Nτοκουμέντα από τις επιχειρήσεις στον Όλυμπο

Στο σημείο αυτό θα παρουσιάσουμε μερικά ντοκουμέντα της γερμανικής κατοχικής διοίκησης από τις επιχειρήσεις των Γερμανών ενάντια στον ΕΛΑΣ στον Όλυμπο το 1943

Γερμανοί των Ες Ες μαζί με ομάδα στρατιωτών παρακολουθούν κινήσεις ανταρτών σε χωριό του Ολύμπου (1943)





Το έγγραφο της φωτογραφίας: Ες Ες - ΡΚ Λίτμερ 44/29 Ελλάς Δεκ. 1943. Αγώνας ενάντια στους συμμορίτες του Ολύμπου. Έφθασαν στον κύριο όγκο του Ολύμπου. Εδώ στο χωριό 2. Είναι η κυρία βάση των συμμοριτών. Η προφυλακή παρατηρεί προσεκτικά τα σπίτια της πλαγιάς μέσα στα οποία έχουν οχυρωθεί συμμορίτες.

Γερμανοί περνούν προσεκτικά έναν κατεστραμμένο δρόμο στον Όλυμπο (1943)





Το έγγραφο της φωτογραφίας: Ες Ες - ΡΚ Λίτμερ 44/29 Ελλάς Δεκ. 1943. Αγώνας ενάντια στους συμμορίτες του Ολύμπου. Δίπλα σε γκρεμούς και σε χαράδρες συνεχίζεται η προέλαση των τανκ και των Ες Ες. Στο βάθος υψώνονται σύννεφα καπνού. Πολλοί θύλακες αντίστασης των συμμοριτών έχουν παραδοθεί στην φωτιά ύστερα από σύντομες συγκρούσεις.



Γερμανοί στρατιώτες προσπαθούν να ανεβάσουν μηχανή των Ες Ες σε κατεστραμένο δρόμο (1943)

 



Το έγγραφο της φωτογραφίας: Ες Ες - ΡΚ Λίτμερ 44/29 Ελλάς Δεκ. 1943. Αγώνας ενάντια στους συμμορίτες του Ολύμπου. Πάλι ο δρόμος είναι ανατιναγμένος. Η κυκλοφορία πρέπει να γίνει από παρακαμπτήρια οδό. Η προέλαση δεν επιτρέπεται να καθυστερήσει. Οι γεμάτοι βράχια και πέτρες δρόμοι απαιτούν αυξημένη προσπάθεια από ανθρώπους και μηχανές.

Μεταφορά πυροβόλου στον Όλυμπο (1943)



Το έγγραφο της φωτογραφίας: Ες Ες - ΡΚ Λίτμερ 44/29 Ελλάς Δεκ. 1943. Αγώνας ενάντια στους συμμορίτες του Ολύμπου. Τα πυροβόλα μεταφέρονται. Λόγω του αδιάβατου των δρόμων για μεγάλα φορτία είναι ανάγκη να αποσυναρμολογούνται τα βαριά όπλα

 

Μεταφορά βάσης από στρατιώτες των Ες Ες στον Όλυμπο (1943)



Το έγγραφο της φωτογραφίας: Ες Ες - ΡΚ Λίτμερ 44/29 Ελλάς Δεκ. 1943. Αγώνας ενάντια στους συμμορίτες του Ολύμπου. Τα πυροβόλα μεταφέρονται. Λόγω του αδιάβατου των δρόμων για μεγάλα φορτία είναι ανάγκη να αποσυναρμολογούνται τα βαριά όπλα



Πηγή : Αρχείο Τάκη Ψαράκη, εκδόσεις Καστανιώτη

Η μάχη του Κέρκη

Στις 21 Ιούλη του 1949, ο ΔΣΕ Σάμου καλείται να δώσει την τελευταία ηρωική μάχη του με τις δυνάμεις του μοναρχοφασισμού. Οι αντάρτες χωρίς πυρομαχικά, ιματισμό και εφόδια, κομματιασμένοι σε μικρές ομάδες για να βρίσκουν ευκολότερα τροφή, καλούνται για μια ακόμα φορά στην γραμμή του ιερού τους καθήκοντος. Οι αετοί του Καρβούνη που έδωσαν παράδειγμα σε όλο το νησί συγκεντρώνονται για να αναμετρηθούν σε μια μάχη άνιση και σκληρή με μόνους συμπαραστάτες το τουφέκι, τα ιδανικά και τον θάνατο που τους περιμένει, φίλος πια, για να τους συνοδεύσει μαζί με τους άλλους ιερούς νεκρούς της ελληνικής ιστορίας. Οι αντάρτες του ΔΣΕ Σάμου όλα αυτά τα γνωρίζουν και όμως πολεμούν ενωμένοι.

Μερικές ημέρες πριν στο νησί, μικρές ομάδες του ΔΣΕ αφόπλισαν για μια ακόμα φορά υπέρτερες δυνάμεις του στρατού και των ΜΑΥ. Έτσι, ήδη από την 20η Ιούλη, στο νησί έχουν καταφθάσει ο Βαν Φλιτ και ο στρατάρχης Παπάγος για να εποπτεύσουν οι ίδιοι την επιχείρηση στην Κέρκη. Ο λόγος έιναι απλός: Η αντίσταση του ΔΣΕ στο νησί τρομάζει και προβληματίζει την κυβέρνηση.

Τις προηγούμενες ημέρες, προπαρασκευαστικές επιχειρήσεις του ΕΣ έχουν αδειάσει τα χωριά του νησιού με τον πιο βίαιο τρόπο. Ο λαός σαν κοπάδι συγκεντρώνεται στην πρωτεύουσα. Η επιχείρηση ΚΕΡΚΗ είναι πια έτοιμη να ξεκινήσει.

Ξημερώνει η 21η Ιούλη και ο ζεστός, καλοκαιρινός αέρας, είναι το μόνο πράγμα που ακούγεται στην περιοχή του Κέρκη. Η σιωπή προμηνύει τον θάνατο. Το βουνό του Κέρκη έχει καταληφθεί από τους περίπου 7.000 στρατιώτες, χωροφύλακες και επιστρατευμένους πολίτες, που κυριολεκτικά "χτενίζουν" τον Κέρκη από ψηλά, μέχρι τη θάλασσα, όπου βρίσκονται και τρία αντιτορπιλικά, τα οποία συμμετέχουν στην επιχείρηση με τα κανόνια τους. Στρατός, αεροπορία και πυροβολικό χτυπούν λυσσαλέα τους αντάρτες. Ο ΔΣΕ διαθέτει λιγότερους από 400 μαχητές και όμως κρατάει για αρκετές ώρες την θέση Γκινάκι στην Κέρκη, ανάμεσα στο Καλαμπάχτασι και τους Δρακαίους. Η στρατιωτική κινητοποίηση όμως έχει διαστάσεις μαμούθ.

Το μεσημέρι, το κλιμάκιο του αρχηγείου του ΔΣ Σάμου, είναι καθηλωμένο ακόμα από τα πυρά στη θέση Γκινάκι. Η αγωνία είναι μεγάλη για τους αντάρτες που περιμένουν να βραδιάσει, για να μπορέσουν να φτάσουν στη θάλασσα και να επιχειρήσουν να διαφύγουν.

Η ώρα είναι έξι το απόγευμα, όταν ακούγονται ξανά πυρά. Οι αντάρτες, ολιγάριθμοι και με φτωχικό οπλισμό, υπερασπίζονται με πάθος τα ιδανικά τους, μέχρι και την τελευταία σφαίρα, μέχρι και την τελευταία ρανίδα του αίματός τους, απέναντι στον γερά εξοπλισμένο στρατό της αντίδρασης. Μετά από μια κόλαση πυρός έρχεται το βράδυ και όσοι αντάρτες καταφέρνουν να επιζήσουν από την καταστροφή, διαφεύγουν από τον κλοιό. Ο φασισμός έχει κερδίσει στον Κέρκη όμως όχι ολοκληρωτικά μικρές ομάδες του ΔΣΕ έχουν διαφύγει και σκορπιστεί σε όλο το νησί. Θα συνεχίσουν να μάχονται μέχρι τον Οκτώβρη του 1949. "Ο Γράμμος είχε πέσει κι εμείς πολεμούσαμε" λέει με πάθος ένας Σαμιώτης μαχητής ...

Το τέλος του ηρωικού Γιάννη Μαλαγάρη

Οταν έγινε η μεγάλη μάχη του Κέρκη στις 21 Ιούλη 1949 και κινδύνεψε να πιαστεί αιχμάλωτος ο στρατιωτικός αρχηγός του ΔΣΕ Σάμου Γιάννης Μαλαγάρης, απόφοιτος της Σχολής Ευελπίδων αυτοκτόνησε μαζί με τον Γρυδάκη κι άλλους συντρόφους του. Κατά την τελευταία  συνάντηση του επιτελείου τον Ιούνη του 1949, είχε πει επί λέξει τα εξής στους συντρόφους του: "Εγώ είμαι αξιωματικός καριέρας και γνωρίζω τους εξευτελισμούς που θα πάθω όταν με συλλάβουν. Γι' αυτό θα πολεμήσω μέχρι τέλους και η τελευταία σφαίρα θα 'ναι για μένα". Κι αυτό έκανε. Με την τελευταία σφαίρα του περίστροφού του αυτοκτόνησε. Η μάνα του, που ήταν κρατούμενη στο χωριό Πύργος, όταν έμαθε για το θάνατό του, έγραψε μέσα από τα κρατητήρια τους παρακάτω στίχους: "Γιάννη λεβεντογιέ μου, αλήθεια σε σκοτώσανε, ή ψέματα, για πες μου; Πριν χρόνια φόρεσες του γάμου το στεφάνι, μα ο αγώνας θέλησε έν' άλλο να σου βάνει. Στεφάνι δόξας άφθαρτο στ' ωραίο μέτωπό σου, χιόνια και κρύα και βροχές στο νεκροκρέβατό σου".

