Η διάλυση της διλοχίας Γαλανόπουλου

Στις 3 Μάρτη του 1948, το Απόσπασμα Κανελλόπουλου-Κώνστα που είχε συγκροτηθεί ειδικά για να εκκαθαρίσει την περιοχή του δυτικού Μαινάλου από τα κυβερνητικά στρατεύματα, τα οποία είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή αυτή, χτύπησε σε ενέδρα τη διλοχία του 716ου Τάγματος, της 72ης Ταξιαρχίας του κυβερνητικού στρατού, που κινούταν στο χώρο Ανεμοδούρι- Δόριζα- Βαλτέτσι- Μαντέικα- Λυκόχια, στο νομό Αρκαδίας.

Στις 01/02/1948, η διλοχία αυτή, με επικεφαλής τον ταγματάρχη Γαλανόπουλο, κινήθηκε στη διάρκεια της νύχτας, από την κωμόπολη Ασσέα, όπου ήταν η έδρα της, προς το χωριό Λυκόχια, ενώ ταυτόχρονα άλλες κυβερνητικές δυνάμεις κινήθηκαν από τη Δημητσάνα προς την περιοχή της Στεμνίτσας και από την Καρύταινα (ένας μηχανοκίνητος λόχος), προς την περιοχή του χωριού Μουλάτσι, με στόχο να εγκλωβίσουν και να εξοντώσουν τμήματα των ανταρτών του Αρχηγείου Μαινάλου, που δρούσαν στην περιοχή αυτή.

Το Απόσπασμα Κανελλόπουλου-Κώνστα, δύναμης 280 ανταρτών (αποτελούταν από το τάγμα Ξυδέα και έναν λόχο του Αρχηγείου Μαινάλου) είχε καταλάβει θέσεις στη χαράδρα "Κομπόνας", κοντά στο δρόμο Τρίπολης-Μεγαλόπολης, αναμένοντας την ευκαιρία να επιτεθεί σε κυβερνητικά στρατιωτικά τμήματα που θα βρίσκονταν σε κίνηση, στο χώρο αυτό. Η ευκαιρία αυτή παρουσιάστηκε όταν σημειώθηκαν οι παρακάτων κινήσεις των κυβερνητικών δυνάμεων.

Τη νύχτα της 1ης προς 2η Μαρτίου του 1948, η διλοχία Γαλανόπουλου κινήθηκε από την κωμόπολη Ασσέα προς το χωριό Λυκόχια, στη δασωμένη περιοχή του Μαινάλου, όπου την επομένη επιδόθηκε σε εξερεύνηση της περιοχής του χωριού αυτού και στις 03/03/1948 προχώρησε στην περιοχή των χωριών Βάγγου- Καράτουλα- Τρίλοφο. Η διοίκηση του αποσπάσματος Κανελλόπουλου-Κώνστα παρακολουθούσε τις κινήσεις αυτές της διλοχίας και αποβλέποντας στο να τη χτυπήσει σε ενέδρα κατά την επιστροφή της, στη βάση της κατέλαβε κατάλληλες θέσεις στο δρόμο Βάγγου- Αρχαμίτες- Ασσέα, στις στροφές του, σε μικρή απόσταση από την περιοχή "Τζινέικα Καλύβια", στην τοποθεσία "Κοκορέικα". Την εποχή εκείνη, ο δρόμος αυτός ήταν ημιονικός και δυτικά του περνάει το ποτάμι Ελισσώνας, η κοίτη του οποίου σχηματίζεται από απόκρημνα υψώματα, με πυκνή βλάστηση.

Σε αυτό το δρόμο μπήκε η διλοχία Γαλανόπουλου, όπου βρέθηκε αντιμέτωπη με πυκνά και ομαδικά πυρά του ΔΣΠ. Η συμπλοκή που ακολούθησε κράτησε για μικρό χρονικό διάστημα, καθώς η διλοχία δεν είχε λάβει απολύτως κανένα μέτρο προφύλαξης, με εξαίρεση μια ολιμελή εμπροσθοφυλακή χωρίς κανένα βάθος. Ο αιφνιδιασμός ήταν πλήρης. Οι άνδρες της διλοχίας πανικοβλήθηκαν και στις τάξεις τους επικράτησε σύγχυση, ιδιαίτερα δε, καθώς με τα πρώτα πυρά σκοτώθηκε και ο διοικητής της, ταγματάρχης Γαλανόπουλος. Στην ενέδρα σκοτώθηκαν 50 οπλίτες και αξιωματικοί και αιχμαλωτίστηκαν 125 ακόμη. Ανάμεσα στους αιχμαλώτους ήταν και ο ανθυπίατρος Νίκος Ζωγράφος. 

Ο ΔΣΠ κατέλαβε επίσης μεγάλο αριθμό λαφύρων. Συγκεκριμένα καταλήφθησαν: 10 οπλοπολυβόλα μπρεν, 12 αυτόματα στάγιερ, 129 τουφέκια, 3 όλμοι με τα βλήματά τους, 8000 σφαίρες, 1 ασύρματος νούμερο 18, 150 στρατιωτικές χλαίνες και μεγάλες ποσότητες τροφίμων, ιματισμού και υπόδησης.

Από τους αιχμαλώτους φαντάρους 45 προσχώρησαν στο ΔΣΠ, όντας παλιά μέλη του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ. Δώδεκα από τους αιχμαλώτους δικάστηκαν από ανταρτοδικείο και εκτελέστηκαν για εγκλήματα κατά του ελληνικού λαού και οι υπόλοιποι αφέθηκαν ελεύθεροι. Ανάμεσα σε όσους προσχώρησαν στο ΔΣΠ ήταν και ανθυπίατρος Νίκος Ζωγράφος, ο οποίος ανέλαβε αμέσως την υγειονομική υπηρεσία του ΔΣΠ. 

Από τη δική του πλευρά, ο ΔΣΠ είχε έναν νεκρό, τον Ηλία Βρυώνη και 4 ελαφρά τραυματίες.

Ο ποταμός Ελισσώνας.