Νάκος Μπελλής - Το καμάρι της Ομβριακής- Μέρος 3ο

Συνέχεια

Η διάλυση των λεγεωναρίων του Πριγκιμάτου

Μετά τη μεγάλη επιχείρηση του ΕΛΑΣ στην Καΐτσα, ο Νάκος Μπελλής με τους άντρες του βρέθηκε στη Θεσσαλία, με αποστολή τη διάλυση των "Λεγεωναρίων του Πριγκιπάτου", μιας αυτονομιστικής οργάνωσης που δρούσε μέσα στο βλαχόφωνο πληθυσμό και συνεργαζόταν στενά με τις ιταλικές κατοχικές δυνάμεις, οι οποίες τους είχαν υποσχεθεί τη δημιουργία αυτόνομου βλαχικού κράτους με πρωτεύουσα τη Σαμαρίνα. Είχαν αρχηγό τους κάποιον πρίγκιπα Διαμάντη, βλαχόφωνο δικηγόρο από τη Θεσσαλία. Στο σώμα αυτό είχαν καταταγεί κυριολεκτικά όλα τα καθιζήματα της Θεσσαλίας και της Δυτικής Μακεδονίας: Κλέφτες, καταδότες της αστυνομίας και της χωροφυλακής, δωσίλογοι, δολοφόνοι κτλ. Στη Θεσσαλία το σώμα αυτό πλιατσικολογούσε τακτικά τα χωριά και βιαιοπραγούσαν αυθαίρετα ενάντια στον ντόπιο πληθυσμό. Τέτοια σώματα συγκροτήθηκαν στα Τρίκαλα, στην Ελασσόνα, στη Σαμαρίνα, στα Γρεβενά, στο Μέτσοβο, στην Καλαμπάκα, στη Λάρισα και στα Φάρσαλα και δέχθηκαν την υλική υποστήριξη των Ιταλών.

Έως το 1943, ο ΕΛΑΣ είχε εκμηδενίσει όλα τα σώματα αυτά. Παρέμεναν μόνο ορισμένες ομάδες στη Λάρισα και την Ελασσόνα. 

Ο Νάκος Μπελλής και η ομάδα του έλαβαν εντολή διάλυσης των λεγεωναρίων της Θεσσαλίας. Η αποστολή του ολοκληρώθηκε σε διάστημα περίπου επτά ημερών και οδήγησε στην σχεδόν ολοκληρωτική διάλυση των λεγεωναρίων. 

Επιστρέφοντας στο αρχηγείο του ΕΛΑΣ, ο Μπελλής έφερε στον Άρη ένα από τα μαύρα καλπάκια των λεγεωναρίων, σαν δώρο και σαν ένδειξη ότι οι λεγεωνάριοι είχαν εκμηδενιστεί. Το καλπάκι υιοθετήθηκε από τον Άρη και την ομάδα ασφαλείας του, τους γνωστούς μαυροσκούφηδες, οι οποίοι φορούσαν τα μαύρα καλπάκια των λεγεωναρίων, με το σήμα το ΕΛΑΣ ραμμένο επάνω τους. Έτσι, ένα σύμβολο του κατακτητή μετατράπηκε σε ένα σύμβολο του λαϊκού αγώνα.

Η μάχη της Ομβριακής

Στο τέλος του Νοέμβρη του 1942, ο Νάκος Μπελλής κλήθηκε στο χωριό του, την Ομβριακή για να λύσει το θέμα κλοπής κάποιων ζώων. Παραμονή του αγίου Ανδρέα έφτασε με τους αντάρτες στην Ομβριακή και το χωριό τους υποδέχθηκε με ένα μεγάλο γλέντι στην πλατεία. Απο το μπαλκόνι του κοινοτικού γραφείου, μίλησε στο λαό του χωριού, ο Νάκος Μπελλής και ο Βάσος, για το σκοπό του αγώνα που διεξάγει ο ΕΛΑΣ. Ο λόγος τους οδήγησε πολλούς νέους της Ομβριακής στο να καταταγούν στα μάχημα τμήματά του. 

