Οι γυναικείες φυλακές Αβέρωφ

To άρθρο αυτό αφορά το κολαστήριο των γυναικείων φυλακών Αβέρωφ, που μάτωσαν και πέθαναν εκατοντάδες δημοκράτισσες και κομμουνίστριες από την εποχή του εμφυλίου έως και το 1966. Ανοίγουμε την σκουριασμένη πόρτα του κελιού τους και ακούμε προσεκτικά τις φωνές τους να μας μιλούν...

Το υπόμνημα

Εκατοντάδες είναι τα υπομνήματα που στάλθηκαν από τις εξόριστες και φυλακισμένες γυναίκες των σκοτεινών χρόνων της ελληνικής δημοκρατίας. Αυτό είναι απλά ένα από αυτά..

«Τη στιγμή που οι προοδευτικές δυνάμεις της ανθρωπότητας δίνουν τη μάχη τους για την Παγκόσμια ειρήνη οι φυλακισμένες γυναίκες του Αβέρωφ, υψώνουμε τη φωνή μας για να αποκαλύψουμε μια μόνο πτυχή του όλου δράματος που παίζεται στην Ελλάδα και να καταγγείλουμε το όργιο της τρομοκρατίας, τις άδικες καταδίκες και να ζητήσουμε δικαιωματικά τη Λευτεριά, την Ανεξαρτησία και την Γενική Πολιτική αμνηστεία, απαραίτητη προϋπόθεση για την ειρήνευση της Ελλάδας. 

Σε μια σύγχρονη Βαστίλλη της Αθήνας βρισκόμαστε στοιβαγμένες 760 γυναίκες, συρμένες από κάθε γωνιά της Ελλάδας, από όλα τα κοινωνικά στρώματα, από τη μεγαλοκυρά ως την παραδουλεύτρα, από την εργάτρια και την αγρότισσα μέχρις την επιστημόνισσα, από τη γιαγιά των 90 χρόνων μέχρις το βρέφος.

Πενήντα εργάτριες, 550 αγρότισσες, 100 νοικοκυρές, 15 δασκάλες, 10 επιστημόνισσες, 23 φοιτήτριες μαζί με τις γιαγιάδες των 60 - 90 χρόνων και τα 30 μέχρι 3 ετών βρέφη φτιάχνουν τον κατάλογο των κρατουμένων.

Εδώ είναι η μάννα και η αδελφή που έδωσε το παιδί της στον Αλβανικό Πόλεμο και εδώ είναι η μάννα που της κρέμασαν το παιδί της οι Γερμανοί και το τραγικώτερο, της ίδιας μάννας το παιδί σκότωσαν τα αποσπάσματα. 30 είναι αυτές που έδωσαν θύματα στην Αλβανία, 50 στην Κατοχή και 150 στον εμφύλιο πόλεμο.

Μα αν αγγίξουμε καλύτερα την ατομική περίπτωση της κάθε μιας φυλακισμένης θα δούμε να ξεδιπλώνεται σε κάθε προσωπική ιστορία, ολόκληρο το δράμα μας, ολόκληρη η τραγική μοίρα της χώρας μας από την Αλβανία μέχρις σήμερα.

Η γιαγιά η ΜΑΜΑΛΙΝΑ, μια γριούλα 90 χρόνων είδε να σκοτώνεται το ένα της παιδί στην Αλβανία, το άλλο στην Κατοχή από τους Γερμανούς και το άλλο να εκτελήται απ’ το εκτελεστικό απόσπασμα. Δικάστηκε ισόβια γιατί μάννα Ηρώων δεν δέχθηκε να παραδώσει το γυιό της όπως της ζητούσαν.

Η ΜΑΡΙΑ ΤΣΑΛΜΑ έχασε τον άνδρα της στην Αλβανία. Δύο αδέρφια της σκότωσαν οι Γερμανοί και η ίδια, το τραγικό θύμα, αφού βασανίστηκε απάνθρωπα με μαχαιριές σε όλο το σώμα, δικάστηκε σε θάνατο.

