Η τρύπα στο Άλατρο Λευκάδας

Στα υψώματα των Χαραδιατίκων, κατά τη μεριά του Αλάτρου Λευκάδας, οι παλιότεροι ζωοκλέφτες είχαν ανακαλύψει ένα βαθύ κάθετο άνοιγμα ανάμεσα στους βράχους. Στο σημείο αυτό εκτελούνταν και ρίχνονταν, σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα ζωντανοί, αγωνιστές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ Λευκάδας από τους Δεξιούς παρακρατικούς και τους ταγματασφαλίτες του νησιού.

Μετά την είσοδο του ΕΛΑΣ στις 31 Δεκέμβρη του 1944 στη Λευκάδα, η οργάνωση του ΕΑΜ συγκρότησε συνεργασία για να βγάλουν από εκεί μέσα νεκρούς και τα οστά τους. Πολλά πτώματα δεν είχαν λιώσει. Η μπόχα ήταν φριχτή. Εκείνος που κατέβηκε κάτω λιποθύμησε από τη βρώμα που ανέδιδαν τα σάπια πτώματα. Από την καταβόθρα, έβγαλαν τα τρία πτώματα, του Κώστα Σάντα, του Γιάννη Αθανίτη, του Αποστόλη Φραγκούλη, που μόνο αυτά είχαν πετάξει εκεί και τα μετέφεραν τα δύο πρώτα στη Λευκάδα, όπου έγινε η κηδεία τους και το άλλο στην Εγκλουβή.

Για το πόσοι και ποιοι εκτελέστηκαν και πετάχτηκαν στην τρύπα αυτή από τις συμμορίες της ακροδεξιάς, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία. Οι μαρτυρίες μιλούν για δεκάδες θύματα. Η χοάνη σταδιακά κλείνει σαν χωνί και μετέπειτα ανοίγει σε βάθη που δεν είναι γνωστά. Έτσι η ταυτοποίηση των νεκρών από την ανάσυρση των οστών τους υπήρξε από δύσκολη έως αδύνατη. Παραθέτουμε παρακάτω ορισμένα αποσπάσματα μαρτυριών που αναφέρονται στην τρύπα στο Άλατρο επιχειρώντας να σκιαγραφήσουμε μερικώς έστω την ιστορία της.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Ζώη Τ. Κουτσαύτη «Η Εθνική Αντίσταση στη Λευκάδα – Ιταλική και Γερμανική κατοχή»

"Εαμοκρατούμενο την εποχή εκείνη το μικρό χωριό μου, άκουγα δεκαετίες αργότερα, όταν ήμουν πιτσιρικάς, να διηγούνται οι παλιότεροι για την διαβόητη «Τρύπα» που έριχναν τότε τους Αμίτες (Εαμίτες) οι αντίπαλοί τους. Έτσι η «Τρύπα» είχε στοιχειώσει στο νου μου. Μπορεί διαβάζοντας κάποιος σήμερα για τα γεγονότα εκείνα να του φαίνονται αδιανόητα -ιδιαίτερα στούς νέους- είναι όμως ένα κομμάτι της πρόσφατης ιστορίας του τόπου μας. Παραθέτουμε αποσπάσματα για την «Τρύπα», μαζί με κάποιες πρόσφατες φωτογραφίες, από δυο βιβλία που έχουν γραφτεί από ανθρώπους που «εκπροσωπεύουν» τις δυο εμπλεκόμενες τότε μεριές. Το ένα είναι του Ζώη Κουτσαύτη, εκ των πρωταγωνιστών της εποχής εκείνης από την πλευρά του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ και το άλλο είναι του Τάσου Κονιδάρη, συγγενή ενός εκ των «Οπλαρχηγών» της Δεξιάς (Ε.Ο.Ν.Ν. – Ένοπλες Ομάδες Νοτίου Νήσου)."


Μαρτυρία της κόρης του αγωνιστή του ΕΛΑΣ Λευκάδας Ποσειδόνα Γαζή για την εκτέλεση του πατέρα της μαζί με τους Σταυράκη Γαζή και Διονύση Λιβιτσάνο. Τα σώματά τους πετάχτηκαν στην τρύπα.


