Οι σημαντικότερες συμπλοκές και συγκρούσεις του ΔΣΕ Κεφαλλονιάς- Μέρος 1ο

Οι μικρότερες συγκρούσεις και συμπλοκές

Η πρώτη σοβαρή και αιματηρή σύγκρουση ανάμεσα σε άνδρες του τμήματος του ΔΣΕ Κεφαλλονιάς και σε άνδρες της Χωροφυλακής πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τεκμηριωμένα στοιχεία τη νύχτα της 6ης προς 7η Οκτώβρη του 1946. Τότε μια μικρή δύναμη χωροφυλάκων, προφανώς έχοντας σχετικές πληροφορίες έστησε ενέδρα στη θέση Ράχη της περιοχής του χωριού Δαυγάτα ενάντια σε στην ομάδα του Πέτρου Νικολάτου (καπετάν Τρομάρα), ο οποίος καταγόταν από το χωριό Δαυγάτα.

Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, η ομάδα αυτή του ΔΣΕ που είχε προηγουμένως εμπλακεί σε μια αψιμαχία με τη Χωροφυλακή, είχε μεταβιβαστεί με βάρκα από την περιοχή της Πάλης στα χαμηλά μέρη του χωριού Κουρουκλάτα, από όπου βάδιζε συντεταγμένα προς τα Δαυγάτα, για να εκδικηθεί τη σφαγή οκτώ Δαυγάδων στη θέση Μονοδένδρι της Φάλαρης, από παρακρατικούς. Το τμήμα του ΔΣΕ έπεσε στην ενέδρα και από την αιματηρή συμπλοκή που επακολούθησε στη θέση Ράχη σκοτώθηκε ο Πέτρος Νικολάτος και ακόμα ένας μαχητής του ΔΣΕ. Οι υπόλοιποι μαχητές του ΔΣΕ κατάφεραν να διαφύγουν υποχωρώντας, ενώ οι χωροφύλακες κατέλαβαν οπλισμό ως λάφυρα. 

Το πρώτο αυτό περιστατικό ακολούθησε μια δεύτερη αιματηρή συμπλοκή στις 4 Μάρτη του 1947 στην ορεινή περιοχή των χωριών Ζερβάτα- Μουζακάτα ανάμεσα σε άνδρες του μεταβατικού αποσπάσματος Χωροφυλακής Σάμης υπό τον ανθυπομοίραρχο Νικολόπουλο και ομάδα του ΔΣΕ, με επικεφαλής της τον Γεράσιμο Γρηγοράτο (Αστραπόγιαννο). Αποτέλεσμα της συμπλοκής ήταν ο τραυματισμός του χωροφύλακα Ιωάννη Σακερέλου και ο θάνατος του μαχητή του ΔΣΕ Γεράσιμου Μηλά ή Λοχαγίδη, ο οποίος δολοφονήθηκε τραυματισμένος από χωροφύλακα.

Τρίτη συμπλοκή έγινε στις 15 Μάρτη 1947 στο χωριό Ζερβάτα ανάμεσα σε χωροφύλακες που όδευαν προς το φυλάκιό τους, που είχαν εγκαταστήσει σε ύψωμα πάνω από το χωριό και σε άνδρες του ΔΣΕ που είχαν στήσει ενέδρα. Σε αυτή τη συμπλοκή σκοτώθηκαν, ο ενωμοτάρχης Κώστας Άννινος και ο χωροφύλακας Γιώργος Γιαννόπουλος.

Μια τέταρτη αιματηρή συμπλοκή πραγματοποιήθηκε στις 18 Ιουνίου 1947 στην περιοχή δυτικά του χωριού Καρδακάτα της Θηνιάς ανάμεσα σε ένα τμήμα Χωροφυλακής ενισχυμένο από στρατολογημένους πολίτες και την ομάδα του ΔΣΕ Κεφαλλονιάς, με επικεφαλής τον Μ. Κουλουμπή. Το αποτέλεσμα αυτής της συμπλοκής ήταν ο θανάσιμος τραυματισμός του στρατολογημένου πολίτη Σ. Παυλάτου από το χωριό Ρίζα, ο οποίος αργότερα υπέκυψε στα τραύματά του, ενώ οι άνδρες του ΔΣΕ δεν είχαν καμιά απώλεια και κατόρθωσαν να διαφύγουν.