Της ΑΜΑΛΙΑΣ ΓΑΛΑΤΣΗ ο αδελφός αεροπόρος πέφτει στην Αλβανία, ο άλλος ο αδελφός και ο πατέρας της κρεουργούνται από τις παρακρατικές οργανώσεις, η γιαγιά, η αδελφή και η νύφη της εκτελούνται το 1948 από τις παρακρατικές οργανώσεις και η ίδια δικάζεται από στρατοδικείο 15 χρόνια.

Η ΤΣΙΡΟΓΙΑΝΝΗ έχασε τον άνδρα της στην Αλβανία, η ίδια βασανίστηκε από τη Χωροφυλακή με φάλαγγα και βούρδουλα μέχρις που ουρούσε αίμα.

Η ΑΝΝΑ ΣΤΑΜΑΤΑΤΟΥ, 65 χρονών, έχασε τα τρία παιδιά της, δύο από το απόσπασμα των Γερμανών και ένα εκτελέστηκε στον εμφύλιο πόλεμο.

Της ΜΑΡΙΑΣ ΜΑΥΡΟΚΑΨΙΔΟΥ, 60 χρονών, ο άνδρας της και ο γυιός της εκτελούνται από Γερμανούς και αυτή δικάζεται σε θάνατο από το σημερινό Στρατοδικείο.

Η ΜΑΡΙΑ ΖΩΓΟΥ, 60 χρονών, μένει ολομόναχη στον κόσμο. Το ένα της παιδί εκτελούν οι Γερμανοί, το άλλο, τον αδελφό της και τον γαμπρό της τα Ελληνικά αποσπάσματα. Η ίδια βασανίζεται απάνθρωπα, δικάστηκε σε θάνατο.

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΟΥΣΑΝΔΡΑ μένει ολομόναχη στον κόσμο με 11 εκτελεσμένους εκ των οποίων τα 3 παιδιά της και 5 ανήψια της.

Η ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΣΑΡΑΤΣΗ χάνει τα τρία αδέρφια της στην Αλβανία, στην Κατοχή και στον εμφύλιο πόλεμο, τρελλαίνεται ο άνδρας της από τα βασανιστήρια στη Μακρόνησο και η ίδια βασανίζεται και δικάζεται σε θάνατο.

Της ΕΛΕΝΗΣ ΜΠΟΥΡΝΗ εκτελούν τον πατέρα οι Γερμανοί και τον αδελφό της τα εκτελεστικά αποσπάσματα.

Της ΓΑΡΥΦΑΛΙΑΣ ΔΟΥΝΙΑ, εκτελούν τον αδελφό της οι Γερμανοί και τα σημερινά Στρατοδικεία τον άλλον τον αδελφό, ενώ αυτή βασανίζεται και καταδικάζεται.

Το όργιο της φρίκης και του πόνου

Απειρες είναι οι περιπτώσεις που θα μπορούσαν να αραδιαστούν αλλά και οι λίγες που αναφέραμε μπορούν να δείξουν τη μοίρα εκείνων που πολέμησαν τους Ιταλούς στον πόλεμο και τον ξένο καταχτητή. Αλλοι συνελήφθησαν χωρίς καμμιά συγκεκριμένη κατηγορία και δικάστηκαν σε βαριές ποινές από τα Εκτακτα Στρατοδικεία σκοπιμότητας με μοναδικό τους έγκλημα την αγάπη τους για τη Λευτεριά και την Ανεξαρτησία. Μόνο 80 ελαφρόποινες, δηλαδή με ποινή έως 15 χρόνια έχουμε στις 760 φυλακισμένες, οι άλλες είναι ισοβίτισσες και 120 σε θάνατο. Φτάνει να έχει αναμιχθή κανείς ενεργά στο κίνημα της Εθνικής Αντιστάσεως, φτάνη να έχη αναμιχθή σε οποιαδήποτε νομιμη οργάνωση για να αποτελέσει λόγο τελειωτικής εξοντώσεώς του με κάθε μέσο. Ολόκληρες οικογένειες ξεσπιτώνονται, ολόκληρα χωριά ξεριζώνονται από την υστερική μανία του εγκληματικού φασισμού. Δεν χρειάζεται πολύς κόπος για να σταθή η κατηγορία, είναι έτοιμη από πρώτα, στερεότυπη, πανομοιότυπη, ίδια με όλες. Τα εγκλητήρια δεν διαφέρουν διόλου μεταξύ τους. Ο,τι χρειάζεται για την βιτρίνα δημιουργείται στην στιγμή με μόνιμους εξ επαγγέλματος μάρτυρες κατηγορίας, τους αστυνομικούς της Ασφάλειας.