Την επομένη ημέρα, ο Μπελλής συγκρότησε το ανταρτοδικείο του χωριού και καταδίκασε το ληστή σε θάνατο. Μετά ρώτησε τους συχωριανούς του εάν εγκρίνουν την απόφαση, όμως αυτοί, με πρώτο δάσκαλο του χωριού Κώστα Παπαποστόλου ζήτησαν να μην χυθεί αίμα στην πλατεία του χωριού. Ο Μπελλής ακούγοντας τη γνώμη του χωριού, χάρισε τη θανατική ποινή του κλέφτη προειδοποιώντας τον ότι εάν ξανασυμβεί, αυτή θα ήταν άμεσα εκτελεστή.

Σύγχρονη άποψη της Ομβριακής

Το ίδιο απόγευμα, η οργάνωση του Δομοκού πληροφόρησε το τμήμα Μπελλή ότι οι Ιταλοί κινούνται προς την Ομβριακή. Ο Μπελλής διέταξε να διαλυθεί το γλέντι και να πάνε όλοι οι κάτοικοι στα σπίτια τους. Οι δυνάμεις του, μαζί με ένοπλους συχωριανούς του έπιασαν θέσεις γύρω από το χωριό και τους περίμεναν. Ένας ιταλόφιλος προδότης από το Δομοκό, ο Λάκης Αλαμάνης επωφελούμενος από την ομίχλη που επικρατούσε και δεν επέτρεπε στους αντάρτες να δουν μακριά, οδήγησε τους Ιταλούς στην Ομβριακή από ένα κρυφό μονοπάτι, την ίδια ώρα που από αυτό περνούσε ένα μεγάλο κοπάδι αγελάδες. Οι Ιταλοί μπήκαν στο χωριό και προχώρησαν προς τα γραφεία της κοινότητας. Εκείνη τη στιγμή, οι αντάρτες αντιλήφθηκαν την κίνηση και άνοιξαν πυρ.

Ακολούθησε σύγκρουση που στοίχησε τη ζωή σε τρεις Ιταλούς, ενώ από τον ΕΛΑΣ τραυματίστηκε βαριά ο Γρηγόρης Χατζόπουλος, ο οποίος υπέκυψε σε 3-4 ημέρες. Οι Ιταλοί αποχώρησαν άπρακτοι από την Ομβριακή προς το Δομοκό, ενώ οι αντάρτες κινήθηκαν ξανά προς τα ορεινά. Την επομένη, στη 01/12/1942, οι Ιταλοί μπήκαν ξανά στο χωριό, συγκέντρωσαν τους άνδρες του στην πλατεία και πήραν δέκα νέους, τους οποίους εκτέλεσαν στην Παπατράχη ως αντίποινα. 

Τα ονόματά τους είναι:

Κωνσταντίνος Πανάρας

Αθανάσιος Μακαρές

Κωνσταντίνος Καρούσος

Ιωάννης Παπαϊωάννου

Δημήτρης Παπαϊωάννου

Αθανάσιος Φαράντος

Ιωάννης Ρίζος

Κωνσταντίνος Θέος

Ανδρέας Μόσχος

Ηλίας Ντάλλας

Η συνάντηση με το Ζέρβα στη Ροβέλιστα

Αμέσως μετά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, αλλά και τη μεγάλη μάχη του ΕΛΑΣ στο Μικρό Χωριό Ευρυτανίας, ο Ζέρβας συμφώνησε να συναντήσει τον Άρη Βελουχιώτη, με μια μικρή αντιπροσωπία στελεχών του. Το αρχηγείο του ΕΛΑΣ αποφάσισε στην ομάδα του Άρη να συμμετέχουν οι: Μπελλής, Λευτεριάς και Παπακουμπούρας. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στη 1η Γενάρη του 1943, στο Μοναστήρι της Ροβέλιστας.

