Στα βήματα της Ιστορίας

ΚΑΤΑΦΥΓΙ ΔΙΡΟΥ

Το σπήλαιο Καταφυγι Διρού στην Πελοπόνησσο είναι όπως ματρυράει και το όνομά του ένας τόπος που χρησιμοποιήθηκε τακτικά απο τους ανθρώπους σε όλες τις εποχές για να διαφύγουν των όσων τους καταδίωκαν. Εδώ μέλη της εθνικής σπηλαιολογικής εταιρείας ανακάλυψαν ιστορικά "grafiti" της κατοχικής περιόδου που μαρτυρούν οτι οι αντάρτες το χρησιμοποίησαν για να κρυφτούν απο επιδρομή γερμανοτσολιάδων. Κάποιος ή κάποιοι θεώρησαν καλό να τα διαγράψουν, όμως η ιστορία διαγράφεται ακόμα πεντακάθαρα για όσους μπορούν να την διαβάσουν...

Η φωτογραφία αναφέρει τα ονόματα α. Κοιλάκος, Μ. Αρκαούλης, Μ. Κατσάκος και μας πληροφορεί οτι η επιγραφεί σκαλίσθηκε στις 12-7-1944. Αριστερά βρίσκεται σκαλισμένη μια ελληνική σημαία με γραμμένα στα 4 τετραγωνάκια της ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ και ΚΚΕ

ΜΑΛΙ ΜΑΔΙ

Στα υψώματα του Μάλι Μάδι όπως και σε αυτά τις ευρύτερης περιοχής μπορεί κανείς, αν έχει λίγο πιο διερευνητικό μάτι να ανακαλύψει τα σκουριασμένα απομεινάρια μιας κατα τα άλλα καθόλου σκουριασμένης ιστορίας. Κάλυκες , βλήματα όλμων παλιά αμπριά και πολυβολεία των ανταρτών παραμένου στο χώρο αιώνια μνημεία της κόρυφωσης της ταξικής πάλης που ο εμφύλιος πόλεμος αποτέλεσε για την Ελλάδα.


Βλήμα όλμου κοντά στην Ιεροπηγή                                                                                                                              

                                                                                                                       

 

   Πολυβολείο στο ύψωμα Ραμπατίνες

Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται απο τον Ριζοσπάστη

ΛΟΥΤΡΟ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

Το χωριό Λουτρό της Αιτωλοακαρνανιας βρίσκεται στον δρόμο Αμφιλοχίας-Αρτας. Το χωριό μεταφέρθηκε στην θέση αυτή την δεκαετία του 50 λόγω του σεισμογενούς της παλαιάς του θέσης. Αν ο επισκέπτης κόψει δεξιά στην δημοσιά και πάρει τον δρόμο για μισή ώρα, θα φθάσει στην θέση του παλιού Λουτρού δίπλα στο ποτάμι. Το Λουτρό, ήταν ανταρτοχώρι. Κατά την διάρκεια της Κατοχής, το Λουτρό είχε περίπου 20 οικογένειες και κάθε οικογένεια είχε συνεισφέρει στον αγώνα με ένα τουλάχιστον μέλος της στον ΕΛΑΣ, το ΕΑΜ ή την ΕΠΟΝ. Εδώ ήταν και τα λημερια του Καπετάν Γιαννούλη του καπετάνιου του 2/39 Συντάγματος απο την Λευκάδα καθώς και του παππού μου Ν. Διαμάντη επίτροπου του ΕΛΑΣ. Εδώ ήταν που ο θείος μου, μικρό παιδί τοτε, έφαγε απο το χέρι του Γιαννούλη το πρώτο του γλυκό. Ο ΕΛΑΣ είχε έρθει τότε στο Λουτρό και ο Γιαννούλης είχε βρει απο κάποια επιδρομή ένα κουτί λουκούμια, μάζεψε τότε όλα τα παιδιά και τους τα μοίρασε. Για πολλά απο αυτά και λόγω της Κατοχής αυτό ήταν και το πρώτο τους γλυκό...