Το παν μηχανοποιείται με ταχύτητα, φθάνει να εξοντωθούν όσοι από στοιχειώδη ανθρώπινη αξιοπρέπεια και σεβασμό στην ελευθερία της συνειδήσεως, αρνούνται να υποκύψουν στην πίεση για εξευτελιστική δήλωση μετανοίας.

Ο απώτερος αντικειμενικός σκοπός τους είναι να λυγίσουν, να εξευτελίσουν, να αχρηστεύσουν με όλα τα μέσα όσους αγωνίστηκαν στην Εθνική Αντίσταση με τελευταίο σταθμό το θάνατο. Γι’ αυτό οι κρατούμενοι πριν φτάσουν στο Στρατοδικείο περνούν μια βασανιστική πορεία πάλης με τα όργανα του φασισμού. Αντιμετωπίζουν περήφανα ένα ομαδικό όργιο τελειοποιημένων βασανιστηρίων, καταστάλαγμα πείρας της γερμανικής και ιταλικής κατοχής. Άλλωστε και τότε και τώρα τα πρόσωπα των βασανιστών είναι ίδια.

Ο,τι σοφίζεται η υστερική διεφθαρμένη φαντασία τους εφαρμόζονται στις κρατούμενες. Απόλυτη απομόνωση σε μικρά κελιά 1 Χ 1 μέτρο, χωρίς φως και αέρα, ξύλο μέχρι σπασίματος των οστών, φάλαγγα, δέσιμο με λεπτό σύρμα όλο το σώμα (λιτάρισμα) και κρέμασμα με παρακολούθηση γιατρών (επιστημονικά βασανιστήρια), ξεγυμνώματα, ταπεινώσεις, ξύλα στα γενικά όργανα και το εσωτερικό των μηρών, βγάλσιμο νυχιών με τανάλιες, βελόνες στα νύχια, γάτες μέσ’ στις κυλότες, βραστά αυγά στις μασχάλες, ηλεκτρικά σύρματα, ταπεινώσεις, διαπομπεύσεις, βιασμοί.

Αλλά στο φαινόμενο αυτό των ομαδικών βασανιστηρίων αντιπαρατάσσονται οι ομαδικοί ηρωισμοί των απλών αλλά υπερήφανων γυναικών του λαού μας.

Αυτά μας μαρτυρούν οι συντρόφισσες των φυλακών Αβέρωφ με τα βαθουλωμένα καλοσυνάτα μάτια και τα δειλά χαμόγελα...

Βασανισμοί πέραν από κάθε όριο

Το μυαλό δεν μπορεί να συλλάβει το μέγεθος της ανθρώπινης διαστροφής, της ανθρώπινης αρρώστειας, που απαιτείται για να προβεί κανείς στις παρακάτω πράξεις. Οι γυναίκες μιλούν, μαζί μιλούν και τα τσακισμένα τους κορμιά. Ποιά χέρια τόλμησαν να ακούμπησουν κορμί γυναίκας για άλλο λόγο από τον έρωτα; Ποιό μυαλό μπορέι να προκαλέσει τόσο πόνο σε ένα γυναικείο κορμί; Ποιοί είναι τούτοι οι άνθρωποι-κτήνη ;

Δεν τους εμπόδισαν τα 70 χρόνια της ΑΘΗΝΑΣ ΤΣΑΝΤΙΚΟΥ, να την ξεγυμνώσουν, να της περάσουν φάλαγγα και να την πολτοποιήσουν (βρίσκεται μόνο μ’ ένα γλουτό). Αλλά ούτε και τη γρηά ηρωίδα δεν την εμπόδισε τίποτα να φωνάζει από την απομόνωση γυμνή και κρεουργημένη στο 15χρονο αγόρι της που το βασανίζανε …. “μη παιδί μου πεις ψέματα και πάρης κόσμο στο λαιμό σου”.