Οι τελευταίοι αντάρτες του Καρβούνη

Στις 18 Οκτώβρη 1949 και ύστερα από προδοσία ντόπιων τροφοδοτών πιάνονται ο πολιτικός επίτροπος Γιάννης Σαλλάς με τον γιατρό Γιώργο Σαράντου, από την Ικαρία. Ήταν και οι τελευταίοι εναπομείναντες μαχητές του ΔΣΕ στην περιοχή του Κέρκη. Δεν τα κατάφεραν να φύγουν για το νησί τους. Τους ανέβασαν στο χωριό Καλλιθέα οι στρατιώτες του δηλωσία Ησαϊα. Στο σήμα που έδωσε ο λόχος ότι συνελήφθη ο Σαλλάς και ο Σαράντου, η απάντηση από τη διοίκηση ήταν: "Μεταφέρατε τα πτώματα στην πρωτεύουσα". Η διαταγή εκτελέστηκε. Την ίδια μέρα ενώ μετέφεραν τους Σαλλά - Σαράντου από την Καλλιθέα στο Μαραθόκαμπο, τους έστησαν στην τοποθεσία "Κόκκινα χώματα" και τους εκτέλεσαν. Τα άψυχα σώματά τους μεταφέρθηκαν για να εκτεθούν στην πρωτεύουσα όπως ακριβώς διέταξε η στρατιωτική διοίκηση.

Ο ήρωας στρατιωτικός αρχηγός του ΔΣΕ Σάμου Γιάννης Μαλαγάρης



Η μάχη του ΔΣΕ στον Καρβούνη Σάμου

Βρισκόμαστε στο έτος 1947. Ο εμφύλιος έχει φουντώσει σε όλα σχεδόν τα μέρη της ελληνικής επικράτειας. Σε πολλά νησιά η κατάσταση είναι απελπιστική για τις δυνάμεις του φασισμού και της Φρειδερίκης. Στην Λέσβο οι αναφορές είναι πολλές για κινήσεις των ανταρτών, στην Εύβοια ο Ανάποδος έχει ήδη γίνει θρύλος, υπάρχει όμως και ένα νησί από το οποίο οι αναφορές είναι κυριολεκτικά απίστευτες. Η Σάμος.

Τα χτυπήματα του ΔΣΕ στο νησί συγκεντρώνονται στο βουνό Καρβούνης και στις ορεινές περιοχές. Πρώτα διενεργούνται προσεκτικά καλά σχεδιασμένα χτυπήματα σε ορεινούς δρόμους και χωριά. Αργότερα οι επιχειρήσεις θα γενικευτούν. Οι 2000 και πάνω άνδρες του στρατού, της χωροφυλακής και των ΜΑΥ είναι ανίκανοι να ρυθμίσουν την κατάσταση. Σύντομα σφοδρές μάχες στο χωριό Κέρκη θα θέσουν το χωριό κάτω από τον έλεγχο του ΔΣΕ. Ακολουθούν και άλλα χωριά του Καρβούνη. Οι κυβερνητικές αρχές ξεκινούν μια τεράστια επιχείρηση στο ορεινό τμήμα του νησιού. Σκοπός τους είναι να παγιδεύσουν και να καταστρέψουν τον ΔΣΕ στα στενά πέρασμα του όρους Καρβούνη. Δύο τάγματα στρατού και χωροφυλακής ενεδρεύουν στα περάσματα και πολλές και ισχυρές δυνάμεις των ΜΑΥ και ΜΑΔ. Οι κυβερνητικές δυνάμεις αγγίζουν τους 1500! Η εντολή από τα κεντρικά είναι λακωνική "Να μην ζήσει κανείς"

Στο όρος Καρβούνη, πάνω στο χωριό Γκιναίοι, βρίσκονται περίπου 720 μαχητές του ΔΣΕ. Η πληροφορία ότι θα γίνουν σφοδρές επιχειρήσεις τους βάζει σε εγρήγορση και επαναστατικό ενθουσιασμό. Ιδιαίτερα, τους Μεσανατολίτες που αποτελούν τη μεγάλη δύναμη του αντάρτικου κινήματος και των ΕΛΑΣιτών. Οργανώνουν και θωρακίζουν έδαφος και ταμπούρια. Παίρνουν θέσεις τα τρία οπλοπολυβόλα, δύο μπρέντες ιταλικές και ένα μπρεν με πολλά φυσίγγια, καθώς και 4 στεν στα πιο επίκαιρα σημεία που θα μπορούσε να περάσει ο εχθρός. Ελεύθεροι σκοπευτές θα ελέγχουν τη βόρεια πλευρά από Μαρμαράκια ως το τελευταίο άκρο των άνω Γκιναίων. Ναρκοθετήσεις δεν γίνονται ένεκα του κακού εδάφους θα στηθούν όμως αρκετές παγίδες κατά προσωπικού. Οι ανιχνευτές του ΔΣΕ πιάνουν τα πιο οχυρά περάσματα, ταμπουρώνονται με μαεστρία εκεί που κανείς δεν θα το περιμένει. Όλοι είναι επί ποδός πολέμου.

Το βράδυ τα περισσότερα πόστα είναι έτοιμα. Στους μαχητές μοιράζεται ελαφρύ συσσίτιο από πίτες και τυρί. Στις θέσεις των ανταρτών φθάνουν ο πολιτικός επίτροπος Σάλας και ο Μαλαγάρης, επικεφαλής του ΔΣΕ Σάμου. Γίνεται κουβέντα για την αυριανή σύγκρουση, το ηθικό είναι υψηλό. "Η ζωή και η τύχη του ΔΣΕ στην Σάμο εξαρτάται από αυτήν εδώ την μάχη" θα πει ο Μαλαγάρης μαζί με τις τελευταίες οδηγίες. Η διοίκηση του ΔΣΕ στα Μαρμαρέικα θα κρατήσει επαφή με τα μαχόμενα τμήματα σε όλη την διάρκεια της μάχης.

Η μάχη

Ξημέρωμα στις 29 Αυγούστου του 1947. Μια μικρή ομάδα αντάρτες πάνε να πάρουν θέση στο παρατηρητήριο. Ο στρατός βάλει στις θέσεις τους.  Η μάχη αρχίζει. Το κενό που  χώριζε τα δύο στρατόπεδα δεν ήταν παραπάνω από 150 και 100 μέτρα. Η μάχη ανάβει γρήγορα, πάνω από 1.500 ένοπλοι κυβερνητικοί χτυπούν με λύσσα τις θέσεις του ΔΣΕ, οι σφαίρες πέφτουν βροχή. Οι λάμψεις των εκπυρσοκροτήσεων μέσα στο γλυκοχάραμα γίνονται πρωτόφαντο φαντασμαγορικό θέαμα. Χιλιάδες σφαίρες τροχιοδεικτικές διαγράφουν φωτεινές καμπύλες στον αέρα πάνω από τα κεφάλια των μαχητών. Οσοι "παλικαράδες" κυβερνητικοί προσπάθησαν να συρθούν πιο κοντά στις θέσεις των ανταρτών καθηλώθηκαν από τα εύστοχα πυρά των ανταρτών ή έμειναν στον τόπο. Πέφτουν όλμοι του στρατού αλλά ο ΔΣΕ έχει φανερά το πλεονέκτημα των θέσεων. Τα πολεμικά μέσα που χρησιμοποιούν οι κυβερνητικοί δεν μπορούν να ανατρέψουν τις θέσεις των ανταρτών. Καμιά όρεξη για επίθεση δεν εκδηλώνεται. Αργότερα οι κυβερνητικοί φέρνουν και δύο αντιαρματικά "Πιατ", που και αυτά απέτυχαν να προκαλέσουν κάποια ρήγματα στις θέσεις του ΔΣΕ. Ο αυγουστιάτικος ήλιος κατάκορφα ζεματάει. Η καθυστέρηση των κυβερνητικών για επίθεση και η πείνα που άρχισε να ενοχλεί τα στομάχια των ανταρτών είναι ακόμα ένας επιβαρυντικός παράγοντας. Ο ΔΣΕ υπολογίζει στα λάφυρα για τον ανεφοδιασμό και η ερώτηση ανεβαίνει στο στόμα των μαχητών: "Πότε θα γίνει η έφοδος".

Και ξαφνικά, σαν ένας άνθρωπος, όλοι μαζί γύρω στα 50 ντουφέκια, τα δύο οπλοπολυβόλα και τα τέσσερα στενς ορμούν καταπάνω στους κυβερνητικούς. Ήταν ιδιαίτερα αποφασιστική η έφοδος εκείνη τη στιγμή. Οταν πηδούσαν έξω απ' τις θέσεις τους οι μαχητές σαν τίγρεις με απανωτές μπαταριές και μέσα στους πρώτους η ομάδα Μαλαγάρη, Σαλά, Σοφούλη. Ο Νικόλας Σεβαστός με την παλιά μπρέντα του, ο Βαγιανός  Σταύρος, ο Μαλαγάρης με το πιστόλι, ο Σαλάς με μια χειροβομβίδα στο χέρι κι όσοι μαχητές πέρασαν στην επίθεση, σαρώνουν κυριολεκτικά με τις μπρέντες τους τις θέσεις των κυβερνητικών. Η ένταση και η ορμή τους είναι ανυπέρβλητη.

Οι ΜΑΥδες, πανικόβλητοι, φεύγουν προς τα πίσω και παρασύρουν με τη φυγή τους και τους άλλους πίσω στις άλλες γραμμές. Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, σ' αυτήν την τιτάνια τρεχάλα, μια ριπή οπλοπολυβόλου βρίσκει τον Μαλαγάρη στην ωμοπλάτη, απ' το πιο επικίνδυνο οχυρό, μέσα στο οποίο σκοτώθηκε την ίδια ώρα και ο φονιάς του Μαλαγάρη. Ο Μαλαγάρης λαβώθηκε βαριά, σε ώρα που η μάχη είχε κιόλας κριθεί. Ενώ το κενό που θ' άφηνε, από την άποψη της στρατιωτικής εμπειρίας, ήταν μεγάλο. Η λύπη είναι πολύ μεγάλη αλλά η ορμητικότητα δεν καταλαγιάζει. Το χτύπημα αυτό λες και έχει κάνει του αντάρτες όλο και πιο αποφασιστικούς. Ευτυχώς οι αποχωρούντες κυβερνητικοί δεν σκέφτηκαν να βάλουν φωτιά στα φύλλα, τα πουρνάρια και τη φτέρη που θα τους κάλυπτε. Πολλοί αντάρτες του ΔΣΕ έχοντας εξαντλήσει τα πυρομαχικά τους αρπάζουν τα όπλα των νεκρών χωροφυλάκων ή ακόμα και πέτρες. Οι κυβερνητικοί έφευγαν τρομοκρατημένοι σαν τρομοκράτες στον άοπλο λαό. Και μόνο ο ξηρός κρότος της καραμπίνας πίσω του έφτανε για να πετάξουν το όπλο τους και τις σφαίρες. Η νίκη ήταν ολοκληρωτική.