Στην εικόνα δίπλα φαίνεται το σπίτι του Βασίλη Τανταρούδα, μέλους του ΚΚΕ και του ΕΛΑΣ. Ο Τανταρούδας ήταν οδοντίατρος και ένας απο τους πρώτους αντάρτες που το μοναρχοφασιστικό κράτος του Γ. Παπανδρέου συνέλαβε και οδήγησε στην Μακρόνησο.

Ο Πάνος Γιαννούλης



ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΑΜΦΙΛΟΧΙΑΣ

Το κάστρο της Αμφιλοχίας υψώνεται στον λόφο του αλσύλιου πάνω απο τον δρόμο για Αγρίνιο. Αρχαιολόγοι το τοποθετούν στους γεωμετρικούς χρόνους και φημολογείται οτι ανήκε στον μυθικό βασιλιά Αμφίλοχο. Το 1944 κατά την μάχη της Αμφιλοχίας τα αρχαία τείχη τίμησαν τον πανάρχαιο σκοπό τους και φύλαξαν στα περάσματά τους τα πολυβόλα και τους μαχητές του ΕΛΑΣ που ήρθαν να απελευθερώσουν την πόλη απο τους Γερμανούς και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Τα ίδια τείχη πάλι το 1948 προστάτευσαν τους μαχητές του ΔΣΕ απο τις εφορμίσεις του στρατού και των ΜΑΥδων και δέχθηκαν με γενναιότητα και μία οβίδα του πολεμικού ναυτικού του ΕΣ που στάθμευε στο λιμάνι της Αμφιλοχίας. Το κάστρο της Αμφιλοχίας ναρκοθετηθηκε κατά την δίαρκεια της δεύτερης μάχης της Αμφιλοχίας απο τον ΔΣΕ και στα υψώματά του δώθηκαν σκληρές σώμα με σώμα μάχες. Η ναρκαλίευση του χώρου έγινε το 1960 απο τον στρατό μετά απο επαναλαμβανόμενα ατυχήματα ντόπιων κατοίκων στα υψώματά του. Η δουλεία του στρατού ήταν προσεκτική αλλά ακόμα και μέχρι σήμερα βρίσκονται χειροβομβίδες και νάρκες στα υψώματά του...

                                                                                              

Πολυβολεία του ΔΣΕ στο κάστρο Αμφιλοχίας       

ΑΝΤΙΚΕΙΡΑ

Περπατώντας στην όμορφη Αντίκειρα Βοιωτίας το βλέμμα δεν αργεί να πέσει στο μνημείο του ΕΛΑΝ που βρίσκεται, όπως γενικότερα η αντιστασιακή ιστορία του τόπου αυτού, στριμογμένο και ξεχασμένο σε μια μικρή πλατείτσα της πόλης.  Πάλι καλά η τοπική αρχή τους θυμήθηκε κι αυτούς. Εδώ στο λιμάνι της Αντίκειρας κρύβονταν τα μικρά πολεμικά και κουρσάρικα του θρυλικού ΕΛΑΝ απο το μικρό αλλά κατά πολύ ισχυρότερό τους γερμανικό ναυτικό. Τα πλοία του ΕΛΑΝ έπλεαν τις νυχτερινές ώρες κυρίως και μόνο για να χτυπήσουν επιλεγμένους στόχους. Συνήθως για τους στόχους αυτούς τα ενημέρωναν οι σύνδεσμοι του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ ή ντόπιοι ψαράδες και κάτοικοι. Σε ορισμένες περιπτώσεις το ΕΛΑΝ μετέφερε με κίνδυνο δια της θαλάσιας οδού και άνδρες του ΕΛΑΣ ή πολεμοφόδια. Έδω , στην ιστορική Αντίκειρα τα πλοία του ΕΛΑΝ δρούσαν πιο άνετα αφού ο στολίσκος τους στην περιοχή ήταν αρκετά ισχυρός και στον βορρά βρίσκονταν και υπο την προστασία των ένοπλων τμημάτων του Παρνασσού.