Ο Ζέρβας περίμενε εκεί τους αντάρτες, μαζί με άλλα στελέχη του ΕΟΕΑ-ΕΔΕΣ και αφού χαιρέτησε τον Άρη πρότεινε το χέρι του και στα άλλα στελέχη του ΕΛΑΣ. Στους δύο που για πρώτη φορά έβλεπε, Λευτεριά και Μπελλή, αυτοπαρουσιάστηκε με την περιέργεια να ανακαλύψει από τα ψευδώνυμά τους, εάν επρόκειτο για σημαίνοντα κομματικά στελέχη του ΚΚΕ. Ο μεν Τάσος Λευτεριάς του εδραίωσε αυτή την πεποίθηση, ο δε Νάκος Μπελλής του έδωσε μια πολύ απρόβλεπτη απάντηση:

- Στρατηγός Ζέρβας χαιρετάει το Νάκο Μπελλή.

- Νάκος Μπελλής, τρομπονιστής του Ελληνικού Στρατού χαιρετάει το στρατηγό.

Και βέβαια, ο Μπελλής ήταν όντως τρομπονιστής του προπολεμικού αστικού στρατού, δηλαδή, ο 13ος απλώς στρατιώτης της ομάδας μάχης. Του άρεσαν του Μπελλή τέτοιοι αυτοσαρκασμοί. Ίσως για αυτή την "ανευλάβεια", ο Ζέρβας γράφει στο ημερολόγιό του πως μόνο με το Λευτεριά από τους συνοδούς του Άρη μπορούσε κανείς να συζητήσει, γιατί ο Μπελλής δεν μπορούσε να καταλάβει τα όσα άκουγε. Έπεφτε όμως πολύ έξω. Ο Μπελλής και να καταλάβει μπορούσε και να ενσωματώσει τα όσα άκουσε στην ήδη μεγάλη μαχητική του πείρα. 

Τελικά η συνάντηση δεν κατέληξε σε κάποια συμφωνία για την ενοποίηση του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ. Η πρόταση του Άρη ήταν να είναι ο Ζέρβας ο στρατιωτικός επικεφαλής, καπετάνιος ο Άρης και πολιτικός ένα πρόσωπο κοινής εμπιστοσύνης. Ο Ζέρβας ζητούσε, το τρίτο πρόσωπο να είναι ο Άγγλος ταγματάρχης Κρις Γουντχαουζ, που τον είχε φέρει και στη συνάντηση, όμως ο Άρης αρνήθηκε τη συμμετοχή ξένων στη διεύθυνση των ελληνικών αντιστασιακών δυνάμεων. Στις 3 Γενάρη του 1943, ο ΕΛΑΣ επέστρεψε από τη Ροβέλιστα. Ο μεν Άρης έφυγε εσπευσμένα για την Αθήνα προκειμένου να συναντηθεί με το Κόμμα, ο δε Μπελλής επέστρεψε στη Ρούμελη, μέσω της Δυτικής Θεσσαλίας.

H ανατίναξη της γαλαρίας στο Κούρνοβο

Στις 23/05/1943, στο χωριό Νεχώρι Τυμφρηστού, ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης, ο Άρης Βελουχιώτης και ο Βασίλης Σαμαρινιώτης επιθεώρησαν το τάγμα του ΕΛΑΣ Δομοκού, που αποτελούταν από τρεις λόχους δύναμης 250 ανδρών και του έδωσαν τη διαταγή ανατίναξης της γέφυρας-γαλαρίας του Κούρνοβου.