Τα αποτελέσματα της μάχης που ακόμη μνημονεύεται στο νησί, αφορούν όπως τότε τα εκτίμησε η διοίκηση του ΔΣΕ τρεις τομείς: Πρώτον, η νίκη αυτή έδωσε μεγάλο κύρος στο ΔΣΕ τόσο στο νησί όσο και γενικότερα. Δεύτερον, πολλοί από τους ΜΑΥ δεν ξαναπήραν όπλα. Τρίτον, έδωσε θάρρος, κουράγιο κι ενθουσιασμό στο λαό και τη νεολαία που απ' την επόμενη μέρα κιόλας της νίκης άρχισε την ομαδική έξοδο προς το βουνό και την ελευθερία. "Ζήλεψαν την παλικαριά μας κι ήθελαν να τη μοιραστούν μαζί μας, με τα δικά τους φτερά" λέει ένας παλιός μαχητής του νησιού...

Η ΠΕΕΑ για το περιβάλλον



Η ΠΕΕΑ, πρώτος από αριστερά ο Γαβριηλίδης

Η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) δημιουργήθηκε το 1944 για να δράση ως πόλος οργάνωσης και συσπείρωσης του λαϊκού κινήματος στην ελεύθερη Ελλάδα. Η ΠΕΕΑ είχε ρόλο και μορφή κυβέρνησης και στα πλαίσια αυτά νομοθετούσε και εξέδιδε αποφάσεις. Το έργο της, αν και η περίοδος λειτουργίας της είναι αρκετά μικρή υπήρξε πλούσιο και πολυδιάστατο. Η ΠΕΕΑ ασχολήθηκε με θέματα όχι μόνο στρατιωτικά και διοικητικά αλλά, όπως θα δούμε και παρακάτω, και θέματα παιδείας και περιβάλλοντος.

Υπουργός γεωργίας της ΠΕΕΑ εκλέχθηκε το 1944, ο Κώστας Γαβριηλίδης, γραμματέας του ΑΚΕ (Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας) αλλά και δάσκαλος. Μια από τις νομοθετικές πράξεις της ΠΕΕΑ δια μέσου του υπουργού Γαβριηλίδη, ήταν και αυτή που όριζε το ιδιοκτησιακό καθεστώς των δασικών εκτάσεων. Η πράξη αυτή, είχε σαν σκοπό της όχι μόνο τον αναδασμό της γης και την διευθέτηση του αγροτικού ζητήματος, αλλά και την περιβαλλοντική προστασία των δασών. Τα δάση την εποχή εκείνη υφίσταντο όχι μόνο την παράνομη και ανεξέλεγκτη υλοτόμηση, αλλά και την ανεξέλεγκτη υπερβόσκηση. Επιπροσθέτως η πανίδα των δασών υπέφερε από την λαθροθηρία αλλά και η χλωρίδα υφίσταντο τεράστιες καταστροφές από την παράνομη αφαίρεση ρητίνης από τα δέντρα. Τα θέματα αυτά υπήρχαν ήδη πολλά χρόνια πριν την κατοχή και με αυτή εντάθηκαν στο πολλαπλάσιο.

Ως εκ τούτου ο υπουργός γεωργία Γαβριηλίδης αποφασίζει να μεταφέρει την ιδιοκτησία των δασικών εκτάσεων στους ανάλογους δήμους και κοινότητες.  Με την ρύθμιση αυτή επιτυγχάνεται η αντίληψη των δασικών εκτάσεων ως προσωπική υπόθεση του κάθε χωριού και του κάθε δήμου. Οι κοινότητες καλούνται εκτός του να προστατεύουν και να επιβλέπουν τα δάση τους, να εκλέξουν και τους δικούς τους δασοφύλακες και δασονόμους. Επίσης βάσει της απόφασης αυτής, η κοινότητες καλούνται να συμβουλεύονται αρμόδιους γεωπόνους για την υλοτόμηση, το κυνήγι και την βόσκηση. Ποιο όμως ήταν το αποτέλεσμα της ρύθμισης αυτής ;

Γράφει ο Κώστας Γαβριηλίδης στην Ελεύθερη Ελλάδα (Ελεύθερη Ελλάδα 17/03/1945) όταν η ρύθμιση αυτή είχε καταργηθεί από το αστικό κράτος:

"Το Υπουργείο Γεωργίας απεφάσισε την κατάργηση της πράξης της ΠΕΕΑ που παραχωρούσε τη φύλαξη, διαχείριση και εκμετάλλευση των δασικών εκτάσεων στους δήμους και τις κοινότητες. Έτσι οι αγρότες μας θα πληροφορηθούν και πιο έμπρακτα το πνεύμα της σημερινής κυβερνήσεως και τους λόγους της συκοφαντικής επιθέσεως της δεξιάς εναντίον του κινήματος της αντιστάσεως. Οι είλωτες του κάμπου και των βουνών, που στέναζαν από την άγρια εκμετάλλευση της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας και του χωροφυλακίστικου κράτους, θέλανε με το ίδιο τους το αίμα και τους αγώνες τους να αποκτήσουν ανθρώπινα διακαιώματα και να γίνουν κύριοι στο σπίτι τους. Μέσα στα πολλά αιτήματα της αγροτιάς ήταν και το ζήτημα των δασών. Τα δάση της χώρας μας αποτελούν σοβαρή πηγή πλούτου. Δυστυχώς το κράτος με την πράξη του αυτή τα άρπαξε από τα χέρια του φυσικού τους ιδιοκτήτη - της αγροτιάς- και όχι μόνο δεν ενδιαφέρθηκε για τον πλούτο αυτό αλλά με την άστοχη πολιτική του συνετέλεσε στην καταστροφή τους. Η πολιτική αυτή έφερε ξανά στο προσκήνιο την λαθροϋλοτομία και δημιούργησε τους εμπρηστές που ασυλλόγιστα βάζουν φωτιά στα δάση για να φτιάξουν οικόπεδα και χωράφια. 

Το κίνημα της αντίστασης από την πρώτη στιγμή αντιμετώπισε με την επιβαλλόμενη σοβαρότητα το ζήτημα αυτό και η ΠΕΕΑ που δημιουργήθηκε μέσα από την φωτιά του αγώνα ψήφισε την πράξη 35, με την οποία παραχωρούσε την φύλαξη διαχείριση και εκμετάλλευση των δασών στους Δήμους και τις Κοινότητες. Με την πράξη αυτή οι αγρότες γίνονταν ιδιοκτήτες των δασών και το δασοτεχνικό προσωπικό περνούσε από το άχαρο χωροφυλακίστικο καθήκον του σε ανώτερο καθοδηγητικό όργανο, όπως το επέβαλλε η επιστήμη. Τα υλικά αποτελέσματα υπήρξαν ολοφάνερα. Ο αγρότης πρόσεξε το δάσος, το φύλαξε και το προστάτεψε. Στα δασοτεχνικά όργανα δεν έβλεπε η φτωχή αγροτιά τον διώκτη της αλλά τον συμπαραστάτη της... "

Αυτό ήταν το αποτέλεσμα ενός τόσο προοδευτικού νομοθετικού έργου, αξιοζήλευτου ακόμα και για την σημερινή εποχή των αυθαιρέτων και των αυθαιρεσιών.   

Φωτογραφικό αρχείο Βασίλη Μπούζιου

Στο άρθρο αυτό θα παραθέσουμε το φωτογραφικό υλικό του κυρίου Βασίλη Μπούζιου, αναγνώστη μας, που είχε την ευγενική καλοσύνη να μας το διαθέσει. Πρόκειται για φωτογραφίες εξόριστων της Ικαρίας που έχουν παρθεί κατά την περίοδο 1946- 1954. Ανάμεσα σε αυτούς βρίσκονταν και ο πατέρας του κ Μπούζιου που εικονίζεται σε ορισμένες φωτογραφίες.




Ομαδική φωτογραφία εξόριστων σε παραλία της Ικαρίας. Ο κ. Μπούζιος υποθέτουμε ότι μπορεί να είναι ο όρθιος πρώτος από αριστερά



Πολιτικοί εξόριστοι της Ικαρίας ο κ Μπούζιος πιθανότατα στο κέντρο



Ομάδα εξόριστων φωτογραφίζεται σε ορεινό χωριό της Ικαρίας



Πολιτικοί εξόριστοι της Ικαρίας πιθανότατα σε εκκλησιαστικό εορτασμό, η φωτογραφία ίσως έχει ληφθεί στην περιοχή του Να



Ομαδική φωτογραφία εξόριστων της Ικαρίας



Εξόριστοι της Ικαρίας φωτογραφίζονται σε χωριό του νησιού, ο κ Μπούζιος είναι πιθανότατα ο πρώτος από δεξιά 



Ομάδα εξόριστων φωτογραφίζονται στην Ικαρία μαζί με μέλη μιας οικογένειας



Εξόριστοι της Ικαρίας φωτογραφίζονται σε παραλία του νησιού, ο κ. Μπουζίος πιθανότατα είναι ο πρώτος από αριστερά. Η παραλία ίσως είναι το Λιβάδι Αρμενιστή

Εξόριστοι φωτογραφίζονται δίπλα σε σκηνές όπου διέμεναν, η φωτογραφία ίσως δεν προέρχεται από την Ικαρία αλλά από την Μακρόνησο. Ο κ. Μπούζιος είναι πιθανότατα ο δεύτερος καθιστός από δεξιά



Η μάχη στον σταθμο του Αιτωλικου

Βρισκόμαστε στο έτος 1944, οι Γερμανικές δυνάμεις στην Ελλάδα ετοιμάζονται για μαζική υποχώρηση. Ο Κόκκινος Στρατός προελαύνει ακάθεκτος και μέρα με την μέρα η δυνατότητες επιστροφής στενεύουν. Από την άλλη μεριά ο ΕΛΑΣ μάχεται σκληρά ενάντια στον κατακτητή. Εντολή του Γενικού Στρατηγείου είναι η ένταση των επιχειρήσεων με ανατινάξεις, σαμποτάζ και κάθε είδους δολιοφθορές προκειμένου οι Γερμανοί να παγιδευτούν στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ο ΕΛΑΣ γνωρίζει την κρισιμότητα του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας μας για τον γερμανικό στρατό και τις μετακινήσεις του. Πολλά χτυπήματα διενεργούνται σε όλη την επικράτεια σε συρμούς, σταθμούς και δίκτυα. Ένα από αυτά είναι και το χτύπημα στο Αιτωλικό στις 22/06/1944.

