To Ρεσάλτο στο Λεσίνι

Το ρεσάλτο στο Λεσίνι αποτέλεσε μια από τις πιο σημαντικές επιχειρήσεις του ΕΛΑΝ, στα χρόνια της Κατοχής. Ήταν μια μικρή σε έκταση επιχείρηση που όμως απέφερε στον ΕΛΑΣ σημαντικότατα πολεμοφόδια και υλικό σε μιαν εποχή που αυτά ήταν απολύτως αναγκαία και που ο Ζέρβας με την αποκλειστική τροφοδοσία των Άγγλων γίνονταν επικίνδυνος...

Χάρτης του Λεσινίου

Το Λεσίνι είναι μια περιοχή της Ακαρνανίας πάνω από τον πατραϊκό κόλπο και κοντά στον Αστακό. Στο κόλπο του Λεσινίου βρίσκονται οι νήσοι Εχινάδες με μεγαλύτερες την νήσο Πεταλά, την Μάκρη και την Μακροπούλα. Η περιοχή στα χρόνια της Κατοχής βρίσκονταν στον τομέα ευθύνης της 8ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ και υπήρξε σημαντικό ορμητήριο του ΕΛΑΝ (Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό). Η επιχείρηση του ΕΛΑΝ στο Λεσίνι έγινε στις 7 με 11 Ιουλίου το 1944. Παρά τα πολλά δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι η επιχείρηση αυτή υπήρξε τμήμα των επιχειρήσεων της μάχης της Αμφιλοχίας, στο σημείο αυτό πρέπει να αποσαφηνίσουμε πως αυτό είναι πέρα για πέρα λάθος. Το Ρεσάλτο στο Λεσίνι δεν είχε καμιά στρατηγική σημασία για την έκβαση της εν λόγω μάχης και συνέβη με την πρωτοβουλία και μόνο, του πληρώματος του καϊκιού του ΕΛΑΝ "Άγιος Δημήτριος" που ανήκε τότε στην 2η Μοίρα του ΕΛΑΝ Ιονίων Νήσων. Η επιχείρηση αυτή λοιπόν, ήταν τμήμα της καθημερινής ρουτίνας του ΕΛΑΝ στην περιοχή.

Στις 7 Ιουλίου του 1944, οι συγκρούσεις στον ελλαδικό χώρο ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και τους Γερμανούς είχαν γενικευτεί. Το απόγευμα της εν λόγω ημέρας ο στολίσκος του ΕΛΑΝ βρίσκονταν κρυμμένος στον λαβύρινθο των ορμίσκων του Λεσινίου και περίμενε διαταγές. Ο στόλος αποτελούνταν από μερικά καΐκια και βάρκες καθώς και το πετρελαιοκίνητο 8τονο καΐκι "Άγιος Δημήτριος". Αργότερα το απόγευμα ένας σύνδεσμος φτάνει και δίνει εντολή στους αντάρτες να περιπολούν την νύχτα στην περιοχή της Οξυάς. Με το σούρουπο το "Άγιος Δημήτριος", με 14 μέλη πλήρωμα ένα βαρύ πολυβόλο "μπρέντα" και ελαφρύ οπλισμό βγαίνει για περιπολία. Έχει δυνατό αέρα και το κύμα είναι αρκετά μεγάλο. Το "Άγιος Δημήτριος" ξεκινά να περιπολεί την περιοχή ανάμεσα στο φανάρι Οξυάς και το νησάκι Μάκρη.