ΑΓΡΙΝΙΟ

Στην πόλη αυτή με την τόσο μεγάλη παράδοση στους αγώνες του αγροτικού και εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, βρήκα σε μια βόλτα μου φέτος το καλοκαίρι το σημείο που η πολιτεία επέλεξε να τιμήσει τους αγωνιστές αγρότες και εργάτες που σκοτώθηκαν σε απεργιακές κινητοποιήσεις απο τις δυνάμεις της χωροφυλακής και του στρατού, για να διεκδικήσουν όσα σήμερα θεωρούμε δεδομένα.  Το μνημείο αυτό βρίσκεται σε μια γωνίτσα δεξιά του πάρκου Παπαστράτου, του Παπαστράτου με την καπνοβιομηχανία. σαν να θυμίζει έτσι παραμελημένο, το κομμάτι εκείνο της ιστορίας, που η αστική τάξη δεν θέλει να θυμάται... 

OΙ ΝΕΚΡΟΙ ΤΟΥ ΜΕΤΣΟΒΟΥ

Τέσσερις νεκροί του εμφυλίου στην πλατεία της πόλης του Μετσόβου. Μερικά ονόματα σε ένα μνημείο, οι πολιτικές πεποιθήσεις  και τα στρατόπεδα τους παραμένουν άγνωστα, αν και πιστεύω οτι δεν πρόκειται για νεκρούς του ΔΣΕ. Πιο πάνω στα βουνά του Μετσόβου, βρίσκεται η κορφή Τσούκα Ρώσσα, όπου ο ΔΣΕ είχε τη βάση του. Ίσως εκεί ανάμεσα στα ρείκια βρίσκονται και οι άλλοι, οι πιο ξεχασμένοι νεκροί του Μετσόβου....

ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΉ

Η εικόνα του δήμου της Καισαριανής είναι αυτή ενός σύγχρονου δήμου. Τα περισσότερα απο τα μικρά και φτωχικά προσφυγικά σπιτάκια έχουν πιά αντικατασταθεί με μεγάλες πολυκατοικίες. Σχεδόν τίποτα δεν σε προιδεάζει για το μέγεθος και το ύψος της προσφοράς αυτής της μικρής συνοικίας στον αγώνα για απελευθέρωση του ελληνικού λαού απο τους Γερμανούς αλλά και τους Αγγλους κατακτητές. Αν κανείς όμως ξέρει που να ψάξει, τα σημάδια του αγωνιστικού μεγαλείου της Καισαριανής είναι ορατά ακόμα...

Ένα απο τα προσφυγικά σπίτια γεμάτο απο τις σφαίρες των Δεκεμβριανών

Ένα ακόμα απο τα προσφυγικά σπίτια γεμάτο απο τις σφαίρες των Δεκεμβριανών 

Σπίτι γεμάτο σφαίρες των Δεκεμβριανών

Σπίτια "λαβωμένα " απο τα Δεκεμβριανά

Συνθήματα άσβεστα απο όσους προσπάθησαν να γράψουν ΟΝΝΕΔ πάνω στην ιστορία

Το μαρτυρικό σκοπευτήριο...

ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ ΑΙΤ/ΝΑΝΙΑΣ

Πλατεία Στυλιανού Χούτα στην Αμφιλοχία

Στην ιστορική πόλη της Αμφιλοχίας η δυστοκία και η δυσπραγία των δημοτικών αρχόντων είναι καταφανής. Σε μια πόλη που ο ΕΛΑΣ, απαρτιζόμενος απο ρουμελιώτες, λευκαδίτες και βαλτινούς αγωνιστές, έδωσε την μεγαλύτερη μάχη της ιστορίας του, η κρατική και δημοτική πρωτοβουλία δεν ικανοποίησε ποτέ την λαική απαίτηση για αποκατάσταση της μνήμης. Αίτημα για ανέγερση μνημείου για τους πεσόντες της μάχης υπάρχει απο το 1949. Το κράτος απλά επέλξε να μην τιμήσει ποτέ τους νεκρούς του στον τόπο αυτό. Η πολιτεία εξακολουθεί να λάμπει δια της απουσίας της 66 χρόνια μετά. Μόλις το 2006 ανεγείρεται μνημείο στην πλατεία Αμφιλοχίας για τους νεκρούς του ΕΛΑΣ απο τους απογόνους των αγωνιστών. Παρ'όλα αυτά η πόλη έχει πλατεί και προτομή αφιερωμένη στον Στυλιανό Χούτα του ΕΔΕΣ που όπως γνωρίζουμε απο ιστορικά στοιχεία δεν έριξε ούτε μία τουφεκιά ενάντια στους Γερμανούς (βλ. Άρθρο για την μάχη στο Μακρυνόρος).  