«… Τράβηξαν και τους τρεις προς το Νυδρί. Εκεί στο σημείο που είχαν εκτελεστεί οι δυο όμηροι, Τάσος και Βαγγέλης Κονιδάρης από το τμήμα Γιαννούλη, έφεραν δεμένους τους τρεις παραπάνω. Τον Σταυράκη αφού τον βασάνισαν απάνθρωπα του άνοιξαν το στήθος και του έβγαλαν την καρδιά μ” ένα πρωτοφανή σαδισμό. Τους άλλους τους κατακρεουργούσαν και τους έβγαζαν τα μάτια, όντας ακόμα ζωντανοί». Είναι και αυτή μια περίπτωση που δείχνει την κακουργία των «οπλαρχηγών»



Μαρτυρία Τριαντάφυλλου Κοντογιώργη


 «… Στην απέναντι τρύπα ρίξανε τους Στάθη Παπλαγιάννη, Βαγγέλη Θερμό ή Κοντολιό, Περικλή Γαζή ή Γολέμη, Βασίλη Βρεττό ή Κολοκυθοπάνο, τον Σταυράκη Γαζή ή Περτσιόζο και στο δρόμο τους έφυγε και ο Νίκος Παπλαγιάννης. Είχανε εκτελεστικό και πρώτα τους τουφεκίζανε και τους ρίχνανε στην «Τρύπα». Πρώτος έπεσε ο Στάθης Παπλαγιάννης πληγωμένος και δεν πήγε στον πάτο. Ύστερα βγήκε μόνος του. Συνέχεια τους άλλους. Ακούσανε τα τουφέκια από μακρυά και ο Μέρμηγκας (Κατωπόδης) πήγε μαζί με την κοπέλα την Σταμάτα και ακούσανε τα βογκητά από μέσα από την «Τρύπα». Έφεραν τριχιές και ρίξανε το σχοινί μέσα και μπόρεσε και βγήκε μόνο ο Σταυράκης. Οι άλλοι ήτανε τραυματισμένοι και δεν μπορέσανε λόγω της κακής κατάστασης που ήτανε από τα τραύματα, να πιαστούνε από το σχοινί. Η «Τρύπα» είχε βάθος 15-20 μέτρα και ήταν πλατιά. Ο Στάθης σταμάτησε στα λιθάρια που είναι στο χείλος. Οι άλλοι πέσανε, βαθιά. Τον Σταυράκη τον περιέθαλψαν στην Καρυά. Τον ξαναπιάσανε τραυματισμένο. Από τότε, δεν ξαναχρησιμοποιήθηκε η «Τρύπα» γιατί έγινε γνωστή."



Μαρτυρία ιερέα  Γ. Αρβανίτη


 «… Στο «Πολεμικό» βρίσκεται η «Τρύπα» που έριχναν στα αντάρτικα του 1943-44 τους αριστερούς μέσα. Αυτό το βουνό είναι ωοειδές με μεγάλο ύψος και δασωμένο. Εκεί βρίσκεται η αφορισμένη «Τρύπα», που έτυχε να ιδώ ο ίδιος την 1η Ιανουαρίου 1962, που λειτουργούσα στον Άλατρο και μετά θα κατέβαινα στο Νιοχώρι, να διαβάσω τα «υψώματα» και από εκεί θα πήγαινα στα Χαραδιάτικα για τον ίδιο σκοπό. Όταν πέρασα από το χωριό πιο πέρα βρήκα ένα τσοπανόπουλο που είχε γελάδια στην περιφέρεια του «Πολεμικού», τον ρώτησα αν ξέρει την «Τρύπα» και μου είπε ότι την ξέρει… Ένας τσοπάνος μας είπε, που είναι και πήγαμε και την βρήκαμε… Αυτή η «Τρύπα» είναι σε ένα σκαλί ισόγεια με θάμνους και ο άνθρωπος ή ζώο εύκολα πίπτει μέσα, χωρίς να καταλάβει τίποτα. Είναι γύρω-γύρω βράχος σαν πελεκητός, από πάνω φαίνεται ένα βάθος περίπου στα δώδεκα μέτρα, είναι κάτω σαν αλώνι και από εκεί συνεχίζει άλλη υπονόμος, που κανείς δεν γνωρίζει που φτάνει αμέτρητο, χάος ολόκληρο, όπως από επάνω παρατηρείς έρχεται ένας παγωμένος αέρας. Όταν ο άνθρωπος πέσει μέσα, θα πάρει σε λίγο πνευμονία και γερός να πέσεις μέσα, θα πεθάνεις από ψύξη. Είναι τόσο έρημος ο τόπος και να φωνάξεις άδικος ο κόπος σου. Δεν υπάρχει κανένας να σε ακούσει και να σε γλυτώσει «φωνή βοώντος εν τη ερήμω». Έριξαν πολλούς σ” αυτήν την αφορεσμένη Τρύπα»

Εικόνες

Πηγή: Εφημερίδα Λευκαδίτικα Νέα