Στις 12 η ώρα ο σκοπός του της πλώρης επισημαίνει επισημαίνει ένα μεγάλο πετρελαιοκίνητο ιστιοφόρο με κοτσαρισμένα τα πανιά του που κινούνταν προς την Λευκάδα. Την εποχή εκείνη κυκλοφορούσαν πολλά τέτοια πλοία του ερυθρού σταυρού και το ΕΛΑΝ είχε εντολή να τα βοηθά όσο περισσότερο μπορούσε. Για να εξακριβώσουν τι πλοίο ήταν (γιατί και οι Γερμανοί είχαν στην κατοχή τους πολλά επιταγμένα σκάφη) οι άνδρες του "Άγιος Δημήτριος"  ρίχνουν μερικές προειδοποιητικές τροχιοδεικτικές ριπές. Το καΐκι αυτό εν τέλει ήταν επιταγμένο γερμανικό και οι ριπές που ρίχτηκαν συνέπεσαν με το προσυμφωνημένο σινιάλο των Γερμανών. Οι Γερμανοί απαντούν με τις ίδιες τρεις ριπές, όμως οι αντάρτες νομίζουν ότι το καΐκι τους ρίχνει και απαντάνε με ότι  μέσα διαθέτουν, παράλληλα προσπαθώντας να πλευρίσουν το σκάφος για να το καταλάβουν. Οι Γερμανοί αλλάζουν πορεία προς την Ζάκυνθο και ρίχνουν στο "Άγιος Δημήτριος" με ένα μεγάλο αντιαεροπορικό που διαθέτουν. Όμως το "Άγιος Δημήτριος" είναι σχεδόν αθέατο έτσι μικρό που ήταν ανάμεσα στα κύματα. 

Οι Γερμανοί έχουν τον αέρα πρίμα, όμως το "Άγιος Δημήτριος" έχει δυνατές μηχανές και όλο και πλησιάζει το άγνωστο καΐκι. Σχέδιο των ανταρτών ήταν να το πλευρίσουν και να του ρίξουν εμπρηστικές χειροβομβίδες, όμως και οι Γερμανοί δεν είναι άμαθοι. Ξεκινούν αμέσως να ρίχνουν φωτοβολίδες  και από την μεριά του Άραξου τρία φωτεινά σημάδια ξεκινούν να πλησιάζουν με μεγάλη ταχύτητα. Το ένα κινείται προς Οξυά, το άλλο προς Κεφαλλονιά και το τρίτο προς το "Άγιος Δημήτριος". Πρόκειται σαφέστατα για γερμανικά ταχύπλοα. Το πλήρωμα του "Άγιος Δημήτριος" (με επικεφαλής τον Σίμο Λουκέρη) αντιλαμβάνεται αμέσως την κατάσταση και εγκαταλείπει την καταδίωξη. Το "Άγιος Δημήτριος" επιστρέφει στις εκβολές του Αχελώου και κρύβεται εκεί για ένα διάστημα. Τα χαράματα το πλήρωμα του "Άγιος Δημήτριος" βλέπουν ανάμεσα στην Οξυά και τις Σκρόφες ένα αρκετά μεγάλο καΐκι με τρίγωνη σκούρα σημαία (σημαία των γερμανικών επιταγμένων πλοίων) να κινείται  αργά προς Λευκάδα. Η ταχύτητά του οδηγεί τους αντάρτες στο συμπέρασμα ότι είναι φορτωμένο. Το "Άγιος Δημήτριος" αποφασίζει να το καταλάβει και σηκώνει και αυτό μια γερμανική σημαία. Το άγνωστο καΐκι κόβει ταχύτητα και οι ναύτες του χαιρετάνε το "Άγιος Δημήτριος". Το "Άγιος Δημήτριος" πλησιάζει όλο και περισσότερο. Το "Άγιος Δημήτριος" το προσπερνάει και σταθμεύει στο νησάκι Μακροπούλα. Εκεί αποβιβάζονται 3 άνδρες του ΕΛΑΝ με το βαρύ πολυβόλο. Οι υπόλοιποι με΄νουν στο καΐκι που ανοίγεται στο πέλαγος.