Το μνημείο που οι συγγενείς των αγωνιστών του ΕΛΑΣ έστησαν μετά απο την αδιαφορία της πολιτείας και του δήμου

ΕΑΤ-ΕΣΑ

Το ΕΑΤ-ΕΣΑ, για όσους δεν γνωρίζουν δίπλα στο Ν.Μ.Τ.Σ, ήταν ο τόπος φυλάκισης, βασανισμού και δολοφονιών πολλών αριστερών και δημοκρατικών πολιτών κατά την διάρκεια της Χούντας. Με τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης μετατράπηκε σε μουσείο αντιχουντικού αγώνα μέχρι που εν τέλει τμήμα του μπαζώθηκε και μετατράπηκε σε ... πάρκινγκ.. κατά τον τρόπο που ο κ. Λαμπράκης είχε ονειρευτεί. Ο λόγος φυσικά για το "όνειρο" του κ. Λαμπράκη, δηλαδή την κατασκευή του Μεγάρου Μουσικής. Στο σημείο που σήμερα βρίσκεται το υπόγειο πάρκινγκ βρίσκονταν τα κελιά του κολαστηρίου και το 2 επι 2 κελί του Παναγούλη. Σήμερα του μουσείο αντιδικτατορικού αγώνα βρίσκεται σε ερειπιώδη κατάσταση. Όταν το επισκεύθηκα προσφάτως ήταν κλειστό καθώς λειτουργεί ημερισίως μόνο 3 ώρες για το κοινό, αν τελικά λειτουργεί και γενικότερα. ( ο χόρος είναι ερειπωμένος γεμάτος σκόνη και σκουπίδια). Τα γύρω κτίρια που αποτελούσαν την διοίκηση του ΕΑΤ-ΕΣΑ βρίσκονται σε πλήρη εγκατάληψη και ούτε ένα λουκέτο δεν κρατά κλειστές τις πόρτες τους. Αυτή είναι η σύγχρονη μοίρα του ΕΑΤ-ΕΣΑ και αντικατοπτρίζει πλήρως την άποψη των κυβερνήσεων τόσο της ΝΔ όσο και του ΠΑΣΟΚ για την νεότερη ιστορία της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό οτι κανένας δήμαρχος και κανένα υπουργείο δεν έχουν μπεί στον κόπο να συντηρήσουν ένα τέτοιο κομμάτι της ιστορίας. Δίπλα στο ΕΑΤ-ΕΣΑ βρίσκεται πολυτελέστατο καφέ που συχνάζουν πολλά πρόσωπα της σύγχρονης πολιτικής ζωής. Το καφέ πουλάει και κουβανέζικα πούρα, δίπλα, κρυμμένο ανάμεσα σε θάμνους, βρίσκεται το μνημείο του Μουστακλή. Αυτή είναι μια χαρακτηριστική πλευρά της πιό πρόσφατης ελληνικής ιστορίας, του σήμερα....

Κάποιος άγνωστος σκάλισε την πέτρα του κτιρίου των κρατητηρίων στο σχήμα ενός κροκόδειλου. Το γιατί μου διαφεύγει. Πιό πέρα μιά ακόμα πέτρα του τοίχου αναπαριστά τις καρυάτιδες...

Πάνω σε μιά πόρτα του παντελώς ερειπωμένου κτιρίου της διοίκησης του ΕΑΤ-ΕΣΑ σώζεται μια ταμπέλα πιθανότατα απο τότε