Στις 1/06/1944 το 2/36 Σύνταγμα του εφεδρικού ΕΛΑΣ Μεσολογγίου λαμβάνει την εντολή να προκαλέσει δολιοφθορές στο σιδηροδρομικό δίκτυο της περιοχής του Αιτωλικού. Ήδη από τον Μάη, ο ΕΛΑΣ είχε εξουδετερώσει την φρουρά του σταθμού Γαλατά και ο ΕΑΜικός μηχανοδηγός Νίκος Αντώνογλου είχε αποσυνδέσει την ατμομηχανή του συρμού και την είχε ρίξει στην θάλασσα. Αργότερα, στις 03/06, ένα τάγμα του 2/36 με αρχηγό τον Κώστα Κοκολιά ανατίναξε μια οδική γέφυρα στα Φραγκουλέικα κοντά στην Κλεισούρα και έκλεισε το στενό της με βράχια. Τέσσερις ημέρες μετά πάλι το τάγμα του Κοκολιά μαζί με τους Θεόδωρο Κουσούλα και Γιάννη Σαπλαούρα κουβάλησαν μια γερμανική νάρκη "τέλερμαν" και ανατίναξαν μια στρατιωτική αμαξοστοιχία στην θέση Τραγάνα. Οι επιχειρήσεις όμως αυτές ήταν αν και επιτυχείς, μικρής κλίμακας. Το Γενικό Στρατηγείο πίεζε για μεγαλύτερης κλίμακας επιχειρήσεις στο Μεσολόγγι και το Αιτωλικό και οι Γερμανοί έχοντας απόλυτη ανάγκη την μοναδική αυτή σιδηροδρομική αρτηρία έλαβαν πρόσθετα μέτρα ασφαλείας που καθιστούσαν τις επιχειρήσεις πολύ πιο δύσκολες.

Η γερμανική διοίκηση του Μεσολογγίου προέβηκε στα παρακάτω μέτρα:

·         Εγκατέστησε στην περιοχή Στάμνα μια διμοιρία Γερμανών και γερμανοτσολιάδων με βαριά όπλα πυρός και ασύρματο

·         Αύξησαν την φρουρά του διερχόμενου στρατιωτικού τρένου σε 24 άνδρες από 15

·         Τοποθέτησαν μπροστά από την ατμομηχανή μια κλούβα με κρατούμενους πατριώτες από τις φυλακές του Μεσολογγίου και του Αγρινίου. Η κλούβα αυτή είχε στην μέση της μιά νάρκη που μπορούσαν να την ανατινάξουν από το τρένο οι σκοποί.

·         Τέλος, έβαλαν στο δεύτερο βαγόνι μετά την κλούβα, αμμόσακους και φρουρά από ντόπιους χωροφύλακες. 

Η διοίκηση του 2/36 βλέποντας τα νέα μέτρα των Γερμανών και την κλούβα διέκοψαν αμέσως κάθε επιθετική δραστηριότητα και έστειλαν αναφορά στην διοίκηση του 36ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Τριχωνίας. Σε δύο με τρεις ημέρες το 2/36 λαμβάνει διαταγή να μελετήσει καλά και να οργανώσει επιχείρηση σαμποτάζ στον σταθμό του Αιτωλικού. Η εντολή αναφέρει ότι την ανατίναξη θα κάνει Άγγλος σαμποτέρ και ότι πρόσθετα μέτρα πρέπει να ληφθούν για να μην πάθει τίποτα κανένας από τους πατριώτες στην κλούβα. Την νύχτα της 11ης Ιουνίου ανιχνευτές του 2/36 κατεβαίνουν στην περιοχή του σταθμού του Αιτωλικού για να κάνουν αναγνώριση χώρου. Εκεί εντοπίζουν πολλές δυσκολίες στην διενέργεια μιας τέτοιας επιχείρησης

·          Στον σταθμό του Αιτωλικού οι Γερμανοί διατηρούν εκτός του σταθμάρχη και του μόνιμου προσωπικού, συνεργείο επισκευής γραμμών με αρχιεργάτη και όλα τα ανάλογα εργαλεία αλλά και μικρό φαρμακείο.

·         Το έδαφος κοντά στον σταθμό εκτός του ότι είναι πεδινό διαθέτη και μερικά ημιτελή κτίσματα που άνετα μπορούν να τα αξιοποιήσουν στην μάχη οι Γερμανοί.

·         Το ίδιο το δρομολόγιο του τρένου περνά από περιοχή δύσβατη και τελείως ακάλυπτη.

·         Σε απόσταση 8 χιλιομέτρων από τον σταθμό του Αιτωλικού σταθμεύουν μεγάλες δυνάμεις Γερμανών, μια πυροβολαρχία σταθμεύει στο λιμάνι του Μεσολογγίου με επάκτια πυροβόλα, μια ακόμα στην περιοχή Ταμπουράκι και στους στρατώνες του Αγίου Αθανασίου υπάρχει μια ομάδα μηχανοκίνητων, ένας σχηματισμός με άλογα Ιταλών και ένα τάγμα μουσουλμάνων φασιστών από το Τουρκμενιστάν.

Οι πληροφορίες αυτές μεταφέρονται άρτια στην διοίκηση του 2/36 και σε μερικές ημέρες καταστρώνεται ένα πλήρες και αναλυτικότατο σχέδιο επίθεσης. Το σχέδιο περιλαμβάνει κατόπιν εντολής τα παρακάτω:

·         Απόλυτη μυστικότητα από τους αντάρτες λόγω εντοπιότητας τους.

·         Κυκλοφορία προκηρύξεων για να ενημερωθεί ο απλός κόσμο και να μην ταξιδεύει με το τρένο.

·         Ανατίναξη τις γραμμής στην γέφυρα Φοινικιάς σε απόσταση περίπου 1000 μέτρων από τον σταθμό.

·         Ναρκοθέτηση του δρόμου Αιτωλικού-Φοινικιάς και τοποθέτηση πλαγιοφυλακής που θα δράση άμεσα ενάντια σε οποιαδήποτε δύναμη οι εχθροί αντιπαραβάλλουν.

·         Η κεντρική δύναμη του ΕΛΑΣ να χτυπήσει με κατεύθυνση τον Βορρά οπότε να αποκοπεί τυχόν αντίσταση Γερμανών από το τρένο.

·         Ολόκληρη η επιχείρηση μαζί με την λαφυραγώγηση να μην ξεπεράσει τα 15 λεπτά

Το σχέδιο επίθεσης περιλάμβανε και ειδική ρύθμιση του προβλήματος της κλούβας όπως θα δούμε παρακάτω και εστάλη στην διοίκηση του 36^ου Συντάγματος μαζί με αναφορά για τα υλικά και τα εφόδια που θα χρειαστούν. Σε 3 ημέρες η έγκριση φθάνει στο 2/36 με τα παρακάτω σχόλια: « Ο χρόνος δουλεύει σε βάρος σας, το παλιόσκυλο το κοιτάνε όταν το κυνηγούν όχι όταν κυνηγάει».

Έτσι στις 21/06 το βράδυ το πρώτο τάγμα του 2/36 ετοιμάζεται για την επίθεση, οι ΕΠΟΝίτες αντικαθίστανται με παλαίμαχους του αλβανικού και σύντομα στην έδρα του τάγματος φθάνει ο καπετάν Λευτέρης του 36^ου με δύο μουλάρια εκρηκτικά και χειροβομβίδες και τους Άγγλους σαμποτέρ Τόμσον και Έβερτ. «Δώρο» για την επιχείρηση από το 36^ο Σύνταγμα είναι και ένα βαρύ μυδράλιο με χειριστή έναν αντάρτη του 36^ου. Όλοι μαζί ξεκινούν και με την άφιξη τους στον σταθμό του Αιτωλικού εκκενώνουν τον χώρο από περαστικούς και χωριάτες. Κρατιούνται μόνο ο κλειδούχος Μανώλης Σαββόπουλος και ο σταθμάρχης Βασίλης Αρτίκος που επιθυμούν να βοηθήσουν την επιχείρηση.

Οι Άγγλοι τοποθετούν τα εκρηκτικά και συμφωνούν να τα πυροδοτήσουν μόνο μόλις περάσει η κλούβα. Ο ομαδάρχης Μανώλης Λεμονής και ο Μιχάλης Γιαννάτος τοποθετούνται με την ομάδα τους μέσα στο καφενείο του Σίμου που ήταν κοντά στην γωνία του δημόσιου δρόμου Αγρινίου-Αιτωλικού. Ο δεκανέας Σπύρος Κλαμπανιστής τοποθετείται στα ημιτελή κτίσματα κοντά στην γραμμή ενώ ο Γιάννης Συμηρής τοποθετέιται βόρεια του σημείου που θα εκτροχιάζονταν ο συρμός. Η υπόλοιπη δύναμη τοποθετείται σε 30-40 μέτρα από την γραμμή. Στο μεταξύ η ομάδα καταστροφών του Ζώη Καραμανόπουλου φεύγει για την ανατίναξη στην γέφυρα της Φοινικιάς που θα λειτουργήσει σαν αντιπερισπασμός. Το μυδράλιο παίρνει και αυτό την θέση του κοντά στην γραμμή.