Κι όταν στη ΓΙΑΓΙΑ ΚΑΣΤΑΝΙΔΟΥ, 65 χρονών, μετά τα βασανιστήρια, της φέρανε μπροστά της δεμένο το ανήλικο παιδί της (14 χρονών) και του στηρίξανε το πιστόλι στα μηνίγγια … “μη σε νοιάζει παιδί μου” του είπε , “κι αν πεθάνης δεν θα καταλάβης τίποτα, δυό λεπτών υπόθεση είναι σε λίγο θα ρθω και γω”.

Της ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ της αρπάζουν από την αγκαλιά και της σκοτώνουν το μικρό που της είχε αφήσει ο εκτελεσμένος από τους Γερμανούς άνδρας της. Μετά την βασανίζουν και της σπάνε την ωμοπλάτη και τη λεκάνη.

Η ΒΙΟΛΕΤΑ ΤΣΑΜΟΥΤΑΛΙΔΟΥ 75 χρονών, με σκοτωμένο το παιδί της από τους Γερμανούς, ενώ τη βασανίζουν άκουγε από το διπλανό κελλί τα βογγητά του παιδιού της, του ήρωα του Ελ-Αλαμέιν, που ενώ ξεψυχούσε από τα βασανιστήρια φώναζε «μάννα μου».

Την ΜΑΛΑΜΑΤΗ ΚΑΛΚΑΝΤΖΗ 60 χρονών, αφού τη βασάνισαν μαζί με τον άνδρα της, την πέταξαν τη νύχτα μαζί του σ’ ένα σκοτεινό κελλί αναίσθητη από τα βασανιστήρια. Σε λίγο συνήλθε ακουμπισμένη στο κρύο μάγουλο του ανδρός της που ήταν νεκρός.

Την ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΟΥΚΜΑ 60 χρονών τη βασάνισαν απάνθρωπα γιατί είχε κόρη στο βουνό. Την πατούσαν με τα άρβυλα στο στήθος και στο σώμα ολόκληρο, τόσο που τα σημάδια φαίνονται και σήμερα, της φόρεσαν κυλότα ειδική, της βάλανε μέσα γάτα, που της ξέσχισε τις σάρκες, της έβαλαν παλούκια στα γεννητικά όργανα. Εμεινε σακατεμένη.

Θα μπορούσε κανείς να γεμίσει σελίδες ολόκληρες γυναικών βασανισμένων γιατί τα βασανιστήρια είναι απαραίτητο στάδιο εκείνου που θα δικασθή.

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΑΥΡΙΔΑΚΗ, ενώ επί δυο μήνες συνεχώς βασανίζεται, ξύλο φάλαγγα, λιτάρισμα, κόβει τις φλέβες της και ανοίγει την κοιλιά της για να τελειώσει αυτό το μαρτύριο. Μα δεν σταματάνε. Μετά το Νοσοκομείο, πριν κλείσει το τραύμα της, συνεχίζουν το μαρτύριο, την κρατάνε δεμένη με λεπτό σύρμα όρθια, 70 ώρες χωρίς ούτε νερό.

Την ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΚΑΝΤΖΟΥ, μια κοπέλλα 24 χρονών που για να αποφύγει την δίωξη των Μαϋδων κατέφυγε στο βουνό, την ανάγκασαν να στέκεται όρθια στην πλατεία της Καστοριάς, σ’ ένα ύψωμα κρατώντας στα δυο χέρια της τα κομμένα κεφάλια του γαμπρού της και του θείου της. Η τραγική κοπέλλα διανυκτέρευσε με τα κεφάλια στο ίδιο κελί που βασανίστηκε άγρια.

Την ΑΝΝΑ ΑΜΠΑΤΖΗ 50 χρονών, την σήκωσαν από το κρεβάτι άρρωστη από φυματίωση και οξείς ρευματισμούς και την βασανίζουν 11 μέρες βάρβαρα. Την πατάνε με άρβυλα στο λαιμό, της βγάζουν τα μαλλιά, της σπάνε τη δεξιά ωμοπλάτη, της κόβουνε με δαγκωματιά τη γλώσσα, της βάζουν καρφίτσες στα νύχια, της βγάζουν τα δόντια με τανάλιες.

