Έλληνες αξιωματικοί στον Ελληνοιταλικό και τον ΕΛΑΣ

Με αφορμή τη σημερινή επέτειο του ελληνικού λαϊκού "ΌΧΙ" στον Ιταλό κατακτητή, ο Κόκκινος Φάκελος δημοσιεύει το παρακάτω αφιέρωμα στους Έλληνες αξιωματικούς του στρατού που πολέμησαν στο ελληνοϊταλικό μέτωπο και συνεχίζοντας την πατριωτική τους δράση εντάχθηκαν αργότερα και στον ΕΛΑΣ.

Ο χώρος αυτού του άρθρου και τα ντοκουμέντα που διαθέτουμε δεν επαρκούν φυσικά να καλύψουν τα ονόματα και την παρακαταθήκη όλων εκείνων των απλών οπλιτών του 1940 που είτε ως στρατιώτες, είτε ως εθελοντές πολέμησαν τους Ιταλούς φασίστες και συνέχισαν τη δράση τους στον ΕΛΑΣ. 

Βασίλης Σκιαδάς - Έφεδρος ίλαρχος 

Από τους πρώτους αξιωματικούς που μπήκαν στην Κορυτσά. Τιμήθηκε με αριστείο ανδρείας για τις ξεχωριστές και επικίνδυνες αποστολές που είχε αναλάβει στο μέτωπο και προβιβάστηκε σε υπίλαρχο. Ενταγμένος στο ΚΚΕ από το 1936, πέρασε με τη διάλυση του μετώπου στη δράση του ΕΛΑΣ και έλαβε μέρος στην μεγάλη μάχη της Αμφιλοχίας το 1944. Τραυματίστηκε βαριά και μεταφέρθηκε στα μετόπισθεν. Μετά τη Βάρκιζα βασανίστηκε και φυλακίστηκε στο Αγρίνιο. Δολοφονήθηκε άγρια από παρακρατικούς και χωροφύλακες το 1945 ενώ ετοιμάζονταν να βγει ξανά στο βουνό σε άγνωστη τοποθεσία της λίμνης Τριχωνίδας.

Μιχάλης Μπαρούτσος - Υπολοχαγός πεζικού

Έλαβε μέρος σε σειρά μαχών κατά των Ιταλών και σε πολλές επιχειρήσεις της Ελληνικής Αντεπίθεσης. Τιμήθηκε με μετάλλιο επί ανδραγαθίας για τη δράση του κατά των Ιταλών. Πέρασε το 1943 στη δράση του ΕΛΑΣ με το βαθμό του υπολοχαγού και τοποθετήθηκε στο Γενικό Αρχηγείο του ΕΛΑΣ. 

Μανώλης Καστρινός - Λοχαγός πυροβολικού 

Έλαβε μέρος στις μάχες του όρους Τρεμπεσίνα όπου η μονάδα του διέλυσε και απώθησε έναν ολόκληρο λόχο Ιταλών αλπινιστών. Για την προσφορά του έλαβε αριστείο ανδρείας και προαγωγή στο βαθμό του λοχαγό. Πέρασε στη δράση του ΕΛΑΣ το 1943 με το βαθμό του λοχαγού και εντάχθηκε στις μονάδες της Μακεδονίας. Σκοτώθηκε σε σύγκρουση στην περιοχή του Χορτιάτη με Γερμανούς.

Γκολφινος Γκολφινοπουλος- Ανθυπολοχαγός πεζικού

Έλαβε μέρος ως έφεδρος ανθυπολοχαγός πεζικού σε σειρά μαχών του ελληνοϊταλικού πολέμου τραυματιζόμενος στο χέρι κατά τη μάχη της Κατάρας κοντά στο Μέτσοβο. Εντάχθηκε το 1943 στον ΕΛΑΣ και έλαβε τη θέση του διοικητή του 2/12 τάγματος ΕΛΑΣ. 

Γεώργιος Βόγιας

Φοιτητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης και οργανωμένος στην ΟΚΝΕ από το 1938. Στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 κατατάχτηκε στον Ελληνικό Στρατό και πολέμησε τους Ιταλούς στην Αλβανία, στην πρώτη γραμμή, και διακρίθηκε σε πολλές μάχες. Το 1942 πήρε το ψευδώνυμο Καπετάν Καρτσιώτης και δημιούργησε την πρώτη αντάρτικη ομάδα στην Όσσα. Αργότερα θα περάσει στον ΕΛΑΣ. Μετά τη Βάρκιζα γνώρισε τις διώξεις και τα βασανιστήρια. Πέρασε στον Κόζιακα με τον ΔΣΕ το 1946. Τον Ιούλιο του 1947 έπεσε μαχόμενος ηρωικά στη θέση Δέση.