Μετά από λίγες ώρες η αμαξοστοιχία φθάνει. Αποτελείται από την κλούβα, το βαγόνι με την φρουρά της χωροφυλακής, την μηχανή, ένα επιβατικό βαγόνι γεμάτο Γερμανούς, ένα ακόμα επιβατικό βαγόνι και δύο εμπορικά. Το τελευταίο βαγόνι είναι και αυτό γεμάτο σακιά και φέρει ένα μυδράλιο. Το τρένο σφυρίζει και κόβει ταχύτητα μην έχοντας καταλάβει την ενέδρα. Η κλούβα περνά πρώτη τα εκρηκτικά και αμέσως μετά μια έκρηξη ταράζει την νύχτα. Το τρένο τινάζεται σαν φίδι και εκτροχιάζεται στον Βορρά. Οι αντάρτες εφορμούν ενώ η ομάδα του Λεμονή και του Γιαννάτου επιχειρεί να αδειάσει με κόφτες την κλούβα. Σε κλάσματα του δευτερολέπτου οι αντάρτες έχουν πάρει θέσεις πάνω και μέσα στο πεσμένο τρένο ενώ όσοι Γερμανοί γλίτωσαν της έκρηξης ταμπουρώνονται στο ανάχωμα που έχει δημιουργηθεί. Η θέση του είναι δεινή καθώς το μυδράλιο τους θερίζει. Ο αυστριακός διοικητής τους επιχειρεί να ανέβει σε μια διπλανή δεξαμενή για να εποπτεύσει καλύτερα την κατάσταση, μια ριπή αυτόματου του αποκόπτει το χέρι και εκείνος γκρεμίζεται σπάζοντας τα πόδια του. Σε λίγα λεπτά η μάχη έχει τελειώσει όχι όμως χωρίς απώλειες.

Η επιχείρηση διήρκησε μόλις 14 λεπτά και αμέσως μετά οι αντάρτες αποτραβήχτηκαν ξανά στις βάσεις τους. Οι Γερμανοί έκαναν καιρό να αποκαταστήσουν την βλάβη του δικτύου και επειδή πίστεψαν ότι οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ ήταν τεράστιες απέφυγαν και τα αντίποινα.

Απώλειες Γερμανών

·         30 Γερμανοί οπλίτες

·         1 Γερμανός αξιωματικός

·         3 Γερμανοί αιχμάλωτοι

Απώλειες ΕΛΑΣ

·         Νίκος Έξαρχος

·         Μανώλης Λεμονής

·         Σταύρος Ζενεμπής

·         Γιάννης Συμηρής

·         Μάρκος Μάρκου

·         Βασίλης Κρανιώτης

·         Άγγελος Δαραμούσκας

·         Ο Ιταλός οπλοπολυβολητής Βιτόριο (Αντιφασίστας)

Πολίτες

·         Γεράσιμος Μαδούρος, ιερέας

·         Γιώργος Σκούφης , σιδηροδρομικός

·         Θεοφάνης Δημάρας, τριατατικός

·         Γιώργος Καρφίτσας, αγρότης

·         Αρσινόη Λύρα, οικοκυρά

Λάφυρα

·         20 μάουζερ αυτόματα

·         6 αυτόματα τόμσον

·         Ένα μυδράλιο με πολλά πυρομαχικά

·         6 πιστόλια παραμπέλ

·         Μια βαλίτσα με χειρουργικά εργαλεία και φαρμακευτικό υλικό

Το τελευταίο γεύμα

Βρισκόμαστε στο έτος 1944. Ήδη το καλοκαίρι έχει έρθει και οι Γερμανοί έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται ότι η παρουσία τους στην χώρα δεν κρατήσει πολύ. Οι σφαγές, οι εκτελέσεις και τα μπλόκα εντείνονται. Παράλληλα ο ΕΛΑΣ πολεμά αποφασιστικά για την ημέρα της απελευθέρωσης που κοντοζυγώνει.

Παράλληλα μεγάλη ανυπομονησία έχει απλωθεί στους συνεργάτες των Γερμανών στην Αθήνα και όλη την χώρα. Τι θα συμβεί τώρα που ο Κόκκινος Στρατός προελαύνει ακάθεκτος ? Τι θα απογίνουν εκείνοι ? Οι Γερμανοί φαίνονται καθησυχαστικοί. Υπόσχονται για όσους το επιθυμούν να τους πάρουν μαζί τους στην Γερμανία όταν επιστρέψουν. Οι Γερμανοί τελικά θα εγκαταλείψουν την Αθήνα στις 12 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, πριν όμως από αυτό διοργάνωσαν μια αποχαιρετιστήρια φιέστα...

Με κάθε επισημότητα, οι Γερμανοί αποστέλλουν προσκλήσεις σε όλον τον "καλό" κόσμο της Αθήνας και των προαστίων. Καλούν κάθε είδους συνεργάτες τους, ταγματασφαλίτες, χωροφύλακες, δοσιλόγους και μαυραγορίτες. Η γιορτή λαμβάνει χώρα στο μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου. Σε αυτήν θα λάβουν μέρος πάνω από 100 καλεσμένοι και υψηλά ιστάμενοι της γερμανικής διοίκησης. Οι δοσίλογοι Γκόβερης, Κωστούλας, Φαρδούλης, Κούκας, Λιάσκας Χαμουρτζόγλου, Γιαννόπουλος, οι μαυραγορίτες Σταματόπουλος, Δενδρινός, Λιναρδάκης, Άρνης και Έξαρχος, ο Πέππας, προμηθευτής των Γερμανών ο Μιχαηλίδης γνωστός μαυραγορίτης λαδιού, ο Κωσταντόπουλος, ταγματάρχης των ταγμάτων ασφαλείας, ο Γεώργιος και η Αλεξάνδρα Λακιώτη καταδότες των Γερμανών, οι δοσίλογοι Χατζηδημητρίου και Σιάκος και ο Παπαβασιλείου στέλεχος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος της Ελλάδας και άλλοι πολλοί.
Η φιέστα θα ξεκινήσει με χορό, αργότερα ένα πλούσιο τραπέζι θα στρωθεί για να αποχαιρετισθούν οι συνδαιτυμόνες. Κρέας και φαγητά που σπάνιζαν ακόμα και από τα πιό εύπορα σπίτια και μπύρα άφθονη γερμανική μπύρα. Το γεύμα θα συνεχιστεί μέχρι τα ξημερώματα και τέλος θα έλθει το γκραν φινάλε. Με τις πρώτες αχτίδες του ηλίου οι Γερμανοί αποχωρούν χαιρετώντας ευγενικά τους καλεσμένους τους. Αμέσως μετά μια ομάδα Γερμανών στρατιωτών θα μπουν οπλισμένοι στο κτίριο και θα εκτελέσουν εν ψυχρώ τους καλεσμένους. Δεν θα επιβιώσει ούτε ένας.

Αυτό ήταν το μεφιστοφελικό τέλος πολλών από τους δοσίλογος της κατοχής που μας φέρνει στο νου το αρχαίο ρητό περί προδοσίας και προδοτών, "Την προδοσία αγάπησαν πολλοί, τον προδότη κανένας.."

Οι αγωνιστές του βουνού για την Λιβύη

Το ΔΣ της Πανελλήνιας Ενωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ) καταγγέλλει την ιμπεριαλιστική επίθεση στη Λιβύη Με ανακοίνωσή της που δημοσιεύθηκε και στον Ριζοσπάστη, καλεί τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και τους μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ, που γνώρισαν από κοντά και πολέμησαν τη βαρβαρότητα του ιμπεριαλισμού, να καταδικάσουν την επέμβαση των ΕΕ, ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, με την επαίσχυντη συμμετοχή της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, η οποία, με τη στήριξη της ΝΔ και των άλλων κομμάτων της αστικής τάξης, εμπλέκουν τη χώρα μας όλο και περισσότερο σε ιμπεριαλιστικές στρατιωτικές - δολοφονικές επιθέσεις σε βάρος των λαών.

Ταυτόχρονα, η ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ κάνει έκκληση στη Διεθνή Ομοσπονδία Αντιστασιακών (FIR), με την ευθύνη της ως «Πρεσβευτή της Ειρήνης» του ΟΗΕ, αλλά και στις άλλες Αντιστασιακές οργανώσεις των χωρών - μελών που ανήκουν στη δύναμή της, να αντιδράσουν έντονα, άμεσα και αποφασιστικά.

«Κανένας προοδευτικός άνθρωπος, κανένας πατριώτης, κανένας δημοκράτης δεν πρέπει να επιτρέψει με όποιο πρόσχημα, της δήθεν "ανθρωπιστικής βοήθειας", ή της "δημοκρατίας" κ.λπ., να ξαναζήσει ο κόσμος την επανάληψη της βαρβαρότητας και των εγκλημάτων των φασιστικών - ιμπεριαλιστικών πολέμων». «Κάτω ο ιμπεριαλισμός! Οχι στη Νέα Τάξη Πραγμάτων!».

Ο ηρωικός Κώστας Ξυδέας

Το άρθρο αυτό θα το αφιερώσουμε σε μια από τις πιο αγαπητές μας μορφές του ΔΣΕ. Έναν πραγματικό κομμουνιστή και ηθικότατο μαχητή και άνθρωπο: Τον Κώστα Ξυδέα.

Ο Κώστας Ξυδέας γεννήθηκε στο χωριό Σαϊδόνα της Μάνης το 1907, από οικογένεια αγροτών και κτηνοτρόφων. Πατέρας του ήταν ο Θωμάς και μητέρα του η Χριστίτσα Ξυδέα. Η οικογένεια τους αποτελούνταν από 8 παιδιά, 4 αγόρια και 4 κορίτσια. Κατά τη μεταξική δικτατορία, υπήρξε μέλος αντιδικτατορικής οργάνωσης υπό τον Κ. Κλαμπατσέα, από τη Σαϊδόνα. Στην περίοδο του Αλβανικού, ο Κώστας Ξυδέας πολέμησε ως λοχίας του πεζικού και τραυματίστηκε ελαφρά δύο φορές.

