Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2012

Η σφαγή των τεσσάρων

Το περιστατικό που είναι γνωστό ως "σφαγή των τεσσάρων", έλαβε χώρα την 27η Αυγούστου του 1944 στο χωριό Ανδρονιάνους Ευβοίας.

Το βράδυ της 26ης Αυγούστου ομάδα κάτω από δυνατή βροχή και αέρα, μια ομάδα 20-25 ταγματασφαλιτών ξεκινά από την Κύμη και εισέρχεται στους Ανδρονιάνους. Οι ταγματασφαλίτες είναι όλοι είτε χωριανοί των Ανδρονιάνων είτε των κοντινών χωριών και γνωρίζουν ότι κατά τη διάρκεια της ημέρας οι αντάρτες του ΕΛΑΣ κατεβαίνουν σε μικρές ομάδες στην πλατεία του χωριού και το βράδυ ανεβαίνουν ξανά στις ορεινές βάσεις τους. Σχεδιάζουν να τους χτυπήσουν αιφνιδιαστικά.

Το ξημέρωμα της 27ης, ημέρα Κυριακή, οι Ταγματασφαλίτες εισέρχονται με πολλές προφυλάξεις στο χωριό. Έχουν βγάλει ακόμα και τα άρβυλά τους. Κατευθύνονται προς το σπίτι του στρατηγού της Χωροφυλακής Βασίλη Παγώνη που είναι συνεργάτης και πληροφοριοδότης τους. Θα μείνουν εκεί μέχρι το πρωί. Μερικοί από αυτούς θα μείνουν σε ένα μικρό ακατοίκητο σπίτι στην άκρη του χωριού κοντά στα αλώνια. Με αυτή την ανάπτυξη περιμένουν να ξημερώσει.

Το πρωί και ενώ η ώρα είναι 9 στην πλατεία του χωριού δεν έχει εμφανιστεί κανείς. Η βροχή εξακολουθεί να πέφτει. Την ώρα εκείνη ξεκινά να σχολάει  το εκκλησίασμα και ο αντάρτης του ΕΛΑΣ Νίκος Λύκος (Μουντρούκος) εμφανίζεται στην πλατεία με τον Χρήστο Βαρλάμο (χωρικός). Οι ταγματασφαλίτες επιτίθενται κυκλωτικά και γαζώνουν στην κυριολεξία τον Λύκο προσέχοντας όμως να μην χτυπήσουν τον Βαρλάμο. (Εδώ ο συγγραφέας Γιώργος Θεοδώρου που βίωσε τα γεγονότα εικάζει ότι ίσως ο Βαρλάμος ήταν συνεργάτης τους και η συνάντηση στην πλατεία με τον Λύκο να ήταν παγίδα). Ο ταγματασφαλίτης Δημήτρης Θεοφίλου ταμπουρώνεται στην αυλή του Χειλέφου και από εκεί στην μάντρα του Μήτρου Παπανικολάου. Οι ταγματασφαλίτες ερευνούν και για άλλους αντάρτες. Έξω από το καφενείο της Φροσύνης άλλοι ταγματασφαλίτες δολοφονούν τους αντάρτες Σταμάτη Λύκο και τον Θεόδωρο Ντοβίνο από τον Πύργο. Στο καφενείο τραυματίζεται στην κοιλιά ο Σπύρος Χρυσάγης που καταφεύγει σε διπλανό σπίτι. Στο καφενείο βρίσκονταν και ο αντάρτης Αλέκος Στοφόρος που ο φυγαδεύεται από τον καφετζή στο υπόγειο. Οι ταγματασφαλίτες τραυματίζουν ακόμη και το μέλος του ΕΑΜ Σπύρο Χρυσάγη. Ο Χρυσάγης καταφεύγει στο σπίτι της Κόλλιαινας. Εκεί εισέρχεται ο ταγματασφαλίτης Βαγγέλης Καλαμπαλίκης που παρά τις διαμαρτυρίες της σπιτονοικοκυράς που του φώναζε "Μη το σκοτώσεις Βαγγέλη είναι και τραυματίας". Εκείνος τον εκτέλεσε εν ψυχρώ.

