Το σανατόριο των Εξόριστων της Ικαρίας

Το παρακάτω άρθρο χρησιμοποιεί στοιχεία και φωτογραφικά ντοκουμέντα από το υπέροχο βιβλίο του Δημήτρη Νταλιάνη Το σανατόριο εξόριστων Ικαρίας 1948-1949, από τις εκδόσεις Αλφειός.

Το σανατόριο των εξόριστων της Ικαρίας όπως το γνωρίσαμε μέσα από το βιβλίο του Δημήτρη Νταλιάνη, δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Επιτροπής Εξορίστων Ικαρίας για να καλύψει τις ανάγκες των φυματικών εξόριστων σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, να προστατεύσει τους υπόλοιπους κρατούμενους από μετάδοση της νόσου αλλά και τον ντόπιο πληθυσμό. Επικεφαλής της δημιουργίας του αλλά και της λειτουργίας του τέθηκε ο ειδικός πνευμονολόγος Δημήτρης Νταλιάνης, που κατά την διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης και των Δεκεμβριανών δούλεψε ακούραστα στο πλευρό των νοσοκόμων και των γιατρών της Εθνικής Αλληλεγγύης στο νοσοκομείο Σωτηρία.

Το σανατόριο που τοποθετήθηκε στην γνωστή μονή Μοντέ (ή Μουντέ)  στέγασε στην διάρκεια ζωής του πάνω από 120 εξόριστους παρέχοντας κάτω από τις χειρότερες δυνατές συνθήκες την καλύτερη δυνατή περίθαλψη. Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά την δίχρονη λειτουργία του, αρκετοί θεραπεύτηκαν ή βελτίωσαν την κατάσταση της ασθενείας τους και μονάχα πέντε βαριές περιπτώσεις ασθενών πέθαναν (τα ιερά τους λείψανα βρίσκονται ακόμα θαμμένα στον προαύλιο χώρο της μονής).

Χαρακτηριστικό της αυτοθυσίας και της προσπάθειας του γιατρού Δημήτρη Νταλιάνη αλλά και όλου του προσωπικού ήταν η θεραπεία των ασθενών με το φορητό μηχάνημα πνευμοθώρακα που ο Νταλιάνης κατάφερε να φέρει από το σπίτι του στην Αθήνα μέσω της συζύγου του, η πειραματική ηλιοθεραπεία των συριγγίων και η αφαίρεση πύου με καλάμια ελλείψει σύριγγας !

Η ομάδα συμβίωσης του σανατορίου κατάφερε όχι μόνο να ζήσει αλλά και να δημιουργήσει καλλιτεχνικά, με χειρόγραφα βιβλία, ποιήματα, χειροτεχνήματα αλλά και με την μουσική της αυτοσχέδιας κιθάρας και μπαλαλάικας που έφτιαξε ο μαραγκός της ομάδας. Στην ομάδα των φυματικών συμμετείχαν και εθελοντές εξόριστοι που με ψεύτικες διαγνώσεις των γιατρών έρχονταν να ζήσουν κοντά στους φυματικούς και να αναλάβουν τις βαριές δουλειές που χρειάζονταν να γίνουν.


Στο σανατόριο νοσηλεύθηκαν μεγάλες μορφές του αντιστασιακού αλλά και καλλιτεχνικού χώρου όπως αυτή του καταξιωμένου ζωγράφου Δημήτρη Μεγαλίδη που φιλοτέχνησε το πορτραίτο του γιατρού Νταλιάνη και της συζύγου του.

Ο κατάλογος των νεκρών εξόριστων του σανατορίου

• Γκότσης Χαράλαμπος
• Λεονταρίδης
• Ξένος
• Πολίτης Κώστας
• Τσακαλώτος Ιωάννης

Εικόνες από το βιβλίο: 

Φυματικοί εξόριστοι σε τάφους συντρόφων τους στο σανατόριο της μονής Μουντέ

Ασθενείς και νοσηλευτικό προσωπικό του σανατορίου Μουντέ 

Στη μάντρα του μοναστηριού Μουντέ 

Φυματικοί εξόριστοι στην μονή Μουντέ Ικαρίας

Χειρόγραφο βιβλίο φυματικού εξόριστου στην Μονή Μουντέ

Σημείωση βιβλίου εξόριστου

"Το βιβλίο αυτό άρχισα να το αντιγράφω το καλοκαίρι του 1948 στο μοναστήρι της βόρειας Ικαρίας
Παναγία του Μουντέ, όπου εκρατούμην εξόριστος και το τελείωσα εις το ξερονήσι
Μακρόνησος εις το τέλος του 1949. 
Ήταν μια διέξοδος (όχι χωρίς κίνδυνο) της σκέψης, εκείνες τις δύσκολες στιγμές 
που ο φασισμός μας κρατούσε αιχμαλώτους και που δυστυχώς μας κρατάει ακόμη 

Μάης 1950 "

Εφημερίδες της εποχής για τους φυματικούς της Ικαρίας

Εφημερίδες της εποχής για τους φυματικούς της Ικαρίας

Εφημερίδες της εποχής για τους φυματικούς της Ικαρίας
Από την εφημερίδα "Δημοκρατικός"

Υπηρεσιακό σημείωμα του Υγειονομικού Κέντρου Σάμου για τους φυματικούς εξόριστους της Ικαρίας

Το πορτραίτο της γυναίκας του Δημήτρη Νταλιάνη , Μαντώς  από το χέρι του ζωγράφου Δημήτρη Μεγαλίδη ( 24-8-1948) Φιλοτεχνήθηκε στη μονή Μουντέ

Το πορτραίτο του Δημήτρη Νταλιάνη , από το χέρι του ζωγράφου Δημήτρη Μεγαλίδη. Φιλοτεχνήθηκε στη μονή Μουντέ

Η μονή Μουντέ σήμερα

Η μονή όπως φαίνεται από το δρόμο

Το μνήμα των φυματικών εξορίστων του Μουντέ όπως διατηρείται σήμερα 

Ο περίβολος της μονής Μουντέ σήμερα

Το πηγάδι της μονής Μουντέ