Κωνσταντίνος Γκικόπουλος 

Ανθυπολοχαγός πεζικού που έλαβε μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο σε σειρά μαχών όπως της Χειμάρας και των Αγίων Σαράντα. Για τις υπηρεσίες του έλαβε αριστείο Α΄ τάξης και τον βαθμό του υπολοχαγού. Το 1943 εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ και πέρασε στη δουλειά του Γενικού Αρχηγείου. Εξορίστηκε κατά την περίοδο 1946 -1952 στη Νάξο, την Αστυπάλαια και τη Μακρόνησο.

 Γιάννης Μαλαγάρης 

Γεννήθηκε το 1908 στους πάνω Αρβανίτες σημερινό Πάνδροσο. Ήταν το πρώτο από τα 4 παιδιά του Αντώνη Μαλαγάρη και της Τερψιχόρης Χατζηδημητρίου. Αποφοίτησε το 1924 από το Πυθαγόρειο Γυμνάσιο Σάμου και την ίδια χρονιά μπαίνει στη Σχολή Ευελπίδων απ’ όπου αποφοίτησε ως ανθυπολοχαγός Πυροβολικού το1927.Στη συνέχεια φοίτησε στην Στρατιωτική
Αεροπορική Σχολή και πήρε πτυχίο επίκουρου αεροπόρου.

Το 1940 κατατάσσεται ως έφεδρος αξιωματικός και πολεμά στην Αλβανία. Με την κατάρρευση του Μετώπου και την Ιταλογερμανική Κατοχή το 1943 φεύγει στη Μέση Ανατολή όπου κατατάσεται στον ελληνικό στρατό Παίρνει μέρος στην Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση την ηρωϊκή ΑΣΟ και συνεργάζεται με τον πολιτικό καθοδηγητή της τον Γιάννη Σαλλά. 

Κλείνεται στις φυλακές και τα στρατόπεδα των Εγγλέζων απ’ όπου αποφυλακίζεται και επιστρέφει
στη Σάμο το 1946.

Το 1947 αποδέχεται πρόταση του Γιάννη Σαλά να αναλάβει την στρατιωτική ηγεσία του
δημιουργούμενου Δημοκρατικού Στρατού. Με απόφαση του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ που
δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Προσωρινής Κυβέρνησης προάγεται σε συνταγματάρχη και ο
Γιάννης Σαλάς σε αντισυνταγματάρχη. Για δύο χρόνια στάθηκε μπροστάρης και πραγματικός ηγέτης του ΔΣΣ παρά τον σοβαρό τραυματισμό του στη μάχη των «Γκιναίων» που του αχρήστευσε το αριστερό του χέρι.

Στις 21 Ιούλη 1949 περικυκλωμένος μαζί με το μέλος του Αρχηγείου Κώστα Γρυδάκη και άλλους
συναγωνιστές του, δίνει τέλος στη ζωή του για να μην πέσει στα χέρια του στρατού.

 Μέλιος Νικόλαος - Ανθυπολοχαγός πεζικού

Αποφοίτησε από την Σχολή Ευελπίδων το 1940 και υπηρέτησε με τον βαθμό του ανθυπίλαρχου κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο, όπου και παρασημοφορήθηκε για την ανδρεία του. Τον Ιούλιο του 1943  εντάσσεται στην δεξιά οργάνωση Ελληνικός Στρατός Ταυγέτου του συνταγματάρχη Γιαννακόπουλου. Τον Αύγουστο του 1943 συμμετέχει ενεργά στις συγκρούσεις της οργάνωσης με δυνάμεις του ΕΛΑΣ.

Μετά την υπογραφή εκεχειρίας στο Δυρράχι, ο Μέλιος εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ ως διοικητής λόχου του 9ου συντάγματος. Συμμετείχε στις μάχες της Καλαμάτας και του Μελιγαλά κατά των Ταγμάτων Ασφαλείας και σε άλλες συγκρούσεις μικρότερης κλίμακας.

Σωτήρης Τσιτσιπής - Ανθυπολοχαγός μηχανικού

Ο Σωτήρης Τσιτσιπής γεννήθηκε το 1918 στο Δαδί Λοκρίδας δηλαδή τη σημερινή Αμφίκλεια. Αποφοίτησε από την στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων τον Αύγουστο του 1940 με τιμητική μνεία και με το βαθμό του ανθυπολοχαγού του μηχανικού. Το 1940 πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο στην Αλβανία σαν διοικητής διμοιρίας όπου διακρίθηκε ιδιαίτερα και του απονεμήθηκε "Πολεμικός Σταυρός Γ' τάξεως" και "Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων". Με την κατάρρευση του μετώπου και τη διάλυση του ελληνικού στρατού, τον Απρίλιο του 1941, επέστρεψε στο χωριό του το Δαδί.