Την ΟΛΓΑ ΗΛΙΑΔΟΥ την κρεμάνε, και την δένουν πίσω από το αυτοκίνητο ενώ τρέχει …

Την κόρη του στρατηγού ΝΑΣΗ , ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ, άρρωστη με οστεομυελίτιδα την βασανίζουν με φάλαγγα και με στεφάνι στο κεφάλι. Το ίδιο βασανίζουν και την κόρη του στρατηγού Χαλάρη, Χρησηΐδα του Εθνικού ήρωα του 1912 και την δικάζουν δύο φορές σε θάνατο.

Όλες μαζί εξιστορούν τον γολγοθά του Αβέρωφ, οι βασανισμένες, οι νεκρές, οι ζωντανές. Και στέκουν εκεί σεμνά, ενωμένες, αρραγείς, με τον χάρο αδελφό πια, να τις παραστέκει κρατώντας τες τρυφερά απ' το  χέρι.

Οι βιασμοί

Αλλά εκείνο που χαρακτηριστικά δείχνει το σάπισμα και την ψυχική διαφθορά τους είναι ότι εφαρμόζουν σε πλατειά κλίμακα ως μέσο ανάνηψης και καταστολής της ανταρσίας, το αδίκημα του βιασμού, πράξη που για τα έθιμα της Ελλάδας είναι η μεγαλύτερη κηλίδα για την γυναίκα και την οικογένειά της που κρατάει ολόκληρες γενιές. Ανθρώπινα κτήνη ειδικά στρατολογημένα, που μόνο με τα γερμανικά Ες - Ες μπορούν να παρομοιασθούν, βιάζουν την ΑΝΘΟΥΛΑ ΠΑΛΗΚΑΡΙΔΟΥ (ετών 45) μπροστά στα παιδιά της ενώ προηγουμένως την κακοποιούν αφάνταστα. Συνεχίζοντας την πορεία της η Ανθούλα δέχεται περήφανα την ποινή του θανάτου, ενώ της εκτελούν τον άνδρα της και τον αδελφό της.

Η Ε. Λ. βιάσθηκε πολλές φορές από ειδικά στρατολογημένα κτήνη και απέκτησε παιδί.

Η ΠΕΠΠΗ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ έπειτα από συστηματικά και απάνθρωπα βασανιστήρια βιάσθηκε από το Μπάολα όργανο της ΕΣΑ.

Η ΜΟΣΧΑ ΞΑΝΘΟΥ βιάσθηκε από πολλούς ενώ προηγουμένως βασανίσθηκε στο Σκαραμαγκά.

Η ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΓΚΙΤΗ 17 χρονών, διαπομπεύεται και έπειτα την βιάζουν.

Η Μ. Τ. έπειτα από φοβερά βασανιστήρια βιάσθηκε και απέκτησε παιδί.

Η ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΑΔΟΥ βιάσθηκε.

ΣΟΦΙΑ ΚΩΡΟΥ. Βιάσθηκε από ΜΑΥ.

ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΤΣΟΥΤΣΟΥΛΑ 22 χρονών, βιάσθηκε με εργαλεία από γιατρούς, 1 πολιτικό και 1 στρατιωτικό της Αστυνομίας Λαρίσης.

ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΡΑΠΤΙΔΟΥ, 23 χρονών βιάζεται στο Κιλκίς και της μετέδωσαν σύφιλη.

Και η ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ καταγγέλει στο Δικαστήριο ότι βιάσθηκε αυτή και όλες οι συγκρατούμενές της από όργανα του φασισμού.

Πως πεθάναμε ...

Με τέτοια ψυχικά και σωματικά τραύματα φτάναμε στο Στρατοδικείο. Επρεπε να παιχθεί και το τελευταίο μέρος της σκηνοθεσίας του δράματος. Χωρίς μάρτυρες υπεράσπισης, μέσα σε ατμόσφαιρα αφάνταστης τρομοκρατίας με ουσιαστική απουσία υπερασπίσεως στα περισσότερα μέρη, με διαδικασία σε ταχύτητα πταίσματος, περνούσαμε από τη ζωή στο θάνατο με την ερώτηση

- Είσαι κομμουνίστρια;... Αποκηρύσσεις;

Ενώ σε άλλες:

- Αποκηρύσσεις το παιδί σου;

Μ’ αυτόν τον τρόπο δικαζόμαστε μόνο για τα φρονήματά μας. Δικασθήκαμε εντελώς παράνομα αφού το Γ΄ Ψήφισμα 1946 και ο Α.Ν. 509 απαιτούν σαν προϋπόθεση για την αντικειμενική υπόσταση του αδικήματος την διενέργεια ωρισμένων πράξεων και όχι τα φρονήματα. Δικαζόμαστε χωρίς στοιχέια.

