηκε με τους άνδρες ΜΑΔ Αγριλιάς και αναγκάστηκε να συμπτυχθεί. Οι συνεχείς επιθέσεις αποκρούστηκαν και η απόπειρα παράκαμψης των ΜΑΔ δεν απέφερε το επιθυμητό αποτέλεσμα για το τμήμα του ιππικού. Οι δυνάμεις του ΔΣΕ που είχαν εισέλθει στην πόλη επικέντρωσαν την προσπάθεια τους στην κατάληψη των στρατώνων, στους οποίους φυλάσσονταν κρατούμενοι. Οι συνεχείς επιθέσεις στους στρατώνες αποκρούστηκαν με την επέμβαση των τεθωρακισμένων. 

Στις 3.30, κατέφτασαν στα Τρίκαλα ενισχύσεις από την Καρδίτσα (ουλαμός Τεθωρακισμένων και μία διμοιρία Πεζικού) και μια διμοιρία με τμήμα ΜΑΔ από το Μουζάκι. Μισή ώρα αργότερα, τα πυρά αραίωσαν και τα τμήματα του ΔΣΕ αποχώρησαν από την πόλη. Οι ενισχύσεις τότε κινήθηκαν προς τον Παλαιόπυργο, προς το Μεγάλο χωριό και προς τη Ζούλιανη, με στόχο την καταδίωξη των τμημάτων του ΔΣΕ. Λίγες ώρες αργότερα, στις 8.00 το πρωί, κατέφτασε στα Τρίκαλα άλλος ένας λόχος από την Καρδίτσα και στις 10.00 ο Διοικητής της ΔΕΘ με δύο λόχους και έναν ουλαμό Τεθωρακισμένων από τη Λάρισα. 

Οι δυνάμεις του ΕΣ, σύμφωνα με μία έκθεση του, στη μάχη αυτή είχαν 1 στρατιώτη τραυματία της Φρουράς του Σιδηροδρομικού Σταθμού Τρικάλων από αδέσποτο βλήμα, 4 άλογα της ίλης Ιππικού νεκρά από βλήματα όλμων και 15 άλογα τραυματισμένα. Επίσης, σκοτώθηκε ένας πολίτης, ο Παντελής Μπαρτζούμας, και άλλοι 2 τραυματίστηκαν. 

Τα τμήματα του ΔΣΕ είχαν 16 τραυματίες και 1 αιχμάλωτο. 

Ο ΔΣΕ αναφέρει 7 νεκρούς στρατιώτες, 30 τραυματίες και 5 αιχμαλώτους. Τα λάφυρα του περιλάμβαναν 28 άλογα, 10 όπλα, 5 τηλέφωνα και άλλα υλικά. Στρατολογήθηκαν 44 νέοι μαχητές στην πόλη και άλλοι 31 στα χωριά. Επίσης, στην πόλη προκλήθηκαν σημαντικές υλικές ζημιές. Οι εγκαταστάσεις της Εφημερίδας «Θάρρος» παραδόθηκαν στην πυρά από την ομάδα σαμποτέρ στην οποία συμμετείχε και ένας υπάλληλος του τυπογραφείου, όπως και η αποθήκη τροφίμων της Αγροτικής Τράπεζας, το εργοστάσιο υφαντουργίας του Τεγόπουλου, ο αλευρόμυλος των αδερφών Βοϊλά, το τυροκομείο του Ντίνα, το ιατρείο του Χαιρόπουλου και τα σπίτια του Μπάτσα και του Στεργίου. Επίσης, ανατινάχθηκαν με δυναμίτη οι εγκαταστάσεις του τηλεφωνικού κέντρου και κόπηκαν οι τηλεφωνικές γραμμές.

Τέλος, δεν έλειψαν και τα φαινόμενα αντεκδίκησης και τυφλής βίας. Όπως μαθαίνουμε από την εφημερίδα Εμπρός, ο πρόεδρος της κοινότητας Μελισσοχωρίων, Β. Κ., βλέποντας τον αδερφό του νεκρό σκότωσε 2 ανθρώπους και τραυμάτισε άλλον 1. Και οι τρεις είχαν παιδιά καταταγμένα στον ΔΣΕ. Ο δράστης μετά από αυτό το περιστατικό συνελήφθη.

Ανακοινωθέν του Γ.Α του ΔΣΕ της 24-8-48

Τμήματα μας του Κλιμακίου Νοτίου Ελλάδας του Γεν. Αρχηγείου υπό την καθοδήγηση του υποστράτηγου Καραγιώργη, ενέργησαν τη νύχτα 23 προς 24 Αυγούστου επίθεση κατά της πόλης των Τρικκάλων. Στην επιχείρηση αυτή πήραν μέρος η ταξιαρχία ιππικού Θεσσαλίας, 192 ταξιαρχία πεζικού και ίλη ιππικού της Δυτικής Μακεδονίας. Τα τμήματα μας εισέδυσαν από διάφορα σημεία μέσα στην πόλη, όπου παρέμειναν από τις 11 την νύχτα μέχρι τις 3 το πρωί. 

Έγιναν συγκρούσεις με τανκς και δυνάμεις του εχθρού στους δρόμους των Τρικκάλων μέχρι την κεντρική πλατεία της πόλης. Οι σαμποταριστές μας έβαλαν φωτιά και αποτέφρωσαν κατά σειρά: Τα δικαστήρια, το τηλεφωνικό κέντρο της Α.Τ.Ε, το εργοστάσιο Τεγόπουλου που φτιάχνει το χακί του μοναρχοφασιστικού στρατού, την κρατική φαρμακευτική αποθήκη, τα τυπογραφεία και τα γραφεία της μοναρχοφασιστικής εφημερίδας «Θάρρος» του Κνειδωνόπουλου, το μυλοεργοστάσιο Βόιλα που επί Ιταλών είχε οργιάσει με το περιβόητο κορσότσιουμ. Στο μύλο κάηκαν 200 βαρέλια πετρέλαιο, μηχανές, αποθήκη ξυλείας και άλλα είδη. Αποτεφρώθηκε ολόκληρο τετράγωνο μαζί με το οίκημα όπου οργίαζαν οι μαυροσκούφηδες του Κιτριλάκη. 

Απώλειες του εχθρού 7 νεκροί, 30 τραυματίες και 5 αιχμάλωτοι. Πάρθηκαν λάφυρα 28 άλογα, 10 όπλα, 5 τηλέφωνα και άλλο υλικό, 44 νέοι μαχητές κατατάχτηκαν μέσα από την πόλη και 31 από τα περίχωρα κατατάχτηκαν στο Δημοκρατικό Στρατό. 

Το Γενικό Αρχηγείο συγχαίρει θερμά τους μαχητές, αξιωματικούς και διοικητές των τμημάτων που πήραν μέρος στην επιχείρηση αυτή και τους καλεί να συνεχίσουν με την ίδια ορμή την επιθετική τους δράση για νέες νίκες κατά του μοναρχοφασισμού. 

Σ.Δ Γενικού Αρχηγείου 24/8/48 

Στρατηγός ΜΑΡΚΟΣ

Πηγή: Βαγγέλης Γεωργάς, Η 1η Μεραρχία του ΔΣΕ- Ο Εμφύλιος Πόλεμος στη Θεσσαλία, Αυτοέκδοση, 2021.