Οι ταγματασφαλίτες δοκίμασαν να δολοφονήσουν και τον δασονόμο και μέλος του ΕΑΜ Γεώργιο Θεοδώρου ο οποίος κατάφερε να ξεφύγει ανεβαίνοντας στη δασωμένη περιοχή του χωριού. Από εκεί ειδοποίησε το λόχο του ΕΛΑΣ του ευέλπι Κώστα Τσάκου (Πολικός). Ο λόχος που στάθμευε στην περιοχή "Μηλίτσα" έφθασε σε μερικές ώρες στο χωριό εντοπίζοντας τους χωρικούς μαζεμένους στην εκκλησία. Κατέλαβαν τα υψώματα νομίζοντας πως επρόκειτο για Γερμανούς που είχαν μαζέψει το χωριό στην εκκλησία. Ο Πολικός έστησε ένα πολυβόλο και έβαλε στα κεραμίδια της εκκλησίας ώστε να βγει η φρουρά των Γερμανών έξω. Στην εκκλησία βρίσκονταν τρομαγμένοι κάτοικοι που πληροφόρησαν το κλιμάκιο για το τι είχε συμβεί.

Έτσι έληξε χωρίς την τιμωρία των δολοφόνων η "σφαγή των τεσσάρων". Σημαντικό είναι να ειπωθεί ότι οι ταγματασφαλίτες που προαναφέραμε ουδέποτε τιμωρήθηκαν.



Παλαιά φωτογραφία του χωριού Ανδρονιάνοι 


7 σχόλια:

  1. Δεν ξέρω αν εχεις ασχοληθεί με τη σφαγή των χωροφυλάκων στο Γραμματικό Αττικής και με τη σφαγή εκεί επίσης της Χρυσούλας Φρεσκάκη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. όχι παρακαλώ στείλτε μου στοιχεία

      Διαγραφή
    2. Σου στέλνω σε Α ´ φάση:
      Site: greg61.gr>ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ>Αρχηγείο Β.Χωρ/κής>Δράσις κατά την περίοδο 1941-50 Έτος Εκδόσεως 1952> Η δράσις από τον Μάιο 1941-Σεπτέμβριο 1944, Σελ.53 Παράγραφος 6 (Σφαγιασμός Ανθυπασπιστή Κορωνιά) ΚΑΙ Σελίδα 47 Παράγραφος 6(Σφαγή χωροφυλάκων στο Γραμματικό)
      1. Με τον ένα σφαγιασθέντα έπαιζε χαρτιά στο καφενείο την προηγούμενη μέρα ο πατέρας μου
      2. Ο ένας χ/κας είχε δαγκώσει το πόδι του άλλου από τον σφαδασμό
      3. Ο πάτέρας μου βοήθησέ στην ταφή τους,τον ένα ήρθαν και τον πήραν συγγενείς του από την Εύβοια.
      4. 500 περίπου m πριν την είσοδο του Γραμματικού Αττικής -από Μαραθώνα- δυσδιάκριτο μεταξύ δύο οικοπέδων αριστερά όπως πάς υπάρχει σχετικό μνημείο
      Στην οδό από Γραμματικό προς Σέσι υπήρχε(σήμερα είναι μόνο η βάση,αλλά έχω και φωτό να σου στείλω) το μνημείο της σφαγιασθείσης από τον Ελασίτη καπετάνιο Γ.Μ , Χρυσούλας Φρεσκάκη(σήμερα παραμένει η βάση).
      Στην παραλία του Μαραθώνα πίσω από το πατητήρι του Γκιόκα, οι αντ´αρτες είχαν σφάξει 2χωροφύλακες που μόλις είχαν αποφοιτήσει.Τους έθαψαν για οικονομία σκαψίματος με λυγισμένα γόνατα, και πάνω τους είχαν βάλει τις πετσέτες προσώπου με το μονόγραμμα της Χωρ/κής.

      Διαγραφή
    3. Συμπληρώνω: η Χρυσούλα Φρεσκάκη οδηγήθηκε στον τόπο σφαγής της από τον Ελασίτη καπετάνιο Γι@μάνη Μιχ@λη , με το λεωφορείο της γραμμής ! Οι απόγονοι του καπετάνιου είναι κάτοχοι σημαντικής περιουσίας(!) και ο ίδιος ως καλωσυνάτος υπερήλιξ έδινε συνέντευξη για την ιδιαίτερη πατρίδα του στην Μ.Ασία στην κρατική τηλεόραση στην Μ@για Τσόκλη.