“Δεν χρειάζονται στοιχεία” - λέει στην τελευταία αγόρευση ο Βασιλικός Επίτροπος κ. Σκόρδας στην δίκη των συνδικαλιστών - “αρκεί ότι οσφρενόμεθα ότι είναι ένοχοι” και η Γλυκερία Παγουλάτου, η Νίκη Μπαζίγου και Λαΐς Μπαϊράμογλου αποκτούν τον τίτλο της μελλοθάνατης: Ετσι η σύγκρουση των δύο κόσμων μπορεί να πει κανείς πως στη δική μας περίπτωση φτάνει στο κορύφωμά της. Στη διαστροφή και στη διαφθορά αντιπαρατάσσεται η ανωτερότητα και το μεγαλείο του Λαού μας. Η περηφάνεια, η λεβεντιά, η αγάπη στη Λευτεριά και Ανεξαρτησία, το απλόχερο δόσιμο για κάθε όμορφο. Αρετές που ο Λαός μας από γενηές ολόκληρες φέρνει μαζί του σαν κληρονομιά εδώ δείχνουνται σ’ όλη τους την πληρότητα. Τούτες εδώ είναι οι μανάδες, οι γυναίκες κι οι αδερφές του Λαού.

Η εργάτρια ΣΤΑΘΟΥΛΑ ΛΕΒΕΝΤΗ χορεύει γύρω από το Φοίνικα της Αυλής το «έχε γειά καϋμένε κόσμε», ενώ την ίδια στιγμή 19 παλληκάρια χορεύουν τον ίδιο χορό στις πλαϊνές φυλακές…

Η καθηγήτρια ΙΣΜΗΝΗ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ στολίζεται, παίρνει γλυκά και λουλούδια και προσφέρει στους συντρόφους της και ενώ το εκτελεστικό απόσπασμα την πυροβολούσε στα πόδια για να τη λυγίσει, πέφτει ζητωκραυγάζοντας για τη Λευτεριά.

“Μα και να πεθάνει κανείς μια μέρα καλά είναι να πεθάνει ωραία” είπε η 18χρονη μαθήτρια ΓΕΩΡΓΙΑ ΠΟΛΥΓΕΝΟΥΣ.

“Είμαι υπερήφανη" λέει η αγρότισσα ΒΑΡΒΑΡΑ ΚΕΛΑΣΙΔΟΥ "που δίνω τη ζωή μου για τον λαό μας”.

“Πεθαίνω για αυτό που πιστεύω” λέει η τραγική αγρότισσα ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΟΡΥΔΑΛΗ - που της είχαν μπροστά της αποκεφαλίσει τον αδελφό της “Αν είναι να χορτάσει ο κόσμος ψωμί, όπως δεν το χόρτασα εγώ, ας πάει και το δικό μου κορμί” λέει η παραδουλεύτρα ΜΑΙΡΗ ΛΕΟΝΤΙΑΔΟΥ.

“Καλύτερα να πεθάνει κανείς με το κεφάλι ψηλά παρά να σέρνεται” λέει η φοιτήτρια ΕΛΛΗ ΣΒΩΡΟΥ.

Τίποτα δεν μπορεί να αποδώσει την ηρωική νοικοκυρά ΓΙΑΓΙΑ ΒΑΪΤΣΑ των 60 χρονών, τη στιγμή που χορεύει και χαιρετάει με το μαύρο μαντηλάκι της, γύρω στα μικρά σιδηρόφραχτα παράθυρα της φυλακής, τα γεμάτα από κεφάλια των φυλακισμένων παιδιών της.