Η γέφυρα αυτή ήταν μεγάλης σημασίας για τον εφοδιασμό των κατοχικών δυνάμεων από και προς την Ελλάδα, ενώ σαν επιχείρηση ήταν και ιδιαίτερα επικίνδυνη, καθώς η γέφυρα-γαλαρία βρισκόταν ανάμεσα στο χωριό Δερελί και το Λιανοκλάδι, χωριά με διαρκή γερμανική φρουρά. Εκτός αυτού, η γραμμή λειτουργούσε κανονικά και μεγάλες δυνάμεις μπορούσαν άμεσα να φτάσουν σιδηροδρομικώς για ενίσχυση των Γερμανών.

Η επιχείρηση σχεδιάστηκε με μεγάλη προσοχή και λεπτομέρεια: Ο 1ος Λόχος με επικεφαλής το λοχαγό Διομήδη και καπετάνιους τους Σούλα Αποστολόπουλο και το Θανάση Γιαννακόπουλο θα έπαιρνε θέση κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής προς το Δερελί. Ο 2ος Λόχος με επικεφαλής το λοχαγό το Μεσσολογγίτη είχε λάβει θέσεις προς το Κούρνοβο και ο 3ος Λόχος με επικεφαλής το λοχαγό το Νικηφόρο Καρκάνη βρισκόταν πάνω και γύρω από τη γαλαρία ως εφεδρεία. 

Για τα εκρηκτικά την ευθύνη είχε ο Σπύρος Μπέκιος (Λάμπρος), λοχαγός μηχανικού του ΕΛΑΣ, ο οποίος υπηρετούσε στο αρχηγείο Ρούμελης.

Η γαλαρία στο Κούρνοβο.

Η ανατίλαξη πραγματοποιήθηκε τη νύχτα μεταξύ 1ης και 2ας Ιούνη, ακριβώς τη στιγμή που από τη γραμμή διέρχονταν αμαξοστοιχία γεμάτη από Ιταλούς στρατιώτες. Η έκρηξη φώτισε τη νύχτα και οι απώλειες των Ιταλών ήταν πολύ μεγάλες. Υπολογίζονται στους 550-600 νεκρούς και βαριά τραυματίες. Η συγκοινωνία διακόπηκε για πολλές ημέρες. Αυτό υπήρξε και το πρώτο μεγάλο και επιτυχημένο σαμποτάζ στην επαρχεία Δομοκού, από τον ΕΛΑΣ, το οποίο ανέβασε το ηθικό των ανδρών του αρχηγείου Δομοκού.

Η επιχείρηση απέσπασε επίσης τα συγχαρητήρια του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής.

Σχετικά με αυτή, έκθεση της Στρατιάς Ε΄ των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων, που εδράζονταν στη Θεσσαλονίκη αναφέρει:

"19/06/1943 ...Το σαμποτάζ εις βάρος της σιδηροδρομικής γραμμής, εις το τούνελ του Νεζερού εις τας 2 Ιουνίου αποδεικνύεται κατά τρόπον εντυπωσιακόν ότι διατηρείται ακέραια και είναι δυνατόν ανά πάσαν στιγμήν να εκδηλωθεί απειλή κατά των κυρίων σιδηροδρομικών αρτηριών από μέρους των ανταρτικών δυνάμεων..."

Με τη γνωστή τακτική των αντιποίνων, οι Ιταλοί εκτέλεσαν στις 6 Ιουνίου 1943, 109 πατριώτες έξω από το Νεζερό. Από αυτούς 54 ήταν κομμουνιστές που κρατούνταν στην Ακροναυπλία από την εποχή της Μεταξικής Δικτατορίας και στα τέλη του 1942 είχαν μεταφερθεί στο ιταλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, στη Λάρισα. Οι άλλοι εκτελεσθέντες ήταν κυρίως Θεσσαλοί, μέλη και στελέχη του ΕΑΜ. Σήμερα το μνημείο της εκτέλεσης περιλαμβάνει 106 ονόματα, όμως έχει διαπιστωθεί ότι οι εκτελεσθέντες υπήρξαν 109 στον αριθμό.

Συνεχίζεται