Το καλοκαίρι του 1941 με τους Ηλία Νοέα, Θεόδωρο και Λεωνίδα Ξυδέα, έγινε μέλος της άρτια δημιουργηθήσας αντιστασιακής οργάνωσης, "Νέα Φιλική Εταιρεία", με έδρα την Καλαμάτα, η οποία, λίγο αργότερα ενώθηκε με το ΕΑΜ Μεσσηνίας . Τον χειμώνα του 1942, με δική του πρωτοβουλία, συγκροτήθηκε ένοπλη ομάδα 20 ανδρών, προκειμένου να αρχίσει, στον Ταϋγετο, ο Εθνικοαπελευθερωτικός Αγώνας.

Στις 27 με 28 Μαρτίου του 1941 η ομάδα αυτή, με αρχηγούς τους τους Ηλία Νοέα και Κώστα Ξυδέα, χτύπησε ιταλικό απόσπασμα στη θέση Καρδαρά της Σαϊδόνας, προξενώντας σε αυτό μεγάλες απώλειες. Η ενέργεια αυτή αποτελεί μια από τις πρώτες αντιστασιακές πράξεις στη χώρα μας κατά των κατακτητών. Κάτω από τις απειλές των Ιταλών, ότι θα καταστρέψουν όχι μόνο τη Σαϊδόνα, αλλά και πολλά άλλα χωριά των γύρω δήμων, καθώς και από την πίεση που άσκησαν πολλοί παράγοντες, υπερίσχυσαν ηττοπαθείς απόψεις και έτσι το κίνημα, αντί να προχωρήσει μπροστά, υποχώρησε.

 Οι άπειροι ακόμα αγωνιστές έδωσαν εμπιστοσύνη στις άφθονες υποσχέσεις για αμνηστία των ιταλικών αρχών κατοχής και παραδόθηκαν. Αμέσως οδηγήθηκαν στις ιταλικές φυλακές Καλαμάτας. Πέρασαν από ιταλικό στρατοδικείο και ο μεν Ηλίας Νοέας καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε, ο δε Κ. Ξυδέας και οι άλλοι αντάρτες σε πολυετείς φυλακίσεις. Με την ευκαιρία της ονομαστικής του γιορτής, ο φασίστας Μουσολίνι χάρισε ένα μέρος της ποινής και έτσι ο Κ. Ξυδέας ελευθερώθηκε. Γύρισε, για λίγο, στο χωριό του και την οικογένειά του και στη συνέχεια κατατάχτηκε στον ΕΛΑΣ και έλαβε μέρος σε πολλές μάχες κατά των κατακτητών και των ντόπιων συνεργατών τους.

Η συμφωνία της Βάρκιζας βρήκε τον Κ. Ξυδέα, από τον Ιούλη του 1944, αξιωματικό της λαϊκής πολιτοφυλακής στα πάτρια εδάφη του. Δεν παράδωσε τον οπλισμό του και αρνήθηκε να λάβει μέρος στο δημοψήφισμα του 1946. Με τους Δημήτρη Καστάνη, Θωμά Κουμπαράκο, Π. Ξυπόλητο, Ν. Καστάνη, Π. Κομπότη, Γ. Ξυδέα κ.ά. κατέφυγε στον Ταϋγετο όπου κρύβονταν και ετοιμάζονταν για νέο ανταρτοπόλεμο. Μετά τη δημιουργία του ΔΣΕ, ο Κ. Ξυδέας βρέθηκε έτοιμος για τον καινούριο αγώνα. Έτσι με το δεύτερο αντάρτικο ο Κώστας Ξυδέας θα λάβει μέρος σε πολλές μάχες του ΔΣΠ και θα διακριθεί για τις μεγάλες στρατιωτικές, πολιτικές και στρατηγικές του ικανότητες. Χάρη στις ικανότητές του αυτές πέρασε από όλα τα στάδια αξιωμάτων του ΔΣΕ. Ομαδάρχης, διμοιρίτης, λοχαγός - καπετάνιος, ταγματάρχης με την αριθ. 18/185/3-1-1948 διαταγή του Γενικού Αρχηγείου και από τις αρχές Νοέμβρη 1948, ανέλαβε τη διοίκηση του Αρχηγείου Ταϋγέτου.

Υπήρξε πάντα ανιδιοτελής και θυσίασε όχι μόνο τη ζωή του, αλλά και τις ζωές της οικογένειάς του. Μαζί του χάθηκαν η γυναίκα του Σταθούλα και τα δύο τους παιδιά Αλέξανδρος και Χρήστος - Στάλιν, 2 και 7 χρόνων αντίστοιχα. Παρά τα λίγα γράμματα που ήξερε, απόφοιτος του Δημοτικού Σχολείου, στις ώρες της ξεκούρασης διάβαζε και έγραφε τακτικά. Στους αντάρτες που τον αγαπούσαν ξεχωριστά και τον θαύμαζαν, απάγγελνε συχνά ποιήματα του Βάρναλη που πάντα τον συγκινούσε ιδιαίτερα.

Το τέλος του Κ. Ξυδέα ήταν όμοιο με το τέλος των περισσότερων αγωνιστών του ΔΣΕ. Το τέλος του ήρθε στην θέση "Λάκκα Καρβέλι" στην περιοχή Πηγάδια Μεσσηνίας στις 13/6/1949. Περικυκλωθείς από μεικτό απόσπασμα χωροφυλακής, στρατού, ΜΕΑ και Χιτών και παρά τα κρυοπαγήματα, από τα οποία υπέφερε ήδη από τον αλβανικό, αρνήθηκε να παραδοθεί και αφού, για μισή και πλέον ώρα, αντέταξε πεισματική αντίσταση, σκοτώθηκε επί τόπου με τον σωματοφύλακά του, νεαρό φοιτητή Νίκο Περδικέα, από το Προάστειο.

Το νεκρό κορμί του Κώστα Ξυδέα, καρφωμένο  πάνω σε μια πρόχειρη σκάλα, οδηγήθηκε στην Καλαμάτα, όπου και διαπομπεύτηκε από τους παρακρατικούς, το στρατό και τη χωροφυλακή. Ανάλογες φωτογραφίες τραβήχτηκαν και δημοσιεύτηκαν σε τοπικές εφημερίδες με τον τίτλο "Ο Ταύγετος αναπνέει". Πόσο τραγικό την ώρα που ο Ταύγετος στέναζε κάτω από την μπότα του μοναρχοφασισμού και το μαχαίρι του λερού παρακράτους...



Ο Κώστας Ξυδέας που με την εικόνα αυτή ξεφτίλισε τους δήμιούς του

Το γράμμα του χίτη

Το παρακάτω γράμμα γράφηκε από τον χωροφύλακα και μέλος της Οργάνωσης Χ Γκοβάτση Παναγιώτη στις 27/03/1946. Ο Γκοβάτσης το στέλνει στον "συνάδελφο" τραμπούκο της Χ Τάκη. Το γράμμα πρωτοδημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη στις 11/05/1946 και αποτελεί τεκμήριο τις κτηνοδίας των κτηνανθρώπων του παρακράτους...

Αγαπητέ Τάκη

Σκοτώσαμε έξη - Πεθαίνουμε τους κουκουέδες. Ξύλο με μουσική!

 Φίλτατε συνεργάτη Τάκη χαίρε. Σήμερον όπου σας γράφω, ευρίσκομε εις τας Αθήνας. Όπως θα το έχεις μάθει, έχω εις τας Αθήνας από τας 19 Νοεμβρίου του 1945 και διαμένω ενταύθα και με πλήρη ηγίαν. Τάκη σου στέλνω 2 φωτογραφίες και τα στοιχεία μου για να μου βγάλεις την ταυτότητα της οργανώσεώς μας "Χ", διότι η αμέλειά μου είναι πάρα πολύ μεγάλη που μέχρι σήμερον δεν την έχω βγάλει, από την πρώτη στιγμή που άρχισαν να βγαίνουν ταυτότητες. Για αυτό σε παρακαλώ, ιδιαιτέρως, να μεριμνήσεις το ταχύτερων να την ετοιμάσεις και να μου την στείλεις με φάκελο εξασφαλίζοντας να μην χαθεί. Τάκη μην βραδύνεις σε παρακαλώ όσον το δυνατόν ταχύτερο. Τάκη μάθε τα νέα των κουκουέδων . Εδώ στας Αθήνας τους πεθάναμε στο ξύλο με μουσική. Θα έμαθες και τα νέα του Βόλου όταν επήγαμε και τους παίξαμε ξύλο και σκοτώσαμε και τους έξη και έτερους τραυματίες. Άσε στην Λαμία, εκεί να ήσουν να έβλεπες ξύλο, που χέστηκαν από τον φόβο τους όταν μας έβλεπαν, έφευγαν σαν το άλογο από τον λύκο.

 Άλλο δεν έχω να σας γράψω, δώσε πολλούς χαιρετισμούς σε όλα τα παιδιά, γνωστά και εις τα κορίτσια που κάμαμε την διασκέδαση στο Νευροκόπι και ιδιαιτέρως εις τον γιατρό και εις όλους τους γνωστούς. Άλλο δεν έχω να σου γράψω και σε χαιρετώ.