Αργότερα το γερμανικό καΐκι περνάει από την Μακροπούλα σε απόσταση περίπου 150 μέτρων από τον κάβο. Ο σκοπευτής του πολυβόλου ρίχνει και το πετυχαίνει ήδη με τις πρώτες ριπές στην μηχανή. Το "Άγιος Δημήτριος" τότε εφορμά και το καταλαμβάνει. Οι Γερμανοί που επιβαίνουν αποφασίζουν να ριχτούν στην θάλασσα. Δεν γλιτώνει κανείς τους. Το "Άγιος Δημήτριος" ρυμουλκεί το επίτακτο σκάφος στην Ροδιά για να ερευνήσει το φορτίο του. Εκεί θα πάρουν μεγάλη χαρά. 80 ολόκληροι τόνοι φορτίου είναι εκρηκτικές ύλες ! Οι άνδρες του ΕΛΑΝ δεν χάνουν χρόνο. Πριονίζουν τα κατάρτια του σκάφους και το καλύπτουν ολόκληρο με θάμνους. Αμέσως μετά με την βοήθεια των επιτροπών του ΕΑΜ, των ντόπιων αγροτών και των εργατών του ιχθυοτροφείου Πεταλά, το φορτίο φορτώνεται σταδιακά σε κάρα και μουλάρια και παίρνει μέσω Νιχωρίου τον δρόμο του για το κεντρικό αρχηγείο του ΕΛΑΣ.

Το περιεχόμενο

Το περιεχόμενο του καϊκιού ήταν:

• 5000 νάρκες ξηράς για βαριά τανκς
• Πάνω από 10000 ναρκοπαγίδες κατά προσωπικού
• Πολλά άλλα εκρηκτικά και εκρηκτικές ύλες.

Η επιτυχία της επιχείρησης ήταν πάρα πολύ μεγάλη. Ο ΕΛΑΣ με τα υλικά αυτά αποκτούσε πια αυτοτέλεια σε νάρκες και εκρηκτικά που ως τότε προμηθεύονταν με το σταγονόμετρο από τους Άγγλους. Επιπροσθέτως, όλα αυτά τα νέα υλικά αποκτήθηκαν από τον ΕΛΑΣ όταν πλησίαζαν οι μέρες τις απελευθέρωσης και η άφιξη των Άγγλων στην Ελλάδα...

Η επίσκεψη των Άγγλων

 Λίγες ημέρες μετά το ρεσάλτο ένας Άγγλος αξιωματικός με μούσι ήρθε στο Λεσίνι για να δει τι ακριβώς φορτίο κατέλαβε το ΕΛΑΝ. Αρχικά ήθελε να δει με τι πλοίο πιάστηκε το γερμανικό σκάφος και όταν οι αντάρτες του έδειξαν το "Άγιος Δημήτριος" δεν τους πίστευε και ήθελε να δει και το φορτίο. Όταν είδε το μέγεθος των υλών που είχαν καταλειφθεί, μας λέει ο Σίμος Λουκέρης γούρλωσε τα μάτια του και είπε "Τώρα δεν θα μας έχετε ανάγκη με τόσες εκρηκτικές ύλες που διαθέτετε". Αργότερα ο ίδιος αξιωματικός μεταφέροντας πρόταση του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής, στο γενικό αρχηγείο του ΕΛΑΣ, πρότεινε στο επιτελείο να αγοράσουν οι Άγγλοι όλο το υλικό του ρεσάλτου για μια χρυσή λίρα την κάθε νάρκη. Φυσικά ο ΕΛΑΣ αρνήθηκε...

Η άγκυρα

Χρόνια μετά την απελευθέρωση και τον εμφύλιο, ο Σίμος Λουκέρης βρέθηκε ξανά στον Αστακό. Εκεί ένας ψαράς παλιός φίλος τον πλησίασε και του έδειξε μιαν άγκυρα. "Σίμο την γνωρίζεις αυτή την άγκυρα?" τον ρώτησε. " Είναι η άγκυρα από το πλοίο με τις νάρκες. Την έβγαλα από τον βου΄ρκο στο σημείο που είχαμε βουλιάξει το πλοίο μετά το ξεφόρτωμα". Ο Σίμος Λουκέρης τον παρακάλεσε να μην την πουλήσει για παλιοσίδερα και να την χαρίσουν στην ΚΝΕ για ενθύμιο.

Πριάρι του ΕΛΑΝ στον Αχελώο