Στην Κατοχή οι Ιταλοί τον κυνήγησαν επανειλημμένα για την πατριωτική του δράση και έτσι αναγκάσθηκε να φύγει για την Αθήνα. Το 1943 στην Μενδενίτσα Λοκρίδας κατατάχθηκε στο Αρχηγείο του ΕΛΑΣ ως διοικητής λόχου. Αργότερα έγινε διοικητής διλοχίας και μετά τάγματος. Το τάγμα του ήταν το 2/42 Τάγμα Λοκρού όπως το αποκαλούσαν οι ΕΛΑΣίτες. Ο Λοκρός έδωσε με επιτυχία πολλές μάχες με τις κατοχικές δυνάμεις όπως στις Θερμοπύλες, το 51ο χιλιόμετρο, την Παύλιανη, το Σκλήθρο, το Δαδί και τον Άγιο Κωνσταντίνο.

Πήρε μέρος στα Δεκεμβριανά το 1944 με το τάγμα του. Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας το καθεστώς με την πλαστή κατηγορία του ηθικού αυτουργού για την αρπαγή και το φόνο πολιτών στη διάρκεια της κατοχής, συνέλαβε τον Τσιτσιπή και τον οδήγησε στη φυλακή τον Απρίλιο του 1945.

Μόλις αποφυλακίστηκε, κυνηγημένος από τη Λευκή τρομοκρατία, βγήκε πάλι στο βουνό με τους διωκόμενους πρώην ελασίτες. Αργότερα εντάχθηκε στο ΔΣΕ και έδρασε στην Ρούμελη ως επιτελάρχης ταξιαρχίας.

Το 1948 εντάχθηκε με το βαθμό του ταγματάρχη στην ρουμελιώτικη 2η Μεραρχία του ΔΣΕ με διοικητή τον Διαμαντή. Διακρίθηκε στις μάχες για την κατάληψη της Καρδίτσας και του Καρπενησιού. Τον Απρίλη του 1949 άρρωστος και εξαντλημένος από τις κακουχίες πιάστηκε αιχμάλωτος στον Βάλτο, στη γέφυρα του Κοράκου,[4] από τον Εθνικό Στρατό και μεταφέρθηκε στα Τρίκαλα. Δικάστηκε από έκτακτο στρατοδικείο στις 15-4-1949 και εκτελέσθηκε την επόμενη.

Γεώργιος Αρετάκης -  Ταγματάρχης πεζικού

Το 1940 συμμετείχε με την V Μεραρχία Κρητών στον ελληνοϊταλικό πόλεμο φέροντας το βαθμό του λοχαγού. Μετά την κατάρρευση του μετώπου, ο Αρετάκης, όντας πια ταγματάρχης, βρέθηκε στην Πελοπόννησο όπου και παρέμεινε καθώς δεν μπόρεσε να μεταβεί στην Κρήτη. Στις αρχές του 1943 εγκαταλείπει την Πάτρα όπου βρισκόταν ( σύμφωνα με δημοσίευμα εφημερίδας εργαζόταν ως υπάλληλος στο τοπικό κατάστημα της Τραπέζης της Ελλάδος) και κατατάσσεται στις ένοπλες ομάδες του ΕΛΑΣ Αχαΐας.

Ήταν μάλιστα ένας από τους πρώτους μόνιμους αξιωματικούς του στρατού που πλαισίωσαν την συγκεκριμένη αντιστασιακή οργάνωση.

Στα πλαίσια του ΕΛΑΣ πραγματοποίησε αρχικά περιοδείες στην ορεινή Αχαΐα παροτρύνοντας τους κατοίκους να ενταχθούν στο ΕΑΜ και εν συνεχεία ανέλαβε μαζί με τον Γιάννη Κατσικόπουλο την διοίκηση του Ανεξάρτητου Τάγματος Καλαβρύτων που ήταν επανδρωμένο με ντόπιους αντάρτες και υπαγόταν στο 12ο Σύνταγμα ΕΛΑΣ Πελοποννήσου.

Μετά τη Βάρκιζα πέρασε στη δράση του ΔΣΕ Πελοποννήσου στο επιτελείο της 3ης Μεραρχίας του ΔΣΕ Πελοποννήσου με το βαθμό του αντισυνταγματάρχη. Σκοτώθηκε στη Μάνη τον Απρίλιο του 1949.


Πέτρος Πανταζής - Υπολοχαγός μηχανικού

Πολέμησε το 1940 στον ελληνοϊταλικό πόλεμο φέροντας το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Διακρίθηκε στη μάχη της Κλεισούρας και τιμήθηκε με τον βαθμό του υπολοχαγού. Με τη διάλυση του μετώπου προσπάθησε να επιστρέψει στην Αθήνα όπου ζούσε η οικογένειά του. Παρέδωσε τον οπλισμό του σε χωρικούς της Λαμίας και πέρασε στην προτεύουσα ως απλός πολίτης. Το 1943 θα καταταγεί στον ΕΛΑΣ Φαλήρου και θα παραμείνει με το βαθμό του υπολοχαγού ως διοικητής του εφεδρικού ΕΛΑΣ. Σκοτώθηκε στα Δεκεμβριανά σε αεροπορική επιδρομή των Άγγλων.