      Διαγραφή
  2. Επίσης, την περίοδο της κατοχής οι αντάρτες σκότωσαν 3 γερμανούς στρατιώτες κατά τη διαδρομή από η προς τη βάση τους - υπηρετούσαν στη Ναυτική βάση της Αγ.Μαρίνας,όπου και η σημερινή βάση του Ελληνικού Ναυτικού,στον νότιο Ευβοϊκό.Οι στρατιώτες ερχόντουσαν στον Μαραθώνα για να πάρουν πόσιμο νερό από τη βρύση του χωριού.
    Σε αντίποινα οι Γερμανοί συγκέντρωσαν τον πληθυσμό του Μαραθώνα και ήθελαν να εκτελέσουν κόσμο και να κάψουν το χωριό.
    Τα μπλόκα γινόντουσαν στη διασταύρωση όπου και η σημερινή αφετηρία του Μαραθωνίου δρόμου (ταβέρνα " ο Λουλάς") με τους κουκουλοφορους να υποδεικνύουν με το "βήξιμο".
    Προς τιμήν και στη μνήμη του οποίου καταθέτω το σημείωμα ο δυναμικός παπάς του χωριού ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ , ο παπά-Γιώργης μέθυσε σε "τραπέζι" που του έγινε -διπλωματικώ τω τρόπω-τον Γερμανό διοικητή και έσωσε το χωριό.
    Ο παπα-Γιώργης, αθυρόστομος,απλός παλιός παπάς,γνωρίζοντας κολλυβογράμματα,τίμησε το ράσσο και τα γένια του όντας ιερωμένος επί της ουσίας, ζώντας μέσα στην κοινωνία και κοσμικός και κληρικός.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Καταθέτω έτσι για να μην χαθεί, όπως μου τα έχει πει ο πατέρας μου:
    Στον Μαραθώνα της κατοχής, ο υπερεθνικόφρων Γκιόκ@ς Θοδωρής είχε συστήσει-τιθέμενος επικεφαλής- με άλλους ομοϊδεάτες πολιτοφυλακή κατά των ανταρτών με έδρα το μέχρι πριν λίγα χρόνια νηπιαγωγείο-όπου και εγώ πήγα-ιδιοκτησίας Φάκη, Λ. Μαραθώνα 106. Το κτίριο σώζεται και είναι χαρακτηριστικό, αξίζει να περάσετε να το δείτε.
    Η πολιτοφυλακή παίρνοντας όπλα και ευλογίες από τους Γερμανούς, επίτασσε άνδρες ικανούς να φέρουν όπλο και "έβγαζε περίπολα" σε καθημερινή βάση.
    Την εποχή του τρύγου ήταν να βγεί περίπολο ο 23χρονος πατέρας μου άρτι αφιχθείς απο αιχμαλωσία διαςωθείς της μάχης της Κρήτης.Αντ´ αυτού συμφωνήθηκε να πάει ο πατριός του(Γεραντ@ρας)ο οποίος ήταν αδιάθετος, παλιός εμπειροπόλεμος έφιππος χωροφύλακας(επί θητεία, όχι μόνιμος,μην παραξηγηθούμε).
    Η περίπολος περί μεσημεριανή ώρα στάθμευε στην παραλιακή ταβέρνα του Β@ γγέλη Κάκκ@ρη συγγενούς από μάννα του πατέρα μου, όταν ειδοποιήθηκε ότι έρχονται αντάρτες ,πήρε θέσεις μάχης και κατά την συμπλοκή σκοτώθηκε ένας αντάρτης επιτόπου μπροστά στην εκκλησία του Αγ.Παντελεήμονα και άλλος τραυματισμένος ξεψύχησε στο βάλτο όπου το ξενοδοχείο GoldenCoast,νυν ClubMediteranee.
    Τον ένα αντάρτη σκότωσε ο πατριός του πατέρα μου ,πως όμως : Ο αντάρτης ατυχώς η εσκεμμένως έκανε το λάθος να κρυφτεί πίσω από 2 κοφίνια με ντομάτες, ο πατριός εκμεταλεύθηκε την αστοχία, πυροβόληςε τυφλά τρόπον τινά, το βλήμα διαπέρασε τη μαλακή μάζα τοματών-κοφινιού με μοιραίο αποτέλεσμα.
    Υ.Γ Η ρήση " σκοτώνω για να μην σκοτωθώ" η " μπρος Γερμανοί και πισω αντάρτες" τύγχανε ευρείας εφαρμογής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. ΠΡΟΣΟΧΗ, διόρθωση για την ακρίβεια των λεγομένων,και αφού ανέτρεξα σε γραπτά στοιχεία, επί του σημειώματος "16 Αυγούστου 2015-9:55 π.μ.
    α) αντί Γκιόκ@ς Θοδωρής ΤΟ ΟΡΘΟ :Γκιόκ@ς Παντελής
    β)οι αντάρτες ήταν 4, οι δυό σκοτωμένοι τάφηκαν μπροστά στην εκκλησία του Αγ.Παντελεήμονα και ο τρίτος τραυματισμένος ξεψύχησε στο βάλτο κοντά στο ξενοδοχείο "COLDEN COAST" νυν CLUB MEDITERANEE.

    ΑπάντησηΔιαγραφή