Ούτε την ΑΝΝΟΥΛΑ ΓΚΕΠΡΕΚΗ, την κοπελλίτσα 22 χρονών όταν σηκώνει ήσυχα την υπάλληλο που σκόνταψε και έπεσε όταν πήγαινε να την πάρει για το απόσπασμα. “Κτυπήσατε κ. Π….” της λέει και την στηρίζει ενώ βαδίζουνε. Ούτε την 18χρονη μαθήτρια ΜΑΡΙΑ ΡΕΠΑ την μικρή "βαμμένη" ηρωίδα κατά το Βασιλικό Επίτροπο, που όταν της ζήτησαν να λυπηθεί τα νειάτα της, που τόσο σπάταλα θυσίαζε για μια δήλωση αφού ήταν αθώα, “κάτι θα χρησιμεύσει και το δικό μου αίμα στη λευτεριά” είπε. Ο αδελφός της είχε εκτελεσθή από το απόσπασμα των Γερμανών.

Η ΘΟΔΩΡΑ ΔΑΒΕΤΑ φεύγει τραγουδώντας τον ΕΛΑΣ και 18 εν όλω ηρωίδες κλείνουν το χορό με την ευχή της ΛΑΜΠΡΙΝΗΣ ΚΑΠΛΑΝΗ “εγώ θα κλείσω τους τάφους”.

Ετσι όμορφα έφευγαν οι γιαγιάδες, οι μαννάδες και οι αδερφές μας, γράφοντας τις ωραιότερες σελίδες για τη Λευτεριά και τη Συμφιλίωση του Λαού μας.

Τώρα έπειτα από ένα χρόνο με την επέμβαση του ΟΗΕ, έχουν σταματήσει οι εκτελέσεις, αλλά τα Στρατοδικεία του Α.Ν. 509, δικάζουν με μεγαλύτερη ευκολία σε θάνατο ώστε να ζούμε πάντα με την απειλή πως το μακελειό θα ξαναρχίσει.

Εκείνο όμως που δεν πέτυχαν οι εκτελέσεις που σταμάτησαν, το κάνουν αργά αλλά σταθερά οι άθλιες συνθήκες της ζωής μας στη φυλακή. Ο υποσιτισμός, η έλλειψη αέρα και η απουσία ιατρικής περίθαλψης μας δίνουν τον τρομερό απολογισμό των 360 αρρώστων από έλκη, ανοιχτά σπήλαια, όγκους, σχιζοφρένειες και το υψηλό ποσοστό των 90 προφυματικών. Από την άλλη μεριά το στοίβαγμα των 760 φυλακισμένων σε ανθυγιεινά κτίρια που χτίστηκαν για 100 άτομα απειλεί να μεταβάλη σε πολύ γρήγορο χρονικό διάστημα τη φυλακή σε απέραντο σανατόριο.

Ετσι το εξοντωτικό όργιο συνεχίζεται κάτω από την εγκληματική αδιαφορία του κράτους με θύματα πολύ περισσότερα από τα εκτελεστικά αποσπάσματα. Και το κακό γίνεται ακόμα μεγαλύτερο αν αναλογισθή κανείς ότι η ίδια κατάσταση περίπου εμφανίζεται σε 3 χιλιάδες γυναίκες (450 στις φυλακές Καλλιθέας και ανάμεσά τους 150 ανήλικα), 530 στις φυλακές της Πάτρας και 540 εξόριστες στο Τρίκκερι και οι υπόλοιπες σε σκόρπιες φυλακές σ’ όλη την Ελλάδα).

ΚΑΙΤΗ ΖΕΥΓΟΥ, δικασμένη 3 φορές σε θάνατο.

ΧΡΥΣΗ ΚΑΛΛΑΡΗ, καθηγήτρια μουσικής, δικασμένη δυο φορές σε θάνατο.

ΑΡΙΑΔΝΗ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ δικηγόρος, δικασμένη ισόβια.

ΑΡΓΥΡΩ ΔΡΟΣΑΚΗ δικηγόρος, δικασμένη 11 χρόνια πρόσκαιρα.

Πέθαναν ορθές! Όπως όλες τους πέθαναν ολόρθες! Θα πει ένας ποιητής για τις γυναίκες του Αβέρωφ, κι η πόρτα θα κλείσει ξωπίσω μας καθώς αφήνουμε πια τα φάσμα των ηρώων να αναπαυθούν...

Η αποφυλάκιση των γυναικών του 1966

Το κολαστήριο Αβέρωφ...