Με αγάπη ο φίλος σας και συνεργάτης χωροφύλαξ

Αποστολέας: Χωροφύλαξ Γκοβάτσης Παναγιώτης

Σύνταγμα Χωροφυλακής Αθηνών

Καταστροφή εκδήλωσης της ΕΠΟΝ το 1946 από μέλη της Χ



Από την δράση της ΟΠΛΑ 2

Το τούρκικο "Κουρτουλούς"

Η πείνα το 1941 θερίζει την Αθήνα αλλά και όλη την χώρα. Είναι ο καιρός που όπως λέγεται, σκυλιά και παιδιά παλεύουν στα σκουπίδια για ένα κομμάτι σκουλικιασμένη μπομπότα. Ο κόσμος στρέφεται στο ΕΑΜ που οργανώνει συσσίτια. "Να μην πεθάνει ο λαός" είναι το σύνθημα. Παράλληλα σε επαύλεις και σε γκολφ κλαμπ στην Αίγυπτο η ελληνική νομενκλατούρα, φιλοαγγλική και φιλογερμανική ανησυχεί. Ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός (προσκυνημένος στους Γερμανούς και τους τοπικούς κουίσλινγκς) στέλνει απόρρητο τηλεγράφημα στον Γεώργιο "Εάν δεν λάβουμε μέτρα τα χάνουμε όλα. Ο κόσμος στρέφεται στον κομμουνισμό". Έτσι, ασκούνται πιέσεις και ο Διεθνής Ερυθρός σταυρός έρχεται σε συνεννόηση με τους Γερμανούς και αποστέλλει στην χώρα το περίφημο τούρκικο πλοίο "Κουρτουλούς" γεμάτο ανθρωπιστική βοήθεια. Φυσικά η βοήθεια αυτή έχει πληρωθεί στου Τούρκους από τον ελληνικό χρυσό. Τι περιέχει όμως το πλοίο ?

Το πλοίο φθάνει στον Πειραιά γεμάτο μαμουνιασμένα άλευρα και όσπρια. Όπως λέγανε τότε ο αρακάς του Κουρτουλούς έκανε για σκάγια για αγριογούρουνα. Όλη την ρέφα που η Τουρκία διέθετε την είχε διαθέσει στον Ερυθρό Σταυρό για "βοήθεια".

Ποίός όμως να πρωτοφάει από μιά πεινασμένη χώρα? Πρώτα πρώτα κλέβαν οι φορτωτές πετώντας τσουβάλια ολόκληρα στην θάλασσα. Δεύτερον κλέβαν οι Γερμανοί τελωνειακοί και οι Έλληνες βοηθοί τους. Τρίτον η υπηρεσία μεταφοράς στις αποθήκες και τέλος οι αποθηκάριοι Γερμανοί και Έλληνες. Μετά, ξεκινούσε το θεάρεστο έργο της διαχείρησης των εναπομείναντων ποσοτήτων. Εκεί γίνονταν όργιο κλεψιάς και μαυραγοριτισμού. Τα τρόφημα διατίθονταν σε μαυραγορίτες και πωλούνταν 100 έως και 1000 φορές παραπάνω από την τιμή κτήσης τους. Έτσι ελάχιστα τρόφημα έφθαναν για τον κοσμάκη, ο οποίο είχε βγάλει και τα παρακάτω τραγουδάκια:

"Θα πάω να το πω

  στον Ερυθρό Σταυρό

  πως είσαστε συνέταιροι κι οι δυο

  Εσύ με το ρολό

  που κλέβεις τον χυλό

  και κάνεις παπουτσάκι με φελό"  (τα παπούτσια πολυτελείας γίνονταν με σόλα από φελό)

"Πατάω ένα κουμπί και βγαίνει μια χοντρή

  και λέει στα παιδάκια νιξ φαί."

Και το  θρυλικό στον σκοπό του κορόιδο Μουσολίνι

" Και τρώμε την μπομπότα

  που δεν την τρώγαν πρώτα,

  και τρώμε το κριθάρι

  που τρώγαν οι γαιδάροι

  και γκαρίζαν δυνατά "

Το ΕΑΜ μπροστά σε αυτή την τραγική κατάσταση εξαγγέλει: "Όποιος πιαστεί να κλέβει ή να πουλάει στην μαύρη αγορά το φαγητό του ελληνικού λαού θα εκτελείται" Φυσικά η απόφαση αφορούσε τους συνεργάτες των Γερμανών στις προαναφερθείσες υπηρεσίες και τους μαυραγορίτες.

Ένα βράδυ λοιπόν, η ΟΠΛΑ ζωγραφίζει το ρολόι στις 12 παρά δέκα στο σπίτι ενός τελώνου στο Παγκράτι. Ο τελώνης είχε κατηγορηθεί από κατοίκους της περιοχής ότι κράταγε για τον εαυτό του μεγάλες ποσότητες τροφίμων και πούλαγε σε μαυραγορίτες ότι του περίσσευε. Το πρωί της ερχόμενης βλέπει εκέινος το σήμα της ΟΠΛΑ και παίρνει αμέσως της Γκεστάπο. Τους ειδοποιεί ότι εάν δεν σπεύσουν να τον βοηθήσουν θα εκτελεστεί από την ΟΠΛΑ. Εκείνοι ακούγονται καθησυχαστικοί. Όμως η ΟΠΛΑ το έχει προβλέψει αυτό, οπότε ένα αμάξι με τέσσερις άνδρες με παλτά εμφανίζεται στην πόρτα του τελώνη και του χτυπά. "Πολιτσάι όφνεν ζι μπίτε" του λένε και εκείνος σπεύδει να ανοίξει. Οι κύριοι της Γκεστάπο τον παρακαλούν να περάσει μετά της συμβίας του στο αυτοκίνητο για να πάνε στην "Γκρας Κομαντάντ". Το ζεύγος θα νιώσει τα περίστροφα της ΟΠΛΑ στο πλευρό του και το αμάξι φυσικά θα κινηθεί σε ένα άγνωστο μέρος. Στους δύο υπόδικους θα φορεθούν κουκούλες για να μην βλέπουν που πάνε.

Το αυτοκίνητο σταματά στα στενά του πεντάγωνου σε ένα σπιτάκι. Εκεί ο θρυλικός Μανώλης Σιγανός, απόφοιτος της ιατρικής μέλος του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ τους περιμένει. Αυτοί λιποθυμούν.

Ο Σιγανός τους συνεφέρει με ηρεμία.

_ " Εχουν καταδώσει?" ρωτάει

_" Δεν έχουμε τέτοιο στοιχείο. Κλέβουν αβέρτα όμως μαζί με τους γκεσταπίτες"

Ο Σιγανός τους ρωτάει αυστηρά

_" Δεν έχετε δει τα παιδάκια που πεθαίνουν στους δρόμους? Πόσα από αυτά πήρατε στο λαιμό σας?"

_" Δεν θα ξανασυμβεί" του απαντά το τελώνης

_" Και την Γκεστάπο θα την ξαναπάρετε?"

_" Ποτέ πασά μου άσε μας να σου φιλήσουμε τα πόδια" Ο γιατρός τραβιέται και τους ανταπαντά

_" Αφήστε τα πασά μου και τα πόδια μου ήσυχα, είναι πιό καθαρά από το σάλιο σας"

Ο γιατρός Σιγανός ανακαθίζει και τους ρωτάει: " Κάποιος από εσάς πουλάει Εβραίους στου Γερμανούς. Τους πουλάει φούμαρα ότι θα τους περάσει στην Τουρκία για 20 λίρες το κομμάτι και μετά τους δίνει στα SS. " . O τελώνης ασπρίζει γιατί ξέρει το όνομα. Ο Σιγανός οπλίζει αργά ένα περίστροφο. "Το ξέρω ότι τον ξέρετε και δεν έχετε ούτε ένα λεπτό να μου πείτε ποιός είναι.." Ο τελώνης πέφτει στα γόνατα και του λέει το όνομα. Ο Σιγανός του επιβιβάζει ξανά στο αμάξι και τους στέλνει σπίτι τους.

Ο τελώνης σταμάτησε την δράση του αυτή και δεν ξαναμπλέχτηκε με τους Γερμανούς. Ζει ακόμα στο Παγκράτι...

Άφαντα τα αρχεία της Μακρονήσου

Το αίτημα να ερευνηθούν τα αρχεία της Μακρονήσου από τους ιστορικούς και τους ερευνητές τέθηκε από τον Μακρονησιώτη Δ. Γεωργάτο, στον ίδιο τον Α. Τσοχατζόπουλο, όταν εκείνος ήταν υπουργός Αμυνας. Η ανταπόκριση του τελευταίου υπήρξε θετική μετά από πολλές πιέσεις και οι στρατιωτικές υπηρεσίες παρέπεμψαν τους ερευνητές του ΚΚΕ στα αρχεία της Μακρονήσου που βρίσκονται στην Υπηρεσία Στρατιωτικών Αρχείων στο Γουδί. Ταυτόχρονα διαβίβασαν, μέσω του υπουργείου στο ΚΚΕ, κατάλογο με τις σχετικές αρχειακές ενότητες που έχει στη διάθεσή της η εν λόγω Υπηρεσία.
Από την πρώτη ανάγνωση του καταλόγου φάνηκε καθαρά πως τα αρχεία αυτά ήταν ελλειπή. Το σπουδαιότερο δε όλων ήταν ότι απουσίαζε οποιαδήποτε αναφορά σχετικά με τη διοικούσα αρχή του στρατοπέδου, δηλαδή τη ΒΧΙ/ΓΕΣ και το αρχείο της.

Μετά απ' αυτή τη διαπίστωση, με επιστολή που έστειλε στον τότε υπουργό Αμυνας Α. Τσοχατζόπουλο, εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ, η ΓΓ Αλ. Παπαρήγα, έθεσε ξανά το θέμα, υπογραμμίζοντας μία προς μία τις ελλείψεις που φαίνονταν ότι είχαν τα αρχεία, τονίζοντας το κενό που υπήρχε σχετικά με τα αρχεία της ΒΧΙ/ΓΕΣ και ζητώντας να δοθούν οι απαραίτητες εξηγήσεις ούτως ώστε να γίνει κατανοητό τι ακριβώς συνέβαινε. Τα αρχεία αυτά συνέχιζαν να είναι απόρρητα και ακριβώς γι' αυτό το λόγο δεν εμφανίζονταν στις καταστάσεις της Υπηρεσίας Στρατιωτικών Αρχείων; Είχαν καταστραφεί; Αγνοείτο η τύχη τους;

Οι στρατιωτικές υπηρεσίες ενημέρωναν και πάλι ,ότι τα αρχεία της Μακρονήσου που διαθέτουν είναι αυτά που βρίσκονται στην υπηρεσία Στρατιωτικών Αρχείων στο Γουδί. Καμία ενημέρωση δεν έδιναν αν υπάρχει άλλο αρχειακό υλικό ούτε πού βρίσκεται το αρχείο της ΒΧΙ/ΓΕΣ. Ολα αυτά έγιναν το καλοκαίρι του 2000.
«Δεν ξέρουμε καμία ΒΧΙ»!!!