Εντός του ίδιου καλοκαιριού και συγκεκριμένα στις 18 Ιουλίου 1947, μια πέμπτη πολυαίμακτη σύγκρουση σημειώθηκε στη θέση Καστέλι της Θηνιάς, ανάμεσα σε απόσπασμα Χωροφυλακής και την ομάδα του ΔΣΕ με επικεφαλής τον Μ. Κουλουμπή. Κατά τη σύγκρουση, που κράτησε αρκετά, σκοτώθηκαν οι άνδρες του ΔΣΕ Λευκαδίτης, Λυκούδης και Λιναρδάτος, οι οποίοι αργότερα ενταφιάσθηκαν στο Ληξούρι, ενώ οι υπόλοιποι μαχητές κατόρθωσαν να διαφύγουν, καθώς στον τόπο της μάχης έσπευδαν ο διοικητής Χωροφυλακής Πάλης, ανθυπομοίραρχος Αλεξανδρής και ο διοικητής της Χωροφυλακής του νομού Χαλδούσης.

Στις 4 Οκτώβρη 1947 σημειώθηκε μια μικρή, έκτη συμπλοκή στο χωριό Χαλιωτάτα, που είχε σαν αποτέλεσμα τον τραυματισμό του πολίτη Ζήσιμου Βαγγελάτου.

Τρεις ημέρες μετά, στο χωριό Χαράκτι, η έβδομη συμπλοκή έλαβε χώρα, ανάμεσα σε χωροφύλακες και μαχητές του ΔΣΕ. Οι άνδρες του ΔΣΕ μπήκαν αιφνιδιαστικά στο καφενείο του χωριού, όπου συνέλαβαν τρεις, πιθανώς μέλη παρακρατικής συμμορίας και εκτέλεσαν δύο. Στη συνέχεια, η ομάδα του ΔΣΕ επιτέθηκε στο σταθμό της Χωροφυλακής τον οποίο λεηλάτησε και κατέλαβε είδη ρουχισμού και κουβέρτες, ενώ υποχωρώντας, η ομάδα του ΔΣΕ διενέργησε ελιγμό για να διαφύγει από απόσπασμα Χωροφυλακής που κινήθηκε με ενισχύσεις από το Αργοστόλι για να τους καταδιώξει.

Όγδοη συμπλοκή σημειώθηκε στις 5 Φλεβάρη 1948 σε τοποθεσία ανάμεσα στα χωριά Βλασαμάτα και Φραγκάτα μεταξύ ομάδας του ΔΣΕ με επικεφαλής τους Φώτη Σγουρό και Γεράσιμο Ματιάτο και απόσπασμα Χωροφυλακής. Ο Δημοκρατικός Στρατός είχε τυπώσει προκηρύξεις και το τμήμα είχε εντολή να τις σκορπίσουν σε επίκαιρα σημεία και χωριά του νησιού. Για την εκτέλεση αυτής της αποστολής, ικανός αριθμός μαχητών του ΔΣΕ συγκεντρώθηκε στο χωριό Πανωχώρι και χωρίστηκε σε ομάδες με προορισμό της καθεμιάς τα χωριά της άνω και κάτω Λειβαθώς, την περιφέρεια του Αργοστολιού και τα χωριά της περιοχής Ποταμιάνων. Η Χωροφυλακή των Βαλσαμάτων με τους παρακρατικούς της συμμορίας Γάκια πληροφορήθηκε τις κινήσεις αυτές και θεωρώντας ότι σκοπός των αντιπάλων ήταν και η κατάληψη από αυτούς του μοναστηριού του Αγίου Γερασίμου, το κύκλωσαν με ικανές δυνάμεις, ενώ ταυτόχρονα τοποθέτησαν σε σημεία υποχρεωτικής διάβασης μικρές ομάδες ενέδρας. Σε μια τέτοια ενέδρα έπεσε και η ομάδα του Σγουρού και Ματιάτου, που κατευθυνόταν προς την κατεύθυνση Φραγκάτα- Ποταμιάνοι- Αργοστόλι.