ΑΦΑΝΤΑ ΤΑ ΑΡΧΕΙΑ ΓΕΣ !

Ενα ακόμη σημαντικό ζήτημα είναι η ευθεία παραδοχή των στρατιωτικών υπηρεσιών ότι δεν μπορούν να πιστοποιήσουν πως υπήρξε κάποτε η ΒΧΙ Διεύθυνση του ΓΕΣ και ότι αποτέλεσε μάλιστα και τη διοικούσα αρχή του στρατοπέδου της Μακρονήσου!!! Αναλυτικότερα το θέμα αυτό έχει ως εξής:
Η Διεύθυνση της εφημερίδας ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ με επιστολή που φέρει την υπογραφή του αρχισυντάκτη Τ. Τσίγκα και ημερομηνία 19/6/2001 απευθύνθηκε στο Γενικό Επιτελείο Στρατού, μέσω του Γραφείου Τύπου του τελευταίου, και επανέφερε το ζήτημα των αρχείων της ΒΧΙ/ΓΕΣ ζητώντας υπεύθυνη ενημέρωση για την τύχη τους. Η έγγραφη απάντηση που δόθηκε, με ημερομηνία 23/8/2001, υπογραμμένη από τον εκπρόσωπο Τύπου του ΓΕΣ, αντισυνταγματάρχη Πεζικού Ζαχαριάδη Νικόλαο, αναφέρει: «Η Υπηρεσία εκτιμά ότι, το αρχείο της ΓΕΣ/ΒΧΙ, αν όντως δημιουργήθηκε ποτέ η αναφερόμενη διεύθυνση, γεγονός που δεν προκύπτει από τα επίσημα έγγραφα της Υπηρεσίας, ενδέχεται να καταστράφηκε με το κλείσιμο του Στρατοπέδου χωρίς τις προβλεπόμενες διαδικασίες (πρωτόκολλα καταστροφής, κλπ.)».

έβαια, η διεύθυνση του «Ρ» στην επιστολή της είχε πληροφορήσει τις υπηρεσίες του ΓΕΣ ότι η ύπαρξη της ΒΧΙ πιστοποιείται από πλήθος μαρτυριών, μία εκ των οποίων είναι το περιοδικό «ΣΚΑΠΑΝΕΥΣ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΥ» που εξέδιδαν οι αρχές του Στρατοπέδου, όταν αυτό ήταν σε λειτουργία. Συγκεκριμένα στην επιστολή αναφερόταν: «Στο περιοδικό "ΣΚΑΠΑΝΕΥΣ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΥ", στο τεύχος Μαΐου 1949 (σελ. 28) δημοσιεύεται ημερήσια διαταγή του επικεφαλής του στρατοπέδου συνταγματάρχη πυροβολικού Γ. Μπαϊρακτάρη όπου αναφέρεται πως η ΒΧΙ/ΓΕΣ δημιουργήθηκε στις 3/4/1947, ύστερα από διαταγή του τότε αρχηγού ΓΕΣ στρατηγού Βεντήρη».

Λογοκρίθηκε το αρχείο;

Η ΒΧΙ ιδρύθηκε στις 3/4/1947, πριν ακόμη ανοίξει το στρατόπεδο της Μακρονήσου, διοίκησε αυτό το στρατόπεδο σε όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του, ενώ βάσει του ΟΓ' ψηφίσματος της 9/14 Οκτώβρη του 1949 «Περί μέτρων Εθνικής Αναμορφώσεως» (ΦΕΚ 262) από τις 16/11/1949 μετονομάστηκε σε «Οργανισμό Αναμορφωτηρίου Μακρονήσου» (ΟΑΜ). Το αρχείο της ΒΧΙ πρέπει λογικά να πέρασε στον ΟΑΜ και θα μπορούσε να το αναζητήσει κανείς στα αρχεία του εν λόγω Οργανισμού. Κάποια αρχεία του ΟΑΜ υπάρχουν στην Υπηρεσία Στρατιωτικών Αρχείων. Ομως δεν περιλαμβάνουν ούτε ίχνος στοιχείου που να παραπέμπει στην ουσία των αρχείων της ΒΧΙ και φυσικά δεν αναφέρουν παρά ανώδυνες πληροφορίες για την πραγματική λειτουργία του Οργανισμού. Μήπως λογοκρίθηκε το αρχείο ώστε να μην υπάρξει στη διάθεση των ερευνητών καν ένα στοιχειώδες αρχειακό υλικό που να δικαιολογεί το χαρακτήρα του Οργανισμού, όπως ακριβώς τον περιγράφει το ΟΓ' ψήφισμα;

Ενώ απουσιάζει από τα διαθέσιμα στρατιωτικά αρχεία το αρχείο της Διοίκησης του στρατοπέδου, υπάρχουν και διατίθενται αρχεία των επιμέρους μονάδων, δηλαδή των ταγμάτων (Α' ΕΤΟ, Β' ΕΤΟ, Γ' ΕΤΟ) που συγκροτούσαν το στρατόπεδο, των Στρατιωτικών Φυλακών, αρχεία αναφερόμενα στους πολιτικούς κρατούμενους που κρατούνταν εκεί κ.ο.κ. Πρόκειται όμως για αρχεία που φαίνονται επιμελώς λογοκριμένα, όπου σχεδόν με χειρουργική ακρίβεια έχει αφαιρεθεί κάθε τι που αποκαλύπτει τους πολιτικούς σκοπούς του στρατοπέδου, τη βαρβαρότητα με την οποία λειτούργησε και φυσικά τις ευθύνες προσώπων. Για του λόγου το αληθές θα δώσουμε ορισμένα στοιχεία.

α) Οπως είναι γνωστό όλα τα στρατόπεδα και οι στρατιωτικές μονάδες λειτουργούν με διαταγές και απ' αυτές μπορεί να εξαχθεί ιστορική έρευνα για το στρατόπεδο. Σε ό,τι αφορά το στρατόπεδο της Μακρονήσου οι διαταγές κάθε άλλο παρά βοηθούν σε μια ουσιαστική ιστορική έρευνα κι αυτό γιατί στα αρχεία έχουν μείνει μόνο οι πιο ανώδυνες. Ετσι, ενώ για παράδειγμα στα αρχεία του Β' ΕΤΟ υπάρχουν σχέδια διαταγών (κοινών, εμπιστευτικών και απορρήτων) στα αρχεία του Α' ΕΤΟ τα σχέδια διαταγών έχουν εξαφανιστεί. Μόνο στα βιβλία που τηρούσαν οι υπηρεσίες έχουν κρατηθεί κάποιες διαταγές - κυρίως οι ημερήσιες για διάφορα θέματα - που δε λένε και πολλά πράγματα. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι στο διάστημα από 25-26 Φλεβάρη ως και 5 Μάρτη του 1948 οι διαταγές σχεδόν εξαφανίζονται από τα αρχεία των ταγμάτων, ιδιαίτερα του Α' ΕΤΟ και του Β' ΕΤΟ, ενώ αυτές που υπάρχουν -όπου και όταν υπάρχουν- δε συγκροτούν την εικόνα λειτουργίας στρατιωτικών μονάδων. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο το οποίο θα μπορούσε να συσχετιστεί με τα αιματηρά γεγονότα της 29/2 - 1/3/1948. Σχηματίζεται μάλιστα η εντύπωση πως για το κρίσιμο διάστημα που αναφέραμε (25-26/2 ως 5/3/1948) η Μακρόνησος είχε νεκρωθεί και το στρατόπεδο για κάποιο λόγο δε λειτουργούσε.

β) Είναι σε όλους γνωστά τα αιματηρά γεγονότα που συνέβησαν στη Μακρόνησο στις 29 Φλεβάρη και 1 Μάρτη του 1948. Επίσημα τότε οι αρχές είχαν μιλήσει για 17 νεκρούς και 61 τραυματίες. Ομως στα βιβλία απωλειών του Α' ΕΤΟ καταγράφονται μόνο 15 νεκροί, ενώ στα βιβλία απωλειών των υπολοίπων ταγμάτων δεν αναφέρονται νεκροί κατά τις ημέρες των γεγονότων.

γ) Αμέσως μετά τα αιματηρά γεγονότα της 29/2 - 1/3/1948 και συγκεκριμένα στις 6 Μάρτη του 1948 ο διοικητής του Α' ΕΤΟ, λοχαγός Αντ. Βασιλόπουλος, εξέδωσε μια ανατριχιαστική διαταγή που έλεγε επί λέξει: «Κύμα αυτοκτονιών ενέσκηψεν εις το υπ' εμέ Τάγμα. Πλανώνται οι αποπειρώμενοι εάν νομίζουν ότι δύνανται να διαθέτουν τον εαυτόν των όπως αυτοί θέλουν. Εις το εξής διά πάντα αποπειρώμενον εντέλλομαι όπως οι διοικηταί των λόχων προβαίνουν εις ένορκον προανάκρισιν, το πόρισμα της οποίας θα μου υποβάλλουν αυθημερόν μετά της σχετικής μηνύσεως διά την παραπομπήν εις το έκτακτον Στρατοδικείον». Η διαταγή μιλάει για κύμα αυτοκτονιών. Ομως στο βιβλίο απωλειών του Α' ΕΤΟ καταγράφεται μόνο ένας αυτόχειρας στις 5/3/1948, ο οποίος από μόνος του, φυσικά, δε συνιστά «κύμα αυτοκτονιών». Από την άλλη, αν δεν υπήρχε «κύμα αυτοκτονιών» ο Βασιλόπουλος δε θα εξέδιδε τέτοια διαταγή. Πού είναι λοιπόν τα στοιχεία που πιστοποιούν τις αυτοκτονίες ή τις απόπειρες αυτοκτονιών;