Ωστόσο, οι άνδρες της ομάδας του ΔΣΕ αντιλήφθηκαν εγκαίρως την ενέδρα και άνοιξαν πρώτοι πυρ προκαλώντας πανικό. Στη συμπλοκή τραυματίστηκε ο άνευ θητείας χωροφύλακας Ηλίας Γεωργάτος και ελαφρότερα ο στρατευμένος ιδιώτης Χριστόδουλος Κοκκόσης από το χωριό Διγαλέτο, ενώ οι άνδρες του ΔΕ κατάφεραν να διαφύγουν χωρίς απώλειες.

Ένατο περιστατικό, αυτή τη φορά αναίμακτο σημειώθηκε στις 25 Απριλίου 1948 όταν απόσπασμα χωροφυλάκων και παρακρατικών που ενέδρευε στο Αργοστόλι αντιλήφθηκε δύο άνδρες να μπαίνουν σε απομακρυσμένο και απομονωμένο σπίτι. Ήταν οι Μ. Κουλουμπής και Μπενάτος που είχαν κατέβει στο Αργοστόλι για κάποια αποστολή. Οι χωροφύλακες κάλεσαν τους άνδρες να σταματήσουν, όμως δέχθηκαν ριπές πολυβόλου και υποχώρησαν. Αργότερα, η Χωροφυλακή συνέλαβε σε αντίποινα 52 πολίτες και από τις ανακρίσεις που ακολούθησαν, αποκαλύφθηκε σχέδιο του ΔΣΕ για την επίθεση ενάντια της πόλης. Το παραπάνω προφανώς αποτελεί "φουσκωμένη" ανακοίνωση που προέκυψε από βασανιστήρια και απειλές, καθώς  ο ΔΣΕ του νησιού, ούτε κατά προσέγγιση δεν διέθετε τέτοιες δυνάμεις ώστε να σκεφτεί τον ενδεχόμενο κατάληψης της πόλης.

Στις 17 Μάη 1948, άνδρες του ΔΣΕ πραγματοποίησαν είσοδο στο χωριό Χράκτι. Σε αυτό το δέκατο περιστατικό, οι μαχητές του ΔΣΕ κατάφεραν να μπουν στο χωριό και να χτυπήσουν τον εκεί σταθμό Χωροφυλακής, έγιναν όμως αντιληπτοί και μετά από σύντομη ανταλλαγή πυρών αποχώρησαν χωρίς απώλειες.

Ένα ενδέκατο περιστατικό σημειώθηκε στις 19 Μάη 1948 στη θέση Αγραπιδιές επί της οδικής αρτηρίας Αργοστολίου- Γιαλού Σάμης, όπου άνδρες του ΔΣΕ σταμάτησαν επιβατικό αυτοκίνητο και διενέργησαν έλεγχο. Το αυτοκίνητο αφέθηκε ελεύθερο και οι μαχητές του ΔΣΕ έκοψαν την τηλεφωνική γραμμή επικοινωνίας ανάμεσα στο Αργοστόλι και το Γιαλό Σάμης.

Τέλος, ένα δωδέκατο περιστατικό, αιματηρό αυτή τη φορά σημειώθηκε στις 10 Ιουνίου 1948 στο χωριό Παρισάτα της Πάλης ανάμεσα σε άνδρες της Χωροφυλακής και ΜΑΥ και σε άνδρες του ΔΣΕ και συγκεκριμένα της ομάδας του Μ. Κουλουμπή. Η συμπλοκή έγινε σε σπίτι του χωριού, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν ο ιδιώτης Πολύδωρος Γιουλάτος και ο χωροφύλακας Ευάγγελος Τσιρομέρης, να τραυματιστεί ελαφρά ο αγροφύλακας Μιχάλης Βουτσινάς, ενώ από την πλευρά του ΔΣΕ σκοτώθηκε ο Σωκράτης Σπυράτος του Ζαχαρία από το χωριό Αθέρα και από την οικογένεια του σπιτιού σκοτώθηκε η επτάχρονη κόρη του ιδιοκτήτη.

Πηγή: Σπύρος Λουκάτος, Τα χρόνια της Απελευθέρωσης και του Εμφυλίου Πολέμου στην Κεφαλλονιά και Ιθάκη 1945-1950, Νόβολι, Αθήνα 2012.